TEMA: FUNKSIONET E BANKES QENDRORE DHE INSTRUMENTET E POLITIKES MONETARE

Punoi: Elsa Kullolli

Permbajtja:
1

Politika monetare dhe objektivat e saj Banka Qndrore dhe Politika Monetare Realizimi i politiks monetare

3 4 5

Tregu monetar dhe mekanizmi i politikes monetare

Kerkesa per para, sic ka theksuar Kejnsi

1.Politika monetare dhe objektivat e saj

Politika monetare sht trsia e mjeteve, e objektivave dhe e ndrhyrjeve t ndrmarra pr t rregulluar furnizimin e ekonomis me mjete monetare n prpjekje te vazhdueshme pr t ruajtur

ekuilibrat makroekonomike.
Ajo hartohet dhe zbatohet nga Banka Qndrore q e ndeshim me emrin e autoritetit monetar. Qllimi i politiks monetare sht t siguroj qndrueshmri t mimeve n vend. Politika monetare synon administrimin e kushteve monetare t ekonomis: oferts monetare,

normave t interesit dhe kursit t kmbimit, n funksion t realizimit t objektivit t stabilitetit t

mimeve, n periudhn afatmesm dhe afatgjat. Ajo synon ndikimin maksimal tek variablet ekonomik me an t ndryshimit t normave afatshkurtra t interesit.

Objektivat e politiks monetare klasifikohen n objektiva finale dhe n objektiva t ndrmjetm.

Objektivat finale jan stabiliteti i mimeve, punsimi sa m i lart, dhe zhvillimi i ekuilibruar.
Politika monetare synon t arrij nj ose m shum prej ktyre objektivave duke manovruar masn monetare n qarkullim nprmjet norms baz t interesit, oferts s mjeteve monetare ose rezervave t detyrueshme t bankave.

Zakonisht objektivi kryesor i politiks monetare sht qndrushmria e mimeve. Arritja e nj

objektivi t till sht kontributi m i madh q politika monetare mund t jap pr rritje ekonomike t ekuilibruar pr nj periudh afatmesme

2. Banka Qndrore dhe Politika Monetare

Analiza e politiks monetare nuk mund t mendohet jasht funksionimit t sistemit Bankar, ku vendin kryesor e z Banka Qendrore. Banka Qndrore prfaqson nje institucion financiar t zotruar nga shteti q shrben pr t kontrolluar sistemin Bankar dhe q sht i vetmi autoritet i emetimit t paras. Te gjitha vendet me ekonomi tregu t zhvilluar kan nje sistem Bankar me dy nivele: - ne nivelin e par sht Banka Qendrore; - ne nivelin e dyt jan Bankat e tjera (tregtare, t kursimit, etj).

Funksionet baz:
Banka Qendrore ka te drejten e emetimit te paras. Banka Qendrore sherben si bank e Bankave t nivelit t dyte. Banka Qndrore sherben si bank e qeveris. Banka Qndrore rregullon ofertn monetare. Banka Qndrore ndrhyn dhe rregullon tregjet monetare.

3. Realizimi i politiks monetare

Realizimin e politikes monetare Banka Qendrore e ben nprmjet instrumentave te ndryshem qe ajo mund te perdore per te arritur objektiva te caktuara si, rritjen e shpejt e n stabilitetin e cmimeve, nivelin e papunesise, etj. Ndrmjet instrumentave te politikes monetare (si tavanet e kredise, operacionet e tregut te hapur, kredite me zbritje, rezervat e kerkuara, etj.) dhe objektivave te mesiperme qendrojne disa objektiva te ndermjetme, qe lidhen me vlera te caktuara te normave te interesit, ofertes monetare, etj.

Operacionet e tregut te hapur, perbejne instrumentin me te rendesishem ne duart e Bankes Qendrore. Keto operacione perfaqesojne shitjen ose blerjen e letrave shteterore me vlere (bono thesari, obligacione etj) ne tregun e hapur. Kjo behet me qellim qe Banka Qendrore te ule ose te rrise rezervat e Bankave. Shitja ose blerja e letrave shtetrore me vlere behet me vendim te organit perkates te Bankes Qendrore, ne funksion te objektivave qe kerkohen te arrihen.

Kredia ne zbritje eshte nje instrument tjeter ne duart e Bankes Qendrore. Banka Qendrore mund t'u jape hua Bankare. Keto hua i quajme rezerva te huajtura. Efekti i ketij instrumenti ne drejtim te rezervave ne depozitat Bankare eshte me pak i sakte se instrumenti paraarrdhes, sepse Banka Qendrore nuk mund te percaktoje me saktesi sa kredi do te marrin Bankat. Ajo vetem i rrit ato nepermjet ndryshimit te perqindjes se zbritjes (normes se diskauntit), e cila perfaqeson interesin qe paguajne Bankat per kredine qe marrin nga Banka qendrore. Kur kjo e fundit deshiron te rrise oferten monetare, nxit marrjen e kredive duke ulur perqindjet e zbritjes. Por ajo nuk i detyron dot Bankat te marrin kaq apo aq kredi.

Rezervat e kerkuara Sic eshte vene ne dukje me siper, Banka Qendrore vendos nje norme te detyrueshme te rezervave qe duhet te mbaje cdo banke tregetare, e cila quhet norme e rezerves se kerkuar. Kjo i siguron asaj mundesine e kontrollit te ofertes monetare. Vecoria e ketij instrumenti eshte se cdo ndryshim sado i vogel i rezerves se kerkuar, con potencialisht ne nje ndryshim shume te madh te ofertes monetare. Banka Qendrore perdor normen e rezerves se kerkuar si mjet per te ngushtuar ose zgjeruar diapazonin e shumefishimit te parase, per nje njesi shtese te depozitave Bankare. Psh, ne qofte se Banka qendrore synon te ndjeke nje politike te shtrenguar monetare, ajo pervec instrumentave te tjere, mund te rrise normen e rezerves se kerkuar. Instrumenti i rezerves se kerkuar perdoret me kujdes nga Banka Qendrore sepse cdo ndryshim sado i vogel i kesaj rezerve, con ne nje ndryshim te madh dhe te menjehershem te ofertes monetare.

4. Tregu monetar dhe mekanizmi i politikes monetare

Ndikimi i politikes monetare ne variablat kryesore makroekonomike realizohet nepermjet nje mekanizmi te caktuar, ku nje vend qendror ze tregu monetar. Tregu monetar perfshin nje bashkesi institucionesh ku realizohet shitja dhe blerja e letrave afatshkurtera me vlere. Letrat me vlere jane dokumente qe perdoren per te vertetuar pronesine ndaj aktiveve te ndryshme dhe paraqiten si aksione, obligacione, bono thesari, etj. Letrat me vlere jane afatshkurter dhe afatgjate, ne varesi te maturimit te tyre. Ato letra me vlere qe kane afat maturimi deri ne nje vit quhen afatshkurtera, kurse ato me afat maturimi mbi nje vit quhen afatgjata. Tregu monetar ndryshon nga institucionet e tjera financiare, si bursa e aksioneve, etj. te cilat jane te vendosura ne nje vend te caktuar, sepse ai perbehet nga nje rrjet i gjere komisioneresh (shitesish dhe bleresish).

5. Kerkesa per para, sic ka theksuar Kejnsi, mbeshtetet ne tre motive :

a) Motivi i transaksioneve Ky eshte motivi kryesor i mbajtjes se parase. Blerjet e te mirave dhe sherbimeve ne jeten e perditeshme kerkojne qe nje sasi parash te mbahet si para e gateshme (para ne dore). ne te kunderten, duhet shkuar ne banke per terhequr para sa here qe behet ndonje blerje duke harxhuar keshtu kohe. Pra, kostoja oportune e mosmbajtjes se parase ne dore eshte e konsiderueshme. b) Motivi mbrojtes Paraja mbahet si para e gatshme edhe per t'u siguruar ne rast ngjarjesh te paparashikuara, qe kerkojne te behen blerje te paplanifikuara. c) Motivi i spekullimit Paraja mbahet edhe per te shmangur humbjet qe vijne nga mbajtja e letrave me vlere. Ky motiv lidhet me ata njerez qe blejne letra me vlere here pas here. Luhatjet qe vihen re ne cmimet e letrave me vlere i nxisin njerezit qe ti shesin ato dhe te mbajne para, kur mendojne qe cmimet e tyre do te pesojne renie dhe te blejne perseri kur mendojne se cmimet e tyre do te rriten.