KLIMA ALDAKETA ETA

BEROTEGI EFEKTUA
 AURKIBIDEA
• Klima-aldaketaren zikloak
• Klima-aldaketa eragiten duten eragile ez
klimatikoak
• Berotegi-efektua
• Berotegi-efektu gasak
• Ondorioak
 Klima aldaketaren zikloa
Klima-aldaketak Lurreko atmosferaren aldaketak erakusten ditu,
baita Lurreko beste lekutako prozesuak ere, adibidez izotz-
geruzatan, eta gizakiaren eragina. Klima-aldaketan beste kanpoko
eragile, lurraren orbita, eguzki-izpien noranzko aldaketak eta
berotegi-efektua.

lurraren barruko klima eraldaketa

Lurraren barruko klima eraldaketak

Klima-aldaketa eragiten duten eragile ez klimatikoak

 Lurraren barruko eraldaketa
Lurreko ingurumenean badaude klima eralda dezakeen aldaketak ere.

• Glaziazioa: Glaziarrak, klima-aldaketaren adierazlerik nabarienak dira , Klima

hoztean handitzen direlako eta klima berotzean, berriz, laburtzen dira eta.

• Ozeanoetako eraldaketak: Epe laburretan, hamarkada batzuk jota, klima-

aldaketak atmosfera eta ozeanoen arteko harremanengatik gerta litezke baina epe
luzeagoetan ozeanoetako prozesuak, esate baterako zirkulazio termohalinoak, beroa
hedatzen garrantzi handia daukate, eta klima alda dezakete.
• Klimaren memoria: Klimaren aldakortasun ezberdinak histeresi eratzat har
daitezke. Honek esan nahi du, klimaren ohiko egoera inputak ez ezik outputak ere
kontuan hartzen dituela. Adibidez, hamarkada lehor batek urtegiak txiki ditzake,
lautadak idortu eta basamortuak zabaldu.
 Klima-aldaketa eragiten duten eragile ez
klimatikoak

• Gaur egungo ikerketen arabera, berotegi-gasak

dira arrazoirik nagusiena klima-aldaketan.
Berotegi-gasak ere garrantzitsuak dira Lurraren
klima ulertzeko orduan. Ikerketen arabera
berotegi-efektuak, hau da, gasek eragindako
beroketa, Lurraren tenperatura erregulatzen
eragina dauka.
 Berotegi-efektua
• Berotegi-efektua klima berotzen duen prozesu natural bat da,
Lurraren hartu-eman erradioaktiboan parte hartzen duena.
Atmosferan dauden berotegi-efektu gasek (BEG) sortzen dute,
batez ere ur lurrunak (eragin gehien duena), karbono dioxidoak
CO2 eta metanoak CH4.
 Berotegi-efektu gasak
Berotegi-efektua ugaritzen dituzten gasak hauek dira:

• Karbono oxidoa: Karbonoa atmosferaratzeko biderik arruntena erregai fosilen

erretzekuntzaren bidezkoa baldin bada ere, badago beste bide bat deforestazioa
dena.
• Metanoa:Gaur egungo hiru dira metanoa sortzeko bideak; batetik animalia
belarjaleen gorotzetatik, arroztietatik eta azkenik zabortegietatik.
• Nitrogeno oxidoa: Gas hau sortzeko bide artifiziala ere badago basoak erretzea,
ibilgailuen ihes-tutuetako gasak eta nekazariek erabilitako ongarriak. Beroa
harrapatzeko duen ahalmena karbono (IV) oxidoarena baino ehun eta berrogeita
hamar aldiz handiagoa da.
• CFC gasa: atmosferako zati txiki bat besterik ez bada ere kutsatu gas honekin, bere
eragin-ahalmena izugarria da.
• Lurrazaleko ozonoa: Estratosferan dagoen ozonoak izpi ultramoreetatik babesten
gaituen bitartean, poluzioaren eraginez lurrazalean sortutako ozonoak arnas arazoak
sortu ezezik beroa harrapatzeko ahalmena duen lainoa sortzen du.
 Ondorioak

Zientzialariek ezin izan dute zehatz-mehatz adierazi zeintzuk

izango diren beroketa honen ondorioak datorren mendean, baina
zenbait puntutan bat datoz gehienak. Lurrazalaren tenperaturak 1,0-
3,5 °C arteko igoera izango du. Ikerketa hauek azaltzen dutenez, ez
gaude balizko egoera horretatik oso urruti, CO2 maila 2050.
urterako bikoiz dezakegula uste baita.

• Giza osasunari kalteak.

• Baso, itsaso eta beste zenbait habitaten desorekak.
• Nekazaritza eta merkataritzaren haustura.
• Basamortuak hedatzea.
• Poloetako izotz-geruzak urtzea, ondorioz itsasoaren maila 15-95 cm igoko
litzatekeelarik.
• Ez-ohizko fenomeno atmosferiko ugari.