Absolutyzm we Francji

Periodyzacja
• 1484-1789 (śmierć Ludwik XI-początek
panowania Karola VIII- Ludwik XVI)
• I etap: 1484-1562 – kryzys wojen
hugenockim
• II etap 1596-1648--------1614-------- fronda
(1648-1653)
• III etap 1653 –(1661*1715) 1789-
rewolucja
Okres wojen hugenockich
Diana de Poitiers
Karol IX Henryk III
Małgorzata Walezy
Henryk IV
 Henryk IV (1589-1610)
• koronacja 1594 r.
• Akt tolerancyjna dla hugenotów (1598)
• Reorganizacja Rady Królewskiej
W jej skład wchodziło się z racji pochodzenia i godności
(książęta, wielcy urzędnicy), przywileju (radcy tytularni)
lub nominacji (radcy zwyczajni i referendarze.
• Ustalił się też ostateczny podział Rady na cztery sekcje:
Radę Stanu, Radę Depesz, Radę Finansów i Radę
Prywatną.
• Ustanawia urząd nadintendenta- odpowiadał za finanse
 Ludwik XIII (1610-1643)

• Regencja Marii Medycejskiej (którą za

jego małoletniości sprawowała do 1617)
a następnie — Armand Jean du Plessis de
Richelieu (1585.-1642r). (jako pierwszy
minister od 1624 faktycznie rządził
Francją)
Maria Medycejska
Ludwik XIII (1610-1643)
Richelieu
• Philippe de Champaigne, 1637.
 Testament polityczny kardynała
Richelieu
• Powołany na najpocześniejszy urząd, postawiłem sobie za pierwszy
cel uczynić mego władcę najpierwszym na świecie. Chciałem, by był
Arcychrześcijańskim i najpotężniejszym: chciałem, by został synem
pierworodnym Kościoła i Europy; chciałem, by był Sprawiedliwym,
gwoli oddania światu, co jest mu należne, tudzież zyskania świata
dla siebie.
Pierwszą mą myślą był zatem majestat królewski, drugą:
wielkość państwa. Znalazłem Francję mniejszą od samej siebie.
Wszystko dawne zmniejszyło się, z wyjątkiem języka, który
przekraczając granice Francji pozostał nadal francuskim. Narody
niegdyś nam podległe, teraz wyrzekały się nas -- w naszym języku.
Byli Francuzami, a wrogami Francji: zbroiła się Francja -- przeciwko
samej sobie: wróg posługiwał się nami przeciwko nam, a Francuz
był równocześnie zwycięzcą i zwyciężonym, równie waleczny na
cudzą chwałę, jak własną zgubę.
Taki był przeto cel mojej polityki: przywrócić Galii granice, które jej
ustaliła sama natura: Francuzom dać z powrotem króla
francuskiego: utożsamić Galię z Francją i gdziekolwiek rozciągała
się Galia starożytna, wskrzesić tam nową.
• Drugą chorobą Francji była swawola. Kochano
godność królewską, ale nie władzę. Król obawiał
się poddanych, ci zaś grzeszyli, by wzbudzić
postrach: płacił im za usługi, należące się
darmo; złotem odkupywano występki, za które
należało karać gardłem, dawano pensje, by
powstrzymać od rokoszu. Swawola była
sumienia, a konieczność zbrodni. Głaskano
chorobę podarkami, a ona wzmagała się dzięki
takiej łagodności.
 Działania kardynała
• reorganizacja aparatu państwowego,
umocnienie roli rady królewskiej i
przekazanie zarządu prowincjami
intendentom (34)(wcześniej byli
gubernatorzy wywodzący się z
arystokracji) Byli to urzędnicy powoływani
przez kardynała, kontrolerzy państwa o
szerokich pełnomocnictwach opłacani
przez państwo
 Pokonanie hugenotów
• Richelieu nie był fanatykiem religijnym,
lecz odebrał przywileje polityczne i
wojskowe hugenotów, zostawiając im
jedynie wolność wyznania. Zmusił także
do kapitulacji twierdzę La Rochelle i
odebrał im prawa nadane w edykcie
nantejskim- własną armię i twierdze
(1629- edykt łaski w Alais- wolność
wyznania)
 Jules Mazarin (Giulio Mazzarini).
• został 1642-61 pierwszym ministrem i faktycznie
kierował Francją podczas regencji Anny Austriaczki
i małoletniości Ludwika XIV;
• Jako nuncjusz apostolski we Francji (1634 - 1636)
zdobył zaufanie kardynała Richelieu i na jego propozycję
w 1639r. wstąpił na służbę Francji.
• W uznaniu zasług otrzymał w 1641r. kapelusz
kardynalski, a po śmierci Richelieu został pierwszym
ministrem Ludwika XIII i zachował to stanowisko za
czasów regencji Anny Austriaczki. Za jego rządów
wzrosło niezadowolenie arystokracji i parlamentu
paryskiego, wybuchła tzw. Fronda (1648-1653).
Rady Królewskie
 Merkantylizm
• – doktryna i system ekonomiczno-polityczny – miarą bogactwa kraju jest ilość
posiadanego złota i srebra. Gromadzenie kruszców poprzez:
• podniesienie własnej produkcji, która wypierała towar obcy, a równocześnie mogła
wytwarzać na eksport
• stosowanie odpowiedniej polityki celnej (wprowadzanie ceł importowych na towary)
• skierowanie handlu na zamorskie szlaki kolonialne
• Starał się o przygotowanie dobrych kadr dla przemysłu, wprowadził zakaz emigracji i
wywozu zboża.
• Dążył do uzyskania dodatniego bilansu gospodarczego, zwiększając eksport, a
ograniczając import. W kraju Colbert popierał rozwój manufaktur, wprowadził nową
reformę systemu miar i wag, starał się o ujednolicenie go w całym państwie.
• Dążąc do wytworzenia rynku wewnętrznego zlikwidował cła wewnętrzne, dbał o
rozwój rolnictwa, hodowli. W rolnictwie zaczęto uprawiać rośliny przemysłowe.
Rozwinął nowe gałęzie przemysłu: sukienniczy, płócienny, jedwabny i szklany. Dla
usprawnienia handlu wybudował kanał Langwedocki ( Morze Śródziemne-Ocean
Atlantycki).
• Colbert dążył też do ujednolicenia prawodawstwa, przeprowadził kodyfikację prawa
pracy, wydawał nowe ustawy. Z całą konsekwencją znosił przywileje prowincji i miast
popierając w ten sposób władzę absolutna króla. Chciał powiększyć dochody
państwa na tyle, by monarcha mógł prowadzić politykę ekspansywną..
• Dlatego też Francuzi pojawiali się w różnych częściach świata (Indie, Ameryka
Północna i Środkowa, Kanada, Louisiana, Afryka Zachodnia). Rozwijając handel
oceaniczny tworzyli różne kompanie handlowe, z których najsilniejsze to:
Wschodnioindyjska, Północna, Lewantyńska
Wersal