1

TEORIJA BETONSKIH
KONSTRUKCIJA
DIMENZIONISANJE PRESEKA PREMA
TEORIJI GRANINIH STANJA
- Granina stanja nosivosti Sneana Marinkovi

Semestar: V

ESPB: 6

1. Centrino pritisnuti elementi

2. Centrino zategnuti elementi
3. Mali ekscentricitet - Ekscentrino zategnuti
elementi
4. Elementi optereeni momentima savijanja
5. Ekscentrino optereeni elementi veliki
ekscentricitet
6. T preseci
7. Mali ekscentricitet Ekscentrino pritisnuti
elementi. Dijagrami interakcije
8. Vitki savijani AB elementi sa silom pritiska
9. Moment nosivosti
10.Preseci nepravilnog oblika pritisnute zone betona

1. Centrino pritisnuti elementi

Elementi kod kojih sila deluje u teitu poprenog preseka ili sa

ekscentrinou e l/300
Prilikom delovanja sile pritiska => bona deformacija
Poveanje krivine => dalje poveanje momenta

Nastupa jedan od dva sluaja:

1) Ostvaruje se ravnotea spoljanjih i

unutranjih sila
2) Ne ostvaruje se ravnotea spoljanjih i
unutranjih sila; dalje poveanje krivine i
momenta => lom elementa

1. Centrino pritisnuti elementi

1. Centrino pritisnuti elementi

Uslovi ravnotee na deformisanoj osi

Moment zavisi od deformacije => diferencijalna jednaina ravnotee

Postoji geometrijska nelinearnost

Teorija II reda

Mogue uvoenje i fizike nelinearnosti

1. Centrino pritisnuti elementi

Reavanje diferencijalnih jednaina je problem

Pribline metode
Vitkost elementa:

li duina izvijanja elementa

imin najmanji poluprenik inercije (slabija osa)
Imin moment inercije poprenog preseka elementa u odnosu na koji se vri
izvijanje
li = kL duina izvijanja se izraava u odnosu na stvarnu duinu;
jednaka je razmaku prevojnih taaka deformisane ose elementa;
jednaka je duini proste grede koja ima istu duinu izvijanja kao i
element

1. Centrino pritisnuti elementi

Ojlerovi (Euler) sluajevi izvijanja (k = 0.5 - 1)

Ovako isti sluajevi se retko sreu u stvarnosti!

Pritisnuti element je obino deo konstrukcije

1. Centrino pritisnuti elementi

Sistemi sa bono nepomerljivim vorovima

- rigla spreava bono pomeranje gornjeg vora
- mogua je samo rotacija u tom preseku

Sistemi sa bono pomerljivim vorovima

- mogua rotacija i bono pomeranje
- vea bona deformacija
- vea duina izvijanja (k = 1 - )

1. Centrino pritisnuti elementi

Prema PBAB 87 za odreene vitkosti uvoenje efekata izvijanja!

Za 25 75 umereno vitki stubovi => priblini proraun

Za 75 140 izrazito vitki stubovi => taniji postupci prorauna

> 140 nije doputeno (osim u fazi montae, do =200)

Uzimanje u obzir izvijanja predstavlja geometrijski nelinearan problem!

1) Najjednostavniji sluaj: 25 izvijanje se ne uzima u obzir

10

1. Centrino pritisnuti elementi 25

Granino stanje nosivosti se dostie pri b = a = 2

Uslov ravnotee spoljanje granine sile Nu i unutranjih sila pritiska u
betonu i armaturi:
b
fB

Nu
b []
3.5

- mehaniki koeficijent armiranja ukupnom

armaturom u preseku

- geometrijski koeficijent armiranja

2.0

11

1. Centrino pritisnuti elementi 25

Ako je poznata granina sila loma, Nu:

Nu = uiNi ; npr. ako deluje Sg i Sp:
Nu = 1.9Ng + 2.1Np

Dimenzije preseka se odreuju usvajajui:

MB (fb), (v), min=0.6%
=> b, d, Aa

min=0.6% vai za iskorienu nosivost betonskog preseka (b =fb);

ako je b < fb moe se usvojiti min=0.3%

1. Centrino pritisnuti elementi 25

Prenik uzengija u /3 (6-10 mm), - prenik podune armature

Razmak uzengija mora biti u sledeim granicama:

b<d

U podruijima gde se uvodi sila, na duini 1.5b i na mestima

preklapanja podune armature, razmak zatvorenih uzengija iznosi:

U seizmiki aktivnim zonama sa svake strane vora na duini 1m,

razmak zatvorenih uzengija je maksimalno:

Na ostalim delovima stuba mogue je usvojiti eu = 15 20cm

1. Centrino pritisnuti elementi 25

U stubovima sa vie od etiri podune ipke, dodaju se posebne

uzengije

Ako je procenat armiranja visok armatura se moe grupisati u

uglovima stuba sa najvie do 5 ipki

15

1. Centrino pritisnuti elementi 25 75

Uproeni postupak uvoenje dopunskog ekscentriciteta

Uvodi se momenat koji se inae ne dobija statikim proraunom

Kritini presek:

Nu i Mu=Nue (mali i veliki ekscentricitet)

e dopunska ekscentrinost
e = e0 + e + eII
eII ekscentricitet po teoriji II reda
e0=li /300 usled nepravilnosti pri izvoenju elemenata konstrukcija

16

1. Centrino pritisnuti elementi 25 75

e ekscentricitet usled teenja (dolazi do poveanja krivine)

E koeficijent Ojlerove sile

NE Ojlerova sila izvijanja

Iid idealizovani presek

Samo stalno optereenje utie na teenje!

Ako je Ng /Ng+p 0.2 ili i 50 uticaj teenja se moe zanemariti

17

1. Centrino pritisnuti elementi 25 75

eII uticaj bone deformacije (teorija II reda)

b dimenzija u ravni u kojoj se vri izvijanje

Nu
Mu=Nue
e = e0 + e + eII

18

1. Spiralno armirani centrino pritisnuti

elementi

Spreeno bono irenje => pored napona pritiska u pravcu podune ose,
javljaju se i naponi pritiska u poprenim pravcima!

Unutar spiralne armature beton se nalazi u troosnom stanju napona

pritisaka
i

19

1. Spiralno armirani centrino pritisnuti

elementi
U troosnom stanju napona (svi naponi pritisci!) nosivost i deformabilnost
betona je znaajno vea nego u jednoosnom stanju napona

U proraun sile loma uvodi se samo spiralom obuhvaena povrina

poprenog preseka Abs (jezgro); beton izvan spirale je u jednoosnom
naponskom stanju!

Doprinos spiralne armature poveanoj nosivosti betona:

20

1. Spiralno armirani centrino pritisnuti

elementi
Pretp.: umesto spirale zatvoren cilindrini sud pun tenosti
Visina - V=1
Debljina zida -
Pritisak tenosti pc

Sila zatezanja u cilindru:

vc granica razvlaenja elika cilindra

ac povrina preseka cilindra visine V=1

Sila pritiska u pravcu ose cilindra Nc:

21

1. Spiralno armirani centrino pritisnuti

elementi

Beton nije tenost => postoji unutranje trenje => javie se bone
deformacije b ( Poasonov koeficijent)
=> radijalni (boni) pritisak: pc , a ne pc

Ako je as povrina poprenog preseka ipke spirale, a es rastojanje-hod

spirale, onda se izmeu debljine zida cilindra i povrine spiralne
armature as moe uspostaviti relacija:

je fiktivna debljina zida cilindra dobijena razmazivanjem ipke spiralne

armature po cilindrinoj povri

22

1. Spiralno armirani centrino pritisnuti

elementi
Ako se uvede oznaka:
Onda:

Granina sila (loma) centrino pritisnutog spiralno armiranog elementa:

Ako se za usvoji 0.25:

Ako uvedemo

=>

23

1. Spiralno armirani centrino pritisnuti

elementi
Prema PBAB-u spiralno armirani stubovi samo za =l /i 50

min

Za proraun imin usvaja se ceo betonski presek

Procenat armiranja podunom armaturom se usvaja u granicama

0.6 % 3.0 %

Procenat armiranja spiralnom armaturom obino u granicama

s = (2-3)

Prenik ipke spiralne armature

6 mm s 16 mm

Hod spirale:

Najmanje 6 ipki podune armature

MB 20 ; d 20 cm

Duina preklopa spiralne armature je min 30 s (bar oko 2 podune ipke), a

krajevi spiralne armature treba da se upuste u betonsku masu min 20 s

24

2. Centrino zategnuti elementi

Celokupnu silu zatezanja prihvata armatura

Beton ima svrhu zatite armature od korozije i poara
Dimenzije ovakvih elemenata se odreuju samo iz uslova da se pravilno
smesti armatura
Armatura se rasporeuje simetrino unutar preseka, sa minimalnim
horizontalnim razmakom od 5cm

25

3. Ekscentrino zategnuti elementi

Kada ekscenrina sila Z deluje izmeu armatura u preseku, presek se rauna

po malom ekscentricitetu

Zu
Aa Aa1 Aa 2
v
Zu y a2 e
Aa1
v y a1 y a2

Zu
y a1 e
Aa 2

v y a1 y a2