JSS/IPGKDRI/SJH3093

TOPIK 2
APLIKASI STATISTIK DALAM
PENTAKSIRAN
ROSMANI BT ALI
JABATAN SAINS SOSIAL
IPG KAMPUS DATO RAZALI ISMAIL

JSS/IPGKDRI/SJH3093

PENGENALAN STATISTIK
Statistik asas merupakan satu teknik matematik untuk

memproses, menyusun, menganalisis dan membuat

kesimpulan tentang data yang berbentuk kuantitatif.
Dalam ujian dan peperiksaan, kaedah statistik digunakan
untuk membuat analisis dan kesimpulan.
Data yang dipungut ini biasanya tidak disusun dengan
teratur.

JSS/IPGKDRI/SJH3093

PENGENALAN STATISTIK
Maksud Statistik
Catatan angka-angka atau bilangan/
butir-butir (keterangan) yang ditunjukkan
dengan angka.
Cabang ilmu pengetahuan berkaitan
sesuatu yang didasarkan kepada buktibukti dalam bentuk angka atau bilangan.

JSS/IPGKDRI/SJH3093

PENGENALAN STATISTIK
KEGUNAAN STATISTIK
Menyampaikan maklumat
Statistik dapat menunjukkan taburan
pelajar mengikut pencapaian.
Maklumat boleh ditunjukkan melalui
jadual atau grafik seperti
histogram/carta pai.

JSS/IPGKDRI/SJH3093

PENGENALAN STATISTIK
KEGUNAAN STATISTIK
Melihat hubungan antara 2 pemboleh ubah.
Cth. Melihat hubungan antara lama masa belajar dengan pencapaian.

(Gunakan kaedah statistik korelasi)

Untuk menguji hipotesis tertentu
Menguji perbezaan antara dua min atau lebih iaitu dengan

menggunakan ujian-t atau ANOVA

JSS/IPGKDRI/SJH3093

PENGENALAN STATISTIK
KEGUNAAN STATISTIK
Dalam bidang penyelidikan, statistik digunakan untuk mereka
bentuk (design) sesuatu penyelidikan itu.
Dalam bidang pengukuran kaedah statistik digunakan untuk
mengira indeks kebolehpercayaan, dan indeks kesahan

JSS/IPGKDRI/SJH3093

ANALISIS STATISTIK
Matlamat pemprosesan data ialah untuk

mendapatkan maklumat yang berguna dan

bermakna daripada data.
Analisis statistik berasaskan:Objektif
penyelidikan
Maklumat
populasi atau
sampel
Populasi parameter (keyakinan 100%)
Sampel statistik (keyakinan < 100%)

Aras ukuran
pembolehubah
Nominal,
Ordinal, Sela,
Nisbah

JSS/IPGKDRI/SJH3093

Dua jenis statistik: -

Statistik keperihalan atau

deskriptif
Statistik Inferensi atau
pentadbiran

JSS/IPGKDRI/SJH3093

Perbezaan Statistik Deskriptif dan Inferensi

STATISTIK

FUNGSI

DESKRIPTIF

INFERENSI

UJIAN

Menghuraikan ciri-ciri
pemboleh ubah.
Ia digunakan untuk membuat
kesimpulan mengenai data
numerikal.
Tidak membuat generalisasi
daripada sampel kajian
kepada populasi di mana
sampel diambil.

Frekuensi, min, mod,

medium, sela, sisihan
piawai, varians,
peratusan, kadar, nisbah,
taburan normal, skor z
dan sebagainya.

Menghurai perhubungan
antara pemboleh ubah.
Menghuraikan ciri-ciri
sampel yang dipilih daripada
populasi.
Membuat generalisasi ciriciri sampel mengenai
populasinya.

Ujian-t, unjian ANOVA,

Ujian Khi-Kuasa Dua,
ujian korelasi Pearson dan
sebagainya.

JSS/IPGKDRI/SJH3093

10

SKOR MENTAH DAN TABURAN SKOR

Apabila skor ujian diperoleh daripada sekumpulan pelajar,

ia biasanya akan berada dalam susunan rawak seperti

yang ditunjukkan:

Kesemua ini adalah skor-skor mentah.

90, 56, 70, 70, 90, 70, 40, 56, 90, 86, 46, 57, 78,
90

JSS/IPGKDRI/SJH3093

11

SKOR MENTAH DAN TABURAN SKOR

Seorang guru perlu

mengorganisasikan dan
mempamerkan skor dalam bentuk
yang teratur supaya ia lebih
bermakna.
Guru perlu membuat pengiraan
mudah untuk mentafsirkan data
secara tepat.

JSS/IPGKDRI/SJH3093

12

SKOR MENTAH DAN TABURAN SKOR

Terdapat dua cara, iaitu taburan secara menaik dan

menurun.
Susunan Menaik: Data-data disusun daripada yang
terendah kepada tertinggi;

40, 46, 56, 56, 57, 70,70,70, 78, 86, 90, 90, 90,
90

JSS/IPGKDRI/SJH3093

13

SKOR MENTAH DAN TABURAN SKOR

Susunan Menurun:
Data-data disusun daripada yang terendah
kepada yang tertinggi.

90, 90, 90, 90, 86, 78, 70, 70, 70, 57, 56, 56, 46,
40

JSS/IPGKDRI/SJH3093

14

TABURAN KEKERAPAN
Kekerapan merujuk kepada berapa kali sesuatu skor

wujud dalam sesuatu taburan. Contoh;

Skor 56% : 2 pelajar
Skor 70% : 3 pelajar
Skor 90% : 4 pelajar

Bilangan pelajar yang memperoleh setiap skor tersebut

dikatakan kekerapan.
Maka kekerapan untuk skor 90% ialah 4 (kekerapan
tertinggi) manakala kekerapan untuk 56% ialah 2
(kekerapan terendah).

JSS/IPGKDRI/SJH3093

15

TABURAN KEKERAPAN
Taburan Kekerapan merujuk kepada

bilangan pelajar yang mendapat

markah tertentu.
Peratus dikira dengan membahagikan
setiap kekerapan dengan 50 dan
didarabkan dengan 100.
Boleh ditunjukkan berdasarkan rajah
histogram, jadual, graf bar, carta pai.

JSS/IPGKDRI/SJH3093

16

Histogram
Histogram ialah rajah berbentuk kotak yang dilukis

dengan paksi Y menunjukkan kekerapan dan paksi X

menunjukkan markah yang diperoleh pelajar

JSS/IPGKDRI/SJH3093

17

Column1
12
10
8
6
4
2
0
Taburan Kekerapan Markah Ujian

Column1

18

JSS/IPGKDRI/SJH3093

Taburan Kekerapan Berkelas Markah Ujian

Jeda Kelas

Kekerapan

Peratus

0-2

14

3-4

12

24

5-6

18

36

7-8

10

20

9-10

Jumlah

50

100

19

JSS/IPGKDRI/SJH3093

TABURAN KEKERAPAN BERKELAS MARKAH UJIAN

18
16
14

0-2
3-4
5-6
7-8
9-10

12
10
8
6
4
2
0

Markah

JSS/IPGKDRI/SJH3093

20

Carta Pai
Carta Pai adalah satu grafik yang menggambarkan saiz

kekerapan bagi sesuatu set data yang berkadaran

dengan luas sektornya.

JSS/IPGKDRI/SJH3093

21

Taburan Kekerapan Berkelas dan Darjah Sudut

Jeda Kelas

Kekerapan

Darjah Sudut

0-2

50.4

3-4

12

86.4

5-6

18

129.6

7-8

10

72.0

21.6

9-10
Jumlah

50

360

JSS/IPGKDRI/SJH3093

22

CARTA PAI MARKAH UJIAN

6%

14%

20%
24%

36%

0-2
3-4
5-6
7-8
910

JSS/IPGKDRI/SJH3093

Pengiraan Sudut Carta Pai

Darjah sudut = Kekerapan x 360

Jum.Pelajar
7 x 360 = 2520 = 50.4

50

50

23

JSS/IPGKDRI/SJH3093

24

UKURAN KECENDERUNGAN TENGAH

Dilakukan dengan menggunakan satu nilai untuk mewakili

satu set data. Ia merujuk kepada satu nilai purata sesuatu

set skor.
Terdapat tiga jenis ukuran iaitu min, median dan mod.

25

JSS/IPGKDRI/SJH3093

Istilah-istilah penting
Min atau purata purata arithmetik dan
didapati dengan menjumlahkan skor-skor di
dalam taburan skor dan dibahagikan dengan
jumlah bilangan skor

Mod skor yang

mempunyai kekerapan
terbanyak

Median atau penengah skor yang membahagi duakan taburan

skor supaya jumlah bilangan skor adalah sama di kedua-dua pihak.
Nila yang terletak di tengah-tengah setelah disusun mengikut
ranking.
Sisihan piawai pengukuran jarak
daripada purata arithmetik

Julat jarak antara skor terbesar

dengan terkecil

Varian bagaimana skor-skor diperbezakan

daripada purata arithmetik

JSS/IPGKDRI/SJH3093

26

UKURAN KECENDERUNGAN TENGAH

PENGIRAAN MIN
Pengiraan min itu penting kerana ia memudahkan kita
menggunakan formula statistik untuk mengira sisihan piawai, skor
Z dan skor T.
Untuk data tidak terkumpul, min dikira dengan menjumlahkan
semua skor dalam set, kemudian bahagikan jumlah ini dengan
bilangan skor.
Contohnya, min untuk skor-skor 70, 85 dan 100 dalam satu ujian
ialah: 70+85+100 =
3

JSS/IPGKDRI/SJH3093

27

UKURAN KECENDERUNGAN TENGAH

PENGIRAAN MIN
Min data dikira dengan menggunakan rumus yang berikut:

JSS/IPGKDRI/SJH3093

28

UKURAN KECENDERUNGAN TENGAH

PENGIRAAN MIN:

Contoh:
Dalam satu ujian Sejarah, skor untuk 10 orang pelajar adalah:

35, 42, 55, 67, 75, 88, 90, 94, 96, 98.
Kirakan min dengan menggunakan formula di atas.

JSS/IPGKDRI/SJH3093

29

UKURAN KECENDERUNGAN TENGAH

PENGIRAAN MIN:

JSS/IPGKDRI/SJH3093

30

UKURAN KECENDERUNGAN TENGAH

PENGIRAAN MIN:
Min digunakan secara meluas kerana ia mengambil kira semua
skor dalam taburan dan ia sangat jitu. Contohnya, min digunakan
oleh guru-guru untuk mengira nilai purata skor yang diperoleh oleh
pelajar-pelajar dalam ujian.

JSS/IPGKDRI/SJH3093

31

UKURAN KECENDERUNGAN TENGAH

PENGIRAAN MIN:

JSS/IPGKDRI/SJH3093

32

UKURAN KECENDERUNGAN TENGAH

PENGIRAAN MEDIAN:
Median ialah skor tengah apabila jumlah
bilangan skor adalah ganjil atau nilai
purata dua skor di tengah-tengah taburan
jika jumlah bilangan skor adalah genap
dalam satu susunan taburan menaik atau
menurun.

JSS/IPGKDRI/SJH3093

33

UKURAN KECENDERUNGAN TENGAH

PENGIRAAN MEDIAN:
Sebagai contoh, median untuk skor ujian ejaan
(40,56,35,70,94) dan ujian penulisan
(55,62,96,45,76,80) adalah berikut:

JSS/IPGKDRI/SJH3093

34

UKURAN KECENDERUNGAN TENGAH

PENGIRAAN MEDIAN:
Median berguna jika terdapat skor yang ekstrim (melampau) dalam

sesuatu taburan.
Contohnya, terdapat 3 skor dalam sesuatu ujian, iaitu 20, 20 dan
80.
Walaupun min taburan ini ialah 40, tetapi ini tidak menggambarkan
ukuran kecenderungan tengah. Dalam kes ini, nilai median 20
adalah lebih berguna sebagai ukuran.

JSS/IPGKDRI/SJH3093

35

UKURAN KECENDERUNGAN TENGAH

PENGIRAAN MOD:
Nilai mod pula boleh diperoleh dengan menyusun data yang tidak

terkumpul itu secara menaik atau menurun.

Mod ( Mo ) adalah skor yang mempunyai kekerapan yang paling
tinggi dalam satu taburan.
Satu taburan mungkin mempunyai satu atau lebih mod atau tidak
mempunyai mod langsung.

JSS/IPGKDRI/SJH3093

36

UKURAN KECENDERUNGAN TENGAH

PENGIRAAN MOD:
Contoh skor-skor ujian Sejarah berikut:

JSS/IPGKDRI/SJH3093

37

UKURAN KECENDERUNGAN TENGAH

PENGIRAAN MOD:
Mod memberi satu gambaran umum

tentang taburan.
Sebagai contoh, dalam penghasilan bajuT, pengetahuan tentang mod akan
membantu pengusaha menentukan saiz
baju-T yang paling dikehendaki.

JSS/IPGKDRI/SJH3093

38

UKURAN SEBARAN
Merupakan suatu indeks atau petunjuk

sejauh mana skor-skor dalam taburan

tersebar.

JSS/IPGKDRI/SJH3093

39

UKURAN SEBARAN
TEKNIK MEMPERIHAL DATA - UKURAN SEBARAN;

JULAT - ukuran paling mudah tetapi kasar

SISIHAN MIN - ukuran purata beza mutlak bagi
skor-skor daripada min
VARIANS - purata hasil tambah kuasa dua sisihan
skor-skor daripada min
SISIHAN PIAWAI - punca kuasa dua bagi purata
hasil tambah kuasa dua sisihan skor-skor
daripada min

JSS/IPGKDRI/SJH3093

40

UKURAN SEBARAN
TAFSIRAN UKURAN SEBARAN
Ukuran yang besar menunjukkan sebaran/serakan/variasi yang
besar.
Ukuran yang besar menunjukkan skor-skor adalah heterogen (jauh
berbeza-beza).
Ukuran yang kecil menunjukkan sebaran/serakan/variasi yang
kecil
Ukuran yang kecil menunjukkan skor adalah homogen (hampir
sama).

JSS/IPGKDRI/SJH3093

41

LENGKUNG NORMAL
Merupakan satu graf yang menunjukkan
bilangan skor atau nilai bagi sekumpulan
responden.
Kebanyakan populasi adalah bersifat taburan
normal (graf berbentuk loceng). Kebanyakan
subjek berada dalam lengkungan sederhana.

Min, Median, Mod

JSS/IPGKDRI/SJH3093

LENGKUNG NORMAL

42

JSS/IPGKDRI/SJH3093

43

SISIHAN PIAWAI
Sisihan Piawai ialah ukuran kebolehubahan atau sebaran

skor-skor.
Merupakan sejauh mana skor berubah keliling min.
Semakin kecil nilai sisihan piawai, semakin kecil sebaran
skor dalam taburan.
Ini membawa implikasi bahawa data adalah berhampiran antara

satu sama lain (homogen).

Sebaliknya, semakin besar nilai sisihan piawai, semakin

besar sebaran skor dalam taburan.

Ini bermakna data adalah tersebar luas antara satu sama lain

(heterogen).

JSS/IPGKDRI/SJH3093

44

SKOR PIAWAI
Skor piawai menunjukkan kedudukan

sesuatu skor dari segi berapa sisihan

piawai skor tersebut berada di atas
atau di bawah min taburan.

JSS/IPGKDRI/SJH3093

SKOR PIAWAI
Biasanya diwakili dengan skor-z atau skor-t.

45

JSS/IPGKDRI/SJH3093

SKOR PIAWAI
CONTOH PENGIRAAN

46

JSS/IPGKDRI/SJH3093

SKOR PIAWAI
CONTOH PENGIRAAN

47

JSS/IPGKDRI/SJH3093

48

SKOR PIAWAI
PENTAFSIRAN SKOR-Z
Contoh, Abdullah mempunyai skor sebanyak 55 dalam

ujian Sejarah; skor purata kumpulan normal ialah 60 dan

sisihan piawai 15.
Maka skor piawai Abdullah ialah:

JSS/IPGKDRI/SJH3093

49

SKOR PIAWAI
PENTAFSIRAN SKOR-Z

Ini bermaksud skor Abdullah adalah satu pertiga sisihan piawai

daripada min.
Tanda negatif menunjukkan bahawa ia adalah satu pertiga sisihan
piawai di bawah min.

JSS/IPGKDRI/SJH3093

SKOR PIAWAI
PENTAFSIRAN SKOR-Z

50

JSS/IPGKDRI/SJH3093

51

SKOR PIAWAI
PENTAFSIRAN SKOR-t
Skor-t lebih biasa digunakan berbanding dengan skor-z untuk
pelaporan keputusan ujian kerana ia menghasilkan integer positif.
Ia juga lebih kerap digunakan untuk melaporkan prestasi ujian
seseorang sebagai skor-t 33 berbanding dengan pelaporan
prestasi yang sama dalam skor-z sebagai 1.7.
Sebenarnya, kedua-dua skor ini adalah sama.
Memandangkan skor-t sentiasa mempunyai min 50 dan sisihan
piawai 10, maka, skor-t boleh ditafsir secara langsung

JSS/IPGKDRI/SJH3093

52

LATIHAN
Cari mod untuk data berikut: 54, 76, 69, 54, 74, 88, 74,
65, 74
2) Skor yang diperoleh oleh 12 orang pelajar dalam ujian
Sejarah yang ditadbir oleh guru adalah seperti berikut:
35, 23, 55, 35, 65, 67, 55, 35, 98, 88, 92, and 72
- Kira min, median dan mod bagi skor-skor di atas.
3) Berikut adalah skor-skor untuk 6 orang pelajar dalam ujian
Sains: 8, 10, 7, 12, 6, 11
1)

Cari skor-z dan skor-t untuk pelajar yang mempunyai skor 7.

JSS/IPGKDRI/SJH3093

LATIHAN
4)

53

JSS/IPGKDRI/SJH3093

54

SKALA UKURAN
Terdapat 2 jenis bentuk pengukuran; jenis kuantitatif dan

jenis kategori.
Menggunakan 4 jenis skala;
Skala nominal
Skala ordinal
Skala sela
Skala nisbah

JSS/IPGKDRI/SJH3093

55

SKALA NOMINAL
Skala paling mudah dan mempunyai ketepatan yang

paling rendah.
Skala ini mengkategorikan pembolehubah
berdasarkan persamaan dan seterusnya memberikan
nama kepada pembolehubah berkenaan.
Contoh : Lelaki :1 Perempuan : 2
Nombor hanya mewakili atau melambangkan kategori
pembolehubah yang dinyatakan.

JSS/IPGKDRI/SJH3093

56

SKALA NOMINAL
Ciri-ciri:

Setiap ahli hanya dimiliki oleh satu

kategori sahaja.
ii. Nombor yang mewakili setiap
kategori tidak mempunyai nilai
pemeringkatan, tetapi dianggap
sebagai nama kategori sahaja.
iii. Pengkelasan data asal kepada data
nominal bersifat satu kepada satu.
i.

JSS/IPGKDRI/SJH3093

57

SKALA ORDINAL
Skala yang mempunyai nilai

pemeringkatan
Nombor atau kategori yang
digunakan menggambarkan ukuran
asal pembolehubah (kecil ke besar;
baik ke lebih baik)
Contoh: Pangkat dalam kelas;
kedudukan keputusan kelas; skala
likert.

JSS/IPGKDRI/SJH3093

58

SKALA ORDINAL
CIRI-CIRI

Kategori yang digunakan bagi

mengkelaskan data ordinal adalah
saling eksklusif.
ii. Ukuran yang diguna menunjukkan
pemeringkatan secara logik.
iii. Ukuran mempunyai pemberat, iaitu
setiap kategori mempunyai
pemberat yang kurang atau lebih
berbanding kategori lain.
i.

JSS/IPGKDRI/SJH3093

59

SKALA SELA
Mempunyai ciri pemeringkatan.
Mempunyai perbezaan bagi setiap

unit sela yang sama nilai.

Berupaya menunjukkan perbezaan
antara beberapa kategori.
Boleh menunjukkan kesamaan
dalam unit ukuran yang digunakan.
Contoh : Suhu

SKALA SELA

JSS/IPGKDRI/SJH3093

60

CIRI-CIRI

i.
ii.

iii.

iv.
v.

Kategori yang digunakan bagi mengkelaskan

data sela adalah saling eksklusif.
Ukuran yang diguna menggambarkan susunan
pemeringkatan secara logik.
Ukuran yang diguna mempunyai pemberat, iaitu
sesuatu ukuran sama ada lebih kecil atau lebih
besar daripada yang lain.
Ukuran dalam skala sela bernilai arbitrari (tidak
mutlak). Nilai sifar(0) juga adalah arbitrari.
Perbezaan satu unit ukuran mempunyai nilai
yang sama bagi semua perbezaan ukuran.

JSS/IPGKDRI/SJH3093

SKALA NISBAH
Skala yang mempunyai semua ciri

skala sela.
Mempunyai nilai mutlak.
Nilai sifar(0) dalam skala nisbah
adalah kosong.
Contoh: Wang, jarak dan tinggi.

61