LOGO

CHNG 5: T NGHIM &

LCH LC
CHNG 8: TC NG CA
T NGHIM V CC LCH
LC I VI VIC RA QUYT
NH TI CHNH
GVHD: TS V Vit Qung
Thc hin:

inh Hunh Th Lim

L Phng Vy
Trn Th Bch L
Hong Th Kim Yn

CHNG 5: T NGHIM & LCH LC

5.1 Gii thiu
5.2 Nhn thc, Tr nh, T nghim
5.3 S quen thuc & Cc t nghim c lin
quan
5.4 Tnh hung in hnh& Lch lc lin
quan
5.5 Neo quyt nh
5.6 S bt hp l & Thch nghi

5.1 Gii
thiu
M hnh c in b ch trch : xy dng ngi ra quyt
nh c tt c thng tin khng gii hn. Nhng con ngi
bnh thng l khng hon ho, m hnh i hi nhiu
thng tin.
Chng ny tp trung cch thc con ngi a ra quyt
nh khi b gii hn (thng tin & thi gian)

5.2 Nhn thc, Tr nh,

T nghim
Nhn thc

T nghim

D dng
x l
thng tin
v qu ti

Tr nh

Tc ng
ca bi
cnh

5.2 Nhn thc, Tr nh, T nghim

Nhn thc

M hnh gi nh ch
th d dng thu thp
v lu tr thng tin m
khng tn ph
Khng may l, Nhn
thc c chc nng ti
thng tin v my tnh
con ngi thng c
sai

5.2 Nhn thc, Tr nh, T nghim

Nhn thc
Ngi ta thng nhn thy nhng g m h mong mun c
nhn thy
VD: nh gi i c hnh vi v bo trong trn bng
64
%

86
%

Nhn thc b bp mo bi mun bn thn. Xung t nhn

thc: b thc y gim thiu/ n trnh nhng mu thun trong
tm l, nhm gia tng hnh nh tch cc ca bn thn
VD: Kho st ngi b phiu trong cuc bu c (Trc- sau b
phiu)

5.2 Nhn thc, Tr nh, T nghim

Tr nh
Kinh nghim trong qu kh bng cch no
c ghi vo cng ca b no v sao
c gi li -> Tr nh s c ti to
Tr nh lun bin i mnh m
Cc s kin c nh li nhiu hn khi chng
em li cm xc dng tro

5.2 Nhn thc, Tr nh, T nghim

Tc ng ca bi cnh
Nhn thc- Tr nh b nh hng bi bi cnh hay cch
trnh by -> cc quyt nh ti chnh b nh hng bi
bi cnh
Nh nghin cu a ra bng chng chng minh
VD: Hiu ng tng phn Contrast effect

5.2 Nhn thc, Tr nh, T nghim

Tc ng ca bi cnh
Hiu ng ban
u (Primacy
effect)
Khi hi n tng
v mt ai da
trn mt lot cc
yu t tng
trng -> Yu t
u tin thng
chi phi
VD: Thng minh,
sing nng <->
Bng bnh,

Hiu ng tc th
(recency effect)
Yu t xut hin
cui cng s gy
tc ng mnh
hn
Khi c s tch
bit ng k v
thi gian-> mnh
VD: S vic cui
tun > nm
ngoi

Hiu ng danh
ting (halo
effect)
V mt trc gic,
trang phc v
dng v chnh t
quan im v
pht biu s
c ch trng
hn

5.2 Nhn thc, Tr nh, T nghim

D dng x l Qu ti thng tin

Ease of
processing
* Hiu mt cch nhanh
chng
* Thng tin d hiu
thng c cho l
chc chn ng

Information
overload
*Kh khn trong vic
nh gi bi s tha
thng tin
* Gy ra tnh trng bi
ri, n trnh a ra
quyt nh

VD: Ti siu th, bn c t sn phm bn c nhiu hn bn c nhiu sn phm

Qu nhiu SP -> qu ti TT, cm thy kh khn a ra quyt nh tc thi
S chn ch -> khng hnh ng dt khot

5.2 Nhn thc, Tr nh, T nghim

T nghim
Bi cnh thng tin& kh nng x l b hn ch, cc
quyt nh khng th tr hon, cn a ra nhanh
chng s dng ng tt (shortcut)/ t nghim
T nghim: quy tc a ra quyt nh s dng mt
tp hp con trong tt c thng tin
C nhiu loi v quy m. Hai nhm i lp ca t
nghim

5.2 Nhn thc, Tr nh, T nghim

T nghim

Dng
1

Phn thn (reflexive)

T tr (autonomic)
Khng nhn thc (noncognitive)
Tit kim chi ph
Thch hp khi cn nhanh chng a ra quyt nh& s tin
t cc nh

Dng Nhn thc cn nhiu n lc, thch hp s tin t cc

2

ln

5.3 S quen thuc (familiar) &

Cc t
nghim c lin quan

S quen thuc
E ngi s m h
T nghim a
dng ha
Khng thch s thay i- H/ xem
trng TS s hu

S quen
thuc
5.3

Con ngi cm thy an tm vi nhng iu quen thuc

Khng thch s m h v n trnh cc ri ro
Khuynh hng gn lin vi nhng ci h bit thay v
xem xt cc la chn khc
tm kim s an tm

S quen
thuc
5.3

S la chn gia t cc da trn k nng t

cc ngu nhin
(Th nghim Chip Heath Amos Tversky

5.3 S quen thuc & T nghim

lin quan

E ngi s m h
Ri ro (ch ng
qun tr c ri
ro) bit chnh xc phn
P
en/ =50%
phi xc sut

S khng chc chn:

Khng th c gng nh
lng c, khng bit
phn phi xc sut

E ngi s m h bt ngun t vic a thch ri ro > s khng

chc chn
Phn nh xu hng ca cm xc (s s hi) -> nh hng vic

5.3 S quen thuc & T nghim lin quan

T nghim a dng ha

T nghim a dng ha cho rng con ngi thng t c gng

khi ng trc cc la chn khng loi tr ln nhau
VD: Ba tic buffet dng th nhiu mn n. Vic n 1, 2 mn
ri ro n mn khng thch/ b st mn ngon
Simon kt lun yu t tc ng n hnh vi trn
Nhiu ngi a thch s a dng & mi m

S thch trong tng lai bao hm s khng chc chn

a dng ha: hn ch >< trong quyt nh, tit kim thi gian

5.3 S quen thuc & T nghim lin quan

Khng thch
s thay i
* Vic tm kim
cm gic an tm
thch gi
nguyn tnh trng
hin ti
* Chng li s
thay i, lo s s
hi tic nu ch
ng lm thay i

Hiu ng coi
trng ti sn
s hu
(endowment)
* Khuynh hng
tip tc nm gi
ci mnh ang
c, coi trng
nhng g mnh
ang s hu

5.4 Tnh hung in hnh v cc lch lc lin quan

Phn loi t nghim:
Tnh hung in hnh (representativeness)
S sn c (availability)
Neo quyt nh (anchoring)

Sai lm trong nh gi
xc sut

Representativenes
s

Availability

Anchoring

o tng lin kt (conjunction fallacy)

Khng phn bit c s khc nhau gia xc sut n l v xc sut kt hp

Ngi trng
s x

Ngi hnh phc

Xc sut c nh gi bi mc
A i din cho B, ngha l mc
tng ng ca A so vi B

Representativenes
s

Availability

Anchoring

Pht l xc sut c s
Mt nhm ngi
30%

Mt nhm ngi
Lut s
K s

Lut s
K s

30%

70%

70%

Anh A
Lut s
K s

Representativenes
s

Availability

Anchoring

Quy tc Bayes
Cng thc Bayes

(B/A) = P(A/B)*

Khi khng c thng tin d bo thi tit:

P (tri ma) = 40%
P (tri nng) = 60%
Khi d bo thi tit:
P ( d on tri ma / ma) = 90%
P (d on tri ma / nng) = 2.5%
P (rain) = 40%
P (dry) = 60%
P (rain predicted|rain)
= 90%
P (rain predicted | dry)
= 2.5%

P (B) = 0.4
P (= 0.6

P (A/B) =
0.9

P (A) = 0.4*0.9 +
0.6*0.025
=0.375

P (B/A) = 0.9*
= 0.96

P (rain | rain predicted) = P (rain predicted |

rain) *

Representativenes
s

Availability

Anchoring

Ghi im lin tc (Hot Hand)

Mt cu th c xc sut thnh cng cao hn nu va thc hin thnh cng hai hoc
ba ln nm gn nht so vi cc cu th va nm ht hai hoc ba ln nm gn nht

o tng con bc (gamblers fallacy)

Nhng ngi c o tng ny s nhn thy c hi nh mt qu trnh t hiu chnh
tr v mc trung bnh

Representativenes
s

Availability

Anchoring

c lng qu cao/ thp so vi kh nng d bo

Nhiu ngi c xu hng tin rng c nhiu kh nng d bo hn so vi
mc thng thng.

Tuy nhin, cng c trng hp ngi ta thng c lng qu thp

hin tng hi quy v gi tr trung bnh.

Representativenes
s

Availability

Anchoring

S sn c, tc th v ni tri
T nghim sn c (availability heuristics): nhng s kin d dng gi li trong tr c
th c cho l d xut hin.

Yu t to nn s sn c:
Lch lc tc th (recency bias)
Lch lc ni tri (salience bias)

Representativenes
s

Availability

Anchoring

5.5 Neo quyt nh (anchoring)

1x2x3x4
5x6x7x8
512

8x7x6x5
4x3x2x1
2250
Nhiu ngi thc hin vic c lng bt u
t mt gi tr ban u v iu chnh n
to nn c lng cui cng.
Nhiu ngi c th neo vo nhng con s
khng lin quan xut hin trong bi cnh cu
hi.
i khi mt s mc neo t xut hin

Representativenes
s

Availability

Anchoring

Ti sao nhng iu chnh trong vic neo quyt nh l khng y ?

S thiu chc chn v gi tr ng

Chng ta s iu chnh cu tr li lch khi gi tr mc neo cho n khi chng ta
c c mt vng gi tr hp l.
V d: Gi nh t gn nh vi xa nh, gi u thu, gi bn l ngh
Thiu n lc nhn thc hay s li bing nhn thc
Ngi ta thng dng s iu chnh qu sm

Representativenes
s

Availability

Anchoring

Neo quyt nh so vi tnh hung in hnh

Neo quyt nh v vic nh thp xc sut c s c th c
mu thun

Quan im con ngi ngm lch coarsely calibrated.

Ngha l, h ch nhn mi vt di mu en hoc trng,
ch khng nhn vo trng thi mu xm.

5.6 S bt hp l v thch nghi

Gerd Gigerenzer: Cc t nghim nhanh chng v t tn km fast and frugal
heuristics
Mc ch ca t nghim l nhm ti thiu ha thi gian, kin thc v s tnh
ton nhm to nn cc la chn thch nghi trong th gii thc.
Herbert Simon: cho rng khng hp l khi tin rng con ngi c th x l
nhng vn ti u ha phc tp. Thay vo , con ngi tha mn vi
nhng g tt nht c th trong hon cnh ca mnh

CHNG 8
TC NG CA T NGHIM
V CC LCH LC I VI
VIC RA QUYT NH TI
CHNH

8.1 GII THIU

CC PHNG PHP T NGHIM THNG L C CH

RA QUYT NH TIT KIM THI GIAN V CNG SC
NHNG I LC T NGHIM DN N NHNG LCH
LC KHNG NG C KHIN NH U T I SAI HNG

Mc tiu: Cch thc m t

nghim nh hng n vic a
ra cc quyt nh ti chnh ca
nh u t

NI DUNG CHNH
HNH VI TI CHNH BT
NGUN T S QUEN
THUC

CC HNH VI TI
CHNH BT NGUN
T TNH HUNG
IN HNH

8.2

8.3

3
NEO VO CC TN
HIU KINH T C SN

8.4

8.2. HNH VI TI CHNH BT NGUN T S QUEN THUC

LCH LC NI A

Hotline: 0919 50 3399

T bng 8.1 :T trng quc gia c tnh % ca cc NT quc t

NT quc gia no th danh mc u t ca h s chim ch yu l nhng chng
khon chnh quc gia

LCH LC NI A

Hnh vi m cc nh u t ni a nh mt t trng qu
cao cho cc chng khon ni a gi l LCH LC NI
A (home bias)
Vd: nh u t M nm gi phn ln CK M, nh u t
Nht nm gi phn ln CK Nht, nh u t Anh nm gi
phn ln CK Anh...

Tuy nhin: Khuynh hng u tin ni a i mt vi

bng chng cho thy s a dng quc t gip nh u t
gim thiu ri ro m khng gim t sut sinh li
Hotline:
50 3399
L gii ny hp l v th trng CK
0919
cc
quc gia khc
nhau khng c mi tng quan cao

Vy l gii cho hnh vi lch lc ni a

LCH LC NI A
L GII THEO TM L HNH
VI
S lc quan qu mc v th trng trong nc so vi nc ngoi.
1

Vic phn b ti sn theo nguyn tc cho rng: k vng t c t sut sinh li ni

a cao hn so vi u t nc ngoi

Hotline: 0919 50 3399

Xu hng tm kim s thoi mi v s quen thuc

LCH LC NI A
L GII HP L
Ro
cn
th
ch t
u t
quc
t

S hn ch chu chuyn vn

Khc bit trong chi ph giao dch

Mc thu sut

Hotline: 0919 50 3399

Tuy nhin French v Poterba

khng nh gi cao nhng lp
lun ny

8.2 HNH VI TI CHNH BT NGUN T S QUEN THUC

LCH LC A PHNG
Hnh vi m cc nh u t thch u t ti a phng,
ngay trong t nc ca h gi l LCH LC A
PHNG

*Xt trn quan im a dng ha nn gim bt t trng cng ty a phng

trong danh mc. V nu nn kinh t a phng suy thoi nguy hi cho c

phiu cng ty a phng v trin vng vic lm ca lao ng a phng (bao
gm c chnh nh u t)
*L thuyt a dng ha: tm kim nhng knh thu nhp c tng quan
yu vi nhau (trnh tnh trng NT lm vic Hotline:
v u
t
ti a phng)
0919 50
3399
V l do ny cc nh u t nn mua c phn cc cng ty nm ngoi a
phng ca h

Vy l gii cho hnh vi lch lc a phng

LCH LC A PHNG
L GII THEO TM L HNH
VI
Tm l khong cch, a thch s quen thuc m rng cho c ngn ng v
vn ha

Ngn ng, vn ha m cng

ty s dng s nh hng
khng nh n tm l ca
cc NT
Hotline: 0919 50 3399

Xu hng lch lc ny
khng ch ng vi NT c
nhn m cn ng vi cc
NT t chc

LCH LC A PHNG
L GII HP L

Qu
tng h:
Tr s
gn
Sut
sinh li
cao
D qun
l nh
li th
thng tin

S hu hoc cm thy c th s hu LI TH
THNG TIN
Li th v tr a l gn gip ci thin kh nng gim st v
tip cn thng tin ring

Nhu cu phng nga ri ro

2

Cho rng mnh am hiu v cng ty nhiu v tin tng vo

kh nng sn xut cng nh th trng tiu th

Da vo quy m v n by ca cc cng ty a
Hotline: 0919 50 3399
phng Thch hp cho nhng nh u t nh l tm
kim t sut sinh li vt tri trong ngn hn

U T VO CNG TY LM VIC HOC THNG HIU BIT

C nhiu bng chng cho thy NT nh mt t trng qu cao vo c
phiu ca nhng cng ty c thng hiu quen thuc hoc l nhng cng
ty h ang lm vic
Xem xt s tng quan gia TS nm gi vi s nhn thc cht
lng cng s quen thuc ca thng hiu:
Nhng nh u t nh l c nhu cu cao hn i vi nhng cng ty c
thng hiu d nhn bit ph hp vi vic tm kim s an tm v
quen thuc
li th thng tin
L do t t trng cao cho cng ty NT lm vic

S quen thuc

Li th thng tin

Thng thng con ngi

rt tin vo tnh hung
in hnh v iu ny
c th dn n lch lc
a n nhng quyt
nh u t khng thch
ng

Cng ty tt
so vi khon
u t tt

Cc hnh vi ti
chnh bt
ngun t tnh
hung in
hnh

Theo ui
cc c
phiu
tng gi

Tnh sn
c v thu
ht s ch

8.3. CC HNH VI TI CHNH BT NGUN T TNH HUNG IN HNH

CNG TY TT SO VI KHON U T TT

Cht lng qun l nh l thuc

tnh quan trng nht ca cht lng
Hersh Shefrin
Meir Statman cng ty nn cc nh nghin cu s
dng n lm i din cho cht lng
cng ty
Ni dung nh gi cng ty:

-Cht lng qun l (82%)

- Cht lng sn phm/ dch v
- S i mi
- Gi tr u t di hn
- Sc khe ti chnh
- Kh nng thu ht, pht trin v gi ngi ti
- Trch nhim vi cng ng v mi trng

Hotline: 0919 50 3399

CNG TY TT SO VI KHON U T TT

Ngi iu hnh tin rng

Cht lng qun l v gi
nhng cng ty tt l nhng
tr u t di hn c mi
Hotline: 0919 50 3399
c phiu tt
tng quan cao
Tuy nhin, khng c thuc tnh no ca cng ty lin quan n
gi tr khon u t, tt c thng tin c phn nh vo gi
c phiu
Tt c cc cng ty (xu hay tt) u l cc khon u t

Cht lng QL vi quy

m v B/M: Cng ty ln
v c t l gi s sch
trn gi th trng thp
(c xem l cng ty
tng
trng)
c
nh gi l cng ty tt
Ga tr u t vi quy
m v B/M:Theo kt qu
hi quy th nhng cng
ty ln v tng trng
cao (B/M thp) i din
cho nhng khon u t
hiu qu
Tuy nhin, chng 4 cc
bng chng thc nghim
li ch ra rng cc cng ty
c vn ha nh li c
thnh qu trong qu
kh vt tri

CNG TY TT SO VI KHON U T TT

Hnh nh cng ty nh hng n s thu ht u t.

Ngi ta thng u t vo nhng cng ty c hnh
nh tch cc nhiu hn l cc cng ty c hnh nh
tiu cc

Tuy hnh nh cng ty c xem l mt c im tt nhng

kh nng to ra dng tin v s tng trng ca n c
vn ha vo gi c phiu

Ngi tham gia c th u t vo nhng cng ty c hnh nh

tch cc nhiu hn cng ty c hnh nh tiu cck vng
Tuy nhin khng c bng chnghiu
cho thy
ng vi nhn thc v cht lng thng
Hotline: 0919 50 3399

vic nhn thc cht lng thng hiu li

khin NT nh l gia tng cu i vi c
phiu

8.3. CC HNH VI TI CHNH BT NGUN T TNH HUNG IN

HNH

Theo ui cc c phiu tng gi:

Nghin cu cho thy cc NT la chn chng
khon v qu u t da trn thnh qu
trong qu kh.
Thnh qu u
t trong thi
gian gn y

i din

Thnh qu u
t trong tng
lai

Tnh hung in hnh ny gi l hiu ng tc th.

Cc hnh vi bm theo xu hng ( trend- following) hay theo ui
qun tnh gi ( momentum-chasing) l mt chin lc ph bin,
cng vi vic pht hin im o chiu iu ct li k thut
phn tch.

8.3. CC HNH VI TI CHNH BT NGUN T TNH HUNG IN

HNH

Theo ui cc c phiu tng gi:

Mt cuc iu tra kho st v qun l tin hu tr ca
cng nhn Canada ch ra h l nhng ngi chy theo
qun tnh gi hay ngc li. C th l nhng ngi
Ngoi
ra cn c
trong cuc iu tra c yu cu u t tin
hu v
- TSSL trung
cung cp thng tin
phn
phitrung
tin vo gia 2 c phiu;
- TSSL

bnh: 5% trong
5 nm qua

bnh: 15%
trong 5 nm
qua

rng : c hai loi c

phiu ngy s to ra
TSSL trung bnh l 10%
/nm trong nm ti

Trong s nhng ngi c hi qua cuc kho

st:
- 63,8% theo ui qun tnh gi.
- 11,6 % chn ngc lai

8.3. CC HNH VI TI CHNH BT NGUN T TNH HUNG IN

HNH

Theo ui cc c phiu tng gi:

8.3.CC HNH VI TI CHNH BT NGUN T TNH HUNG IN

HNH

Theo ui cc c phiu tng gi:

Nghin cu ca Shlomo Benartzi:

10% s tin ca
40% s tin ca
nhng nhn vin
nhng nhn vin ti
ti cng ty c
cng ty c thnh tch
thnh tch thp
cao
Phi chng xu hng theo qun tnh gi
mang li thnh cng cho nhng nh u
t ny?
Do hiu ng tc th, cc nh u t c xu hng chy theo c
phiu v qu u t c thnh qu tt. Trong khi c 1 s bng
chng cho thy qun tnh gi trung hn ( 3-12 thng), s o
ngc trong di hn (3-5 nm)

8.3. CC HNH VI TI CHNH BT NGUN T TNH HUNG IN

HNH

Tnh sn c v thu ht s ch :
Cuc iu tra ca Brad Barber v Terrance Odean v
vic liu thng tin c sn c nh hng n hnh vi giao
dch ca NT ?

S ch c gii hn, c qu nhiu c hi u

t, giao dch ca NT nh l tp trung vo
c phiu c sn thng tin khng tn ph

8.3. CC HNH VI TI CHNH BT NGUN T TNH HUNG IN

HNH

Tnh sn c v thu ht s ch :
Thu ht s ch (attention
grabbing)
1

Cc bo co tin tc v mt c phiu

Khi lng giao dch

T sut sinh li bt thng

8.4. NEO V CC TN HIU KINH T C SN:

Nghin cu th nghim v nh gi bt ng sn:

Hai nhm chuyn vin BS c dn n
mt ngi nh v yu cu nh gi ngi nh
cng c cung cp thng tin nh nhau,
gm c gi c nim yt.

8.4. NEO V CC TN HIU KINH T C SN:

Nghin cu th nghim v nh gi bt ng sn:

Mc nh gi c tnh= a* mc nh gi c tnh
c nhn + (1-a) * gi nim yt
a=1 l i gi nim yt.
a> 0,5 gi nim yt t c nh hng n nh gi c
tnh v ngc li

Neo quyt nh xut hin trong nghin cu cho thy

vic nh gi BS c neo vo gi nim yt.

8.4. NEO V CC TN HIU KINH T C SN:

Neo quyt nh so vi tnh by n v cc nh phn tch:

V neo quyt nh v hnh vi by n (herding) c lin h gn gi vi nhau, chng ta tm hiu tm l by n.
Tm l by n l g?
Cc chuyn gia phn tch ti chnh thng cng b gi tr c tnh, thu nhp d bo, v a ra cc kin ngh,
Thng thheo mc neo hoc by n.
Lu : trong khi tm l by n l hp l v i theo m ng l d dng v an ton,
th tm l chng li by n li ng nu bn tin rng bn c thng tin ring v mun
mnh ni nt v mc ch thng tin trong s nghip.

Thanks for
your listening!