PANITIKAN SA

PANAHON NG
KASTILA

KALIGIRANG
PANGKASAYSAYAN
isinaalang-alang na unang
pananakop ng mga Kastila sa ating
kapuluan ay ang pananatili rito ni
Miguel Lopez de Legazpi noong
1565 bilang kauna-unahang
Kastilang gobernador-heneral
nagpatuloy nang walang
pagbabago hanggang sa
pagkakaroon ng digmaan sa Kabite
noong 1872

MGA PAGBABAGONG NAGANAP

SA BUHAY NG MGA PILIPINO
** tinangkilik ang Katolisismo
** nagpalit sila ng pangalan at
nagpabinyag
** nagbago ang anyo ng kanilang
pamamahay
** nagkaroon ng mga bahay na tisa at
bato
** magagandang kasangkapan tulad ng
piyano,
muwebles at mga

** nagkaroon ng mga sasakyang

tulad ng
karwahe, tren at bapor
** natuto silang magdiwang ng mga
kapistahan bilang parangal sa
mga santo
at Papa
** bilang libangan, nagkaroon ng
mga
sabong, karera ng kabayo at

MGA IMPLUWENSYA NG
KASTILA SA PANITIKANG
FILIPINO
Alibatana ipinagmamalaki kauna-unahang
abakadang Filipino na nahalinhan ng
alpabetong Romano
pagkakaturo ng Doctrina Cristiana na
kinasasaligan ng mga gawang makarelihiyon
wikang Kastila na naging wika ng Pantikan
nang panahong yaon
pagkakadala ng mga alamat ng Europa at
tradisyong Europeo rito na naging bahagi
ng Panitikang Filipino tulad ng awit, kurido,
moro-moro at iba pa

MGA IMPLUWENSYA NG
KASTILA SA PANITIKANG
FILIPINO
ang
pagkakasinop at pagkakasalin ng
makalumang panitikan sa Tagalog at sa
ibang wikain
pagkakalathala ng ibat ibang aklat na
pambalarila sa wikaing Filipino tulad sa
Tagalog, Ilokano at Bisaya
pagkakaroon ng makarelihiyong himig
ng mga lathalain ng mga panahong
yaon

MGA UNANG AKLAT SA PANAHON

NG KASTILA
1. Doctrina Cristiana
. kauna-unahang aklat na nalimbag sa
Pilipinas noong Hulyo 15, 1593 sa
pamamagitan ng silograpiko
. Aklat ito nina Fray Juan de Placencia at Fray
Domingo Nieva
. Nasusulat ang aklat sa Tagalog at Kastila
Naglalaman ito ng mga dasal, sampung utos,
pitong sakramento, pitong kasalanang
mortal, pangungumpisal at katesismo
. May 87 pahina lamang

MGA UNANG AKLAT SA

PANAHON NG KASTILA
2. Nuestra Senora del Rosario

ikalawang aklat na nalimbag sa

Pilipinas. Akda ito ni Padre Blancas de
San Jose noong 1602

nalimbag sa Imprenta ng Pamantasan

ng Sto. Tomas sa tulong ni Juan de Vera,
isang mestisong Intsik
naglalaman ito ng mga talambuhay ng
mga santo, nobena, at mga tanong at

MGA UNANG AKLAT SA PANAHON NG

KASTILA

3. Barlaan at Josaphat
ikatlong aklat na nalimbag sa
Pilipinas
Akda ito sa Tagalog ni Padre
Antonio de
Borja
Orihinal na nasa wikang Griyego
ipinalalagay itong kauna-unahang
nobelang nalimbag sa Pilipinas.

4. Pasyon
aklat na nauukol sa buhay at
pagpapakasakit ni Kristo
binabasa ito tuwing Mahal na Araw.
Nagkaroon ng apat (4) na bersyon sa
Tagalog ang akdang ito, at ang bawat
bersyon ay ayon na rin sa pangalan ng mga
nagsisulat
ang mga ito ay ang Version de Pilapil
( Padre Mariano Pilapil); Version de Belen
(Gaspar Aquino de Belen); Version dela
Merced ( Aniceto dela Merced); at Version
de Guia (Luis de Guia)
Isinaalang-alang na pinakapopular ang

5. Urbana at Felisa
aklat na sinulat ni Modesto de
Castro, ang tinaguriang Ama ng
Klasikong Tuluyan sa Tagalog
naglalaman ito ng pagsusulatan
ng magkapatid na sina Urbana at
Felisa
pawang nauukol sa kabutihangasal ang nilalaman ng aklat na
ito, kayat malaki ang nagawang
impluwensya nito sa kaugaliang

7. Si Tandang Basio Macunat

. ay isang nobelang isinulat ni Miguel
Lucio y Bustamante, isang Kastilang
pari
. Isa itong halimbawa ng
namamayaning posisyon ng mga
maykapangyarihan na ang mga Pilipino
ay hindi maaaring maging aral.

Umabot sa rurok ang sitwasyong ito noong 1897

nang sabihin ng mga pari na ipasara ang mga
paaralan para mapigilan ang nakaambang
rebolusyon. Naipakita ito sa nobelang Si Tandang
Basio Macunat at binigyang-diing manatili ang
mga lokal sa kanilang mga lalawigan at gawin ang
kanilang mga gawain doon sa halip na magtungo
sa lungsod at magpatuloy ng mataas na pag-aaral.
Ang nobela, gaya ng ibang tulad nito, ay isinulat
sa pag-aasam na makontrol ang lumalagong
ideyang pulitikal, kultural at ekonomiko sa mga
mamamayan. Pinuna ang nobela ng iba't ibang
henerasyon ng mga Pilipinong manunulat gaya
nina Jose Rizal, Marcelo H. del Pilar, at Teodoro
Agoncillo.

MGA AKDANG PANGWIKA

1. Arte Y Regalas de la Lengua Tagala
- sinulat ni Padre Blancas de San Jose at
isinalin sa Tagalog ni Tomas Pinpin noong
1610.
2. Compendio de la Lengua Tagala
- inakda ni Padre Gaspar de San Agustin noong
1703.

3.Vocabulario de la Lengua Tagala

- kauna-unahang talasalitaan sa
Tagalog na sinulat ni Padre Pedro de San
Buenaventura noong 1613.
4.Vocabulario de la Lengua Pampango
- unang aklat na pangwika sa Kapampangan
na sinulat ni Padre Diego Bergano noong
1732.
5.Vocabulario de la Lengua Bisaya
- pinakamahusay na aklat pangwika sa
Bisaya na sinulat ni Mateo Sanchez noong
1711.

6.Arte de la Lengua Bicolana

- unang aklat pangwika sa Bikol na sinulat ni
Padre Marcos Lisboa noong 1754.
7.Arte de la Iloka
- kauna-unahang balarilang Iloko na sinulat
ni Francisco Lopez.

MGA URI NG PANITIKAN

A.PASYON inaawit tuwing
Kwaresma, hinggil sa buhay , sakit
at pagdurusa ni Kristo.
B. KOMEDYA/MORO-MORO- isang
matandang dulang Kastila na
naglalarawan ng pakikipaglaban
ng Espanya sa mga Muslim noong
unang panahon.

C. DALIT ang pag-aalay ng

bulaklak kasabay nang pag-awit
bilang handog sa Birheng Maria.
D. DUNG-AW binibigkas nang
paawit ng isang naulila sa piling ng
bangkay ng yumaong asawa,
magulang at anak.
E. KARAGATAN isang larong may
paligsahan sa tula ukol sa singsing
ng isang dalagang nahulog sa gitna
ng dagat at kung sinong binata ang
makakuha rito ay siyang

F. DUPLO larong paligsahan sa

pagbigkas ng tula na isinasagawa
bilang paglalamay sa patay.
G. KARILYO pagpapagalaw ng mga
anino ng mga pira-pirasong kartong
hugis tao sa likod ng isang kumot
na puti na may ilaw.
H. SENAKULO isang dulang
nagsasalaysay ng buhay at
kamatayan ng Poong Hesuskristo.

I. TIBAG isang pagtatanghal kung

buwan ng Mayo, ng paghahanap
ni Santa Elena sa krus na
pinagpakuan kay Kristo.
J. SARSUWELA- isang komedya o
melodramang may kasamang
awit at tugtog, may tatlong
(3)yugto, at nauukol sa mga
masisidhing damdamin tulad ng
pag-ibig, paghihiganti,
panibugho, pagkasuklam at iba

K. KURIDO galing sa salitang

Mehikanong corrido na ang ibig
sabihin ay kasalukuyang
pangyayari (current event). Ito ay
tulang pasalaysay na may sukat na
walong (8) pantig at pumapaksa sa
katapangan, kabayanihan at
kababalaghan.
L. AWIT tulang pasalaysay na may
sukat na labindalawang (12) pantig
at may mga pangyayaring hango sa

M. PARABULA kwentong hango sa

Banal na Kasulatan na maaaring
umakay sa tao sa matuwid na landas
ng buhay.
N. KANTAHING-BAYAN (Folk Songs) ang
nilalaman ay nagpapakilala ng ibat
ibang pamumuhay at pag-uugali ng
mga tao at ng mga kaisipan at
damdamin ng bayan.
O. SAYNETE itinuturing na isa sa mga
dulang panlibangan nang mga huling taon
ng pananakop ng mga Kastila. Ang paksa
ng dulang ito ay nahihinggil sa paglalahad

Maghanda para sa pagsusulit!