KALTE

Cenk zler

KALTE LE LGL
TEMEL KAVRAMLAR

Kalitenin Boyutlar

Performans
Gvenilirlik
Dayankllk
Servis yaplabilirlii
Estetik
erik
Alglanan kalite
Standartlara (artlara) uygunluk

Kalite?
fade edilen, ima edilen yada zorunlu
olan yapsal karakteristikler setinin,
ihtiya veya beklentileri karlama
derecesi.

Kalite?
P
Q
E
Q = Kalite
P = Performans
E = Beklentiler

Kalite?
Kullanma uygunluk (Tasarm kalitesi
ve uygunluk kalitesi)
Amaca uygunluk.
artlara uygunluk.
Deikenlik ile ters orantldr.

Kalite iyiletirme
Sreler ve rnlerde deikenlii
azaltma abalardr.

Kalite karakteristikleri
Fiziksel: ebat, arlk, voltaj,
akkanlk
Duyusal: tat, grnm, renk
Zamana bal: gvenilirlik, salamlk,
servis kolayl.

Kalite karakteristii veri

tipleri
zellik (attributes) = fonksiyonellik
testi sonular vb.
Deiken(Variables) = saysal lm
sonular. Bir contann i ap, sac
kalnl, arlk, scaklk vb.

Kalite Mhendislii
bir rnn kalite karakteristiklerinin
nominal veya istenen seviyelerde
olmasn salamak iin bir kuruluun
kulland operasyonel, ynetsel ve
mhendislik faaliyetlerinin btndr.

Dier kavramlar

Spesifikasyonlar (artnameler)
Nominal deer (hedef deer = target)
st spesifikasyon limiti (SL)
Alt Spesifikasyon limiti (ASL)
Tolerans
Uygun olmayan rn
Kusurlu
Kusur
Muayene
Test
lm

Bir teknik resim rnei

Kumpas

KALTE KONTROLU VE
YLETRME
ALIMALARININ KISA
TARHES

Kalite ne zaman balad?

letmelerden nce balamtr.
ki nemli boyut: Sanat ve
mhendislik

Kalitenin tarihesi

Frederick W. Taylor 1903'ten sonra bilimsel irket ynetimi

kavram zerinde alt ve bu aratrmalarnn sonucunu 1911'de
The Principles of Scientifc Management (Bilimsel Ynetimin
lkeleri) ad altnda yaynlad.
Taylora gre igcnn, dnmeyi gerektirmeyen ya da ok az
dnlerek yaplabilen en ufak, yinelenen birimlere blnmesi
lazmd. Bylelikle gereksiz hareketler ve gizli ara vermeler
nlenebilecekti.
Taylor,iilerin almalarna gre ayarlanan cretlerle motive
edilmesini istiyordu.
Ayn zamanda retim ve montaj yntemlerinin standardize edilmesi
sonucu, kalitenin de pozitif etkilenmesi sz konusu idi. Ancak i
yntemlerinin standartlamas, i zamanlarnn da standart hale
gelmesi demekti.
Bu uygulamalar prodktivitenin, kalitenin nne gemesine de yol
amtr.

Kalitenin tarihesi
1924te Walter A. Shewhart, BellTelephone
Laboratoriesde alrken istatistiksel kontrol
kart kavramn gelitirmitir.
1920lerin sonunda, Harold F. Dodge ve Harry G.
Romig, (ikisi de BellTelephone Laboratoriesde
almaktayd) %100 muayeneye alternatif olarak
istatistik tabanl kabul rneklemesini
gelitirmilerdir.
1930larn ortasnda, istatistiksel kalite kontrol,
yaygn olarak Western Electricde kullanld.

Kalitenin tarihesi
II. Dnya sava srasnda, KK uygulamalar imalat
sanayinde yaygn ekilde uygulanmtr.
Amerikan kalite kontrol dernei (ASQ), 1946da
kurulmutur. Bu kurulu, kalite iyiletirme
tekniklerinin tm rn ve hizmet trleri iin
uygulanmasn yaygnlatrmay amalamaktadr.
1950lerde ve 1960larda gvenilirlik mhendislii,
KK ile ilgili baz nemli kitaplar ve kalitenin bir
kuruluu ynetme yolu olarak grlmesi sz
konusudur.

Kalitenin tarihesi
1950lerde, deney tasarmnn rn ve sre iyiletirme amac
ile kullanlmas ilk olarak ABDde balamtr. lk uygulamalar
kimya sanayindedir.
Japon firmalar 1960lardan itibaren deney tasarmn sre
iyiletirme, yeni sre gelitirme, yeni bir rn tasarmnn
deerlendirilmesi, rnlerin gvenilirlik ve alan
performanslarnn arttrlmas gibi alanlarda kullanmlardr.
1980lerden itibaren ABDde kalite iyiletirme almalarnda
istatistik yntemlerin uygulamalar byk bir hzla yaylmtr.
Bunda, 1970lerde byk firmalarn ok byk miktarda Pazar
kaybna uramalar etkili olmutur. statistik yntemlerin ve
kalite iyiletirme amal ynetim yaklamlar (toplam kalite
ynetimi) Amerikan sanayisinin yeniden ayaa kalkmasnda
anahtar rol oynamlardr.

Tipik bir retim sreci

Kalite iyiletirmede kullanlan

istatistiksel yntemler
statistiksel sre kontrol (Kontrol
kartlar)
Deney tasarm (off-line kalite
kontrol arac)
Kabul rneklemesi

Tipik bir kontrol kart

Bir sre iin bir deney tasarm

Kalite kontrol ve iyiletirmesi

iin dier yaklamlar
statistik teknikler, kalite kontrol ve
iyiletirmesi iin kritik aralar olmakla beraber,
etkili olarak kullanlmalar iin, kalite odakl bir
ynetim sisteminin iinde uygulanmaldrlar.
Ynetim sistemi kalite iyiletirme odakl olmal ve
kuruluun tm srelerinde bu anlay
yerlemelidir.
Bunlar esas alan ynetim sistemleri olarak toplam
kalite ynetimi ve alt sigma rnek gsterilebilir.

W. Edwards Deming
Japon imalatlarnn 1970ler ve 1980lerde istatistiksel
kalite kontrol ve iyiletirmelerini geni apta uygulamalarnn
en nemli sebeplerinden birisi, Demingin almalardr.
II. Dnya sava srasnda Sava Departman ve Nfus
Brosunda alt.
Shewhartdan istatistiksel sre kontroln rendi ve
mhendis ve istatistikilere anlatt.
Sava sonras Japonyada Japon sanayinin st dzey
yneticilerine istatistiksel yntemlerin gc ve kalitedeki
rol ile ilgili eitimler verdi.
Demingin felsefesi kalite ve verimlilik iyiletirmede nemli
bir yap oluturmaktadr.

Demingin 14 lkesi

Demingin yaklam deikenlii azaltmak ve spesifikasyonlara

uyumu baarmak iin retim srelerinin srekli iyiletirilmesi
gerekliliini vurgulamaktadr. Demingin, gelimeye ulamak iin
nerdii 14 ilke tm felsefeyi kapsamaktadr:
1) Uzun dnemli rgtsel amalara ulamak iin rn gelitirmede
ama tutarll ve sreklilii yaratlmaldr.
2) Uluslararas alanda rekabet edebilmek iin gerekli olan dk
kalitenin kabul edilebilir dzeyleri yerine dk kaliteli rnleri
nleme dncesi adapte edilmelidir.
3) rn ve sre tasarmn gelitirmek iin kaliteye ulalmasnda
denetime olan ihtiya elimine edilerek, istatistiksel kalite kontrol
yntemine gvenilmelidir.
4) Rekabeti fiyatlardan ok kalite taahhtlerine dayanarak bir ka
tedariki seilmelidir.

Demingin 14 lkesi
5) Kalitenin iki ncelikli kayna olan sistem ve alanlara
odaklanarak retim sreci srekli gelitirilmelidir. Bylece
verimlilik artarken maliyetler azalacaktr.
6) Kurulutaki alanlarn eitimi, kalite problemlerinin
engellenmesi ve istatiksel kalite kontrol tekniklerinin
kullanmna odaklanmaldr.
7) alanlarn daha iyi performans gstermesine yardmc
olmak iin amirlere liderlik verilmelidir.
8) Sorular sorma ya da kalite problemlerini belirlemek iin
tepki verme korkusunu yok ederek alan geliimi tevik
edilmelidir.
9) Departmanlar arasndaki engeller yok edilerek ibirlii ve
birlikte alma iin takm yaklam tevik edilmelidir.

Demingin 14 lkesi
10) alanlarn daha yksek performans dzeyine
ulamalarn salamak iin slogan ve saysal hedefleri
kaldrarak ncelikle onlara nasl yapacaklar gsterilmelidir.
11) alanlarn ne pahasna olursa olsun kaliteyi gzetmeden
ulamaya altklar saysal kotalar elimine edilmelidir.
12) alanlar ilerini yapmaktan yldran engeller
kaldrlmal, alanlarn gurur ve zsaygs arttrlmaldr, bu
sayede alanlar kendi kabiliyetlerini gsterebilirler.
13) Organizasyona kalite gelitirme yntemleri konusunda
eitim verilmelidir, bu st ynetimden aa doru
yaplmaldr, bylece srekli geliim oluabilir.
14) nceki 13 maddeyi uygulamak iin st ynetimden bir
taahht gelitirilmelidir.

Demingin 14 lkesi
Deiim
Ynetimin rol

Planla-uygula-kontrol etnlem al dngs

Joseph M. Juran
statistiksel kalite kontrolnn kurucularndan
biridir. AT&T Bell Laboratoriesde Shewhart ile
almtr.
Japon sanayisi liderlerine konuma yapmak zere
1950lerin banda arlm ve ardndan japonlar
endstriyel dnmn balatmlardr.
Juran, Deminge gre istatistiksel yntemler
zerinde daha az odaklanmtr. Jurann felsefesi
kalitenin planlanmas ve ynetimin sorumluluklar
zerinde odaklanmtr.

Armand V. Feigenbaum

Feigenbaum, Toplam Kalite Kontrol isimli kitabnda, irket apnda

kalite kontrol kavramn tantmtr.
Feigenbaum'a gre toplam kalite kontrol "bir organizasyondaki
deiik gruplarn kalite gelitirme, kaliteyi koruma ve kalite
iyiletirme abalarn mteri tatminini de gz nnde tutarak
retim ve hizmeti en ekonomik dzeyde gerekletirebilmek iin
birletiren etkili bir sistem" olarak tanmlanabilir.
toplam kalite kontrol; pazarlama, tasarm, imalat, muayene ve
ykleme blmleri dahil olmak zere btn blmlerin katlmn
gerektirir.
bir irkette, herkesin grevi olan kalitenin hi kimsenin grevi
olmama haline dnebileceinden korkan feigenbaum, toplam kalite
kontrol, tek uzmanlk alan rn kalitesi ve tek alma alan kalite
kontrol ileri olan iyi rgtlenmi , bir ynetim ileviyle desteklenip
ileyecek hale getirilmelidir, fikrini ileri srd.

Toplam Kalite Ynetimi

Toplam Kalite Ynetimi (TKY), bir kurulutaki tm
faaliyetlerin srekli olarak iyiletirilmesi ve
organizasyondaki tm alanlarn kesin aktif katlmyla
alanlar, hizmet alanlar ve toplumun memnun edilerek
baarya ulalmas olarak ifade edilmektedir.
BR YNETM FELSEFESDR.
1980lerin banda balamtr.
gcnn, kalite iyiletirme ve iyiletirme aralar
konusunda eitilmesi ve iyiletirmelerin takmlar tarafndan
yaplmas n plana kmtr (kalite kontrol emberleri).

Kalite Standartlar
ISO 9000 Ailesi: Uluslararas
standartlar organizasyonu (ISO)
tarafndan gelitirilmitir.
ISO TS 16949: Otomotiv sanayi iin
kalite ynetim sistemi

Alt Sigma
1980lerin sonunda Motorola tarafndan gelitirilmitir.
Anahtar rn kalite karakteristiklerindeki deikenliin
azaltlmas zerine odaklanmaktadr.
Son yllarda irket i performansn (hem kalite iyiletirme
hem de maliyetleri azaltma) arttrmak amal bir program
haline gelmitir.
erisinde ynetimin yelerinin de bulunduu takmlarn
eitimleri ve proje bazl almalar sz konusudur.
TQM programlarna gre daha iyi bir odaklanma
salanmaktadr.