+

Antidepressiva

+
Algemeen

Algemeen

Enkel bij ernstige depressie (DM), volgens sommige bronnen bij

elke depressie (EBM)

Eerste consultatie bij ernstige met sucidaliteit (DM)

Niet de eerste keuze bij lichte of matige depressie (DM)

Onvoldoende effect van psychotherapie

Keuze van patint boven psychotherapie
Depressie en tevens ernstige angststoornis

Als derde stap (na voorlichting en CTG/zelfhulp)(NHG) bij

gegeneraliseerde angststoornissen, sociale fobie of
paniekstoornis met of zonder agorafobie

Rol bij OCD

Andere (neuropathische pijn, ejaculatio praecox,)

Algemeen

Gunstig effect pas na 3-6 weken te verwachten (BCFI).

Indien niet minstens 20% beter na 2 weken wordt bij de huidige

dosering geen extra beterschap verwacht (Cursus)

Alle antidepressiva zijn af te raden tijdens de zwangerschap

+
Hoe lang behandelen?

Behandelingsduur

6 maanden doorgaan nadat de patint symptoomloos is (EBM)

Jarenlange onderhoudstherapie indien de patint terugkerende

episodes van matige of ernstige depressies heeft

Geleidelijk stoppen

Laten langsgaan bij psychiater voor indicatie (EBM)

Dosis om de 2 weken halveren

Gebruiksduur >5 weken

Afbouwen over minstens 4 weken

Behandelingsduur

Na behandeling met MAO-inhibitoren nooit andere

antidepressiva binnen de twee weken na stoppen

Nooit MAO-I 2 weken na andere AD

Nooit andere AD binnen 2 weken na MAO-I

Cave fluoxetine lange halfwaardetijd : minstens 5 weken wachten

+
Welk product?

Klassen van antidepressiva

MAO-inhibitoren

Aurorix (moclobemide), Nardelzine

Neurotransmitter-reuptake-inhibitoren

Serotonine + noradrenaline
TCA : Anafranil, Redomex, Nortrilen (nortriptyline)
Efexor, Remergon, Cymbalta
Selectief serotonine (SSRI)
Cipramil (citalopram), Sipralexa (escitalopram), Serlain
(sertraline), seroxa (paroxetine), Prozac (fluoxetine),
Selectief noradrenaline : Edronax
Dopamine en noradrenaline : Wellbutrin
M1/M2 antagonist met 5-HT2C antagonisme : Valdoxan
Sint Jans-kruid

Effectiviteit

Geen verschil in effectiviteit tussen SSRIs en TCA voor

behandeling van depressie

Weinig verschil in SSRIs onderling

Keuze vooral afhankelijk van

Co-morbiditeit

Eerdere behandeling met antidepressiva

Contra-indicaties

Ongewenste effecten

interacties,

Keuze van de patint

Ongewenste effecten

TCAs vaker fataal bij tentamen suicidii dan SSRI

Gedrags- of persoonlijkheidsveranderingen?

Agressie?

Verslaving? Onttrekkingsverschijnselen

Ongewenste effecten

Nevenwerkingen

Zz serotoninerg syndroom
SSRI : nausea, diarree, seksuele nevenwerkingen
TCA : sufheid (rijvaardig?!), anticholinerg, gewichtstoename,
seksuele nevenwerkingen, orthostatisme
SNRI (edronax) : droge mond, (nachtelijk) zweten, LUTS, seksueel
Efexor, cymbalta : nausea, diarree, seksuele nevenwerkingen,
droge mond, soms bloeddrukverhoging
Remergon : sedatie, gewichtstoename, minder invloed op seks
MAO-I : orthostatische hypotensie, hypertensieve crisissen (vooral
bij tyramine-rijke voeding
(Oude en scherpe kaas, rode wijn, lever, tuinbonen, sommige vis)

+
Interacties

Serotoninerg syndroom

Bij paroxetine alleen

Bij combinatie 2 serotoninerge medicatie

vooral SSRI + MAO-I

Of combinatie AD met andere serotoninerge medicatie

Dextrometorfan, tramadol en andere narcotische analgetica, litium,

sint jans-kruid, triptanen

Verwarring, agitatie, myoclonus, tremor, hyperthermie,

hyperreflexie, incordinatie. Hyperreflexie en myoclonus zijn
meest voorkomende.

Potentieel fataal!

Serotoninerg syndroom

Convulsies

Combinatie met andere medicatie die convulsies kunnen geven

Antipsychotica

wellbutrin (bupropion)

chinolonen

centrale stimulantie (strattera, concerta, rilatine)

Anticholinerge effecten

Vooral in combinatie met de TCAs

Droge mond en ogen, verminderd zweet, nausea en obstipatie,

mydriase, duizeligheid, delirium, urineretentie

Alle anticholinerge medicatie

Astma/COPD, Buscopan, Atropine, blaasfunctiestoornissen,

Parkinson-medicatie

Ook andere :

Bepaalde antipsychotica (haldol, zyprexa, risperdal), Lioresal

(baclofen), Tegretol (carbamazepine)
sommige antihistaminica : Rinathiol antirhinitis, Arlevertan,
Atarax, Postafene, Phenergang

Andere

Verhoogd risico van hyponatrimie met diuretica

5-9 dagen na start SSRI Natrium in serum

Ernstige effecten zoals hypertensieve en hyperpiretische

crisissen (cfr. Combinatie met MAO-I)

Toegenomen risico op ernstige gastro-intestinale bloeding bij

combinatie NSAID (of ASA, CS, antiCo) met SSRI

NHG : associren maagbescherming

+
Concrete keuze

Algemeen

SSRIs lichte voorkeur gezien beter bijwerkingenprofiel

TCAs

Nooit na recent hartinfarct, (hartfalen, hartritmestoornissen)

Liever niet bij urineretentie, glaucoom, epilepsie
ECG vooraf bij CV belaste patinten die niet in aanmerking komen voor
een SSRI
Afgeraden bij patinten met cognitieve stoornissen

Bij sucide-gevaar liever SSRI, minder fataal

TCAs zijn goedkoper

SSRIs langere halfwaardetijd, vooral fluoxetine

Bij keuze voor SSRI

In principe allemaal gelijkwaardig

Eerder sederend : Floxyfral (fluvoxamine)

Eerder activerend : Seroxat (paroxetine), Prozac (fluoxetine)

Neutraal : Cipramil (citalopram), Serlain (sertraline)

Escitalopram is (was) duurder dan citalopram zonder duidelijke

meerwaarde

Alleen overgevoeligheid geldt als absolute contra-indicatie

Bij keuze voor SSRI

Geen stapsgewijze opbouw noodzakelijk. Bij verwachte

nevenwerkingen kan met halve dosis gestart worden en na 1-2
weken naar standaarddosis

Floxyfral (Fluvoxamine): 100 mg s avonds

Prozac (fluoxetine ): 20 mg s ochtends

Cipramil (citalopram): 20 mg s ochtends

Seroxat (paroxetine): 20 mg s ochtends

Serlain (sertraline): 50 mg s ochtends of s avonds

Bij ouderen starten aan halve dosering en verhogen na 1-2

weken na normale dosering

Bij keuze voor SSRI

Maagbeschermer indien verhoogd risico GI bloeding

Controle Na+ na 5-9 dagen indien diureticum

Herhalen bij dosisverhoging

Ook Natrium bepalen bij intercurrente ziekte (braken, diarree)

Bij aanhoudende hyponatrimie switch naar TCA

Bij keuze voor TCA

Keuze tussen volgende producten vooral bepaald door het type

depressie :

Sederend : Redomex (amitriptyline)

Neutraal : Tofranil (imipramine)

Activerend : Nortrilen (nortriptyline)

Gepaard gaande met angst : Anafranil (clomipramine)

Ouderen liefst SSRI, maar indien toch TCA: bij voorkeur

Nortrilen owv minste anticholinerge nevenwerkingen

Ouderen : start low go slow!

Bij keuze voor TCA

Starten in opbouwende dosis

Redomex (amitriptyline) bij jongvolwassene:

Start 25 mg voor slapengaan

+25 mg om de 2-3 dagen tot 100 mg.

Onderhoudsdosering : 100 mg/d voor het slapengaan (<75 mg is

niet effectief bij jongvolwassenen)

Nortrilen (nortriptyline) bij oudere patint

Start 10-25 mg s ochtends

Eventueel + 25 mg tot maximaal 50 mg s ochtends

Andere

De overige niet-tricyclische antidepressiva en niet-specifieke

serotonine-reuptake inhibitoren (incl trazodone)

Geen eerstekeuzemedicijnen in de eerste lijn (DM)

Tot nog toe onvoldoende meerwaarde bewezen of vertonen

potentieel ernstig bijwerkingsprofiel

Sint-Janskruid (Hypericum perforatum) vb Hyperiplant wordt

eveneens niet aangeraden (DM)

BCFI : onvoldoende evidentie, tegenstrijdige gegevens