BIOLOGI TINGKATAN 5

1.5: PERANAN SISTEM

PEREDARAN DARAH DAN LIMFA
DALAM PERTAHANAN BADAN

PENGENALAN
Selain pengangkutan, sistem
peredaran darah dan limfa juga
terlibat dalam pertahanan badan.
Sistem ini penting untuk
mempertahankan badan daripada
serangan patogen.
Patogen ialah mikroorganisma yang
menyebabkan penyakit.

MEKANISME PERTAHANAN
BADAN
3 jenis pertahanan:
1) Barisan pertahanan pertama (kulit &
membran mukus)
2) Barisan pertahanan kedua (sel
fagosit)
3) Barisan pertahanan ketiga (limfosit)

BARISAN PERTAHANAN
PERTAMA

Kulit
Epidermis kulit membentuk halangan fizikal.
Kelenjar sebum
sebum dan peluh dapat
Kelenjar peluh
membunuh bakteria
Membran mukus (salur pencernaan,
pernafasan) merembes mukus untuk
perangkap mikroorganisma.
- Mukus dalam air liur dan air mata
mengandungi lisozim yang dapat membunuh
sesetengah mikroorganisma.

BARISAN PERTAHANAN KEDUA

Neutrofil dan monosit adalah fagosit yang
boleh memusnahkan patogen di dalam
badan.
Proses ini dikenali sebagai fagositosis.

BARISAN PERTAHANAN
KETIGA
Mekanisme pertahanan yang spesifik.
Melibatkan penghasilan antibodi oleh limfosit.
Kehadiran antigen di dalam badan
menyebabkan limfosit menghasilkan antibodi.
Antibodi bertindak pada antigen yang spesifik
dengan cara:
- Aglutinasi (antigen bergumpal)
- Lisin (melarutkan membran luar antigen)
- Antitoksin (meneutralkan toksin dari antigen)
- Opsonisasi

KEIMUNAN DAN
PENGIMUNAN
Keimunan ialah keupayaan badan untuk
menentang jangkitan patogen dengan
menghasilkan antibodi tertentu.
Pengimunan ialah proses memperolehi
keimunan secara buatan terhadap sesuatu
penyakit (melalui suntikan).
Terdapat dua jenis keimunan:
1) Keimunan aktif (badan menghasilkan
antibodi)
2) Keimunan pasif (badan menerima antibodi
dari sumber lain)

KEIMUNAN
KEIMUNAN AKTIF

SEMULAJA
DI
Diperolehi
selepas sembuh
daripada
penyakit

KEIMUNAN PASIF

BUATAN
Suntikan
vaksin
SEMULAJA
DI
Diperolehi
daripada ibu
melalui plasenta

BUATAN
Suntikan
serum

 Suntikan vaksin mengandungi patogen yang

sudah lemah atau mati untuk merangsang
badan menghasilkan antibodi.
Suntikan serum sudah mengandungi
antibodi yang diperoleh dari sumber lain.
Oleh itu, antibodi yang dihasilkan oleh badan
(suntikan vaksin) adalah kekal manakala
antibodi daripada suntikan serum adalah
sementara.
Contoh vaksin: vaksin BCG (penyakit tibi),
vaksin Salk (poliomielitis)
Suntikan serum biasanya diambil untuk
pelancong ke negara yang berisiko bagi
penyakit tertentu dan untuk kecemasan seperti
dipatuk ular.

KEIMUNAN AKTIF
BUATAN

KEIMUNAN PASIF
BUATAN

HIV DAN MEKANISME PERTAHANAN

BADAN
Penyakit AIDS (sindrom kurang daya tahan)
disebabkan oleh Virus Imunodefisiansi
Manusia (HIV).
Virus ini menyerang dan memusnahkan
limfosit yang penting dalam sistem keimunan.
Cara jangkitan HIV:
- melalui darah (pemindahan darah tercemar,
jarum suntikan yang tercemar)
- semen dan bendalir vagina (hubungan seks
rambang).
- melalui plasenta (ibu kepada fetus).

 Cara pencegahan AIDS:

- Menjauhkan diri daripada penagihan
dadah dan perkongsian jarum.
- Mengamalkan cara hidup yang sihat
dan nilai moral/agama yang tinggi.
- Menjauhi hubungan seks secara
rambang.

1.6: SISTEM KARDIOVASKULAR YANG

SIHAT

FAKTOR-FAKTOR YANG
MEMPENGARUHI SISTEM
KARDIOVASKULAR
1. Pemakanan
. Pengambilan karbohidrat dan lemak
yang berlebihan menyebabkan obesiti.
. Ini meningkatkan risiko bagi tekanan darah
tinggi, strok, sakit jantung dan diabetes.
. Pengambilan makanan yang terlalu sedikit
pula menyebabkan anoreksia nervosa dan
akhirnya boleh menyebabkan penyakit
jantung.

2. Gaya hidup
Kegiatan sosial sperti minuman
beralkohol dan merokok menyebabkan
penyakit jantung koronari dan tekanan
darah tinggi.
Kekurangan senaman menurunkan
kecekapan jantung dan melambatkan
peredaran darah.
Kehidupan yang tertekan (stres) akan
menyebabkan penyakit trombosis kerana
menggalakkan penukaran fibrinogen
kepada fibrin.

1.7: PENGANGKUTAN BAHAN DALAM

TUMBUHAN

SISTEM VASKULAR DALAM

TUMBUHAN
Terdiri daripada tisu xilem dan tisu
floem.
Tisu xilem mengangkut air dan
garam mineral dari akar ke daun.
Tisu floem mengangkut hasil
fotosintesis (glukosa) dari daun ke
semua bahagian tumbuhan.
Susunan tisu xilem dan floem pada
akar, batang dan daun adalah
berbeza.

Xilem

Floem

Daun
Epiderm
is
Floem
Xilem

Batang

Akar

TISU XILEM
Terdiri daripada 4 jenis sel iaitu salur xilem,
trakeid, parenkima dan fiber.
Dua sel utama yang mengangkut air dan
garam mineral adalah salur xilem dan
trakeid.
Salur xilem terbentuk daripada satu siri
sel yang mati yang berbentuk silinder dan
saling bersambungan.
Dindingnya diperkuat daripada lignin untuk
memberi sokongan.

 Trakeid merupakan salur berongga

dengan hujung yang tertutup dan
tirus.
Dindingnya juga diperkuat daripada
lignin dan mempunyai liang seni
dikenali sebagai pit.
Pit membolehkan air mengalir dari
satu trakeid ke trakeid yang lain.
Sel fiber juga memberi sokongan
manakala sel parenkima
menyimpan makanan.

Trakeid

Salur Xilem

TISU FLOEM
Terdiri daripada 4 jenis sel iaitu tiub tapis,
sel rakan, parenkima dan fiber.
Dua sel utama yang mengangkut hasil
fotosintesis adalah tiub tapis dan sel rakan.
Tiub tapis terdiri daripada sel hidup
berbentuk salur yang panjang dengan
sedikit sitoplasma dan tiada nukleus.
Di hujung tiub tapis mempunyai plat tapis
(liang seni).
Tiub tapis sentiasa diiringi oleh sel rakan.

 Sel rakan mempunyai nukleus,

sitoplasma dan banyak mitokondrion.
Ia membantu tiub tapis menjalankan
fungsinya.
Sel rakan mempunyai banyak
mitokondrion untuk memberi tenaga
kepada tiub tapis untuk mengangkut
hasil fotosintesis.