Ang Unang Alitaptap

Noong unang panahon, ang mga alitaptap ay walang dalang apoy. Gabi lamang sila lumilipad. Ayaw nila sa gabing maliwanag ang buwan. Nagtatago sila sa mga damo, dahon at bulaklak kung, madilim. Takot na takot sila. Isang gabing madilim, nagtago ang mga alitaptap sa sampagita. Bakit ba? tanong ng sampaguita. Bakit ba kayo takot na takot? Natatakot kami sa kabag-kabag, sagot ng mga kulisap. Inaano ba kayo ng kabag-kabag? usisa ng sampaguita.

Kamiy kinakain niya, sabi ng alitaptap. Eh, bakit kung maliwanag ang gabi hindi kayo nagkukubli sa aking puno? tanong ng sampagita. Kung maliwanag ang buwan, hindi kami mahuli ng kabag-kabag. Nasisilaw sila sa liwanag, ang sabi ng isa pang kulisap. Kung ganoon ay tuturuan ko kayo ng dapat gawin, sabi ng sampagita. Bawat isa sa inyo ay magdala ng sulo. Sabay-sabay kayong lumabas. sabi ng sampagita. Matatakot sila sa inyo. Ganoon nga ang ginawa ng mga alitaptap. Bawat isa ay nagdala ng sulo at sabay-sabay silang lumabas. Hindi nga sila nilapitan ng kabagkabag, natatakot sila. Sa tuwa ng mga alitaptap ay lumipad sila nang paikut-ikot sa sampagita upang magpasalamat.

1. Bakit ayaw ng gabing madilim ng alitaptap? A. Takot sila sa buwan. B. Madali silang mahuli ng mga kabag-kabag. C. Hindi sila makakita. D. Maraming lamok.

2. Bakit hindi nagkukubli sa mga dahon ang mga alitaptap kung maliwanag ang mga buwan? A. Binabantayan sila ng buwan upang hindi makalapit sa kulisap. B. Kinakain ng buwan ang mga kabag-kabag. C. Hindi sila makita ng mga kabagkabag dahil nasisilaw sa liwanag ng buwan. D. Naiinitan ang mga kabag-kabag sa liwanag ng buwan.

3. Paano umiwas ang mga alitaptap sa kabag-kabag? A. Nagtatago sa mga dahon ang mga alitaptap. B. Nagtatago sila sa likod ng buwan. C. Lumilipad sila sa malayo. D. Nagkukubli sila sa likod ng puno.

4. Paano tinakot ng mga alitaptap ang mga kabagkabag? A. Nagpatulong sila sa kapwa nila insekto. B. Nagsumbong sila. C. Nagdala sila ng malalaking pamalo. D. Nagdala sila ng sulo at sabay-sabay na lumipad.

5. Paano nagpasalamat sa sampagita ang mga alitaptap? A. Binigyan nila ng ilaw ang sampagita. B. Lumipad nang paikot-ikot ang mga alitaptap sa sampagita. C. Inawitan ng mga kulisap ang sampagita. D. Binabantayan ng mga kulisap ang sampagita tuwing gabi.

NAKALIGTAS SA KAPAHAMAKAN
Sa karatig lungsod ng Quezon City ay may naninirahang isang maganda at mayamand dalagita. Anak siya ng magasawang Intsik at nagngangalang Jenny. Mahal na mahal si Jenny ng kanyang mga magulang palibhasay bugtong na anak. Isang araw, papasok na si Jenny sa paaralan nang bigla siyang harangin sa daan ng isang kotse. Mabilis ang mga pangyayari. Isinakay siya sa loob ng kotse at piniringan ang kanyang mga mata ng mga taong di niya kilala.

Madilim na nang sapitin nila ang isang bahay sa labas ng Kamaynilaan. Natakot si Jenny subalit nagmakaawa pa rin siya sa mga kidnaper. Gayunpaman. nasiraan ng loob si Jenny. Nang malingat ang kanyang bantay ay tumakas sa pamamagitan ng paglabas sa bintana ng palikuran. Dali-dali siyang tumakbo at nag-abang ng taxi sa daan. Nagpahatid sa bahay ng kanyang Tiyahin. Tumawag siya sa kanilang bahay at nagpasundo sa mga magulang niya. Sinundo naman siya ng mga ito at may kasama ng ilang pulis. Lumuluhang nagyakap ang maganak!

1. Paano inagaw si Jenny ng masasamang loob? A. Isinakay siya pilit sa kotse. B. Tinalian siya ng mga lalaki. C. Pinagtulungan siyang buhatin. D. Itinakbo siya ng masasamang loob.

2. Bakit kaya siya naisip na agawin ng masasamangloob? A. Kilala si Jenny ng masasamang-loob. B. Ibig niyang sumama sa mga ito. C. Nag-aaral pa si Jenny. D. Alam nilang anakmayaman si Jenny.

3. Bakit ganoon na lamang kamahal si Jenny ng kanyang mga magulang? A. Malaki na si Jenny. B. Mabait siyang bata. C. Kaisa-isang anak si Jenny. D. Mahusay sumayaw si Jenny.

4. Paano siya nakatakas sa pinagdalhan sa kanya? A. Pinukpok niya sa ulo ang bantay. B. Humingi siya ng saklolo. C. Tumawag siya sa telepono. D. Tumakas siya nang makalingat ang mga bantay.

5. Paano sila nagtagpo ng kanyang mga magulang? A. Umuwi agad siya. B. Humingi siya ng tulong sa pulis. C. Tinawagan niya ang mga magulang sa telepono. D. Nagpasama siya sa kaniyang tiyahin.

Basahin at unawain ang kuwento.

Nag-away ang mga tutubi at matsing. Hinamak kasi ng mga matsing ang mga tutubi. Pinagtawanan kasi ng mga ito ang malalaking mata ng mga tutubi. Nagalit ang mga tutubi. Hinamon nila ang mga matsing at pinaunlakan naman sila ng mga ito. Pukpukin ninyo ang bawat makitang tutubi, utos ng pinuno ng mga matsing. Narinig ng pinuno ng tutubi ang utos ng pinunong matsing. Inatasan naman niyang dumapo sa mga ulo ng matsing ang mga tutubi at lumipad kapag may panganib.

Nagsimula na ang labanan. Walang ginawa ang mga tutubi kundi dumapo at lumipad sa ulo ng mga matsing. Pukpok rito, pukpok roon ang mga matsing sa mga tutubing nakadapo sa ulo ng kapwa matsing. Agad namang nakalipad ang mga tutubi. Kung tatanawin mula sa malayo ang labanan, wariy itoy labanan ng matsing sa kapwa matsing. Madaling natapos ang laban. Nakabulagta lahat ang mga matsing na pawang hilo at duguan ang ulo. Wala ni isa mang nasugatan sa paig ng mga tutubi.

1. Anong katangian ang mailalarawan sa mga tauhan sa kuweto? A. matatalino ang tutubi, hangal ang mga matsing B. malalakas ang mga matsing, mababagal ang mga tutubi C. kapwa mabilis at matatalino ang mga matsing at mga tutubi D. kapwa matatalino at malalakas ang mga matsing at mag tutubi

2. Ano ag angkop na pamagat ng Kuweto? A. Ang Bobo ng Mga Matsing B. Ang Mga Tutubi at Mga Matsing C. Ang Mga Malalakas at Ang Mahihina D. Ang Mga Maparaang Tutubi

3. Anong uri ng kuweto ang inyong binasa? A. Alamat B. Pabula C. Kuwentong Bayan D. Epiko

Tuklasin

Sa ating mga pahayag o pagsasabi ng ating nadarama o naisip, may mga ginagamit tayong kataga na nagbibigay kahulugan sa ating mga pahayag. Pansinin ang kahulugan ng mga pahayag na may mga salitang sinalungguhitan sa usapan. Anu-ano ang kahulugang ipinahahayag ng mga katagang ginamit? Ang mga katagang ito ay tinatawag na ingklitik. Kapag nag-iisa, walang kahulugan ang mga ingklitik. Nagkakaroon lamang ito ng kahulugan kapag ginamit sa pangungusap. Ang mga ito ay nagbibigay ng ibat ibang pakahulugan sa pangungusap.

Narito ang iba pang halimbawa: Aalis pala siya. Aalis na siya. Aalis ba siya? Aalis na nga siya. Aalis yata siya. Aalis kasi siya. Aalis sana siya. Anu-ano ang kahulugan ng ibinigay ng mga ingklitik sa parehong pangungusap?

Tandaan Ang ingklitik ay mga katagangpaningit na nagdudulot ng pagbabago sa diwa o himig ng pangngusap. Nagpapalawak din ito sa pangungusap.

Halimbawa: pa nga sana na din/rin nga lamang/lang pala kasi kaya muna ba

daw/raw pala yata man mandin

Ang isang pahayag ay maaaring magkaroon ng ibang kahulugan sa pamamagitan ng paggamit ng kataga tulad ng ingklitik. Halimbawa: Darating yata siya.
Darating ka ba?

(nagpapahiwatig ng walang katiyakan) (nagpapahiwatig ng katanungan) (nagpapahiwatig ng katiyakan o pagsang-ayon)

Darating na nga siya.

A. Tukuyin ang mga ingklitik sa pangungusap. Isulat sa patlang ang sagot. pala
na ba raw 1. Ito pala ang inyo 2. Hindi na ba siya sasama? 3. Sinabi raw ni Nena na mabait ka. 4. Masama nga ang kalagayan ni Tess. 5. Pumayag ka na sanang suimama sa amin. 6.Ikaw na ang tutulungan ko. 7.Ito lamang ang dala ko. 8.Hindi lang niya nauunawaan ang kapatid mo. 9.Ang kinain din niya ay sopas. 10.Wala raw silang ilaw.

nga
na na lamang lang din raw

B. Basahin ang usapan. Bilugan ang mga ingklitik na ginamit.

Gng. Reyes: Malulusog na ang tanim mo. Gng. Amor: Oo, nilagyan nga iyan ng kumpare mo ng pataba. Gng. Reyes: Iyon palang mga tanim ninyo, nakaani na ba kayo roon? Gng. Amor: Hindi pa nga e. Baka sasusunod na linggo.Kung hindi lang bumagyo noong nakaraang buwan, sana makakaani kami ngayon nang marami. Gng. Reyes: Iyan nga nga rin ang naging problema namin. Gng. Amor: Talagang ganyan sa hanapbuhay natin,hindi pa natin masabi kung kikita tayo, lalo nat sunudsunod ang naging pag-ulan. Gng. Reyes: Oo nga. Sige, aalis muna ako at pupunta pa ako sa bayan.

E. Ibigay ang pagpapakahulugan sa mga sumusunod na pahayag.

1. Mayaman daw ang pamilya ni Gng. Gomez

Mayaman yata sila.

Mayaman din ang pamilya ni Gng. Gomez 2. Uulan na. Umulan sana. Hindi pala umulan 3. Ito ba ang bahay ninyo? Ito pala ang bahay ninyo. Ito nga ang bahay ninyo.

Ibigay ang angkop na ingklitik na bubuo sa bawat pangungusap. Gawin ito sa hiwalay na sagutang papel.
ba 1. Ikaw __________ ang dumating? 2. Umalis na __________ nga siya at may gagawin pa ako. 3. Darating __________ na mamaya ang bisita. kaya nalimutan niyang 4. Nagmamadali siya __________ kumain.

ba 5. Dumating naman __________ siya?

na 6. Umalis __________ siya dahil naiinip sa iyo muna sila bago umalis. 7. Kumain __________ pa 8. Naglalaba __________ siya hanggang ngayon. kasi 9. Hindi ka __________ tumawag bago pumarito. 10. Pupunta __________ na raw siya ngayon