4.

5 PERUBAHAN SOSIAL DI
BAWAH PENTADBIRAN
KELUARGA BROOKE…
Nama Ahli Kumpulan>>
*Bahkit*
*Farah Dinah*
*Amer Haqeem*
*Susanna Jezreel*
*Hameerul Hijan*
*Khairul Amirin*
*Ain Hassanah*
*Nur Hafizhah*
*Azlan*
4.5 PERUBAHAN SOSIAL DI BAWAH
PENTADBIRAN KELUARGA
BROOKE…
Keluarga Brooke menggunakan dasar pecah
dan perintah untuk mengukuhkan kuasa di
Sarawak.
Setiap kaum dipisahkan dengan kegiatan
ekonomi dan pekerjaan yang bebeza.
Orang melayu terlibat dalam pentadbiran.
Orang Iban terlibat dalam bidang
ketenteraan.
Orang Cina terlibat dalam pertanian,
perlombongan, dan perdagangan.
Orang India terlibat dalam perdagangan
kain di Kuching.
Orang Sikh bekerja sebagai polis.
Pendudukan juga dipisahkan melalui
petempatan yang berbeza.
Orang Cina tinggal di kawasan
bandar seperti Miri, Bintulu dan
Sibu.
Kaum Bumiputera pula tinggal di
kawasan pedalaman.
 Perkembangan Bandar…
Perkembangan ekonomi dan pertambahan
pendududuk telah membawa kepada
pembangunan bandar-bandar seperti
Kuching, Miri, dan Sibu.
Bandar kuching menjadi ibu negeri dan
pusat pentadbiran Sarawak mulai 1841.
Miri berkembang menjadi pusat
perdagangan pada tahun 1910 selepas
perlombongan petroleum dimulakan.
Kemudahan asas terhad di kawasan bandar
sahaja.
Miri pada tahun 2003
Perhubungan dan Pengangkutan…
Sistem perhubungan dan pengangkutan
bertumpu di antara bandar dengan kawasan
bandar.
Jalan raya dibina di kawasan bandar utama
seperti Kuching dan Miri.
Pada tahun1897, perkhidmatan telegraf
antara bandar Kuching dengan Singapura
telah diwujudkan.
Landasan kereta api pada tahun 1917
menghubungkan bandar kuching dengan
bandar Bau.
Perkhidmatan kereta api dihentikan pada
tahun 1932 kerana kemelesetan ekonomi.
• Di kawasan-kawasan tertentu,
pengangkutan air lebih diutamakan
daripada pengangkutan darat. Di bandar
Kuching, syarikat perkapalan seperti
Singapore Steamship Company
menyediakan perkhidmatan dan
pengangkutan kapal.
• Pada tahun 1924, perkhidmatan kapal
terbang air yang pertama diadakan untuk
menghubungkan bandar Kuching dengan
Singapura.
• Perkhidmatan pos dan telefon juga
diperkenalkan di Sarawak untuk melicinkan
urusan ekonomi dan pentadbiran.
 Kemudahan kesihatan…

Pembinaan klinik dan hospital di

Sarawak dimulakan oleh golongan
mubaligh Kristian.
Kemudahan kesihatan hanya
terdapat di kawasan bandar dan
kurang disediakan di kawasan
pedalaman.
Perkembangan Pendidikan…
Pentadbiran Brooke kurang memberi
perhatian kepada pendidikan moden.
Charles Brooke membina sekolah
untuk orang Melayu dan orang Cina
sahaja.
Beliau tidak menggalakkan
pembinaan sekolah untuk orang
Dayak kerana tidak ingin menganggu
cara hidup tradisional mereka. Brooke
juga tidak yakin akan sistem
pendidikan Barat sesuai untuk
• Sekolah Melayu mula dibina pada
tahun 1883.
~ Sekolah Melayu hanya dibina pada
peringkat sekolah rendah.
~ Bertujuan untuk melatih orang2
Melayu Sarawak menjadi guru
sekolah Melayu..
~ Melahirkan kakitangan rendah
kerajaan .
~ Menggunakan buku2 yang dibawa
dari Semenanjung Tanah Melayu.
~ Contohnya, Sekolah Merpati
Jepang dan Sekolah Encik Buyong.
~ Telah digabungkan menjadi
madrasah Melayu.
Kerajaan Brooke menggalakkan
golongan mubaligh Kristian mendirikan
sekolah Inggeris. Sekolah Inggeris
terawal ialah Sekolah St. Thomas
(1848), sekolah St. Mary (1850), dan
Sekolah St. Teresa (1855) yang
kesemuanya dibina di bandar Kuching.
Sekolah Inggeris mendapat bantuan
daripada pentadbiran Brooke.
Pada tahun 1917, sekolah untuk
kaum Melanau didirikan.
Sekolah Cina di Sarawak dibina dan
dibiayai oleh saudagar Cina. Tenaga
guru, buku teks, dan sukatan
pelajaran sekolah Cina dibawa masuk
dari negara China.
Pada tahun 1924, Jabatan Pelajaran
Sarawak ditubuhkan untuk mengawal
perkembangan pendidikan di
Sarawak.. Semua sekolah
dikehendaki mendaftar di bawahnya.
Pada tahun 1936, terdapat 25 buah
sekolah kerajaan di Sarawak.
Guru-guru di sekolah kerajaan ada
yang mendapat latihan di Maktab
Perguruan Sultan Idris, Tanjung
Malim. Pada tahun 1940. Maktab
Perguruan Kent didirikan untuk
melantik guru sekolah Melayu.
Kesimpulannya pentadbiran Brooke
hanya menumpukan kepada kebaikan
mereka sendiri dan bukan untuk
kebaikan penduduk tempatan.
 Kronologi Perkembangan
Pemerintahan di Sarawak…

Kesultanan Brunei
(sebelum 1841)

James Brooke
(1841-1868)

Charles Brooke
(1868-1917)

Charles Vyner Brooke

(1868-1917)

Pendudukan Jepun
(1942-1945)

Penjajah British
(1946-1963)

Malaysia
(16 September1963)
 Soalan
1
• Jadual Berikut menunjukkan pembahagian pekerjaan
antara kaum di Sarawak.
Kaum Bidang
Melayu Pentadbiran
Iban Ketenteraan
Cina -pertanian
-perlombongan
India Perniagaan lain

Pembahagian pekerjaan tersebut membuktikan

keluarga Brooke mengamalkan…

• Dasar buka pintu.

• Dasar ekonomi baru.
• Dasar pecah dan perintah.
 Soalan
2
2. Apakah kemudahan asas yang disediakan oleh
Brooke di bandar berikut…
* Miri
* Kuching
I Balai Polis
II Jalan Raya
III Air
IV Sekolah

A. I dan IV
B. I dan II
C. II dan III
 Soalan
3
3. Nyatakan Bilangan sekolah yg paling banyak
didirikan pada tahun 1930 & 1938…

A. Sekolah Dayak.
B. Sekolah Cina.
C. Sekolah Melayu.
 Soalan
4
4. Rajah berikut menunjukkan sekolah yang dibina oleh
pemerintahan Brooke.

Sekolah Melayu Sekolah Melayu di Kg. Gersik,Kuching.

Mengapakah sekolah tersebut dibina?

A. Memenuhi tuntutan orang Melayu.

B. Mengekalkan cara hidup tradisional
mereka.
C. Melatih orang-orang Melayu Sarawak
menjadi guru-guru sekolah Melayu serta
kakitangan rendah kerajaan.
 Soalan
5
5. Gambar berikut menunjukkan bangunan yg dibina
pada tahun 1882…

Apakah bangunan ini?

A. Hospital
B. Pusat pentadbiran
C. Sekolah
 Soalan
6
6. Mengapakah perkhidmatan kereta api berikut
dihentikan pada tahun 1932?

Tahun 1917
Landasan kereta api yg
menghubungkan kuching dengan Bau
dibina

A. Kemelesetan Ekonomi
B. Berlaku persaingan
C. Tidak mendapat sambutan
 Soalan
7
7. Senarai berikut merupakan sekolah inggeris yg
didirikan di Sarawak tahun 1800-an.
*Sekolah St. Teresa
*Sekolah St. Mary
*Sekolah St. Thomas

I Didirikan di bandar miri.

II Bahasa Inggeris merupakan bahasa pengantar.
III Didirikan di kawasan pedalaman.

A. I dan II
B. II dan III
C. I dan III
 Soalan
8
8. Berdasarkan maklumat di bawah,apakah kesimpulan
yang boleh anda tentang pentadbiran Brooke di
Sarawak?
- Singapore & Sarawak Steamship
Company.
-Perkhidmatan kapal terbang air
dimulakn pada tahun 1924

A. Tidak terdapat jalan raya &

landasan kereta api di Sarawak.
B. Pengangkutan air di Sarawak.
C. Kebajikan penduduk pedalaman
terbela.
 Soalan
9
9. Apakah kesan daripada perkembangan di bawah,
terhadap Sarawak pada kurun ke-19?
~ perkembangan ekonomi
~ pertambahan penduduk

A. Kewujudan bandar-bandar baru.

B. Kemasukan pelabur asing.
C. Keadaan huru-hara.
 Soalan
10
10. Mengapakah James Brooke melaksanakan dasar
pemerintahan di bawah…
-Orang Cina : mengusahakan perlombongan dan
perniagaan.
-Kaum Bumiputera: kekal di kawasan pedalaman sebagai
petani sara diri.

A. Memelihara jepentingan Kaum cina.

B. Tidak mendapat kerjasama daripada
kaum Bumiputera.
C. Mengukuhkan pemerintahan.