MGA TEORYANG PAMPANITIKAN at Paraan ng Pagsusuri sa mga ito

HUMANISMO
May bunga ang panitikan sa tao. Sa humanismo ang pananaw nakasentro sa tao. KinikIlala ang tao bilang panukatan ng maraming bagay at pangayayari. Inilalarawan kung paanong ang tao ay nakikibaka sa buhay at mga karanasan sa mundo.

KLASISISMO
Mahalaga ang panitikan sa lipunan. Sa klasisismo, ang isang akda ay may bisa sa pagpapayabong ng mga kaisipan ng tao. May mga klasikal na katotohanang ipinapahayag na nagsisilbing gabay sas paglikha ng mga moral at pilosopikal na ideya.

FORMALISMO
May sariling daigdig ang akda. Sa formalistikong pananaw, mahalaga ang katangiang sarili ng mga sangkap ng isang akda at ang organikong pagkakaugnay ng bawat bahagi.

IMAHISMO
Ang panitikan ay pagpipinta at eskultura. Sa imahismong pananaw, ang kalinawan ng isang akda ay naipapahayag sa pamamagitan ng mga tiyak na imaheng biswal.

ROMANTISISMO
Mayaman ang panitikan. Ang daigdig sa pananaw ng romantesismo ay maganda at mabuti anuman ang bigat ng suliranin o higpit ng pagsubok na dumating.

EKSISTENYALISMO
Ang realidad ay ang nagaganap. Ang pananaw na eksistenyalismo ay kumikilala sa esenya ng tao na walang iba kundi kung ano ang kanyang nililikha sa kanyang sarili depende sa lawak ng kanyang kakayahan at limitasyon o hangganan.

MORALISTIKO
Ang panitikan ay may tungkulin sa lipunan. Itinuturing ang isang akdang pampanitikan bilang bukal ng mga kaisipang batayan sa wastong pamumuhay at pakikipagkapwa.

REALISMO
Makatotohanan ang panitikan. Ito ay gising, mulat at matapat. Sa realismong pananaw, objectiv ang paglalarawan sa tao at lipunan at sa mga pwersang nakapangyayari sa buhay.

READER RECEPTION
May bisa ang panitikan sa mambabasa. May papel ang mambabasa sa panitikan. Ang pagbasa ay isang uri ng transaksyon sa pagitan ng mambabasa at ng akda. Ang kahulugan ay batay sa mambabasa. Walang unibersal, iisa, at tiyak na kahulugan ang teksto. Maraming pakahulugang maibibigay sa akda

SOSYOLOHIKAL
Ang panitikan ay isang produkto. Ito ay likha ng panahon at kasaysayan, kultura, ideolohiya, lipunan at kapaligiran. Sa pananaw na sosyolohikal, ang akda ay hindi nagmula sa kawalan. Ang mga pananaw at saloobin ng mga karakter ay hinubog ng mga pangyayari.

MARXISMO
May magagawa ang panitikan. Sa Marxismong pananaw, ang panitikan ay tumutugon at nagtataguyod ng pagbabago. Hinahamon nito ang mga istruktura ng kapangyarihan sa lipunan, nagtatangkang buwagin ang mga mapaniil na puwersa at inilalantad ang mga tunggaliang pang-uri na nag-ugat sa kalagayang pang-ekonomya.

NATURALISMO
Isang malaking ekspresyon ang panitikan. Ito ay ekspresyon ng buhay at lipunang taglay ang mga pangit at madilim na realidad. Sa pananaw na naturalismo, karaniwang paksa ang kahirapan, krimen, kamangmangan, kawalang pag-asa, mababang pagtingin sa buhay, mga taong tiwalag sa lipunan at may negatibong damdamin at pagkilala sa sarili.

SIMBOLISMO
Makapangayarihan ang salita. Nagagawa nitong pakilusin ang tao. Mayaman din ang salita sapagkat hatid nito ang walang katapusang ideya. Sa simbolismo, may nagaganap na ugnayang mistikal sa pagitan ng natural at ispiritwal na daigdig at ang salita ay nagiging isang daigdig ng mga kahulugan.

SIKOLOHIKAL
May dahilan ang bawat kilos o gawi, may pinagmulan ang bawat bagay o pangyayari. Sa pagsusuring sikolohikal, inaalam ang mga nagaganap sa mga antas ng kamalayan ng isang tao na batayan ng kanyang pag-iisip at pagkilos.

DEKONSTRUKSYON
Ang akda ay hindi maaring isilid sa kahon sapagkat itoy walang katapusang pagtuklas at paglalaro. Ang isang akda ay hindi masasaklawan o matatakdaan sapagkat ang kahulugan ay nagbabago o di permanente.

HISTORIKAL O BAYOGRAPIKAL
Ang bunga ay kontekstong pangkasaysayan. Ang teksto ay nasulat sa pangyayari sa kasaysayan na nag-udyok sa awtor na lumikha. Sa historikal na pananaw, ang teksto ay sinusuri na parang dokumentong historical.

FEMINISMO
Ang panitikan ay walang kinikilingan. Isang anyo ng pagtutol sa diskriminasyon ang feminismong pananaw. Layunin sa pagsusuring ito ang umiiral na mababa at di pantay na pagtingin sa kababaihan.

Maraming salamat sa pakikinig!