Professional Documents
Culture Documents
Verb
Verb
KAHULUGAN NG
PANDIWA
Salitang
nagpapakilos o
nagbibigay-buhay sa isang lipon
ng mga salita(pansematika).
Nakikilala sa pamamagitan ng
mga impleksiyon nito sa ibatibang aspekto ayon sa uri ng
kilos na isinasaad nito
(instruktural)
POKUS NG PANDIWA
Tawag
sa relasyong pansematika
ng pandiwa sa simuno o paksa
ng pangungusap.
Naipapakita ito sa pamamagitan
ng taglay na panlapi ng
pandiwa.
PITONG POKUS NG
PANDIWA
1. Pokus Tagaganap
ang paksa ng pangungusap
ang tagaganap ng kilos na
isinasaad sa pandiwa.
Mag- at um-/-um-.
Halimbawa:
Kumain ng suman at manggang
hinog ang bata.
2. Pokus sa Layon
Nasa pokus sa layon ang pandiwa kung
ang layon ang paksa/binibigyang-diin
sa pangngusap
i-, -an, ipa-, at in
Halimbawa:Kinain ng ata ang suman at
maggang hinog.
3. Pokus sa Tagatanggap
Ang pinaglalaanan ng kilos ang siyang
simuno sa pangungusap.
Halimbawa: Ibinili ko ng ilaw na kapis ang
pinsan kong nagbalikbayan.
4. Pokus saGanapan
Kung ang paksa ay lugar o ganapang
kilos.
Halimbawa: Pinagtamnan ng gulay ng
aming katulong ang bakuran.
5. Pokus sa kagamitan
Nagsasaad na ang kasangkapan o
bagay na ginagamit upang
maisagawa ang kilos ng pandiwa ay
siyang simuno ng pangungusap.
Halimbawa: Ipinampunas ko ng mga
kasangkapan ang basahang malinis.
6. Pokus sa sanhi
Ang paksa ay nagpapahayag ng
dahilan o sanhi ng kilos.
i-, ika-, ikapang-,
Halimbawa: Ipinagkasakit niya ang labis na
paghitit ng opyo.
7. Pokus sa direksyunal
Ang paksa ay nagsasaad ng direksyon
ng kilos ng pandiwa.
-an, -han
Halimbawa: Pinagpasyalan ko ng aking
mga panauhing kabilang sa Peace Coorps
ang Tagaytay.
ASPEKTO NG PANDIWA
Katangian
ng pandiwa na
nagsasaad kung naganap na o
hindi pa nagaganap ang kilos, at
kung nasimulan na at kung
natapos nang ganapin o
ipinagpapatuloy pa ang
pagganap.
TATLONG ASPEKTO NG
PANDIWA
1. Aspektong Pangnakaraan/
Perpektibo
TUNTUNIN
a. Kapag ang panlapi ng pandiwa
ay may inisyal na ponemang
/m/, ang /m/ ay nagiging /n/
HALIMBAWA
Pawatas
Magsaliksik
Manghakot
Maunawaan
Perpektibo
nagsaliksik
nanghakot
naunawaan
Pawatas
Matamaan
HALIMBAWA
:
Masabihan
Perpektibo
natamaan
nasabihan
ASPEKTONG PERPEKTIBONG
KATATAPOS
Nagsasaad
HALIMBAWA
Pawatas
Tumula
Uminog
Masulat
Makalibot
Makaamin
Katatapos
katutula
kaiinog
kasusulat
kalilibot
kaamin
ASPEKTONG
PANGKASALUKUYAN O
IMPERPEKTIBO
Nagpapahayg
ng kilos na
nasimulan na ngunit di pa natatapos at kasalukuyan pang
ipinagpapatuloy.
HALIMBAWA
Pawatas
Perpektibo Imperpektibo
Ligawanniligawan nililigawan
Lagutan
nilagutan nilalagutan
Umunlad
umunlad
umuunlad
Alatan
inalatan
inaalatan
PANDIWANG DIKARANIWAN
Mga
pandiwang nagkakaroon ng
mga pagbababagong
morpoponemikong pagkakaltas ng
ponema o mga ponema, pagpapalit
ng ponema o metatesis.
HALIMBAWA
Salitang
Panla-
Di-
Ugat
buhos
pi
-an
buhusan
Karaniwan
busan
dumi
-han
dumihan
dumhan
tawa
-han
tawahan
tawanan
tanim
Pag-...
-an
pagtanima pagtamnan
n
ASPEKTONG
PANGHINAHARAP/KONTEMPLATIB
O
Naglalarawan
nasimulan.
Halimbawa:
Pawatas
Magsaliksik
Umunlad
Sabihin
ng kilos na hindi pa
Kontemplatibo
magsasaliksik
uunlad
sasabihan
PANDIWANG KATAWANIN AT
PALIPAT
Hindi
maaaring lagyan ng
kaganapang tuwirang layon.
Halimbawa:
1. Kumulo ang tubig.
2.Nagpagawa siya ng bag na
abakada sa Bikol.
3.Nagpagawa siya sa Bikol.