Topik 6 Elektrokimia

6.5

Sel Voltan

Kimia Tingkatan 4

Topik 6 Elektrokimia

Sel Voltan
Sel voltan atau sel galvanik merupakan sejenis sel
yang menghasilkan tenaga elektrik daripada
tenaga kimia.
Sel Voltan
Elektrik dihasilkan apabila tindak balas kimia yang
berlaku di dalam sel menyebabkan elektron
mengalir.

Kimia Tingkatan 4

Topik 6 Elektrokimia

Sel Voltan
Bateri Lemon

Kimia Tingkatan 4

Topik 6 Elektrokimia

Sel Voltan
Sel voltan
Mengandungi dua logam
direndamkan
ke
dalam
disambungkan dengan wayar.

berbeza
elektrolit

yang
dan

Aliran elektron menghasilkan tenaga elektrik

yang dapat dikesan oleh galvanometer.

Contoh sel voltan ialah sel Daniell.

Ia mengandungi zink dan kuprum sebagai
elektrod.
Elektrod zink dan kuprum dicelup ke dalam
larutan elektrolit ionnya.

(-)
terminal
Kepingan
zink

(+)
terminal
Kepingan
kuprum
Asid
sulfurik
cair

Penyediaan sel
Daniell menggunakan
titian garam

Kedua-dua larutan dihubungkan melalui titian

garam atau pasu berliang.
Fungsi titian garam dan pasu berliang ialah
untuk mengasingkan dua larutan elektrolit dan
membolehkan ion mengalir melaluinya.

Penyediaan sel
Daniell menggunakan
pasu berliang

Kimia Tingkatan 4

Topik 6 Elektrokimia

Sel Voltan
Contoh Sel Voltan Ringkas
Sel voltan ringkas yang ditunjukkan dibawah mengandungi pita magnesium sebagai terminal
negatif, kepingan kuprum sebagai terminal positif dan larutan natrium klorida, NaCl sebagai
larutan elektrolit.
Di terminal negatif
Mg yang terletak lebih
atas
berbanding
Cu
dalam siri elektrokimia
akan
membebaskan
elektron
untuk
2+
membentuk ion Mg .
Mg(p) Mg2+(ak) + 2e-

Di terminal positif

Aliran elektron
-

Aliran elektron
+

2H+(ak) + 2e- H2(g)

Gas
dibebaskan.

Ion Mg2+ akan terlarut di

dalam larutan natrium
klorida.
Elektron
yang
dibebaskan
akan
mengalir melalui litar luar
ke kepingan kuprum.

Ion H+ menerima elektron

dan
berkumpul
di
kepingan kuprum.

hidrogen

Larutan natrium
klorida,NaCl
Pita magnesium

Kepingan kuprum

Kimia Tingkatan 4

Topik 6 Elektrokimia

Sel Voltan
Tindak Balas Dalam Sel Voltan Menggunakan Pita
Magnesium Dan Kepingan Kuprum Sebagai Elektrod
V
Aliran elektron
Pita magnesium

Aliran elektron
-

Atom
magnesium

eeee-

Kepingan kuprum
Larutan natrium klorida,
NaCl

Mg2+
Mg

2+

Persamaan keseluruhan

H + + eH + + e-

H H

H + + eH + + e-

H H

Mg(p) + 2H+(ak) Mg2+ (ak) + H2(g)

Pengaliran elektron daripada pita
magnesium ke kepingan kuprum
adalah disebabkan oleh aliran arus
elektrik.

Molekul hidrogen, H2

Kimia Tingkatan 4

Topik 6 Elektrokimia

Sel Voltan
Sel Daniell
Di terminal negatif

Di terminal positif

Zink yang berada pada

kedudukan lebih atas
daripada kuprum dalam
sel
elektrokimia
membebaskan elektron
untuk membentuk ion
zink, Zn2+

Ion kuprum, Cu2+ menerima

elektron dan berkumpul di
kepingan kuprum.
Cu2+(ak) + 2e- Cu(p)

Pepejal
terenap
kuprum.

Zn (p) Zn2+(ak) + 2e

kuprum perang
di
kepingan

Kepingan zink terlarut di

dalam larutan.
Persamaan keseluruhan bagi tindak
balas:
2+
Zn(p) + Cu (ak) Zn2+ (ak) + Cu(p)

Kimia Tingkatan 4

Topik 6 Elektrokimia

Sel Voltan
Sel Daniell

Kimia Tingkatan 4

Topik 6 Elektrokimia

Sel Voltan
KebaikanDan
DanKeburukan
KeburukanPelbagai
PelbagaiSel
Sel
Kebaikan
Voltan
Voltan
Sel kering
Kebaikan : Mudah dibawa, murah,ringan
Keburukan: Tidak boleh dicas semula
Sel merkuri
Kebaikan : Mudah dibawa
Keburukan: Beracun dan tidak boleh dicas
Pelbagai Sel
Voltan

Sel alkali
Kebaikan : Mudah dibawa dan tahan lama
Keburukan: Boleh bocor dan tidak boleh dicas
Akumulator asid-plumbum
Kebaikan : Boleh dicas semula
Keburukan: Berat, mahal, boleh bocor dan
senang rosak
Sel nikel-kadmium
Kebaikan : Boleh dicas semula dan tahan lama
Keburukan: Voltan rendah, berat dan mahal
Kimia Tingkatan 4

Topik 6 Elektrokimia

Sel Voltan
Perbezaan Antara Sel Elektrolit Dan Sel Voltan
Sel Voltan
Anod (-)
Zn

Persamaan

Sel elektrolit
Bateri

Katod (+)

Titian
garam

Zn2+
SO42-

Cu

Anod(+)
Kedua-dua sel memerlukan
elektrolit dan elektrod.

Cu2+
SO42-

Katod (-)

larutan

Tanki
elektrolit
Larutan elektrolit

Perbezaan
Tenaga
kimia

Tenaga
elektrik

Perubahan tenaga

Tenaga
elektrik

Tenaga
kimia

Dua jenis elektrod yang

berbeza

Elektrod

Dua jenis elektrod yang

berbeza atau sama

Terminal negatif

Anod

Terminal positif

Terminal positif

Katod

Terminal negatif

Tidak

Memerlukan bateri

Ya
Kimia Tingkatan 4

Topik 6 Elektrokimia

ANALISIS SOALAN 6.5

SEL KIMIA
2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Kertas 1

Kertas 2

Kertas 3

Kimia Tingkatan 4

Topik 6 Elektrokimia

6.5

2011 Kertas 1

Rajah di bawah menunjukkan suatu sel volta.

Fungsi pasu berliang adalah untuk membenarkan pengaliran

A ion-ion
B atom-atom
C proton-proton
D elektron-elektron
Kimia Tingkatan 4

Topik 6 Elektrokimia

6.5

Soalan 2011 Kertas 1

Rajah di bawah menunjukkan sel kimia ringkas yang dibina menggunakan buah limau.
Dua logam berlainan digunakan sebagai elektrod.

Antara logam berikut, yang manakah boleh menggantikan paku besi itu untuk mendapat
bacaan voltan yang paling tinggi?
A Stanum
B Plumbum
C Argentum
D Kuprum
Kimia Tingkatan 4

Topik 6 Elektrokimia

6.5

Soalan 2008 Kertas 1

Rajah di bawah menunjukkan sebuah sel voltan.

Antara yang berikut, yang manakah meningkatkan voltan bagi sel itu?
A Gantikan plat kuprum dengan plat argentum
B Gantikan plat aluminium dengan plat zink
C Tambahkan kepekatan larutan natrium klorida
D Naikkan suhu larutan natrium klorida
Kimia Tingkatan 4

Topik 6 Elektrokimia

6.5

2010 Kertas 2 (I)

Rajah di bawah menunjukkan susunan radas bagi dua jenis sel, P dan Q.

(a) Apakah warna larutan kuprum(II) sulfat?

___________________________________________________
[1 markah]
(b) Nyatakan semua anion yang hadir dalam larutan kuprum(II)
sulfat.
___________________________________________________
[1 markah]
(c) Elektrod manakah yang merupakan terminal negatif dalam sel Q?
___________________________________________________
[1 markah]
(d) Tulis setengah persamaan bagi anion yang dinyahcas dalam sel
P.
___________________________________________________
[2 markah]
Kimia Tingkatan 4

Topik 6 Elektrokimia

6.5

2010 Kertas 2 (II)

(e) Sel P dan sel Q digabungkan seperti ditunjukkan dalam rajah di

bawah.

Dalam rajah di atas, tanda () dalam petak yang disediakan untuk menunjukkan
elektrod yang manakah adalah anod dalam sel P.
Jelaskan jawapan anda.
[2 markah]
(ii) Pemerhatian bagi elektrolit dalam sel P dan sel Q adalah sama. Nyatakan pemerhatian
tersebut dan jelaskan jawapan anda.
[2 markah]
(iii)
Larutan kuprum(II) sulfat dalam sel P digantikan dengan asid sulfurik cair. Gas tak
berwarna terhasil pada katod dan dikumpulkan.
Huraikan satu ujian kimia untuk mengenal pasti gas yang dihasilkan.
[2 markah]
(i)

Kimia Tingkatan 4

TAMAT