Sistemet juridike botrore

1.

Sistemi juridik kontinental (Civil Law)

2.

Sistemi juridik anglo-sakson (Common Law)

3.

Sistemi juridik i s drejts zakonore

4.

Sistemi juridik i s drejts myslimane

5.

Sistemi juridik miks (hibrid)

http://.droitcivil.uottaa.ca/orld-legal-systems/eng-monde.html

Raportet me degt e tjera t s drejts

E Drejta Familjare

E Drejta Administrative

E Drejta e Puns

E Drejta Tregtare

E Drejta Ndrkombtare Private

Normat juridike - llojet

Ndaluese

Detyruese

Autorizuese

Imperative

Dispozitive t vrteta & plotsuese

Interpretimi i normave juridike - teorit

HERMENEUTIKA

Interpretimi = interpretere
(sqarim, shpjegim)

- Teoria subjektive
- Teoria objektive
- Teoria miks

Llojet e interpretimit
Sipas organit q bn interpretimin e norms:
1. Interpretimi ligjor (autokton / burimor)
2. Interpretimi gjyqsor
3. Interpretimi doktrinor
. Sipas metods q prdoret pr interpretimin e
norms
1. Interpretimi gramatikor
2. -//- logjik
3. -//- historik
4. -//- sistematik
5. -//- qllimor
6. -//- i zgjeruar / ekstensiv

Analogjia - llojet

Analogjia = zbatimi i ligjit n ato raste q ligji

nuk i parasheh, por t cilat jan t ngjashme me
rastet q ligji i parasheh.

1.
2.

Llojet e analogjis
Analogjia ligjore;
Analogjia juridike

Burime formale
(fontes iuris
cognoscendi)

Burime materiale
(fontes iuris essendi)

Burime materiale & formale

Burimet e s drejts

Burime formale t s drejts

civile
Kushtetuta

Konventat ndrkombtare

Ligji

Akte nnligjore

Burime plotsuese jan:

E drejta zakonore

Praktika gjyqsore

Doktrina juridike

sht e drejta pozitive?

Burimet kombtare (nacionale) dhe

ndrkombtare t s drejts
Common
Law

1.Precede
nti

E
drejta
islamik
e

1. Kurani

2.Ligji

2. Suna

3. E drejta
zakonore

3. Ixhma

4. Kizhas

Burimet e t drejts civile gjat

sundimit osman deri n 1912

Me rnien nn pushtetin bizantin (fundi i shek.

VIII) n Maqedoni dhe Kosov zbatohet e drejta
Bizantine.

1455 - rnia nn sundimin e Perandoris

Osmane.

Fundi i shek. IXX 1912 ekziston Vilajeti i

Kosovs, i ndar n 7 sanxhaqe (Prishtina,
Prizreni, Jeni Pazar, Nishi, Piroti, Shkupi dhe
Dibra).

N kohn e sulltanve osman bhet rregullimi

Burimet e t drejts civile gjat

sundimit osman deri n 1912
1.

Sheriati

2.

E drejta shtetrore turke

3.

E drejta zakonore

E drejta zakonore

Zakonet = rregulla t sjelljes s njerzve, t

cilat zbatohen pr nj koh t gjat pa dhunn
e shtetit.

Me normat kanunore rregulloheshin:

marrdhniet familjare, martesore,
trashgimore, e drejta e pronsis, e drejta e
detyrimeve.

Pas shek. XV n Shqipri n qytete zbatohej e

drejta e Sheriatit, n krahinat autonome n veri
dhe jug, e drejta zakonore.

E drejta e sheriatit
Burimet:
1. Kurani libri i shenjt,
2. Suna kshillat dhe urdhrat e profetit
Muhamed,
3. Ixhma mendimet unike t shkenctarve
islam,
4. Kizhas dispozita t nxjerra n baz t
analogjis.

Kurani 70 ajete pr t drejtn civile.

Kurani trajton kryesisht t drejtn familjare,

trashgimore, penale dhe t drejtn e lufts.
Pak dispozita pr t drejtn sendore dhe

Burimet e shkruara

1.
2.
3.
4.

5.

E drejta shtetrore turke:

Kodi Civil Osman Mexhele -1876,
Ligje,
Dekrete,
Kanune rregullonin shtje konkrete me
rndsi m t vogl, karakteristike pr nj
territor shum t ngusht,
Kanuname rritja e numrit t kanuneve bri q
n Perandorin Osmane t zhvillohet dhe
praktika e botimit t prmbledhjes s
kanuneve, e quajtur kanuname.

Burimet e shkruara

1.
2.
3.
4.

5.

E drejta shtetrore turke:

Kodi Civil Osman Mexhele -1876,
Ligje,
Dekrete,
Kanune rregullonin shtje konkrete me
rndsi m t vogl, karaktersitike pr nj
territor shum t ngusht,
Kanuname rritja e numrit t kanuneve bri q
n Perandorin Osmane t zhvillohet dhe
praktika e botimit t prmbledhjes s
kanuneve, e quajtur kanuname.

Burimet e shkruara t drejts civile sot

Kushtetuta

Konventat
ndrkombtare

Ligjet
Aktet nnligjore
(dekretligje, udhzime
administrative)

Burimet e shkruara t drejts civile sot

Kushtetuta Neni 8 vlerat themelore t
rendit kushtetues n Republikn e
Maqedonis.
Nenet 30-54, kan t bjn me t drejtat
ekonomike, sociale dhe kulturore t njeriut dhe
qytetarit.
Nenet 55-59, me t cilat rregullohen bazat e
marrdhnieve ekonomike.

Ligjet hyrja n fuqi, shtrirja e fuqis s

obligueshme t ligjit, joretroaktiviteti i ligjit,
shtrirja territoriale e ligjit.

Burimet subsidiare/dytsore
1.

E drejta zakonore

2.

Praktika gjyqsore,

3.

Doktrina juridike