Integrimet ekonomike

Evropiane
Objektivat e msimit
T kuptojm arsyet dhe nivelet e integrimit
ekonomik
T analizojm koston dhe prfitimet nga
integrimet ekonomike
T kuptojm strukturn e Unionit Evropian dhe
implikimet e tij n zhvillimin ekonomik t
ekonomive rajonale.
T sygjerojm qasjen e vendeve t vogla drejt
integrimit ekonomik.
Sferat e biznesit ndrkombtar

Hyrje n Integrimet Ekonomike
Evropiane
Integrimi ekonomik sht term ekonomik q
shpreh sa jan aspektet e ndryshme n mes t
dy ekonomive t integruara.

Bazat e ksaj teorie jan shkruar nga
Ekonomisti Hungarian Bla Balassa n vitin
1960.

Me rritjen e integrimit ekonomik barrierat
tregtare n mes te tregjeve zvoglohen.

Ekonomia m e integruar sot konsiderohet
Unioni Evropian dhe Euro Zona e tij.
Hyrje
Procesi i integrimeve ekonomike ndrkombtare - nj
ndr fenomenet m t rndsishme t ekonomis
bashkkohore botrore

Tendenca e integrimit ekonomik ndrkombtar dhe
rindrtimi i vendeve t shkatrruara nga lufta
domosdoshmri n zhvillimin e ekonomis botrore
bashkkohore

Organizatat ekonomike ndrkombtare me karakter
universal dhe rajonal

Qllimi kryesor: shtimi i bashkpunimit ekonomik

Hyrje
Tendencat e integrimeve ekonomike -
m t shprehura n kontinentin
evropian
kundrthnia mes potencialit t forcave
prodhuese dhe tregut t ngusht nacional
t shkohet n mnyr m t guximshme n
lidhjen ekonomike t shteteve evropiane
zhvillimi dinamik tekniko-teknologjik
N kto themele u formua Bashksia
Ekonomike Evropian (BEE)
qllimi afatgjat krijimi i nj unioni t vrtet
ekonomik

ka ofron UE Aquis Communautaire
Prparsit
Tregti e lire e mallrave
Tregti e lire me shrbime
Lvizje e lir e njerzve
Lvizje e lir e kapitalit
Legjislacioni i ndrmarrjeve
Fondet strukturale
INTEGRIMI EKONOMIK NE MES VENDEVE
N shumicn e formave t limituara t
integrimit ekonomik iu mundson vendeve
tregtimin e mallrave pa diskriminim tarifor
(zona e tregtis s lir).
N shumicn e formave ekstenzive,
faktort e prodhimit jan t lir pr levizje
ndrkufitare, dhe ndrmerret nj shkall e
harmonizimit social, politik dhe ekonomik
(integrimi i plot ekonomik).
INTEGRIMI EKONOMIK NE MES VENDEVE
Efektet e qendrueshme t integrimit ekonomik
prmirsojn efikasitetin e alokimit t resurseve dhe
ndikojn n prodhim dhe konsum. Efektet dinamike
kan karakter intern dhe ekstern dhe ato rrisin
efikasitetin pr shkak t rritjs s madhsis s
tregut.
Kthesa tregtare n integrime shkaktohet ather kur
furnizimi me produkte leviz nga vendet q nuk jan
antare t paktit ekonomik n ato vende t cilat jan.
Integrimi rajonal sht m i leht se integrimi global,
sepse sht me i leht promovimi i bashkpunimit n
madhsi rajonale m t vogla.
INTEGRIMI EKONOMIK NE MES VENDEVE
Prfitimet nga tregtia e lir dhe nga
integrimet ekonomike arrihet vetm
nese vendet jan t gatshme t
lshojn dika nga pavarsia dhe nga
autonomia e tyre. Vendet
demokratike me ekonomi t hapur
(SHBA, UE) dhe vendet me ekonomi
t mbyllur (Shqipria e para 90-tave,
Korea e Veriut, Kina etj.)
Nivelet e integrimit ekonomik
Zona e Preferencave tregtare
Zona e Tregtis s Lir
Unioni apo Bashkimi Doganor
Tregu i Prbashkt
Unioni Ekonomik dhe Monetar
Integrimi ekonomik i plot

Zona e tregtis s lir ZTL

Nuk lejon asnj lloj takse
diskriminuese, bariera tarifore apo
jotarifore n raport me antart e ZTL.
Me vendet joantare shtetet mbajn
kufizimet e ndryshme tarifore dhe
jotarifore.

Zona e tregtis s lir ZTL
EFTA. Zona Evropiane e Tregtis s Lir, sht
zona me e njohur e cila u krijua me 1960. Humb
domethenien e saj pas krijimit t UE.
NAFTA Zona e Tregtis s Lir t Ameriks
Veriore sht formuar n vitin 1987 si prgjigje ndaj
EFTA-s dhe prfshin SHBA dhe Kanaden.
Marrveshja e Tregtis s Lir n Amerikn Veriore
(NAFTA North American Free Trade Agreement),
sht e dizajnuar t eliminon barierat tarifore dhe t
liberalizon mundsit pr investime n tregti dhe
sherbime. Elemente kyqe t NAFTA-s jan fuqia
puntore dhe marrveshjet pr ambientin.
MERCOSUR Marrveshje n mes t Brazilit dhe
Argjentins e nnshkruar n vitet 60-ta dhe e
jetsuar n vitet 90-ta.
BASHKIMI DOGANOR

sht nj hap m tej n spektrin e
integrimit ekonomik. Hiqen barierat
tregtare pr tregtin e mallrave dhe
shrbimeve, por gjithashtu parashikon nj
politik tregtare t prbashkt n raport
me joantart. Parimisht hiqen te gjitha
doganat ne mes t vendeve nnshkruese t
bashkimit doganor.
TREGU I PRBASHKT

Krahas t gjitha elementeve t integrimit
n ZTL dhe n bashkim doganor, parashef
edhe levizjen e lir t faktorve t
prodhimit midis antarve ku prfshihen:
puna kapitali, teknologjia. Kufizimet n
integrim dhe investime jan hequr.
Tentohet t beht nj politik e prbashkt
monetare, ku vendet do ta ndihmonin njera
tjetren ne raste krizash. Rasti m i mir i
TP i cili fillimisht ka qen nj iluzion sht
UE.
Argumentet pr integrim
Ekonomik
Nj numr argumentesh pr integrim ekonomik
Kto argumente fokusohen n:
Krijimi dhe divertimi i tregtsi
Reduktimi i mimeve t importit
Rritje e konkurentshmris s ekonomis s
shkalls
Faktort e produktivitetit m t lart
Regjinalizimi vs. Nacionalizmit
PSE NEVOJITET INTEGRIMI EKONOMIK?

Prfitimet nga integrimi n form t uljes
s shpenzimeve t tregtimit n mes t
vendeve antare. Barierat e nevojshme me
vendet tjera jane t prbashkta.
Efektet n mime, import, konkurrenc dhe
ngritje t produktivitetit.
Prfitimi nga rajonizimi kundrejt
nacionalizimit.

KOMUNITETI EVROPIAN

1920-1930 periudha e depresionit t madh, Lufta e
dyt botrore: izolimi, protekcionizmi dhe
nacionalizmi i egr,
Traktati i Roms 1957 formon ligjerisht Komunitetin
Ekonomik Evropian: F, D, I, B,H,Luks.
Me 1968 u shndrrua n Union doganor, ndrsa nga 1970
fillon heqja graduale e barierave pr levizjen e lir t
kapitali dhe puns.
Organizim i Komunitetit Evropian: Parlamenti
Evropian, Kshillin e Evrops, Komisioni Evropian
komisionert si shefa t departamenteve, Gjykata e
drejtsis s KE, Kshilli i Ministrave secili vend
delegon ministrat e vet.
Rruga drejt UE
Pyetjet e reja me karakter strategjik t
bots s zhvilluar
Inkuadrimi n Unionin Evropian- nj ndr
qllimet strategjike t do vendi n Evrop
Shkatrrimi i sistemit komunist n Evropn
Juglindore dhe tranzicioni i filluar
Gatishmria e Unionit pr ndihmn n rrugn
drejt demokracis, ekonomis s tregut dhe
ristrukturimit t ekonomis
Prgatitjet e Unionit Evropian t pr sfidn m
t madhe n historin e saj- Zgjerimin
Njohja m e mir e problematiks s BEE dhe
Unionit Evropian

Unioni Evropian
Disa nga objektivat kryesore t UE jan: eliminimi
i restriksioneve intrazonale n levizjen e produkteve,
kapitalit, sherbimeve dhe fuqis puntore; vendosja e
tarifave t prbashkta eksterne, arritja e politikave
t prbashkta t agrobiznesit, harmonizimi i sistemit
t taxave dhe atij legal, krijimi i politikave uniforme t
antitrusteve, vendosja e valuts s prbashkt dhe
politiks s prbashkt monetare.
UE ka disa marrveshje t tregtis s lir me vende
dhe grupe t vendeve, duke formuar blokun tregtar
m t madh dhe m t pasur n bot.
ALEANCA T TJERA EKONOMIKE

ASEAN ( Shoqata e Vendeve t Azis Juglindore) :
Indonezia, malajzia, Filipine, Singapuri, Tajlanda, Brunei.
OPEC (Organizata e Vendeve exportuese t
Nafts): Algjeria, Ekuadori, Indonezia, Irani, Iraku,
Katar, Emiratet e Bashkuara, Venezuela, Gaboni, Arabia
Saudite.
Kartelet dhe marrveshjet mbi mimet e mallrave:
prcaktojn mimet e mallrave ne vendet n zhvillim
dhe n ato t zhvilluara. Vendet e zhvilluara eksportojn
produkte finale, ndrsa ato n zhvillim eksportojn
produkte parsore ose gjysmfinale. Kartelet definojn
mimin pr t eliminuar konkurimin n mime nga
vendet e ndryshme: psh OPEC tenton t definoj mimin
e nafts. Etj
QASJA E RE NDAJ INTEGRIMEVE EKONOMIKE

Kalimi nga gjeopolitika e ngurt e blloqeve n
nj fleksibilitet t theksuar ekonomik. Dinamika e
madhe afariste karakterizohet me demokratizim,
liberalizim i shkmbimeve, forma t reja t
integrimeve, dialog i hapur n mes t vendeve. Kjo
shkon nganjeher n ekstremitm duke i ngritur prap
ndjenjat e vjetra pr ndarje t teritoreve ekonomike
Tranzicioni n vendet e EJL ka nj rendsi t
posaqme n ket proces. Aspekti i zgjerimit t UE
ndikon n ekonomit e vendeve. Globalizimi i
ekonomis krijon ndrvarshmri. Ekonomia e re sht
ekonomia e informacionit (t pasur nuk jan m ata
q kan kapitale fizike por ata q kan informacione)
Pyetje pr diskutim!
Cilat jan prfitimet e Kosovs nga
integrimi ekonomik?
Sa jan arritur objektivat e msimit?