TKANKI CZOWIEKA

HISTOLOGIA nauka o tkankach

TKANKA - zesp komrek o podobnej budowie, okrelonych czynnociach, wsplnym pochodzeniu, przystosowanych do wykonywania okrelonej funkcji na rzecz caego organizmu. Tkanki s elementami skadowymi narzdw i ich ukadw.

TKANKA NABONKOWA
Funkcje: oddziela organizm od rodowiska zewntrznego, zabezpiecza go przed utrata wody, pozwala na wymian gazow, uatwia odbir bodcw ze rodowiska zewntrznego, wyciela narzdy i jamy ciaa. Cechy charakterystyczne: zwarty ukad komrek, bez substancji midzykomrkowej, komrki uoone na bonie podstawnej, brak unaczynienia, substancje odywcze pobieraj z lecej pod nim tkanki cznej.

NABONEK - PODZIA ZE WZGLDU NA FUNKCJE

JEDNOWARSTWOWY PASKI pcherzyki pucne, naczynie krwionone (wyciela), serce ciaka nerkowe w nerce JEDNOWARSTWOWY SZECIENNY kanaliki nerkowe, kocowe odcinki gruczow JEDNOWARSTWOWY WALCOWATY przewd pokarmowy od odka do odbytu (mikrokosmki), jajowody JEDNOWARSWOWY WIELORZDOWY drogi oddechowe od jamy nosowej do oskrzeli WIELOWARSTWOWY PASKI jama ustna, przeyk, gardo, naskrek, pochwa, przednia powierzchnia rogwki oka

NABONEK (klasyfikacja ze wzgldu na budow)

NABONEK - PODZIA ZE WZGLDU NA FUNKCJE POKRYWAJCY: naskrek, serce, naczynia krwionone GRUCZOOWY: linianki, trzustka, wtroba, gruczoy ojowe w skrze ZMYSOWY: kubki smakowe, bona wchowa nosa, limak w uchu, siatkwka oka

TKANKA CZNA
Funkcje: odywcza, wypeniajca, transportowa, mechaniczna, obronna
Cechy charakterystyczne: komrki luno zanurzone w istocie midzykomrkowej, w ktrej wystpuj te wkna biakowe: kolagenowe, spryste, retikulinowe

Podzia tkanki cznej

TKANKA CZNA WACIWA: wknista wiotka (wkna retikularne) - otacza naczynia krwionone, nerwy, minie, wraz z tkank tuszczow tworzy warstw podskrn wknista zbita (wkna kolagenowe) - buduje cigna, torebki stawowe, skr waciw tuszczowa - buduje warstw podskrn skry, tworzy termoizolator i rezerw tuszczow, siateczkowata (b. unaczyniona,, wkna retikularne) - buduje zrb wzw chonnych, grasicy, szpiku kostnego, zarodkowa - tu gwiadziste komrki totipotencjalne tzn. zdolne do wytwarzania wszystkich rodzajw komrek tkanki cznej

TKANKA CZNA WACIWA WIOTKA

TKANKA CZNA WACIWA SIATECZKOWATA

TKANKA CZNA WACIWA TUSZCZOWA

TKANKA CZNA WACIWA ZARODKOWA

TKANKA CZNA OPOROWA

CHRZSTNA - nie unerwiona i nie unaczyniona (odywiana jest przez cznotkankow ochrzstn), CHONDROCYTY - komrki budujce tkank chrzstn

TKANKA CZNA OPOROWA CHRZSTNA

TKANKA CZNA OPOROWA CHRZSTNA - podzia

- szklista - buduje szkielet w okresie zarodkowym i podowym, u dorosych powierzchnie stawowe czci eber, cz nosowa nagoni, oskrzela,

- spysta - buduje maowin uszn, czciowo krta i nagonie, - wknista - buduje miejsca przyczepu ciegien do koci, krki midzykrgowe.

TKANKA CZNA OPOROWA CHRZSTNA

TKANKA CZNA OPOROWA

KOSTNA - bardzo unaczyniona i unerwiona, zbiornik jonw wapnia, aktywna metabolicznie, nieustanne procesy przebudowy, tu wkna kolagenowe (osseinowe) i jamki kostne z osteocytami OSTEOCYTY - komrki budujce tkank kostn

TKANKA CZNA OPOROWA KOSTNA

TKANKA CZNA OPOROWA KOSTNA - podzia

zbita tworz ja liczne blaszki kostne otaczajce kanay Haversa, buduje trzony koci dugich, mzgoczaszk gbczasta tworz ja blaszki kostne ciasno owinite wok siebie tworzce beleczki kostne, w okach przestrzennych sieci wystpuje szpik kostny buduje stawowe koce koci dugich (nasady)

Osteon = pojedyncza jednostka budulcowa tkanki kostnej

TKANKA CZNA OPOROWA KOSTNA

TKANKA CZNA PYNNA

KREW = OSOCZE + ELEMENTY MORFOTYCZNE

LIMFA = OSOCZE + LIMFOCYTY

OSOCZE
- lekko ta ciecz, substancja midzykomrkowa, - zasadniczy, pynny skadnik krwi, w ktrym s zawieszone skadniki morfotyczne (komrkowe) - stanowi ok. 55% objtoci krwi, - uzyskuje si je przez wirowanie prbki krwi.

Skad osocza: 92% - woda 7% - zwizki organiczne (np..:biaka albuminy, globuliny, fibrynogen, kwasy tuszczowe, glukoza, cholesterol, trjglicerydy, witaminy rozpuszczalne w tuszczach (A, D, E, K), produkty metabolizmu biaek (mocznik, aminokwasy), produkty metabolizmu hemu (bilirubina oraz urobilinogen) 1% - zwizki nieorganiczne (np.:dwutlenek wgla, sole mineralne np.: Cl-,K+,Na+)

SUROWICA
Surowica to pynna frakcja krwi pozbawiona krwinek, pytek krwi oraz fibrynogenu; pozostao po oddzieleniu si skrzepu. W przeciwiestwie do osocza nie krzepnie.

Skad surowicy krwi: 91 % woda 7 % biaka albuminy globuliny 2 % elektrolity, hormony i inne

ELEMENTY MORFOTYCZNE KRWI

ERYTROCYTY LEUKOCYTY TROMBOCYTY

KRWINKI CZERWONE = erytrocyty = RBC

jedyne bezjdrzaste komrki w organizmie czowieka, zawierajce czerwony barwnik hemoglobin, ktra transportuje tlen i czciowo dwutlenek wgla powstaj w szpiku kostnym, rozpadaj si w ledzionie i wtrobie

NORMA ERYTROCYTW U DOROSGO CZOWIEKA

Mczyni: 5,4 mln./ mm3
Kobiety: 4,5 mln./ mm3

ERYTROCYTY

KRWINKI BIAE = leukocyty = WBC

NORMA U DOROSGO CZOWIEKA 6 9 ty./ mm3

Leukocyty dzielimy na: granularne agranularne

Leukocyty granularne - zawieraj ziarnistoci w cytoplazmie

Neurofile (obojtnochonne)ok. 60%,obrona przed infekcjami, odporno komrkowa Eozynofile (kwasochonne)do 3%,alergie, pasoyty Bazofile (zasadochonne),0,5 1%,wydzielaj do krwi heparyn - czynnik przeciwdziaajcy krzepniciu krwi

Leukocyty agranularne nie zawieraj ziarnistoci w cytoplazmie

Limfocyty ok. 25 35%, B bior udzia w odpornoci humoralnej, produkuj przeciwciaa T bior udzia w odpornoci komrkowej Monocyty (makrofagi) ok. 5- 8%,komrki erne, wykonuj ruchy pezakowate, wydostaj si poza wiato naczy, poeraj bakterie i skrawki obumarych tkanek, bior udzia w odpornoci komrkowej

LEUKOCYTY

ELEMENTY MORFOTYCZNE KRWI

PYTKI KRWI = trombocyty = PLT oderwane fragmenty cytoplazmy powstae z megakariocytw w szpiku kostnym, inicjatorzy procesu krzepnicia krwi (hemostazy)

NORMA TROMBOCYTW U DOROSGO CZOWIEKA: 200 400 ty./ mm3

trombocyty

TKANKA MINIOWA

TKANKA MINIOWA
POPRZECZNIE PRKOWANA SZKIELETU - buduje minie szkieletowe - komrki to wkna z wieloma jdrami uoonymi przy brzegu - wystpuje poprzeczne prkowanie - skurcz zaley od naszej woli - ATP = ruch, praca

TKANKA MINIOWA POPRZECZNIE PRKOWANA SZKIELETU

MISIE zbudowany jest z BRZUCA ( skupienie wkien miniowych zawierajcych czerwony barwnik mioglobin) i CIGNA (tkanka czna wknista) BRZUSIEC zbudowany jest z WKIEN MINIOWYCH (komrki) , a te z kolei z: MIOFIBRYLI (wkienka kurczliwe) i MIOFILAMENTW: (grube - miozyna i cienkie - aktyna)

TKANKA MINIOWA SERCOWA

- buduje serce - komrki tej tkanki tworz widlasto rozgazion przestrzenna sie w okach, ktrej znajduj si naczynia krwionone, - komrki zawieraj 1-2 jdra komrkowe - wystpuje poprzeczne prkowanie - skurcz niezaleny od naszej woli

TKANKA MINIOWA POPRZECZNIE PRKOWANA SERCA

TKANKA MINIOWA GADKA

- wsptworzy ciany narzdw i naczy krwiononych oraz limfatycznych, przewodu pokarmowego, skr - buduj ja komrki w ksztacie wrzeciona zawierajce jedno jdro komrkowe, - nie wystpuje poprzeczne prkowanie, - skurcz nie zaley od naszej woli,

TKANKA MINIOWA GADKA

TKANKA NERWOWA
buduj j: neurony (komrki nerwowe) odbieraj, przewodz i przekazuj impulsy nerwowe w postaci przesuwajcych si wzdu komrki zmian potencjau elektrycznego

komrki glejowe peni funkcje ochronne i uczestnicz w odywianiu neuronw

KOMRKA NERWOWA NEURON

KOMRKI GLEJOWE

Nazwij przedstawione poniej tkanki lub ich elementy

Opracowaa: Beata Dubiel-Wojtas