Institut Pendidikan Guru Kampus

Darulaman
Pendidikan Seni Visual
(PSV 3104)
Tajuk pembentangan :
Pengurusan aktiviti dalam dan luar bilik darjah
Nama pembentang :
Ooi Chai Teng
Kumpulan :
PISMP Semester 3 Pen. Bimbingan Pen. Rendah
Nama Pensyarah :
Encik Putra Abd Rahman bin Ibrahim

Konsep Pengurusan aktiviti dalam

dan luar bilik darjah

Aktiviti individu, kumpulan dan aktiv

JENIS AKTIVITI DALAM SESI

PEMBELAJARAN DAN PENGAJARAN

Individu

Aktiviti individu
Merupakan satu kaedah pengajaran
dan pembelajaran di mana murid
berpeluang untuk menjalankan aktiviti
pembelajaran secara bersendirian.

CIRI-CIRI
AKTIVITI INDIVIDU

Aktiviti P&P biasanya berorientasikan murid.

Aktiviti yang mengikut tahap kebolehan murid.
Murid bertanggungjawab terhadap
pembelajarannya.
Murid dibimbing untuk menguasai kemahiran.
Guru seni akan mengawasi dan mengenal pasti
perkembangan setiap murid.
Murid digalakkan membuat penilaian kendiri ke
atas pencapaian mereka sendiri.

Contoh-contoh aktiviti individu

Kelebihan
Murid dapat menjumpai kebolehan istimewa dirinya dan
mengembangkan potensi tersebut.
Murid akan mengambil inisiatif dengan lebih gigih dalam usaha
memahami sesuatu konsep ataupun menguasai sesuatu
kemahiran seni.
Murid adalah bebas untuk mencuba dan meneroka dengan
gaya tersendiri.
Murid berpeluang untuk mengaplikasikan akan kemahiran
berfikir seperti membuat perbandingan, menganalisis dan
menyelesaikan masalah.
Murid akan mendapatkan perhatian secara personal daripada

Aktiviti
kumpulan
Merupakan satu
kaedah pengajaran
dan pembelajaran
yang membahagikan
murid kepada
beberapa kumpulan
kecil untuk
menjalankan aktiviti
pembelajaran.

Ciri-ciri
Aktiviti kumpulan
Setiap kumpulan boleh menjalankan
aktiviti yang sama atau berbeza-beza
di antara satu kumpulan dengan
kumpulan yang lain.
Setiap ahli dalam kumpulan perlu
bekerja secara kolaboratif untuk
memperolehi hasil yang sama.
Murid boleh dikelompokkan di dalam
kumpulan berpencapaian yang sama
ataupunberbeza.

Jenis kumpulan
01

Kumpulan mengikut kebolehan

02

Kumpulan mengikut minat

03

Kumpulan pelbagai kebolehan

CONTOH-CONTOH
AKTIVITI
KUMPULAN
1 Cantuman puzzel
2
3
4

Menghasilkan
buku skrap
Kolaj
Menghiaskan
papan notis

Kelebihan
Bertujuan menggalakkan penglibatan individu dalam kumpulan.
Sebagai satu strategi pemulihan (murid yang lebih cerdik pandai boleh
membantu ahli kumpulan yang lemah). (Kumpulan pelbagai kebolehan)
Memudahkan guru memberi tumpuan bagi murid-murid. (kumpulan yang
sama kebolehan.)
Murid-murid dapat belajar bersama-sama dengan rakan sebaya yang
mempunyai minat yang sama dalam aktiviti seni dan senario ini akan
menghasilkan semangat motivasi dalam kalangan murid.
Aktiviti kumpulan mampu memupuk kemahiran sosial dan meningkatkan
daya penyelesaian masalah anak murid dalam kehidupan mereka.
Aktiviti kumpulan juga dapat menerapkan nilai-nilai murni seperti bertolak
ansur, rajin dan sebagainya ke dalam jiwa murid-murid.

Aktiviti kelas
Melibatkan seluruh kelas
menjalankan aktiviti
pengajaran dan
pembelajaran yang
sama secara serentak.

Ciri-ciri Aktiviti Kelas

Aktiviti ini digunakan apabila guru menyampaikan
maklumat, memberi arahan, penerangan, bercerita, bersoal
jawab dan membuat refleksi pada akhir pembelajaran.
Aktiviti yang dijalankan secara kelas melibatkan semua
murid yang berada dalam kelas secara bersama-sama.
Aktiviti kelas ini boleh dijalankan di dalam bilik darjah
ataupun di luar bilik darjah.

Contoh-contoh
aktiviti kelas
Menghasilkan mural
Melukis baner
Menghasilkan peta Malaysia dengan
cantuman surat khabar atau bahan
buangan di padang.
Menghiaskan bilik darjah bagi perayaan
Hari Merdeka.
Menghiaskan dewan bagi Hari Anugerah
Kecemerlangan Murid.
Menghiaskan papan notis kelab dan badan
beruniform.
Lawatan (pengalaman secara langsung)

Kelebihan
o Aktiviti kelas dapat memupuk kemahiran bersosial
dalam kalangan murid-murid.
o Aktiviti ini juga mampu nilai murni seperti kerjasama,
hormat-menghormati, keadilan dan semangat
bermasyarakat.
o Dalam masa yang sama juga, aktiviti kelas mampu
memupuk kemahiran berfikir secara kritis, kreatif dan
inovatif.

Pengurusan
aktiviti dalam
bilik darjah

Ciri-ciri aktiviti
dalam bilik darjah
Pembelajaran berlaku di dalam bilik darjah.
Perancangan awal bagi aktiviti pengajaran yang akan
dijalankan adalah digalakkan.
Guru perlu kreatif menjalankan pelbagai jenis aktiviti
pengajaran yang menyeronok agar murid-murid
berminat untuk belajar.
Guru harus bijak menggunakan bahan-bahan yang
berada di dalam bilik darjah seperti papan hitam,
meja, kerusi, komputer riba, projector dan sebagainya
untuk membantunya menjalankan sesi pengajaran
dan pembelajaran dengan lancar dan efesien.
Aktiviti dalam bilik darjah boleh dijalankan secara
individu, kumpulan atau kelas.

Faktor-faktor yang perlu

dipertimbangkan
semasa menjalankan
aktiviti dalam bilik darjah
k
i
l
bi
h
m
a
i
j
l
Ik dar

01

Ke

02

sih

an
t
a

ur
m

id

ni
k
Te

03

en
p
k

a
ar
j
ga

Iklim
bilik
darjah

Wujudkan
perhubungan dan
corak interaksi
yang harmoni
sesama murid dan
antara guru
dengan murid.

Susunan meja dan kerusi

yang teratur dan
bersesuaian.
Menjaga kebersihan
kelas.

01
Aspek Fizikal

Memastikan unsur
pengudaraan dan
pencahayaan yang baik.

Aspek Sosial

Aspek Emosi

02

03

Berfungsi sebagai
pemangkin untuk
mengembangkan
minat, bakat,
kreativti dan
inovatif muird

Kesihatan murid

1
2
3

Alahan :
Sabun, Bahan
warna
Masalah
penglihatan,
pendengaran
atau
pertuturan.
Masalah
pembelajaran :
slow learner

Kesihatan murid telah

memainkan peranan
yang penting bagi
menjamin
keberkesanan dan
kelancaran sesebuah
sesi pengajaran dan
pembelajaran. Jadi,
guru perlu mengambil
kira tahap kesihatan
bagi muridnya sebelum
meancangkan aktiviti

Membuat perancangan awal

sebelum memulakan aktiviti
dalam bilik darjah.
Menekankan Peranan Main
- Menyusun bongkah
- Shadow Puppet Play
- Cantuman puzzel
- Aplikasikan corak pengajaran
berpusatkan murid, bahan
atau guru
- Menggunakan bahan bantu
mengajar (BBM) yang sesuai
- Memberi peneguhan positif
dan ganjaran kepada muridmurid.
- Mempamerkan hasilan kerja
murid di dalam kelas.

Teknik
pengajara
n
Aktiviti P&P
yang bosan
akan
mengurangkan
minat murid
untuk belajar.
Jadi, guru perlu
kreatif dalam
menjayakan
aktiviti
pengajarannya.

Contoh aktiviti
dalam bilik
darjah

melukis
mewarna
mengukir
menggunting dan
menampal

Kelebihan Melaksanakan
Aktiviti Dalam Bilik
Darjah

Penggunaan
alat/bahan yang
optimum seperti
penggunaan teknologi
ICT, bahan warna,
papan hitam dan
sebagainya.

1
Mudah
mengawal
pergerakan
murid.

Tiada
kekangan
faktor
pentadbiran
sekolah, cuaca
dan masa.

4
Keselamatan muridmurid dapat dijamin
berbanding dengan
menjalankan aktiviti
di luar bilik darjah.

Pengurusan
aktiviti luar
bilik darjah

Pengertian Pembelajaran Luar Bilik

Darjah
Pembelajaran luar bilik darjah (PLBD) adlah suatu
program atau aktiviti luar bilik darjah yang terancang
dan berstruktur. Aktiviti ini berpusatkan murid dan
bertujuan untuk menyokong dan mengukuhkan
pelaksanaan kurikulum sekolah. Ia juga merangkumi
persekitaran pembelajaran yang progresif.
( Kementerian Pelajaran Malaysia, 2005 )

Pengenalan
Diperkenalkan oleh Kementerian
Pelajaran Malaysia sejak tahun 2000
supaya pembelajaran menjadi lebih
bermakna dan lebih berbentuk
konstekstual.
Untuk memastikan PLBD dilaksanakan
dengan lebih berkesan, Pusat
Perkembangan Kurikulum (PPK) telah
mengeluarkan Garis Panduan PLBD
(Kementerian Pelajaran Malaysia,
2005) bagi membantu guru
menjalankan PLBD.

Objektif Pengurusan
aktiviti luar bilik darjah
1

Domain
Pembelajaran

Domain pengetahuan
2

Domain sikap

Domain kemahiran

n
ah
ua
ge
t
pe
n
n
D
om
ai

Mengukuhkan kefahaman murid

terhadap konsep yang dipelajari di
dalam kelas.

Memberi pengalaman pembelajaran dalam

situasi sebenar, bermakna dan
menyeronokkan

Membolehkan murid berfikir dan menguasai ilmu

pengetahuan melalui pengalaman konstekstual.

si
ka
p
D
om
ai
n
3

Menerapkan nilai-nilai murni

seperti bekerjasama, disiplin dan
kerajinan pada diri murid melalui
aktiviti.

Memberi peneguhan yang setimpal dan

selaras dengan tingkah laku murid-murid
agar mereka tahu mengawal tingkah laku
diri semasa berada di luar bilik darjah.

Menyediakan peluang untuk mendedahkan murid

kepada alam sekitar dan seterusnya membantu
mereka memupuk minat terhadap seni.

ra
n
ke
m
ah
i
n
D
om
ai

Memberi peluang kepada murid

untuk mengasah dan
mempratikkan kemahirankemahiran yang sudah dipelajari di
dalam kelas.

Membantu mengembangkan kemahiran

bersosial dan mengajar mereka untuk
kerja secara berpasukan apabila
menjalankan aktiviti luar bilik darjah.

Mengembangkan kemahiran mengumpul,

memproses dan menghasilkan tugasan seni yang
diamanahkan seperti capan daun, lukisan
pemandangan dan lain-lain.

Model PLBD
Luar bilik darjah
dalam kawasan sekolah

Berhampiran kawasan sekolah

Jauh dari kawasan sekolah

Perancangan dan Pelaksanaan

Pembelajaran
Luar Bilik Darjah (PLBD)
Sebelum PLBD

Semasa PLBD

Selepas PLBD

Aspek-aspek
yang perlu diberi
perhatian
dalam pengurusan
aktiviti luar bilik darjah

Sebelum PLBD :
Peranan Guru
Menetapkan objektif PLBD
Memenuhi syarat dan kehendak rasmi : surat kebenaran
Memaklumkan kepada murid dan ibu bapa murid tentang
tujuan dan aturcara program PLBD
Mendapatkan nombor telefon ibu bapa murid agar
senang dihubungi
Mengatur dan menempah tempat, makanan serta pengangkutan
Menyediakan bahan-bahan yang diperlukan
Memberi taklimat kepada murid tentang keselamatan,
peraturan dan tanggungjawab masing-masing
Melawat dan meninjau tempat PLBD
Memastikan kebajikan dan keselamatan murid semasa PLBD
dilangsungkan.

Sebelum PLBD :
Peranan Murid
Mengetahui dan menyedari tujuan dan objektif aktiviti
PLBD dahulu
Membuat ulangkaji tentang pengetahuan dan kemahiran yang
diperlukan untuk aktiviti PLBD
Membuat persediaan diri sama ada dari mental, fizikal
atau emosi
Menyediakan bahan-bahan yang disuruh oleh guru seni.
Mmeberi kerjasama yang padu kepada guru seni agar
melicinkan aktiviti yang akan dijalankan

Semasa PLBD :
Peranan Guru
Menyelia dan
mengawal murid
supaya keselamatan
murid sentiasa
dijaga.
Memberi pujian dan
dorongan kepada
murid-murid agar
dapat memotivasikan
mereka dalam
penglibatan diri
dalam aktiviti yang
dijalankan

01
02
03
04

Memberi bantuan
atau tunjuk ajar
kepada murid-murid
sekiranya diperlukan.
Menggalakkan
murid menanya
soalan untuk
mendapat
maklumat.

Semasa PLBD :
Peranan Murid
Mematuhi
peraturan-peraturan
lawatan dan semasa
menjalankan aktiviti
luar bilk darjah

Bekerjasama
dalam kumpulan
untuk
menghasilkan
karya yang
diamanahkan.

01

Membuat
pemerhatian
secara langsung

02
03
04

Mengumpul dan
merekod maklumat

Selepas PLBD:
Peranan Guru
Memberi maklumat tambahan jika diperlukan oleh murid.

Selepas PLBD:
Peranan Murid
Menjawab soalan-soalan tugasan dan membuat rumusan.

Contoh-contoh aktiviti luar bilik darjah

Melukkis
is ddi luaar bbililik
ddarjah.
Menngump ul da
M
aunn-dauun
uunttukk m ennghassilka
ka n
ccoorak.

Meengghaasilkann mura
m ll
aatauu kain
in rentanng
g
Meengghhaasililkan b
n baatik
seemasa mem
mbbuuatt
lawa taan..
la

Kelebihan aktiviti
luar bilik darjah
Mengukuhkan kefahaman muridmurid terhadap konsep yang
dipelajari di dalam bilik darjah.
Memberi pengalaman
pembelajaran dalam situasi
sebenar dan bermakna .
Mengembangkan kemahiran
sosial murid-murid
Memupuk kerja berpasukan
dalam kalangan murid.
.

Kelebihan aktiviti
luar bilik darjah
Dapat dilihat dan menyentuh
objek maujud
Lebih rajin meneroka bahan
dengan usaha sendiri
Meningkatkan kreativiti dan
teknik seni murid-murid

Menurut konsep pengurusan aktiviti dalam dan luar

bilik darjah ini, saya berpendapat bahawa
seseorang guru seni perlu selalu membuat penilaian
terhadap prestasi dan tingkah laku diri sendiri
agar memastikan dirinya bertindak sebagai
seorang pengurus bilik darjah yang efektif. Di
samping itu, guru seni juga harus berusaha
mempertingkatkan serta melengkapkan diri dengan
pelbagai ilmu pengurusan yang berguna. Dengan
memenuhi syarat-syarat ini, barulah guru seni
berkemampuan menerajui murid-murid ke arah
memperkembangkan kebakatan mereka dalam
subjek ini.

R
u
m
u
s
a
n

Rujukan
Haliza Hamzah & Joy Nesamalar Samuel. (2008). Siri pendidikan guru:
Pengurusan bilik darjah dan tingkah laku. Selangor Darul Ehsan: Oxford
Fajar Sdn. Bhd.
Helen Doolan & Rhonda Curtis. (1987). Classroom Art. Auckland: The
Jacaranda Pess.
Fatimah Aini. (t.t.). Kaedah pembelajaran luar bilik darjah. 12 April 2015:
Didapatkan pada :
http://www.academia.edu/7418833/Kaedah_Pembelajaran_Luar_Bilik_Darj
ah
Johanna Kasin Lemlech. (1988). Classroom management. Methods and
techniques for elementary and secondary teachers second edition. New
York & London: Longman Inc.
Kementerian Pendidikan Malaysia. (t.t.): Draf kurikulum standard sekolah
rendah dokumen standardkurikulum dan pentaksiran. 13 April 2015.
Didapatkan pada:
file:///C:/Users/Asus/Downloads/Dokumen%20Standard%20Kurikulum%
20dan%20Pentaksiran%20Sejarah%20Tahun%204.pdf

Mazlan bin Mohamad (1997). Siri pendidikan

perguruan pendidikan seni 2 kurikulum
pendidikan seni. Kuala Lumpur: Kumpulan
Budiman Sdn Bhd.
Mazlan Othman, Ruzitah Tapah & Hassan Mohd.
Ghazali. (2004). Teks lengkap pendidikan seni
visual tingkatan 3. Selangor Darul Ehsan. Penerbit
Fajar Bakti Sdn. Bhd.
Michael Day. Al Hurwitz. (2012). Children and their
art: Art education for elementary and middle
schools ninth edition. United States of America:
Wadsworth Cengage Learning.
Mohd. Fuad Sam, Marina Majid, Afrad Salwani
Jusoh & Mohd. Zain Kosnon. (2013). Murid dan
alam belajar. Selangor Darul Ehsan: Penerbitan
Multimedia Sdn. Bhd.

Noraini Idris & Shuki Osman. (2009). Pengajaran dan

pembelajaran. Teori dan praktis. Kuala Lumpur: McGrawHill (Malaysia) Sdn. Bhd.
Noriati A. Rashid, Boon Pong Ying & Sharifah Fakhriah
Syed Ahmad. (2009). Siri pendidikan guru: Murid dan alam
belajar. Selangor Darul Ehsan: Oxford Fajar Sdn. Bhd.
Noriati A. Rashid, Boon Pong Ying, Sharifah Fakhriah Syed
Ahmad & Zuraidah A. Majid. (2011). Siri pendidikan guru:
Budaya dan pembelajaran. Selangor Darul Ehsan: Oxford
Fajar Sdn. Bhd.
Wong Kiet Wah, Khairuddin Mohamad, Maridah Hj. Alias,
Rashinawati Abd. Rashid & Azlina Ahmad. (2013). Siri
pendidikan guru: Perkembangan kanak-kanak. Selangor
Darul Ehsan: Oxford Fajar Sdn. Bhd.
Zulkifli Yaakob, Mohd. Jamel Ismail & IPTHO. (2007). HBEF
1403 Seni dalam pendidikan. Selangor Darul Ehsan:
Universiti Terbuka Malaysia.