KUMPULAN 1

PROSES
MENGGELEK

Nama

No Matrik

Mohamad Firdaus Bin

Aliasa
Asyraf Bin Zainuddin

Db 140272

Noor Idayu Binti Mohd

Hassan

Db 140228

Db 140048

PENGENALAN
Proses menggelek lazimnya merupakan
proses pertama atau terawal dalam
menukarkan bahan yang dituang, iaitu
bahan mentah, kepada barangan siap.
Proses selanjutnya banyak bergantung
kepada jenis, bentuk dan saiz sesuatu
barangan tersebut. Proses ini boleh
dikerjakan dalam keadaan panas atau
sejuk.

ASAS PROSES MENGGELEK

1. Logam dimasukan (panas sejuk) di antara dua penggelek
yang berputar pada arah yang berlawanan.
2. Ruang di antara dua penggelek lebih kecil daripada
ketebalan logam yang dilakukan.
3. Penggelek berputar pada halaju permukaan melebihi
kelajuan logam yang masuk. Oleh itu, terdapat geseran di
sepanjang antara muka penggelek dan bahan yang
bersentuhan menyebabkan penggelek tersebut menolak
bahan ke hadapan.
4. Logam dimampat dan menjadi memanjang dengan
keratan rentas yang berkurang.

5. Jumlah ubah bentuk boleh dicapai pada setiap laluan

antara sepasang penggelek bergantung kepada keadaan
geseran di sepanjang antara muka penggelek dan bahan.
6. Penggelek yang lebih kasar berkeupayaan untuk
menggurangkan tebal pada kadar yang lebih besar
berbanding dengan penggelek yang lebih licin.
7. Pengurangan tebal juga bergantung kepada jenis bahan
benda kerja dan sifat kemulurannya. Sekirannya
pengurangan tebal terlalu besar, penggelek tidak mampu
menggelek bahan dan ia hanya cuma menggelincir pada
permukaannya sahaja.
8. Pengurangan ubah bentuk yang terlalu s medikit untuk
setiap laluan pula akan merugikan kerana kos pengeluran
akan menjadi lebih tinggi.

EK
L
E
G
G
N
ME
S
SE RATA
O
PR

PERUBAHAN PADA STRUKTUR BIJIAN BAGI LOGAM

TUANG ATAU TEMPAWAN SEMASA PROSES
MENGGELEK PANAS

MIL PENGGELEK

Suatu mil penggelek mengandungi satu atau lebih pasangan

penggelek, motor pemacu utama, gear pengurangan, pinan
penegak, roda tenaga dan gear gandingan antara unit.
Penegak penggelek merupakan bahagian utama mil, dimana
proses menggelek sbenarnya dilakukan. Ia mengandungi
perumah dengan galas anti geseran dipasangkan yang juga
berfungsi untuk memegang penggelek. Selain daripada itu,
terdapat mekanisme untuk mengawal sela di antara penggelek
yang berfungsi untuk mengawal ketebalan bahan yang digelek.

JENIS MIL PENGGELEK

Mil Penggelek Dua dan Tiga
Tingkat
Mil Penggelek Empat Tingkat
Mil Penggelek Berkumpul
Mil Penggelek Universal
Mil Planetari

1.4 Menggelek
Sejuk
Banyak menghasilkan variasi barangan berbanding

menggunakan proses menggelek panas.

Bahan yang biasa digunakan ialah logam yang berbentuk
keping, jalur, batang dan rod .
Penghasilan lebih baik seperti dimensi yang lebih tepat, bentuk
bulat pada rod yang kemas dan sebagainya (lihat Rajah 1.41)
Menggunakan 2 jenis mil penggelek iaitu:
Mil penggelek empat tingkat
Mil penggelek berkumpulan atau planetari
Proses pengerasan terikan boleh dilaksanakan sebagai proses
tambahan untuk mencapai 20% kekuatan tambahan pada logam .

Bagi bentuk struktur bahan, selepas proses menggelek sejuk

perlu menjalani proses operasi berikutnya mengikut urutan
iaitu:

Mensaiz

Penyudah

Memecah

Separa
penyudah

Separa
kasar

Operasi kasar

1.5 Pelbagai Jenis Operasi

Menggelek

Operasi menggelek adalah proses ubah bentuk

secara menerus sehingga keadaan keratan rentas
dan dimensi yang diingini diperolehi.
Jenis-jenis operasi menggelek:
a.
b.
c.
d.

Menggelek Bentuk
Menggelek Gelang / Cincin
Menggelek Ulir dan Gear / Benang
Penebukan Tiub Berputar

a.

Menggelek Bentuk
Dilakukan pada suhu rendah. Ia menggunakan bahan

yang berbentuk wayar pada pelbagai keratan rentas.

Ini kerana keratan rentas akan dikecilkan secara
tidak sekata.
Memerlukan kepakaran yang tinggu untuk

mengelakkan kecacatan dalaman dan luaran,

mengekalkan dimensi dan mengelakkan penggelek
dari haus.

b.

Menggelek Gelang / Cincin

Proses yang paling banyak dalam aktiviti pengeluaran
Kebiasaannya gelekan gelang digunakan untuk barangan

seperti turbin, paip dan sebagainya.

Gelang yang bergaris pusat kecil dikembangkan kepada garis
pusat yang lebih besar dengan mengurangkan keratan
rentasnya dengan menggunakan daya dari pelbagai arah
( Lihat rajah 1.51)
Ketebalan cincin dapat dikurangkan dengan merapatkan
kedua-dua penggelek semasa berputar yang pada masa yang
sama menyebabkan peningkatkan diameter.
Kelebihan proses ini adalah masa pembuatan yang singkat,
penjimatan bahan dan dimensi yang tepat.

c.

Menggelek Ulir & Gear / Benang

Barangan yang lazimnya dihasilkan ialah skru, bolt dan

komponen yang mempunyai ulir.

Untuk menghasilkan bebenang lurus atau tirus pada rod.
Menghasilkan kadar pengeluaran sebanyak 8 komponen sesaat
dan untuk garis pusat yang lebih besar berukuran 25mm
menghasilkan satu komponen per saat.
Barangan menjadi lebih bermutu berbanding dengan cara
pemesinan ulir (rujuk Rajah 1.53)
Pelinciran amat penting dalam proses ini untuk mendapat hasil
permukaan yang baik dan untuk meminimumkan kecacatan dan
haus pada dai.
Terdapat dua jenis gelekan membenang iaitu:(rujuk Rajah 1.54)
i. Gelekan rata
ii. Gelekan membulat

d.

Penebukan Tiub Berputar

Ia juga dikenali sebagai proses Mannesman.
Proses ini dilakukan dalam keadaan panas bagi menghasilkan

paip atau tiub yang panjang tidak berkelium dan berdinding

tebal.
Proses ini berdasarkan prinsip apabila rod dikenakan daya
mampatan jejarian, tegasan tegangan bermula pada titik tengah
rod tersebut ( rujuk Rajah 1.55 (a)).
Apabila ia berterusan, ia akan menghasilkan rongga kecil di
titik tengah dan semakin berkembang ( lihat Rajah 1.55 (b)).
Paksi-paksi pengelek diserongkan untuk menarik batang rod
kedalaman pengelek melalui paksi gerakan putarannya
( lihat Rajah 1.55(c)).
Mandrel dalaman akan membantu proses ini untuk
mengembangkan saiz garis pusat dalaman tiub tersebut
mengikut saiz yang dikehendaki (rujuk Rajah 1.56).

Rajah 1.41 Gelekan ke atas duit

syiling

RETURN

Rajah 1.51 Proses Menggelek

Gelang

Rajah 1.52 Contoh Hasil Kerja

RETURN

Rajah 1.53 Perbezaan hasil kerja antara ulir yang dimesin dan digelek
RETUR
N

Rajah 1.54 (a) Dai rata, (b) Dai

bulat

RETUR
N

Rajah 1.55 Pembentukan rongga dengan mengenakan

tegasan tegangan sekunder didalam batang bulat pejal RETUR

Rajah 1.56 Mandrel membantu mengembangkan saiz garis pusat

RETUR

KECACATAN DALAM
PROSES MENGGELEK
Beberapa faktor seperti sifat bahan, pemboleh ubah
proses dan pelinciran perlu dititik beratkan untuk
menjayakan sesuatu proses menggelek. Kecacatan
boleh wujud pada permukaan plat atau kepingan
yang digelek. Kecacatan struktur di bahagian dalam
bahan boleh juga berlaku. Kecacatan di permukaan
adalah akibat daripada pencemaran dan rangkuman
yang wujud di dalam bahan,
kerak,kakisan,kotoran,tandaan seperti calar yang
terdapat pada penggelek dan sebab lain yang
berhubung dengan rawatan dan pengerjaan awal ke
atas bahan.

Beberapa kecacatan yang lazim dialami semasa

menggelek rata: (a) tepi beralun, (b) rekahan di tengah,
(c) rekahan tepi, dan (d) alligatoring.

KESIMPULAN
Pada masa kini proses menggelek
dilakukan dalam menukarkan bahan
yang dituang, iaitu bahan mentah,
kepada barang siap. Kaedah ini lebih
berkesan, cekap dan melibatkan kos
yang rendah. Dengan ini, kami dapat
mengetahui operasi proses menggelek
dilakukan dan juga mempelajari jenisjenis penggelek. Malah, terdapat
beberapa faktor yang menyebabkan
kecacatan dalam proses menggelek