WGLOWODANY (CUKRY)

CHARAKTERYSTYKA I WACIWOCI

WGLOWODANY (CUKRY) CO TO JEST ?

Wglowodany (cukry, cukrowce, sacharydy) organiczne zwizki

chemiczne skadajce si z atomw wgla oraz wodoru i tlenu, zazwyczaj w stosunku
H:O = 2:1. S to zwizki zawierajce jednoczenie liczne grupy
hydroksylowe, karbonylowe oraz czasami mostki pacetalowe. Ze wzgldu na liczb
jednostek cukrowych w czsteczce, cukry dziel si na:

1. Monosacharydy cukry proste

2. Disacharydy dwucukry
3. Trisacharydy trjcukry
4. Oligosacharydy penta-,heksa-,hepta- sacharydy

5. Polisacharydy - wielocukry

CUKRY PROSTE (MONOSACHARYDY)

Cukry proste (monosacharydy) wglowodany, w ktrych strukturze wystpuje od 3 do

7 atomw wgla. Monosacharydy mog wystpowa w postaci piercieniowej jeli
posiadaj co najmniej 4 atomy wgla w czsteczce. Wszystkie cukry proste atwo si
krystalizuj i s rozpuszczalne w wodzie. S substancjami bezwonnymi, bezbarwnymi, na
og charakteryzuj si sodkim smakiem cho s wyjtki.

Mona podzieli je ze wzgldu na liczb atomw wgla:

triozy

tetrozy

pentozy

heksozy

heptozy

CUKRY ZOONE

Cukry zoone s zwizkami organicznymi, ktrych gwnym rdem s produkty

rolinne. Stanowi gwny skadnik pokarmowy, ktry dostarcza energi. Wglowodany
zoone, czyli skrobia, wystpuj w ziemniakach oraz zboach jako materia zapasowy dla
rolin. W diecie wglowodany zoone powinny dostarcza okoo 50% energii.

Budowa wglowodanw zoonych

Wglowodany zoone zbudowane s z co najmniej dwch czsteczek monosacharydw

(cukry proste). Wglowodany zoone dziel si na zwizki przyswajalne i
nieprzyswajalne (bonnik). Syntetyzowane s gwnie przez roliny z dwutlenku wgla i
wody w procesie fotosyntezy. Wglowodany zoone mog zawiera w czsteczce od
kilku do kilku tysicy czsteczek cukrw prostych poczonych ze sob wizaniem
glikozydowym.

Wglowodany zoone dziel si na oligosacharydy i polisacharydy.

TABELA WEGLOWODANW
NADMIAR
wglowodanw jest
przetwarzany na
tuszcz odkadany w
tkance
tuszczowej. TYJEMY
WANIE OD
NADMIARU
WGLOWODANW!!

- Na te 2 grupy zwr uwag,

poniewa znajdujemy si w tym
przedziale wiekowym

FUNKCJE KTRE PENI WGLOWODANY

Wglowodany speniaj w organizmach nastpujce funkcje:

zapasowe podczas wieloetapowego spalania 1 g glukozy w komrkach wyzwala si

17,2 kJ energii. U rolin magazynem energii jest gwnie skrobia i inulina, a u zwierzt
oraz ludzi glikogen

transportowa u rolin transportow form cukru jest sacharoza, a u zwierzt oraz ludzi
glukoza

budulcowa (celuloza, hemiceluloza, chityna (pochodna wglowodanw))

wchodz w skad DNA i RNA, stanowi modyfikacj niektrych biaek.

hamuj krzepnicie krwi heparyna

s materiaem energetycznym (fruktoza) i odywczym (maltoza, laktoza, rafinoza).

WYSTPOWANIE WGLOWODANW
Wglowodany stanowi rdo energii. Istniej dwa rodzaje wglowodanw trawionych przez
ludzki organizm. Skrobia i cukry wystpuj w niemal wszystkich naturalnych pokarmach,
takich jak: produkty zboowe, owoce, warzywa, mleko i podroby. Z tego wzgldu
wglowodany stanowi (prawdopodobnie) gwny trzon naszej codziennej diety.
Roliny magazynuj skrobi w ramach swoich wasnych rezerw pokarmowych - dlatego te
ry, kukurydza, pszenica, groch i ziemniaki s bogatym rdem skrobi. Chleb i makaron to
produkty zawierajce duo wglowodanw, produkuje si je z przetworw zboowych.
Czsto syszy si, e naley ograniczy spoycie cukru, tymczasem cukier stanowi wan
cz codziennej diety. Wraz z tuszczem jest on spalany podczas produkcji energii. Za sawa
cukru jest zwizana z niepodanymi efektami dotyczcymi cukru biaego uywanego w
przemyle spoywczym. Cukier ten jest zwany rafinowanym, ktry podczas procesu
oczyszczania traci niemal wszystkie wartoci odywcze. Z tego te powodu dietetycy
zalecaj,aby ogranicza spoycie biaego cukru.

DZIKUJE ZA UWAG !

Wykona: Grzegorz Omylanowski