Najstarija istorija Rima

Apeninsko poluostrvo je u starom veku

naseljavao veliki broj naroda
Na krajnjem severu, u dolini reke Po, iveli su
Gali (Kelti)
Juno od njih, iveli su Etrurci
Veinu stanovnitva Apeninskog poluostrva inili
su Italici, koji su naseljavali centralne i june
delove Apeninskog poluostrva; Oni su se delili
na Latine, Sabinjane, Samnite...
Na jugu su postojale mnogobrojne grke kolonije
(Velika Grka)

Osnivanje Rima
Rim su po predanju osnovala braa Romul i
Rem, 753.god. p.n.e., na sedam breuljaka na
obali reke Tibar
Otac blizanaca bio je bog rata Mars, a majka
Rea Silvija, koja vodi poreklo od trojanskog
junaka Eneje
Arheoloka iskopavanja pokazuju da je Rim
osnovan postepenim ujedinjavanjem naselja na
breuljcima
Prvi stanovnici rimskih breuljaka bili su Latini i
Sabinjani

Rimska vuica

 Najstarija istorija Rima je dobrim delom

nepoznata, saznajemo o njoj na osnovu mitova i
legendi
Gradom je od 753. do 509.p.n.e., po predanju,
vladalo sedam kraljeva; prvi kralj bio je Romul
Krajem 7.veka p.n.e. Rimom su zavladali Etrurci,
koji su u to vreme bili najmoniji narod na
Apeninskom poluostrvu (pojedini rimski kraljevi
imaju etrurska imena)
Etrurska civilizacija se razvijala pod uticajem
grkim uticajem, zahvaljujui kontaktima sa
Grcima sa juga Italije

 Rimska drava se razvijala pod jakim etrurskim

uticajem; Rimljani su od Etruraca preuzeli:
obeleja kraljevske vlasti, gladijatorske borbe,
alfabet, koji su prilagodili latinskom jeziku
U najstarijem vremenu rimski gradjani delili su
se na tribe (plemena), bratstva (kurije) i rodove
Rodovi su se sastojali od porodica, glava
porodice (pater familias) imao je veliku vlast, on
je jedini raspolagao imovinom porodice

 Vlast kraljeva je bila velika, ali ne i

neograniena
Kralju je u vodjenju drave pomagao
Senat, od 300 lanova, u koji su ulazili
predstavnici najuglednijih aristokratskih
rodova

 Senatus Populusque
Romanus (Senat i
rimski narod)
Odnosi se na vlast
rimskog naroda
Zastava antikog
Rima

Uredjenje Rima u doba republike

(509-30.p.n.e.)
Poslednji rimski kralj bio je Tarkvinije Oholi, koji
je u izvorima bio prikazan kao tiranin
Zbog toga je 509.god. p.n.e. zbaen sa vlasti
Vlast je preuzela rimska aristokratija, tj.patriciji;
iz njihovih redova birana su dva konzula, na koje
su preneta kraljevska ovlaenja
Tako je u Rimu uspostavljena republika
U starom veku se verovalo da snaga Rima
poiva na stabilnom dravnom uredjenju, u
kojem niko nije mogao stei apsolutnu vlast

 U vreme republike, Rimom su vladali magistrati,

Senat i narodne skuptine (komicije)
Rimski istoriar Polibije je rimsko dravno
uredjenje smatrao meavinom monarhije (vlast
konzula), aristokratske republike (mo Senata) i
demokratije (uloga narodne skuptine)
Centralno mesto politikog ivota bio je gradski
trg (Forum Romanum)

Rimski forum

 Magistrati su bili birani iz redova bogatih

gradjana, poto nisu dobijali platu; njihova vlast
bila je izborna i dvostruko ograniena
Skoro svima je dunost trajala godinu dana, a
svaki od njih je imao makar jednog kolegu
Najvii magistrati u Rimu bila su dva konzula;
oni su u ratu komandovali vojskom, u miru njima
su se pokoravali ostali magistrati, sazivali su
Senat i narodne skuptine i predlagali zakone,
takodje su brinuli o sprovodjenju odluka Senata i
narodnih skuptina

 Simbol vlasti konzula bili su snopovi prua

(fasces), u ratnim pohodima u snopove su
stavljane sekire, to je simbolizovalo vojnu
vlast konzula, te snopove su ispred
konzula nosili liktori

 Rimski liktor

 Iza konzula su po rangu sledili pretori, oni su sudili u

sporovima izmedju rimskih gradjana, kao i rimskih
gradjana i stranaca
Ponekad su komandovali vojskom u ratnim pohodima, ili
upravljali provincijama
Edili su vodili rauna o redu i miru u Rimu, kao i o
redovnom snabdevanju grada itom; takodje su
priredjivali igre u ast bogova
Znaajno mesto medju magistratima pripadalo je
cenzorima
Oni su bili birani svake pete godine, na 1,5 godinu, oni
su popisivali rimske gradjane i njihovu imovinu i
odredjivali porez
Oni su takodje i sastavljali spiskove rimskih senatora

 Najnii u rangu medju rimskim magistratima bili su

kvestori, oni su vodili dravnu blagajnu i dravni arhiv
Do sada navedeni magistrati imali su status redovnih
magistrata, jer su birani u redovnim okolnostima
U posebnim okolnostima birani su vanredni magistrati
Najznaajniji vanredni magistrat bio je diktator, koji je
imenovan u vremenu opasnosti za rimsku dravu
Njegova vlast bila je iznad vlasti ostalih magistrata,
ukljuujui i konzule, ali mu je mandat bio ogranien na 6
meseci

 Senat je u vreme republike imao veliki

ugled, u doba republike inili su ga bivi
magistrati
Njihova imena unoena su u spisak
senatora, po tano utvrdjenom redu,
poev od konzula
Senat je bio savetodavno telo konzula, ali
je i vodio spoljnu politiku, odluke Senata
potovane su kao zakoni

Zasedanje Senata

 U rimskoj republici postojalo je nekoliko

vrsta narodnih skuptina, odnosno
komicija
U nekima su zasedali svi rimski gradjani, a
u nekima samo plebejci (obian narod)

Borba patricija i plebejaca

Jo od vremena kraljevine, stanovnitvo Rima
delilo se na patricije (aristokratija) i plebejce
U Rimu se verovalo da patriciji vode poreklo od
prvih senatora, koje je imenovao Romul
U periodu rane republike sva vlast bila je u
rukama patricija, samo oni su mogli biti birani za
magistrate; plebejci su mogli samo da uestvuju
u radu narodnih skuptina

 Na poetku borbe patricija i plebejaca najvei problem

predstavljalo je duniko ropstvo
Pritisnuti dunikim ropstvom plebejci su 494.god. p.n.e.
odbili da ratuju protiv rimskih suseda
Lieni glavnog dela vojske, patriciji su im dozvolili da
biraju plebejske tribune (prvo 2, pa 10 tribuna)
Osnovni cilj tribuna bio je da titi plebejce od samovolje
patricija i magistrata
Tribuni su mogli da spree donoenje svake senatske
odluke ili zakona, izgovoranjem rei Veto (zabranjujem)
Plebejski tribuni bili su u rangu redovnih magistrata

 Druga znaajna pobeda plebejaca bila je

donoenje prvih pisanih zakona
Do sredine 5.veka p.n.e. sudilo se po obiajnom
pravu, koje su magistrati tumaili po svojoj volji
Imenovana je komisija od 5 patricija i 5
plebejaca, koji su 451.god. p.n.e. napisali prve
zakone: Zakoni 12 tablica, koji su postali
osnova rimskog prava
Bili su istaknuti na rimskom forumu, tako da je
svako mogao da ih proita

 367.god. p.n.e. usvojen je Zakon Licinija i

Sekstija (plebejski tribuni), kojim je plebejcima
omogueno da budu birani za konzule
326.god. p.n.e. ukinuto je duniko ropstvo,
nakon ega je dunik odgovarao samo svojom
imovinom
Jaanje i uspon plebejaca doveo je do stvaranja
nove aristokratije, nobila
Nobile su inili patriciji i bogati plebejci