Co to jest technet?

Nazwa pochodzi od greckiego sowa technetos sztuczny.

Jest to srebrzystoszary promieniotwrczy metal.

Nie wystpuje on w skorupie ziemskiej, zawarty jest natomiast w
materii gwiazd, gdzie powstaje w wyniku syntezy termojdrowej.

Jest to pierwiastek chemiczny lecy w 7 grupie i 5 okresie w
ukadzie okresowym.

Liczba atomowa to 43, a masa atomowa najtrwalszego
izotopu (
98
Tc) wynosi 97,9
Znanych jest 26 izotopw technetu. Wszystkie s
promieniotwrcze.
W zwizkach wystpuje zazwyczaj na IV lub VII stopniu
utlenienia np. TcO
2
, Tc
2
S
7

Temperatura topnienia technetu wynosi 2172C
Powstaje jako produkt rozpadu izotopu 235-U.
Historia technetu
Technet by pierwszym sztucznie otrzymanym pierwiastkiem.
Powsta w 1937 roku poprzez bombardowanie molibdenu
deuteronami. Jego odkrywcami s Emilio Serge i Carlo Perrier.

Izotopy technetu
Zastosowanie izotopu
99m
Tc w
medycynie nuklearnej


Medycyna nuklearna stanowi samodzieln ga nauki i wedug WHO
jest dziedzin obejmujc wszystkie metody diagnostyczne i lecznicze
polegajce na zastosowaniu zwizkw chemicznych znakowanych izotopami
promieniotwrczymi w formie otwartych rde promieniowania. Nale do
nich: tomograf komputerowy, rezonans magnetyczny, USG i badania
radioizotopowe.
Technet wykorzystuje si do celw diagnostycznych, gdzie
wykorzystywane jest promieniowanie gamma. Jedn z metod jest
scyntygrafia. Jest to metoda atomw znaczonych polega na podaniu
pacjentowi niewielkich iloci (miligramy) preparatu zawierajcego izotop
promieniotwrczy czyli tzw. radiofarmaceutyku. Nastpnie mierzy si
promieniowanie wysyane przez badane tkanki, ktre wychwyciy ten
pierwiastek, a take szybkod wydalania wskanika z organizmu. Zazwyczaj
chore miejsca (np. nowotwory) maj wiksz zdolnod wychwytu tego
pierwiastka ni zdrowe. Std te gromadz go znacznie wicej ni zdrowe
tkanki, co uwidoczniane jest nastpnie na obrazie scyntygraficznym.
Stosowany radioizotop powinien emitowad jedynie promieniowanie gamma.
Technet stosowany jest take jako znacznik promieniotwrczy dla techniki
SPECT (single photon emission computerized tomography) komputerowej
tomografii pojedynczego fotonu.
Waciwoci technetu
99m
Tc istotne w
diagnostyce obrazowej
Energia
Rodzaj promieniowania
Czas ptrwania
Sposb uzyskania

Aktywnod chemiczna


Szkodliwod
140 keV
Gamma
6,02 h
Generator molibdenowo-
technetowy (na miejscu)
Moliwod znakowania
wikszoci
radiofarmaceutykw
Nieszkodliwy (w
porwnaniu z jodem)


atwa dostpnod i stosunkowo niski koszt radio-znacznika
99m
Tc stay si moliwe
dziki opracowaniu ju w latach 50. XX wieku tzw. generatora
99
Mo/
99m
Tc, ktry
obecnie stanowi praktycznie jedyne rdo technetu-
99m
Tc dla klinik medycyny
nuklearnej. Krtki okres prozpadu technetu
99m
Tc wyklucza jego transport.
Izotop ten musi byd wytwarzany na miejscu. Zasada dziaania generatora opiera
si na parze radionuklidw
99
Mo/
99m
Tc . Para ta tworzy tzw. ukad generatorowy
ktry moe byd wykorzystany do produkcji radionuklidu pochodnego. Ukady
generatorowe skadaj si z par radionuklidw macierzystego i pochodnego.
Radionuklid macierzysty (stosunkowo dugo-yciowy) jest silnie zwizany ze
zoem wypeniajcym kolumn chromatograficzn, a radionuklid pochodny
krtko-yciowy produkt rozpadu promieniotwrczego (zwykle ) radionuklidu
macierzystego sabo wie si ze zoem i jest atwo wymywany z kolumny.
Po kadorazowym wymyciu z kolumny radionuklidu pochodnego odczekuje si
przez czas rwny kilku okresom poowicznego rozpadu (T1/2) radionuklidu
pochodnego. W tym czasie w kolumnie nagromadza si znowu znaczna ilod (>
90% wartoci teoretycznej) radionuklidu pochodnego i wymywanie mona
ponowid.


Technet
99m
Tc powstaje w wyniku rozpadu radionuklidu macierzystego
molibdenu
99
Mo (T1/2 = 66 h). Generatory najbardziej rozpowszechnionych
typw maj zoe uwodnionego tlenku glinu w postaci drobnych granulek
wypeniajcych szklan kolumn o rednicy ok. 1 cm i wysokoci kilku do
kilkunastu cm. Na kolumn, osonit dla bezpieczeostwa obsugi warstw
oowiu, nanosi si ma ilod roztworu zawierajcego do kilkudziesiciu GBq
99
Mo w formie anionu molibdenianowego, ktry w bardzo maych steniach
trwale wie si chemicznie ze zoem. W wyniku rozpadu radionuklidu
99
Mo w warstwie zoa tlenku glinu nagromadza si radionuklid pochodny w
formie anionu nadtechnecjanowego,
99m
TcO4 . Ju po kilku godzinach jon ten
moe byd wymyty z kolumny kilkoma ml obojtnego wodnego roztworu soli
fizjologicznej (0,9% NaCl). Wydajnod wymywania wynosi 70 80 %.
Macierzysty radionuklid Mo pozostaje na zou kolumny i proces
nagromadzania si radionuklidu
99m
Tc rozpoczyna si od nowa. W celu
przygotowania radiofarmaceutyku okrelon ilod eluatu z generatora
wstrzykuje si do ampuki zawierajcej zestaw staych zwizkw chemicznych
(ang. kit). Jedne z tych zwizkw po rozpuszczeniu si w roztworze
powoduj redukcj
99m
TcO4 do technetu na niszym stopniu utlenienia, np.
Tc(V), a inne skadniki zestawu tworz z powsta form technetu
radiofarmaceutyk diagnostyczny, gotowy do wstrzyknicia pacjentowi.
Zastosowanie ich pozwolio znacznie obniyd dawki otrzymywane przez
pacjentw podczas badao.

Budowa generatora
radionuklidw
1 kolumna generatora, 2 oowiany
pojemnik osony, 3 eluent, 4 eluat.
W zalenoci od tego, jaki narzd ma byd badany, dobiera si odpowiedni
zwizek chemiczny znakowany izotopem promieniotwrczym, ktry jest
najlepiej wchaniany przez dany organ. Urzdzenie wraz z sond mierzc
natenie promieniowania porusza si wzdu i w szerz badanego organu. Gdy
promieniowanie przeniknie do krysztau scyntylatora sondy, przekazuje ona
impuls do licznika lub komputera i w ten sposb powstaje mapa badanego
obiektu, czyli scyntygram.

Radiofarmaceutyki technetowe
Radiofarmaceutyki technetowe mona podzielid na dwie grupy:
1. Makroczsteczki znakowane
99m
Tc do tej grupy zalicza si
czerwone i biae ciaka krwi, biaka, mikrosfery, koloidy. Technet
jest tutaj tylko znacznikiem substancji i jego obecnod nie
wpywa na ich biodystrybucj, pozwala jedynie ledzid ich
biologiczn metaboliczn drog.
2. Kompleksy
99m
Tc Do tej grupy nale klasyczne zwizki
koordynacyjne technetu. Waciwoci fizykochemiczne i
biologiczne tych kompleksw okrelane s przede wszystkim
przez atom centralny technetu. Modyfikacje chemiczne
kompleksw prowadz bezporednio do zmiany aktywnoci
biologicznej.
Kompleksy
99m
Tc
1. Do obrazowania serca

Przy wyborze kationowych
kompleksw
99m
Tc, ktre specyficznie
gromadziyby si w miniu sercowym
bierze si pod uwag takie parametry
jak powinowactwo, symetri
kompleksu,
potencja elektrochemiczny redukcji
kationu i stopieo wizania kationu z
biakiem osocza.
2. Do obrazowania nerek

W kompleksach anionowych technet
jest na +3 i +4 stopniu utlenienia. S
to radiofarmaceutyki, ktre stosuje
si do badania dynamicznej funkcji
nerek.

3. Do obrazowania wtroby i
drg ciowych

Do tego celu su pochodne kwasu 99mTc-N-
(alkiloacetanilido) iminooctowego (99mTc-
IDA)

Waciwoci podstawnikw w piercieniu
fenylowym, ich objtod i polarnod maj
wpyw na ekstrakcj hepatocytw, wizanie
si z biakami osocza oraz czciowe
wydalanie przez nerki. Struktura kompleksu
jest oktaedryczna. Jeeli zamiast reszty
acetanilidu w kompleksie jest grupa
metylowa, to kompleks jest cakowicie
wydalany przez nerki. Wprowadzenie
lipofilowego piercienia. Pochodne
fenylowego powoduje zmian biodystrybucji
radiofarmaceutyku.

4. Do obrazowania szkieletu
kostnego

Kompleksy technetu z ligandami
alkilofosfoniowymi stosowane s w
diagnostycznym obrazowaniu
szkieletu kostnego. Dokadne
badania analityczne wskazuj, e
kompleksy technetu z ligandami
alkilofosfonowymi tworz struktury
polimeryczne ze wzajemnie
zastpujcymi si jonami Tc(IV) i
Sn(IV).

5. Do obrazowania mzgu

-- Wprowadzenie podstawnikw metylowych powoduje zwikszenie akumulacji tego
kompleksu w mzgu . Wolniejszy wpyw odziaywania kompleksu z mzgiem.




Kompleks jest zatrzymywany w mzgu przez
kilkadziesit minut (t
1/2
=20 min).
Kompleks jest zatrzymywany w mzgu przez kilkanacie godzin t
1/2
=17 h).
Rnica w retencji tych kompleksw zaley od czynnikw stereochemicznych.
Dzikujemy za uwag