Leksionnr2:Standartet

ProfesionaleteAuditimit
Drnt.AlbanaGjoni
StandarteteAuditimit
StandartedeAudititPrgjithsishttPranuaratprpiluaranga
KshilliiStandartevetAuditit(ASB)tAICPA;
StandartedeSigurisdhetVrtetimitprCPA-tq
angazhohenndetyrajoaudititprpiluarangaASB;
StandartedprKontrollineCilsisprshoqritCPAntrsit
prpiluarangasektoriipraktikssSECnDivizionineAICPA
prshoqrit;
StandartedeAudititPrgjithsishttPranuaranSektorinPublik
(qeveritar)tprpiluarangaZyraePrgjithshmeeKontabilitetit
SHB;
StandartedeAuditittBrendshmtprpiluarangaIIA;
PraktikatdheStandartedProfesionaleprInspektorteertifikuar
prMashtrimettprpiluarangaShoqataektyreinspektorve;
StandartedNdrkombtaretAuditit(ISAoseSNAnshqip)t
prpiluarangaKomitetiNdrkombtariPraktikavetAudititt
FederatsNdrkombtaretKontabilistve
Standartedeaudititprgjithsishtt
pranuara(GAAS)
I.Standartedeprgjithshme
1.Auditiduhettkryhetnganjindividoseindividqkanprofesionalizm
dhetrajnimtekniktprshtatshmsiauditues.
2.Ntgjithashtjetqlidhenmedetyrneauditit,duhettruhetpavarsia
nqndrimineaudituesitoseaudituesve.
3.Nkryerjeneaudititdheprgatitjenetgjitharaporteveduhettushtrohet
kujdesiiduhurprofesional.
II.Standartedepunsnvend
1.Punaduhettplanifikohetnmnyrtprshtatshmedheasistentt,nse
kattill,duhettmbikqyrensiduhet.
2.Prtplanifikuarauditindheprtprcaktuarnatyrn,kohndheshkalln
etesteveqdotkryhenduhettsigurohetnjshkallemjaftueshmekuptimi
ekontrollittbrendshm.
3.Prtmbshteturopinioninnlidhjemepasqyratfinanciareqauditohen
mbinjbaztarsyeshmenprmjetinspektimit,vzhgimeve,krkesavedhe
konfirmimeveduhettgrumbullohenfaktekompetentetmjaftueshme.
III.Standartederaportimit
1.Raportiduhetttheksojnsepasqyratfinanciareparaqitennprputhje
meparimetprgjithsishttpranuaratkontabilitetit
Standartedeprgjithshmet
GAAS
Kompetenca.Standartiiparkatbjmekrkesn
prkompetenctaudituesitqfillonmemarrjene
arsimitprkatsnkontabilitet,vazhdonmetrajnimin
nprmjetpunsprzhvillimindhezbatiminegjykimit
profesionalnsituatateaudititnjetnreale.
Audituesitmsojnt:(1)njohinertifikimetqbhen
ngadrejtuesitenjshoqriensecilinelement
(llogari)tpasqyravefinanciare,(2)vendosinfakteq
jantprshtatshmeprmbshtetjendhehedhjen
poshttsvrtetsprvrtetimet,(3)zgjedhindhe
ndjekinproceduraprgrumbulliminefakteve,dhe(4)
vlersojnfaktetdhetvendosinnsevrtetimete
drejtimitikorrespondojnrealitetitdhestandarteve
kontabl
Standartedeprgjithshmet
GAAS
Pavarsia.Standartiidytkrkonpavarsin
qndriminmendorendershmriintelektuale.Audituesit
pritettjentpavarurdhepaparagjykimenlidhje
meauditetqkryejn.Atapritettjentdrejtsime
shoqritashtuedhemeekzekutivt,tciltjapin
informacioninfinanciardhedoinformaciontjetrq
auditohet,poredhemepaltetretaqiprdorinato.
Pavarsianparaqitjekatbjmemarrdhniet
financiaredhemenaxherialemeklienttdheshte
rndsishmetsigurohetpasitgjithprdoruesite
raportevetaudititduhettashohinat.Pavarsia
duhettruhetmexhelozi,sepsepublikuiprgjithshm
ijepnjohjesocialestatusitprofesionaltaudituesve
prsakohqataperceptohensitpavarur.
Standartedeprgjithshmet
GAAS
Kujdesiiduhurprofesional.Ushtrimiikujdesit
tduhurprofesionalkrkonndjekjenetgjith
standartevetprgjithshmedhestandarteve
tpunsnvend(terren),porshtonedhe
elementineprofesionalizmit.Audituesitduhet
tplanifikojndhembikqyrinsiduhetauditin
meqllimqtprmbushinangazhiminn
termakohor.Procesihierarkikishqyrtimitn
tcilinaudituesitshqyrtojnvazhdimisht
punnenjri-tjetritikontribuonushtrimitt
kujdesittduhurprofesional.
Treaspektetpavarsis
praktike
1.Pavarsianprogramim.Audituesitduhettjentlirngandrhyrjete
drejtuesvetklientittciltprpiqentkufizojn,specifikojnose
modifikojnproceduratqaudituesitduantkryejn,prfshidosynimpr
caktiminepunonjsveosendryshetkontrollittpunssauditit.Meraste,
drejtuesiteklientitprpiqentkufizojnnumrineaudituesveqlejohett
hyjnnvendinepunssklientit.
2.Pavarsiahetuese.Audituesitduhettkenhyrjetlirnlibra,regjistra,
korrespondencdhefaktettjera.Ataduhettkenbashkpunimine
drejtuesvepabrndonjprpjekjeprtinterpretuaraposhoshiturfaktet.
Nganjher,drejtuesiteklientveirefuzojnkrkesateaudituesveprt
paturmundsihyrjejeeprdorimitinformacionittnevojshm.
3.Pavarsiaeraportimit.Audituesitnukduhettlejojnqndjenjate
besnikrisndajklientitosetaudituarittndrhyjnmedetyrimetprt
raportuarplotsishtdhemedrejtsi.Asnukduhetlejuarqdrejtuesiteklientit
tvendosinprgjykimeteaudituesvembiprmbajtjeneprshtatshmet
raportittauditit.Veprimedisiplinorejanndrmarrkundraudituesvet
ciltshkojnntakimemedrejtuesiteklientitmenjvlersimparaprakpr
rregullimefinanciaredhepasikanrndakortmedrejtuesitdalinmenj
rregullimmtvogl.
Standartedepunsnvendt
GAAS
Planifikimidhembikqyrja.shtjeteplanifikimitdhet
mbikqyrjessaudititkantbjnme(1)prgatitjenenj
programiauditidhembikqyrjejetpunsaudituese,(2)prftimi
injohurivembibiznesineklientit,dhe(3)trajtimimendryshimet
nopinionemidispersonelittvetshoqrissauditit(grupitt
audituesve).
Kontrolliibrendshm.Standartikrkontkuptuarinekontrolleve
tbrendshmeqekzistojn(tqensishme)nsistemete
informacionitkontabltklientitqprodhojnpasqyratfinanciare
ttij.Kontrolletbrendshmetknaqshmereduktojn
mundsinegabimevedhemashtrimevenllogari.
shtjefaktuesekompetentedhetmjaftueshme.Faktetjan
zemraepunssfunksionitvrtetues.Standartikrkonq
audituesittgrumbullojnfaktetmjaftueshmeprtjustifikuar
vendiminmbinjopinionmbipasqyratfinanciare.Faktisht
gjithndikiminmendjeteaudituesivequdhheqinn
prfundimvendimetetyre.Faktiprfshintdhnatkontabldhe
gjithinformacioninkonfirmues.
Standartederaportimitt
GAAS
GAAP.Standartiiparshtnjdirektivedrejtprdrejt.Nraportineaudititai
zbatohetnprmjetdhniessopinionitmeantfjalisprkatsenparagrafine
opinionit:Nopinioninton,pasqyratfinanciare...paraqesinnmnyrtdrejtnt
gjithaaspektetmaterialepozicioninfinanciar...dherezultateteoperacionevedhet
fluksevetparave...nprputhjemeGAAP.
Konsistenca.Standartiidytkrkonnjraportimtnnkuptuarjosiraportimii
drejtprdrejtikrkuarngastandartiipar.Kystadardelejonaudituesintmosshprehet
nraportineaudititmbikonsistencnkurnukjanbrndryshimekontabl.
Prdoruesitnktrastbesojnseshoqrianukkabrndryshimenparimet
kontablsaherqraportiiaudititnukprmbanndonjreferencndajktijndryshimi.
Pornsekandryshimettillaraportiiaudititduhettprmbajfjaliqesinjalizojn
prdoruesinprktfakt.
Raportimiprshtatshm.Standartiitretshtgjithashtunjelementraportimit
nnkuptuar.Kystandartkrkonqaudituesittprdoringjykiminprofesionalprt
vendosurnsepasqyratfinanciaredheraportimetelidhurametoprmbajngjith
informacioninerndsishmkontablprtcilinkannevojprdoruesitprtmarr
vendime.
Prmbajtjaeraportit.Standartiikatrtshtmkompleksdheprmbantreelement
kryesor:
Raportiduhettprmbajoseshprehjeneopinionitnlidhjemepasqyratfinanciaret
marrantrsiosenjpohimnlidhjemefaktinqnukmundtshprehetndonj
opinion.Fjaliaeparendandeklarimineopinionitndyklasa:(a)opinionet(i
kualifikuar,ipakualifikuar,ikundrtosenegativ)mbipasqyratfinanciaretmarrasinji
trdhe(b)mosdhnieopinioni
Komptetencaefaktit(evidenca)
1.Njohuritpersonaletdrejtprdrejtataudituesittsiguruaranga
vrojtimetfizikedhellogaritjetevetamatematikekonsiderohen
prgjtihsishtsifaktetmkompetente.
2.Faktetdokumentaretgrumbulluaradrejtprdrejtngaburimet
jashtmetpavarura(faktetjashtme)konsiderohensikompetente.
3.Faktetdokumentareqjanorigjinuarjashtsistemevet
prpunimitttdhnavetklientit,porqjanmarrdheprpunuar
ngaklienti(faktetjashtmedhetbrendshme)prgjithsisht
konsiderohensikompetentekurkontrolliibrendshmshtifort.
4.Faktetebrendshmeqkantbjnmedokumenteqprodhohen,
qarkullohendhesfundiruhennsistemineinformacionittklientit
prgjithsishtkonsiderohenmekompetenctult.Megjitat,faktete
brendshmeprdorengjersishtkurprodhohennkushtet
knaqshmetkontrollevetbrendshme.Nganjher,faktii
brendshmshtivetmiidisponueshm.
5.Deklarimeteshkruaradhegojoretdhnangazyrtart,drejtort,
pronartdhepunonjsiteklientitprgjithsishtkonsiderohensifaktet
mpakkompetente.Ttilladeklarimeduhettkonfirmohenmellojet
tjerafaktesh
Mjaftueshmriae
faktit(evidences)
Standartikrkonqaudituesitgrumbullojfaktet
mjaftueshmeprtmbshteturopnioninetijnlidhje
mepasqyratfinanciareaposhtjeteaudituara.Por
safaktekompetentekonsiderohentmjaftueshme?
Profesioniiaudititnukkandonjstandartzyrtarpr
ktdukeelnshtjenemjaftueshmrisn
gjykiminprofesionaltaudituesve.Testireali
mjaftueshmrisshtnsejumundtbindnidikq
bazajuajefakteveshtmjaftefortprtarriturt
njjtatkonkluzioneqikeniarritur.Faktiqfaktete
rndsishmejantvshtiraapotkushtueshmepr
tugrumbulluarnukshtnjarsyeepranueshmeq
atotmosmblidhen.
JuFaleminderitper
Vemendjen!
Drnt.AlbanaGjoni