Hyrje ne sistemet politike

nacionale (Austria,
kapacitet qeverisese
lokale
Ligjerata e VIII-te
(Sistemi zgjedhor dhe demokracia
e drejtperdrejt.)
Prof.Dr.ass.Bekim Baliqi
 Përmbajtja
 Funksionet e zgjedhjeve
 Sistemet zgjedhore
 Demokracia e drejtpërdrejtë
 Funksionet e zgjedhjeve
 Zgjedhjet jane menyre e mire per:
 Perzgjedhjen e udheheqjes politike
 Pergjegjesimin e lidershipit politik.
 Konkurencen dhe mundesine e
pjesmarrjes se secilit.
 Qeverisja (ne te gjitha nivelet) eshte
keshtu perfaqesuese.
 Legjitimimin e sistemit politik
 Mundesi te nderrimit periodik te
udheheqesve
 Transferimin e besimit dhe detyrave
ne elita te ndryshueshme.
 Shprehje e pluralizmit politik.
 Artikulimin dhe përfaqësimin e
interesave në parlament dhe ne
qeverisje.

 Demokracia= “qeverisje e popullit” por si?
 Zgjedhjet nuk d.m.th patjeter Demokraci.
 Edhe ne vende autoritare njerezit shkone
ne kutite e votimit.
 Kufizimi i drejtes se pjesemarrjes ne
votime dhe ne kandidim e mete e vendeve
jodemokratike.
 Zvicra deri 1971 drejten e gruas per votim
e kishte te kufizuar.Afrika e Jugut per
pjesen e zezakeve deri 1994 etj.
Austria
 Neni 1 i Kushtetes Federale (B-VG)
thekson: "Austria është një republikë
demokratike. E drejta e saj buron
nga populli.„
 të gjitha institucionet kryesore
politike zgjedhen ne forme direkte
ose indirekte - nga vota e shumicës,
pra me vullnetin e popullit.
 Exekutive Bundesregierung Bundespräsident
ernennt

Legislative hält verantwortlich

Bundesrat Nationalrat
wählt
entsendet
Landtage
wählt
wählt
Parteien
Sistemet zgjedhore
 Zgjedhjet mund te jene lokale, nacionale
apo presidenciale.
 Formula e zgjedhjeve apo Sistemi
zgjedhor eshte; mazhoritar dhe ai
proporcional.
 Mazhoritar ose me Shumice votash eshte
sistem ne; Sh.B.A, MB, France, Indi,
Kanada, Australi etj. "the winner takes it
all"
 Ky sistem eshte me I perhapur se
proporcionali. Proporcianal: ndarja ne nje
(p.sh. Holanda) apo me shume (p.sh.
Spanja) zona zgjedhore
 Ne Austri sistemi proporcional e
ndare ne zona zgjedhore si vijon:
 nje zone e vetme federale zgjedhore
15% te votave ne kete menyre,
 9 zona republikane, identike me
kufijt e ketyre vendeve. Perben 30%
te vendeve ne parlament nacional
 43 zona rajonale Zgjedhore: 55% e
vendeve ne parlament
 Karakeristikat e sistemi proporcianal jane:
 Zgjedhja e kandidatëve nga listat
zgjedhore te partive
 Zakonisht mundeson sistemin e
shumëpartiakë me qeverisë permes
koalicionit
 Ekziston pragu elektoral prej 4% per
partite politike.
 Se fundi mosha per dalje ne zgjedhje
eshte ul ne 16 vjet. Por vetem ne zgjedhje
lokale fillimisht!
 Demokraci e drejtpërdrejtë
 Menyra apo Instrumenti i pare eshte:
Referendumi (Volksabstimmung):
 i detyrueshëm ne rast te ndryshimeve
"totale" te Kushtetutes.
 Joobligueshme apo opsionale ne rast
"ndryshimet e pjesshme" (dmth, çdo
ndryshim tjetër kushtetues) me kërkesën
e 1 / 3 te deputeteve.
 R. dy herë më parë (per Elektranen
Berthamore -Zwentendorf kryer në 1978,
me rastin e pranimit në BE 1994)
 Instrumenti i II: peticion (Volksbegehren):
 Kerksa ose te drejtën për të votuar, të
përfaqësuar nga 100.000
 Mund te inicohet edhe nga 1 ‰ e votuesve sipas
regjistrimit të fundit (dmth aktualisht 8.032)
 që nga viti 1964, ne Austri 32 peticione ose-
referendumi të gjerë, te cilat ka rezultuar vetëm
në tre rastet e para me masa të duhura federale
 mbulohen shpesh nga partitë e opozitës: qëllim
në plan të parë mobilizimin e votuesve
 Menyra e III-te: referendumi
(Volksbefragung ):
 organizuar me urdhër të Parlamentit
Kombëtar për çështjet e rëndësise se
vecante per Austrine
• përveç ne lidhje me vendimet e gjykatave dhe
autoriteteve administrative.
 ligjërisht nuk eshte detyrues
 deri tani nuk eshte kryer asnjehere
 Perfundim

Ju falemnderit.