2.3.

Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk Girileri

(Gates)

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

erik
Yolluk Girii (Gate) Nedir ? Yolluk Girii konum ve tipi neden nemlidir ? Yolluk Giriinin Konumlandrlmas Yolluk Giri Tipleri

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

TANIM

Yollluk Girii / Gate

Malzemenin kalp gzne girdii kanal

Yolluk Girii

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

YOLLUK GR KONUMU
Parann farkl noktalarndan, bir ya da birden fazla dolum yaplabilir. Yolluk giriinin konumu para kalitesi ve zelliklerini etkiler.

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

Yolluk Girii Konumu Parada Neleri etkiler ? (1/3)

Kalp dolma ekli (filling pattern) Boyutsal Toleranslar D grnm, yzey kalitesi hatalar Souk Birleme izlerinin (Weld Lines) yeri ve kalitesi arplma (Warpage) ve ekme (Shrinkage) davran

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

Yolluk Girii Konumu Parada Neleri etkiler ? (2/3)

Anisotropik malzemelerde malzeme ynlenmesi (rn: Cam Elyaf Takviyeli malzemeler) (fiber orientation) Yzey kntleri (Sink marks) Hava boluklar (voids / bubbles)

Gaz skmas (Gas traps)

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

Yolluk Girii Konumu Parada Neleri etkiler ? (3/3)

Artk gerilmeler (residual stresses) Kalp boluundaki basn dalm Dolmama (short shots) Yolluun paradan ayrlma ekli. Otomatik kopma, elle kesme

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

Yanl Yolluk Girii konumu ile ...

Yzey hatalar oluabilir..
Gaz Skmas

Ak zleri

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

Doru Yolluk Girii konumu ile ...

Souk Birleme (Weld Line)- Gas Skmas (Gas Trap) hatas azaltlabilir, ortadan kaldrlabilir

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

Yanl Yolluk Girii konumu ile ...

Kozmetik hata ve dk mekanik zellikler elde edilebilir. Souk Birleme (Weld Line)

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

10

Yanl Yolluk Girii konumu ile ...

niform Para et kalnl elde edilemeyebilir.

Erkek pimin Eilmesi (core deflection)

Homojen basinc dagilimi

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

11

Yanl Yolluk Girii konumu ile ...

Para zerinde istenmeyen ak izleri (Jetting) oluur.

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

12

Yanl Yolluk Girii konumu ile ...

Para zerinde istenmeyen artk gerilmeler oluur. Para toleranslar tutturulamayabilir .

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

13

Yanl Yolluk Girii konumu ile ...

Para Tam doldurulamaz / iyi tlenemez .

HATA ! Ince kesitten kalin keside dolum!!

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

14

Yanl Yolluk Girii konumu ile ...

Gas Skmas (Gas Trap)
Parann en son dolan ve Gaz k bulunmayan blgesinde yanan plastik malzeme

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

15

Yolluk Girii Konumu ve Tipi Secimi

TASARIMCI Perspektifi KALIPI Perspektifi malati en kolay ve en ucuz Kalp maliyeti seri retim para maliyetinin nnde Para kalite gereksinimleri geri planda Para kalite, fonksiyonel ve kozmetik gereksinimleri n planda, paray tanr. Gemis tecrbeleri, benzer paralar, MoldFlow analizi sonularn deerlendirir.

PARA RETCS Perspektifi Seri retim maliyeti en dk Kalp bakm gereksinimi en dk, sorunsuz alma Para kalite gereksinimlerini karlayan

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

16

Doru Yolluk Girii konumu Karar

TASARIMCI,
KALIP YAPIMCISI ve PARA RETCS ile birlikte deerlendirme yapar. Gerekli ise para tasarmnda da deiiklikler yaparak optimum yolluk girisi konumu ve tipi secimini ONAYLAR. TASARIMCI Yolluk girii yeri ve tipi kararn etkilemeli, Parcanin tm gereksinimlerini yerine getirdiini onaylamaldr.
Tasarm 2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk 17

Doru Yolluk Girii Kriterleri (1/2)

Malzeme direk olarak dii veya erkein duvarlarna arptrlr. => JETTING etkisini yoketmek

Kalp gz iindeki malzeme ak, gaz k kanallarna doru ynlendirilir. => VENTING
Malzeme en kaln kesitten en ince keside doru aktlr. => Yeterli tleme, minimum arplma ve boyutsal kararllk Kaynama hatlar (Souk birleme izleri) minimize edilir, yerleri seilir. Parann darbe ve gerilme altndaki blgelerinde kaynama hatt oluturulmaz. Yolluk paradan kolay koparlr.

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

18

Doru Yolluk Girii Kriterleri (2/2)

Ak mesafesi malzeme st limitinin altnda kalr. Ak mesafesini uzatan bir yolluk konumu enjeksiyon basn gereksinimini arttrr. ekme, arplma gereksinimleri karlanr. Para iinde hava boluu olmamas gzetilir.

Yolluk tipi ve boyutlandrmasnda para malzemesi dikkate alnr.

Kozmetik gereksinimler, grnen yzeyde olmama. Fonksiyonel gereksinimler, alan yzeyde olmama.. Paranin d kenarndan giri 2-plakal, souk yolluklu kalb mmkn klar. yzeylerinden giri 3-plakal ya da scak yolluklu kalp gerektirir. 2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk 19

Tasarm

YOLLUK GR TPLER

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

20

Direk Yolluk Girii (Sprue Gate)

TANIM :
Datm yolluu yoktur. Malzeme yolluktan (sprue) dorudan yolluk giriine (gate) gelir. Yolluk girii parann ve kalbn merkezindedir

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

21

Direk Yolluk Girii (Sprue Gate)

AVANTAJLAR Ucuz kalp malat yi doldurma

yi tleme

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

22

Direk Yolluk Girii (Sprue Gate)

DEZAVANTAJLAR

Elle koparma
Yolluk giriinde para zerinde kt grnt

Sadece tek gzl kalplarda kullanlabilir (Datm yolluu (runner) yok !)

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

23

Direk Yolluk Girii (Sprue Gate)

UYGULAMA : Silindirik ya da simetrik paralar, Kovalar, Bardaklar, Disk eklindeki paralar

amar Makinas uygulamas Deterjan kutusu kapa Kart Tutucu

Ne Zaman Kullanlr ?
Tek Gzl Paraya merkezden girmenin nemli olduu, Scak yolluk yatrmnn fizibl olmad, Elle iilik maliyetinin nemli olmad

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

24

2. Kenar Yolluk Girisleri (Edge Gates / Tab Gates)

2.1. Basit Kenar Yolluk

2.2. Bindirme Kenar Yolluk

2.3. Kulakl Kenar Yolluk 2.4. Film Yolluk

2.5. Fan Yolluk

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

25

2.1. Basit Kenar Yolluk Girii (Edge Gate / Tab Gate)

TANIM :
Paraya kalp ayrlma hatt zerinden dorudan kenardan girilir.

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

26

2.1. Basit Kenar Yolluk Girii (Edge Gate / Tab Gate)

Avantajlar
Kalp imalat kolay

Giri kesitinde hassas boyutlandrma, kolay modifikasyon

Kalp gznn doldurulma hz kolaylkla kontrol edilebilir Bir ok genel amal polimer iin uygun

Bazen parann yolluktan ayrlmamas zellikle istenebilir.

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

Tasarm

27

2.1. Basit Kenar Yolluk Girii (Edge Gate / Tab Gate)

Dezavantajlar Yolluk ayrma maliyeti, (geciktirmeli itici ile yolluun krlmas her zaman mmkn olmaz.)

Para zerinde kt grnt

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

28

2.1. Basit Kenar Yolluk Girii (Edge Gate / Tab Gate)

UYGULAMA : PMMA, SAN, PC effaf paralar, kapaklar (Tnel yollua gre daha iyi dolum salad iin.) Otomatik calma vb. gerekmeyen, kozmetik gereksinimleri olmayan tm genel uygulamalar

Ne zaman kullanlr ? Basit uygulama olduundan, kozmetik snrlama olmayan, elle yolluk ayrma maliyetine katlanlan heryerde kullanlabilir.

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

29

2.2. Bindirme Kenar Yolluk Girii (Overlap Edge Gate)

TANIM :

Basit kenar yolluk giriinden farkl olarak paraya st yzeyden yanlamasna girilir. Eriyik paraya girmeden hemen nce kar duvara arptrlarak kalp boluuna alnr.

Ama Jetting etkisini azaltmaktr.

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

30

2.2. Bindirme Kenar Yolluk Girii (Overlap Edge Gate)

Avantajlar

Basit kenar yollua gre JETTING etkisine kar nlem

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

31

2.2. Bindirme Kenar Yolluk Girii (Overlap Edge Gate)

Dezavantajlar

Para st yzeyinde kozmetik kt grnt. Geciktirmeli itici ile otomatik yolluk ayrma mmkn deil. Elle kesme daha zor

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

32

2.2. Bindirme Kenar Yolluk Girii (Overlap Edge Gate)

UYGULAMA : Hercules ekmece Panosu Kapa

Ne Zaman Kullanlr ? JETTING etkisinin kozmetik veya mekanik zellikler olarak istenmedii, parann kenarnda yollua dik bir duvar bulunmad durumlarda kullanlabilir.

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

33

2.3. Kulakl Kenar Yolluk Girii (Tab Gate)

TANIM :

Basit kenar yolluk giriinden farkl olarak paraya giriten hemen nce dik bir dn yaplr. Eriyik paraya girmeden hemen nce kar duvara arptrlarak kalp boluuna alnr. Ama Jetting etkisini azaltmaktr.

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

34

2.3. Kulakl Kenar Yolluk Girii (Tab Gate)

Avantajlar Byk giri artk gerilmeleri nler Jetting nlenir Uniform malzeme ak

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

35

2.3. Kulakl Kenar Yolluk Girii (Tab Gate)

Dezavantajlar Kesme ve Temizleme maliyeti Para zerinde byk bir artk kulak kalr. Geciktirmeli itici ile otomatik yolluk ayrma mmkn deil.

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

36

2.3. Kulakl Kenar Yolluk Girii (Tab Gate)

UYGULAMA

PMMA paralar iin Geni yzeyli byk paralar

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

37

2.4. Fan Yolluk Girii (Fan Gate)

Datm yolluundan paraya girerken kesit bir fan eklinde alalr ve geniler.

Eriyik plastik paraya girmeden nce yavaslatlr ve geni bir alana yaylr.

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

38

2.4. Fan Yolluk Girii (Fan Gate)

Avantajlar Yavalatlm ak hz ile :

Daha iyi malzeme ynlenmesi Jetting etkisinde azalma

Giri blgesinde daha dk kesme hz (shear rate)

Minimum ak izi Daha Uniform malzeme ak Kaliteli para yzeyi PC gibi akkanl dk malzemelerde kolay doldurma

Bu sayede

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

39

2.4. Fan Yolluk Girii (Fan Gate)

Dezavantajlar

Manuel yolluk kesme, byk paralarda zel aparatlar gerekebilir. apak grmnde kt bir iz

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

40

2.4. Fan Yolluk Girii (Fan Gate)

UYGULAMA

Geni yzeyli ince et kalnlkl paralar iin ideal

PC / PMMA paralar nce kesitli byk paralar

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

41

2.5. Film Yolluk Girii (Film Gate)

Datm yolluunun sonunda bir yolluk giri manifoldu eriyii ince ve uzun yolluk girii boyunca datr.

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

42

2.5. Film Yolluk Girii (Film Gate)

Avantajlar nce kesitli byk yzeyli paralarda uniform doldurma Jetting nlenir Atklk / arplma nlenir Fan yollua gre daha dar alanda calma PC gibi akkanl dk malzemelerde kolay doldurma

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

43

2.5. Film Yolluk Girii (Film Gate)

Dezavantajlar

Para zerinde yolluk izi

Zahmetli bir yolluk temizleme iilii Fan yollua gre daha kararsz ak patterni. Enjeksiyon parametrelerine daha duyarl. Yksek enjeksiyon hzlarnda daha iyi alr.

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

44

2.5. Film Yolluk Girii (Film Gate)

UYGULAMA

PC malzeme

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

45

3. Diyafram Yolluk Girii (Diaphragm Gate)

Silindirik, disk eklindeki paralarn,
ki Plakal tek gzl, ki plakali-ok gzl-Scak yolluklu, plakal-ok gzl-souk yolluklu

kalplarnda kullanlr. Bu paralar iin ideal ak salanr.

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

46

3. Diyafram Yolluk Girii (Diaphragm Gate)

TNEL GRL DYAFRAM YOLLUK

Tnel yolluun otomatik calma avantaj

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

47

3. Diyafram Yolluk Girii (Diaphragm Gate)

Avantajlar ki taraf ak Tp, Silindirik, eksenel simetrik paralarda uniform doldurma Jetting nlenir Souk birleme yok. Hassas ap lleri - Ovallik, arplma nlenir Eit et kalnl (Core Deflection Erkek eilme nlenir.)

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

48

3. Diyafram Yolluk Girii (Diaphragm Gate)

Dezavantajlar

Disk formunda bir yolluk atlr, yolluk sarfiyat fazla

Para zerinde yolluk izi Yolluk temizleme iilii

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

49

3. Diyafram Yolluk Girii (Diaphragm Gate)

UYGULAMA Dar toleransl silindirik paralar

Parann i apndan girilme zorunluluu

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

50

4. Halka Yolluk Girii (Ring Gate)

TANIM Pratik olarak bir FLM Yolluk Giriinin parann evresine sarlm hali Silindirik paralara dardan girme gerektiinde kullanlr.

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

51

4. Halka Yolluk Girii (Ring Gate)

Avantajlar

Tp / Silindir geometrili, iki ucu ak paralarda uniform doldurma

Jetting nlenir Hassas ap lleri-Ovallik nlenir

Eit et kalnl, pim eilme nlenir.

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

52

4. Halka Yolluk Girii (Ring Gate)

Dezavantajlar Halka formunda bir yolluk atlmakta Para zerinde yolluk izi Yolluk temizleme iilii Film yolluk trevi olduu icin zaman zaman kararsz davran

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

53

4. Halka Yolluk Girii (Ring Gate)

UYGULAMA Dar toleransl silindirik paralar

Parann dndan girme zorunluluu

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

54

4. Halka Yolluk Girii (Ring Gate)

FARKLI UYGULAMALAR Tnel uygulamas ile birletirilerek otomatik yolluk drme

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

55

5. ne Yolluk Girii (Pin Gate)

3 plakal kalplara zel, Yolluk giriinin kalp alrken koparlrken paraya zarar vermemesi iin ince yaplr. Genellikle et kalnlnn yarsndan dk.

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

56

5. ne Yolluk Girii (Pin Gate)

Avantajlar ok kk bir iz Otomatik kalp almas Parann merkezinden girme - arplma nlenir

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

57

5. ne Yolluk Girii (Pin Gate)

Dezavantajlar
Hassas ileme gerektirir. Snrl uygulama / 3 plakal kalp Scak yolluklu kalp

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

58

5. ne Yolluk Girii (Pin Gate)

UYGULAMA

3 plakal kalp ile otomatik yolluk drme

Kozmetik grnt istenen paralar

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

59

6. Tnel/DalgYolluk Girii (Submarine Gate)

nce taraf parada olan konik bir yolluk giriidir. Datm yolluundan paraya bir konik tnel alr. Kalp alrken yolluk paradan kendiliinden ayrlr.

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

60

6. Tnel/DalgYolluk Girii (Submarine Gate)

Dii tarafta

Erkek Tarafta

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

61

6. Tnel/DalgYolluk Girii (Submarine Gate)

Varyasyon : JUMP gate

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

62

6. Tnel/DalgYolluk Girii (Submarine Gate)

ok kk giri ap : Malzeme kesme gerilmesi artar, Erken donarak tlemeyi engeller

ok byk giri ap : Zor kopar, paraya zarar verir.

Malzemeye bal, ap = %30-%70 * et kalnl

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

63

6. Tnel/DalgYolluk Girii (Submarine Gate)

Avantajlar Giri kesidi kontrol edilebilmekte ok kk bir iz Otomatik kalp almas

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

64

6. Tnel/DalgYolluk Girii (Submarine Gate)

Dezavantajlar
Gevrek malzemelerde kullanlmas risklidir. Yolluk kalpta kalabilir (PMMA) Geni yolluk girii gereken uygulamalarda kullanlmaz.

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

65

6. Tnel/DalgYolluk Girii (Submarine Gate)

UYGULAMA Kozmetik grnt istenen paralar En geni uygulama alan

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

66

Tnel yolluk varyasyonlar

Chisel Gate Tnel eklinde Fan Gate

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

67

Tnel yolluk varyasyonlar

Tunnel Into Tunnel

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

68

7. Muz Yolluk Girii (Banana Gate)

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

69

7. Muz Yolluk Girii (Banana Gate)

Avantajlar Giri kesidi kontrol edilebilmekte ok kk bir iz Otomatik kalp almas

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

70

7. Muz Yolluk Girii (Banana Gate)

Dezavantajlar Grnen yzeye girilerde para zerinde mat iz. Hassas leme gereksinimi Gevrek malzemelerde calmama riski (PMMA)

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

71

7. Muz Yolluk Girii (Banana Gate)

Kozmetik grnt istenen paralar Tnel yolluk ii gerekli yksekliin salanamad paralar.

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

72

Kaynaka
Injection Molding Handbook, Tim A. Oswald, Lih-Sheng Turng, Paul J. Gramann.

Plastic Part Design for Injection Molding, Robert A. Malloy, Hanser Publishers, 1994

Tasarm

2.3. Plastik Enjeksiyon Kalplar Yolluk

73