Proyekto sa Filipino

Unang Markahan

Pagsusuri ng Akda Gamit

ang Ibat ibang uri ng
Teoryang Pampanitikan

I.

Si Miss
Phathupats

Pagsusuri
Pagsusurisa
saKahalagahan
Kahalagahanng
ng
Pamagat
Pamagat
*Ang pamagat ng kwentong ito ay

mahalaga sapagkat inilalarawan nito ang

pagkatao ng pangunahing tauhan. Sa
kwento ay binansagan ng Miss
Phathupats si Yeyeng dahil sa kaniyang
personalidad.

Reaksyon
sa
Pamagat
Reaksyon sa Pamagat
*Sang- ayon ako sa pamagat ng

kwento. Sa katunayan ay gustong

gusto ko iyon dahil naroon na ang
lahat. Noong una kong mabasa iyon,
ay nakuha agad ang aking atensyon
sapagkat nais kong malaman kung sino
si Miss Phathupats. Nakakaakit ang
pamagat at tunay ngang mabisa ito.

Bisa
Bisang
ngPamagat
Pamagatsa
saNilalaman
Nilalaman
*Ang pamagat ay mabisa sapagkat

mahihinuha agad ng isang mambabasa

na ang kwento ay patungkol sa isang
dalaga dahil sa salitang Miss . Bukod
dito ay mapapaisip din ang mambabasa
kung sino si Miss Phathupats at kung ano
ang gagampanan niya sa kwento.

II.

Mga
Tauhan

*Pangunahing
Tauhan

Yeyeng
o
Miss
Phathupats
**Miss
Miss Yeyeng o Miss Phathupats
Isang dalagang Kapampangan na
punong puno ng kolorete ang
mukha. Galing siya sa mahirap na
pamilya kayat kilala siya sa
pagtitinda ng sunog na ginatan at
bitso bitso na inilalako niya sa
sugalan.

Tinawag siyang Miss Phathupats

kinalaunan dahil matapos niyang
matuto ng Wikang Ingles ay sinabi
niyang nababaluktot ang kanyang
dila sa Wikang Kapampangan. Ang
Miss Phathupats na tawag sa kanya
ay hango sa malapad niyang balakang
na pilit na iniipit sa pahang mahigpit
na ginagamit niya.

Kalakasan
Kalakasan

Kahinaan
Kahinaan

I.I.Masyadong
Masyadong
naging
mataas
ang
naging mataas ang
Matiyagang
Matiyagangnagnag- pagtingin
pagtinginsa
sasarili
sarili
aral
noong
aralng
ngIngles
Ingles
noong
nooong
nooongnagkaroon
nagkaroon nakakapagsalita
nakakapagsalitana
na
ng
ngpagkakataon.
pagkakataon. siya
siyang
ngIngles.
Ingles.
II.
Maikli
ang
II. Maikli ang
kanyang
kanyangpasensiya.
pasensiya.

*Iba Pang mga

Tauhan

Isang
sutsut
Isang sutsut
Siya ay ang nasa umpukan
na sumagad sa tono ni Miss
Phathupats gamit ang
wikang Kastila.

Kanayon
ni
Matandang
Godiung
Kanayon ni Matandang Godiung
Ang nakakakilala kay Miss
Phathupats at ibinuking na
siya ay anak ni Matandang
Godiung Pakbong na
kanyang kanayon.

Sundalo
**Amerikanong
Amerikanong Sundalo
Siya ang nang-akit sa
dalaga sa paaralang kanyang
pinagtuturuan.
Siya ang nagpaaral sa
dalaga.

Mga
maalam
na
nakakakilala
sa
Mga maalam na nakakakilala sa
kanya
kanya
Sila ang nagpangalan kay
Miss Yeyeng ng matunog at
umaalingasaw na Miss
Phathupats.

*Mga

Tunggaliang
Naganap sa
Akda

Tao laban sa Tao

Pakikipaglaban
ng tao sa kapwa.

Miss Phathupats

Vs

Umpukan


Patunay:
Patunay:
Nagalit si Miss Phathupats, hinarap
ang mga tumatawa at sabi niya:
Porque reir?
Por el tsampurado, Miss, sabi ng
unang sumagot.
Lalong lumakas ang halakhak at naginit ang pakiramdam ni Miss
Phathupats.


Eksplanasyon:
Eksplanasyon:
Sa pahayag na iyon ay
makikita ang sagutan na
nagpapakita ng tunggalian
sa pagitan ni Miss
Phathupats at ng kapwa
niya tao.

Tao laban sa Sarili

Pakikipaglaban
ng tao sa sarili.

Miss Phathupats

s
V

Miss Phathupats (sarili)


Patunay:
Patunay:
Noon na sumabog ang bulkan. Putok na ubod
nang lakas, sumabog ang kaldero ni Miss
Phathupats at mula sa bunganga niyang
naglalawa lumabas ang lagablab ng Vesubiyo o
ang lahat ng maruruming salita sa Kapampangan,
bigla niyang pinagsamasama sa nag-aapoy na
bunganga.
Walanghiya!Magnanakaw! Taga-lason! Anak-!
Sabi sa tinurang wikang Kapampangan.


Eksplanasyon:
Eksplanasyon:
Sa pahayag na iyon ay
makikita na nilalabanan ni
Miss Phathupats ang kanyang
sariling pasensya. Hindi na
siya nakapagpigil kaya nasabi
niya ang lahat ng mga
masasamang salita.

Tao laban sa Sitwasyon

Pakikipaglaban
ng tao sa mga
pangyayari sa
kanyang buhay.

Miss Phathupats

s
V

Sitwasyon

Sitwasyon sa
Buhay


Patunay:
Patunay:
Napahalakhak ng malakas ang mga
nanonood. Napaiyak na si Miss Phathupats at
sa pagpupunas ng kanyang tumutulong luha,
sumama ang makapal niyang pulbos sa pisngi.
Lumitaw ang likas niyang kulay, maitim pa siya
sa duhat. Nang makita ito ng mga manonood,
lalo na silang napatawa at nagsabi:
Aba! Maitim pala siya!
Oo, Amerikanong negra siya!


Eksplanasyon:
Eksplanasyon:
Sa pahayag na iyon ay
lumabas na ang tunay na
pagkatao ni Miss
Phathupats.Napaiyak na
lamang siya sa sitwasyong
kahihiyan na kanyang
tinamo.

**Sino
Sinoka
kasa
satauhan?
tauhan?Ano
Anoang
ang

kaugnayan
kaugnayannito
nitosa
sabuhay
buhaymo?
mo?

Masasabi kong ako ay iyong sutsut na kasama sa

umpukan na siyang sumagad sa tono ni Miss
Phathupats. Bakit? Sapagkat tulad niya, ako ay
mangangatuwiran kung alam ko na tama ako ngunit
sinasabi ko iyon sa mabuting paraan. Ang mga kasama
niya sa umpukan ay ngumiti na lamang at hindi na
ipinakita ang kanilang pagkaaliw sa dalaga sapagkat
sila ay may pinag- aralan. Tulad nila,hindi rin ako
pumapatol sa mga taong may masamang ugali dahil
alam ko na mas mabuti ang ipagpaubaya na lamang
sila sa Diyos at huwag nang gumanti pa ng masama.

III.

Tagpuan

I. Pampanga
Dito siya lumaki. Matapos ang rebolusyon ay
nagkaroon dito ng paaralan kung saan siya ay
nabigyan ng pagkakataong makapag- aral.
II. Sa isang bayan
Dito siya ipinahatid upang magturo.
Pinahanga niya ang taumbayan dahil nakita
nilang mas marunong siya ng Ingles kesa sa
kanila.
III. Sa isang pista of velada sa bayang X
Dito niya nakaharap ang mga taong tumukso
sa kanya. Dito rin nalaman ang tunay niyang
pagkatao.

IV.

Simbolismo

Kolorete sa mukha
Sinisimbolo nito ang
pagkakaroon ng colonial
mentality sapagkat si Miss
Phathupats ay nahihiya sa
kaniyang tunay na kulay, kaya
siya ay punong puno ng kolorete
sa mukha. Nahihiya din siya sa
wikang Kapampangan kaya
pinipilit niyang magsalita ng
Ingles.

Mga paninda
Sinisimbolo nito ang mahirap
na uri ng buhay na mayroon
ang mga Pilipino noong
panahon ng pananakop sa atin
ng mga Amerikano.
Sa aking pananaw, maaari din
itong magsilbing eupemismo sa
maduming trabaho ni Yeyeng na
pagbebenta ng laman.
Mahihinuha ito mula sa pahayag
na ibinebenta niya ang kanyang
mga paninda sa mga sugalan.

Emangabiran (Pahayagang
Kapampangan)
Sumisimbolo ito sa
ating sariling wika na
tinatalikuran ng
madami sa atin
ngayon.

Tsampurado
Ito ay sumisimbolo sa
wikang ginagamit ng mga
Miss Phathupats sa
panahon ngayon. Ang
paraan ng kanilang
pagsasalita ay hindi
ganoon kagaling.
Samakatuwid, lumalabas
dito na hindi naman
pulido ang pagsasalita
nila ng Ingles.

Si Miss Phathupats
Siya ay sumisimbolo sa mga
Pilipino pagkatapos ng
kolonisasyon ng mga dayuhan.
Tinalikuran nila ang sariling
bayan at tumangkilik sa mga
dayuhan.
Si Miss Phathupats ay nilamon
ng colonial mentality kaya
pilit niyang tinatakpan ang
tunay niyang maitim na kulay
sa ilalim ng mga makakapal
na pulbos. Pilit din siyang
nagsasalita ng Ingles sapagkat
ikinahihiya niya ang pagiging
Kapampangan.

V.

Banghay ng
Kuwento

Panimulang Pangyayayari

Si Yeyeng ay punong puno ng kolorete ang

mukha. Mahirap lamang siya kayat
pagtitinda ng sunog na ginatan o kaya bitso
bitso na inilalako sa sugalan ang kanyang
ikinabubuhay. Nang matapos ang rebolusyon
ay nagkaroon ng paaralan doon kung saan
mga Amerkianong sundalo ang nagtuturo.

Suliranin
Inakit si Yeyeng ng sundalong mag- aral ang
dalaga upang magkaintindihan sila. Nag aral si Yeyeng
at pagkatapos ng ilang buwan, nagsasalita na ng
Ingles si Miss Yeyeng at paglipas ng walong buwan, ay
nagturo na siya sa isang bayan. Humanga ang lahat sa
kanya dahil mas magaling siyang mag Ingles sa kanila.
Hindi na siya nagsalita ng Kapampangan dahil
nalimutan na daw niya. Pinalitan ang kanyang
pangalan ng Miss Phathupats na hango sa malapad
niyang balakang na pilit na iniipit sa pahang mahigpit
na ginagamit niya. Magmula noon ay nakalimutan na
ang kanyang tunay na pangalang Yeyeng .

Kasukdula
n Hindi nagtagal, lumabas ang Emangabiran, isang

pahayagang Kapampangan. Dumalo sa isang pista si

Miss Phathupats at nang makita niyang
Kapampangan ang binabasa, umiling siya at
nagsabing hindi niya naiintindihan ang
Kapampangan. Tinukso siya ng mga tao ngunit
patuloy pa rin siya sa pagsasalita . Tinawanan siya
ng mga nakikinig at nag init ang kanyang
pakiramdam. Hindi na niya mapigil ang kanyang
sarili sapagkat punong puno na siya. Naubos na ang
kanyang pasensya at bigla na lamang lumabas sa
kanyang bibig ang lahat ng maruruming salita sa
Kapampangan.

Kakalasan

Ibinuking siya ng taong nakakakilala sa

kanya at napahalakhak ang mga nanonood.
Umiyak siya at sumama sa luha ang pulbo
niyang makapal. Nalaman dito ng mga tao na
ang tunay niyang kulay.

Wakas

Sigawan, halakhakan at palakpakan ang

narinig noon. Dahil doon ay hindi na
nakatiis si Miss Phathupats. Dali dali
siyang umalis habang ang mga tao naman
ay nagpapaalam sa kanya.

VI.

Bisa

Bisang Pangkaisipan

Ayon sa akda, napakarami ng mga Miss

Phathupats sa panahon ngayon. Hindi na sila
marunong ng salitang kanilang kinagisnan at
kinalimutan na nila iyon dahil
nakakapagsalita na sila ng Wikang Ingles na
tsampurado. Mula doon ay lagi kong
isasaisip na dapat tangkilikin natin ang
sariling atin dahil kung hindi, ay parang
ikinahihiya na rin natin ang ating mga sarili.

Bisang Pangdamdamin

Magkahalong inis at pagkaawa ang naramdaman ko

habang binabasa ko ang akda. Pagkainis dahil
naging masyadong mapagmataas si Miss
Phathupats. Tinalikuran niya ang kanyang sariling
wika. Ngunit sa kabilang banda, ay may pagkaawa
akong naramdaman para sa kanya dahil sa bandang
huli ay pinagtawanan siya at siya ay napahiya.

Bisang Pangkaasalan
Sa akda, matapos na matuto si Miss Phathupats ng
Wikang Ingles, ay masyado nang naging mataas ang
kanyang pagtingin sa kanyang sarili. Ang ugali niyang iyon
ay hindi mabuti ang naidulot sa kanya. Hindi siya
marunong lumingon sa pinanggalingan. Sa bandang huli,
ay siya rin ang napahiya at kawawa. Mula rito ay
napagpasyahan ko na dapat ay maging mapagpakumbaba
ako sa lahat ng oras at matutong lumingon sa aking
pinanggalingan dahil alam ko na ang ganoong mga asal ay
tama at magdudulot ng mabuti sa akin.

VII.

Mga Uri ng
Teorya

1.
1.Realismo
Realismo
Ang realismoay sukdulan ng katotohanan, higit na
bininigyang pansin o pinahahalagahan nito ang
katotohanan kaysa kagandahan. Nakatuon sa
makatotohanang paglalahad at paglalarawan ng mga
bagay, mga tao at lipunan. Higit na pinahahalagahan ang
paraan ng pagsasalaysay kaysa sa paksa. Layunin nito na
ipakita ang mga karanasan at masaksihan ng may-akda
sa kanyang lipunan. Samakatwid ang panitikan ay hango
sa totoong buhay ngunit hindi tuwirang totoo sapagkat
isinaalang-alang ng may-akda ang kasiningan at
pagkaepektibo ng kanyang isinulat. Nagpapahayag ito ng
pagtanggap sa katotohanano realidad ng buhay.


Patunay
Patunayna
napahayag:
pahayag:
Napakarami ng Miss Phathupats
sa panahon ngayon. Hindi sila
marunong ng Kapampangan o
ikinahihiya na nila ang
Kapampangan dahil
nakapagsasalita na sila ng Ingles
na tsampurado.

Eksplanasyon

Makatotohanan ang pahayag na iyon.

Maraming mga Pilipino ang ikinahihiya
ang sarili nilang wika. Maaaring hindi
natin pansin ngunit totoo na nangyayari
ang ganoong sitwasyon sa lipunan natin
ngayon.

Peminismo
2.
Peminismo
2. Peminismo

Ang layunin ng panitikan ay magpakilala ng mga

kalakasan at kakayahang pambabae at iangat ang
pagtingin ng lipunan sa mga kababaihan. Madaling
matukoy kung ang isang panitikan ay feminismo
sapagkat babae o sagisag babae ang pangunahing
tauhan ay ipimayagpag ang mabubuti at
magagandang katangian ng tauhan.


Patunay:
Patunay:

Dahil dito Filipina si Miss Yeyeng

mula ulo hanggang paa, at kahit
sa kadulu-duluhan ng kanyang
buhok. Kapampangan siya.

Eksplanasyon

Inilarawan sa pahayag na iyon si Miss

Yeyeng noong siya ay mahirap pa lamang
at noong Kapampangan pa ang kanyang
pagkatao. Ipinakita dito ang kaniyang
kalakasan bilang siya ay isang babaeng
Kapampangan mula ulo hanggang paa.

3.
3.Sosyolohikal
Sosyolohikal
Ang layunin ng panitikan ay ipakita ang kalagayan at
suliraning panlipunan ng lipunang kinabibilangan ng
may-akda. Naniniwala ang mga tagapagtaguyod nito na
ang manunulat ay produkto ng kanyang panahon, lugar,
mga kaganapan ,kultura,at institusyon sa kanyang
kapaligiran kung saan itinuturing sila bilang boses ng
kanyang panahon dahil dito, ipinalalagay na ang akdang
kanilang nilikha ay repleksyon o salamin ng mga
nagaganap sa lipunang kanyang kinalalagyan.


Patunay:
Patunay:
Napahalakhak nang malakas ang
mga nanonood. Napaiyak na si
Miss Phathupats at sa
pagpupunas ng kanyang
tumutulong luha, sumama ang
makapal niyang pulbos sa
pisngi. Lumitaw ang likas niyang
kulay, maitim pa siya sa duhat.

Eksplanasyon

Ang pahayag na iyon ay talagang

nangyayari sa ating lipunan ngayon.
Napakaraming taong ikinahihiya ang
kanilang tunay na pagkatao, tunay na
kulay, at maging ang tunay nilang
nasyonalidad.

4.
4.Romantisismo
Romantisismo
Ang layunin ng teoryang ito ay ipamalas ang
iba't ibang paraan ng tao o sumasagisag sa
tao sa pag-aalay ng kanyang pag-ibig sa
kapwa, bansa at mundong kinalakhan.
Ipinakikita rin sa akda na gagawin at gagawin
ng isang nilalang ang lahat upang maipaalam
lamang ang kanyang pag-ibig sa tao o bayang
napupusuan.


Patunay:
Patunay:

Paalam, Miss na hindi

marunong ng Kapampangan!
Paalam, Miss Alic
Roosevelt!

Eksplanasyon

Ang mga linyang iyon ay nangangahulugang may mga

tao pa ring may pagmamahal sa sariling bayan dahil
makikita natin sa linya na nagpaalam sila kay Miss
Phathupats. Hindi nila siya ginaya. Ibig sabihin, may
ilan pa ring nagmamahal sa sariling atin.

VIII
.
Kalagayan

sa Lipunan

Pagtangkilik
sa
mga
Pagtangkilik sa mga
awiting
awitingdayuhan
dayuhan
Maraming taong mas tinatangkilik ang mga dayuhan,
ang kanilang pananamit, ang kanilang wika, at pati na
rin ang paniniwala. Nakikita natin ito sa ating lipunan
ngayon. Patuloy nang naglalaho ang mga kaugalian na
sariling atin. Maging ang ating wika ay
naimpluwensyahan na rin. Isang magandang
halimbawa para dito ay ang mga kabataan ngayon na
labis na nahuhumaling sa mga awiting dayuhan. At
hindi lamang iyon. Dahil sa labis na paghanga sa mga
umawit niyon, ay talagang inaalam nila at umaabot na
sa puntong ginagaya nila ang kultura ng mga dayuhang
iyon.

Racial
Discrimination
Racial Discrimination
Sa ating lipunan ay may kaisipang mas mataas ang
pagtingin sa mga magaling sa wikang Ingles at mga
mapuputi tulad ng mga dayuhan. Tayong mga Pilipino,
minsan, ay nanliliit sa sating mga sarili dahil sa
kaisipang iyon. Tulad ni Miss Phathupats, humanga sa
kaniya ang mga tao sa bayan na kaniyang
pinagtuturuan dahil mas magaling siya kaysa sa kanila
sa Ingles. Napakakapal din ng kaniyang pulbos sa
mukha dahil ikinahihiya niya ang kaniyang maitim na
kulay. Ang mga ito ay patunay lamang na talagang
nangyayari ito sa lipunan.

IX.

Mga Aral

Maging kuntento sa kung ano ka at

Maging kuntento sa kung ano ka at
kung
kungano
anoang
angmayroon
mayroonka.
ka.
Mahalin ang sariling wika. Huwag
Mahalin ang sariling wika. Huwag
ikahiya
ikahiyaang
angpagiging
pagigingPilipino.
Pilipino.
Maging mapagpakumbaba. Huwag
Maging mapagpakumbaba. Huwag
masyadong
masyadongmataas
mataasang
angpagtingin
pagtinginsasa
sarili.
sarili.
Matutong lumingon sa
Matutong lumingon sa
pinanggalingan.
pinanggalingan.

X.

Marka

Limang bituin ang aking marka para

sa sinuri kong akda dahil napakamakatotohanan nito. Talagang
nagising ako sa kalagayan ng ating
lipunan ngayon. Ito ang aking unang
pagkakataon na magsuri ng isang
akda at talaga namang nagagalak
ako dahil napakarami kong
natutunan mula rito.

Ipinasa ni : Mecaelah S. Palaganas IV- Newton

Ipinasa ni : Mecaelah S. Palaganas IV- Newton

Ipinasa kay : Gng. Virgie V. Bayani

Ipinasa kay : Gng. Virgie V. Bayani