Djegiet dhe menaxhimi i tyre

Dr.sc.med. Luan M. Jaha

Kirurg vaskular

Shkaqet
1.
2.
3.
4.
5.

Temperatura e lart
Materiet kimike
Flaka/avulli
Rrezatimi
Rryma elektrike

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Epidemiologjia

10 deri 20 mije vdekje ne vit

Femijet, te moshuarit dhe diabetiket
Mbijetesa eshte me e larte nder moshat 15-45
Mbijetesa me emire kur djegiet mbulojne me
pak se 20% te siperfaqaes se pergjithshme
trupore

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Djegiet nga materiet kimike

Acidet
Bazat
Substancat
organike

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Djegiet nga rryma elektrike

Pasoje e
shnderrimit te
energji elektrike
ne nxehtesi.
Permasat e
lendimit varen
nga:
lloji i rrymes
elektrike,
rruga e rrymes
rrezistenca e
indeve lokale dhe
kohezgjatja e
kontaktit

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Djegiet nga rrezatimi

Pasoje e
shnderrimit te
energjise se
rrezeve te
percjelle ne inde
qe shkakton
prodhimin e
toksineve qelizore

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Rrezet UV
Rrezet X
Solariumi
Rrezatimi
terapeutik

VLERESIM I DJEGIEVE
Klasifikimi ne baze te
thellesise se lendimit:
1. Shalla e pare-epidermis
2. Shkalla e dyte
epidermis+nje pjese e
dermisit
3. Shkalla e trete
epidermis+dermisi+hip
odermis
4. Shkalla e katert
epidermis+dermisi+hip
odermis+indi
nenlekuror

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Djegiet siperfaqesore Shkalla e par

Epidermis
Simptomet
Skuqje
Dhembje
Lekura e thate
Jo vezikula
Jo vrraga

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Djegiet siperfaqesore Shkalla e dyt

Epidermis dhe nje pjese e

dermis
Simptomet

vesikula
Skuqje e thelle
E thate dhe e shkelqyeshme
Shume e dhimbshme ne
prekje
Pa vrraga

Shembull djegie me
flake ose nga avuli
Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Djegiet siperfaqesore Shkalla e

dyt

10

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Djegie e thell Shkalla e tret

Epidermis + Dermis +
Hipodermis
Simptomet
Lekura e thate
Edema
Lekura e zeze, e bardhe,
e kafte ose e verdhe
Nuk ka dhimbje

Shembull Djegia me
rryme elektrike ose
substanca kimike

11

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Djegie e thell Shkalla e tret

12

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Djegie e thell Shkalla e katrt

Epidermis +
Dermis +
Hipodermis + indi
nenlekuror
Simptomet

13

Lekura e zeze
Pa dhembje

Shembull
Djegia nga zjarri

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Djegie e thell Shkalla e katrt

14

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

VLERESIM I DJEGIEVE

Klasifikimi ne
baze te
siperfaqes se
perfshire
trupore

15

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Klasifikimi ne baze te siperfaqes se perfshire

trupore - TOTAL BODY SURFACE AREA (TBSA)

Nuk vlen per djegiet siperfaqesore

Rregulla e 9shit adekuate per vleresimin
inicial te djegieve te te rriturve
Tabela e Lund dhe Browder me e sakte

16

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Tabela e Lund dhe Browder

17

Dr.sc.med. Luan M, Jaha,Evans,

kirurg vaskular
18.1,

2007)

Prpunimi i djegies

Pas pastrimit dhe

debridimit, aplikohen
antibiotike lokal per te
parandaluar infeksionin
Mbeshtjellje standarde
jane shtresa te shumeta
te gazes te aplikuar mbi
agjentin lokal

18
Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Graftet e lekures

Perdoren ne fazen
akute!
Per plaga te
trashesise se
plote dhe
trashesise
parciale (shkalla 2
dhe 3)

19

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Graftet e lekures

20

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Kujdesi pas graftimit

Lidhja
Teknika aseptike
Trakcion i skeletit per
te parandaluar
kontarkturat
Fashat elastike per te
parandaluar vraggat
hipertrofike mund te
aplikohen 6 muaj deri
1 vjet

21

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Fazat e djegieve

Emergjente (24-48 ore)

Akute
E rehabilitimit

22

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Faza emergjente
Problemi: humbja e lengjeve, edema,
hipoperfuzioni (zhvendosja e fluikdeve dhe
elektroliteve)
Qllimi i mjekimit:
1. Te sigurohen rruget e frymemarrjes
2. Zevendesimi i fluideve
3. Luftimi i dhimbjes
4. Parandalimi i infeksiomnit
5. Mbajtja e temperatures trupore
6. Mbeshtetja emocionale

23

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Manifestimet klinike ne fazen emergjente

Lendimet inhalatore 20% deri 50% te djegieve te

renda
Inspekto: gojen, hunden dhe faringun
Ndryshimi i frymemarrjes tregon per lendim te
mushkerive
Ngjirje progresive, kolle, jarge, veshtiresi ne perbirje,
fershkellima, gugatje dhe stridor
Edema e traktit te siperm respirator dhe lendimi
inhalator termik me se shpeshti ngjajnene traheal dhe
bronke kryesore
Humbja e fershkellimes tregon per rrezik te drejteprejt
nga mbylla e rrugeve te frymemarrjes dhe kerkon
intubim te menjehershem

24

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Manifestimet klinike ne fazen emergjente

Shoku kardiovaskular (shkak i
shpeshte i vdekjes te djegiet)
Regjistro EKG
Monitoro per edeme, percjelle pulset
qendrore dhe ne periferi, shtypjen e
gjakut, mbushjen kapilare dhe pulse
oksimetrin

25

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Manifestimet klinike ne fazen emergjente

Per shkak te zvogelimit te shtypjes bie
perfuzioni i veshkave
Urina shume e koncentruar dhe me vlera
te larta te gravitetit specifik
Diureza eshte e zvogeluar ne 24 oret e
para te fazes emergjente
Terapia me fluide per te mbajtur diurezen
ne mes 30 dhe 50 e me shume mL/ore.
Percjellni urene, kreatinine dhe eleltrolitet

26

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Manifestimet klinike ne fazen emergjente

Stimulimi i simpatikusit zvogelon
motilitetin ne traktin digjestic dhe
shkakton ileus paralitik
Auskulto abdomenit per zhurmen e
zorreve
Monitoro per distenzion te abdomenit
Te te djegurit me siperfaqe mbi 25%
vendos tube nazogastrike per te
parandaluar aspirimin dhe nxjerr sekretet
e lukthit

27

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Ulcera e CURLING

Ulcera akute
gastrointestinale
24 ore pas djegies
Qarkullimi i
zbogeluar ne
traktit GI dhe
demtimi i
mukozes

28

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Terapia me lengje intravenoze

Qellimi: mbajtja e vellimit cirkulator,

parandalimi i shokut
Te djegurit me siperfaqe 15% deri 20% kane
nevoje per terapi intravenoze me lengje
Diuretiket nuk jepen per ta rritur diurezen

Perdoren:

5% albumine

ne tretje fiziologjike ( ne 8 ore te

para; ne 16 ore te tjera)
Ringer laktat pa dekstroze ( given ne 8 ore te
para; ne 16 ore te tjera)
Kristaloide (saline hipertonike) per ta mbajtur
diurezen mbi 30 mL/ore
Vetem kristaloide (ringer laktat)
29
Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Faza akute e djegieve

Zgjate deri ne mbylljen e plages nga djegia
Objektivat:
Mirembajtja e sistemit kardiovaskular dhe
respirator
Kujdes pneumonine
Kujdes infeksionet
Kujdes humbjen e peshes

30

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Shenjat lokale dhe te pergjithshme te

infeksionit

Shkaktaret: bakteret gram negative-Pseudomonas, Proteus

Mund te shkaktoj shok septik
E shnderron lendimin nga shkalla e dyte ne te trete te
djegies (e thellon)
Ulcera mbi lekuren deri atehere te shendoshe
Eritema dhe lezionet nodulare ne lekuren deri atehere te
shendoshe
Eksudat ekscesiv nga plaga e djegies
Era e keqe (kundermimi)
Debim i grafteve
rregullim i vetedijes
Ndryshim i shenjave vitale
Oliguria
Vjellje, barkqitje (disfunksion GI)
Acidoze metabolike
31

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Vlerat laboratorike

Na hiponatremia ose Hipernatremia

K Hiperkalemia ose Hipokalemia
Leukocitet 10,000-20,000

32

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Planifikimi dhe kujdesi

Trajtimi jo kirurgjik: largimi i eksudateve

dheindit nekrotik, pastrimi i regjionit, stimulimi
i granulacionit dhe revasularizimit dhe aplikimi
i garezave.
Eventualishte debridment

33

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Faza e rehabilitimit
Fillon ne momentin e pranimit
Teknikisht fillon me mbylljen e plages dhe
perfundon me kthimin ne nivel me te larte
funksional te te djegurit
Mbeshtetja psikosociale

34

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular

Dieta

Fillimisht asgje per os

Fillo me lengje per os pas kthimit te
peristaltikes
Proteina dhe kalori

35

Dr.sc.med. Luan M, Jaha, kirurg vaskular