Institucionet Osmane

n tokat shqiptare

Institucionet Osmane
Rendi shtetror
P.O ishte monarki absolute
Sulltani ishte I kryetar dhe kalif
Zevendes I Sulltanit ishte Veziri I madh dhe Sheh Ul Islami
Divani (Kshilli I shtetit) q udhehiqej nga Veziri I Madh I cili ishte I veshur
me atribute t qeveris (Njihet edhe si Porta e Lart)
Kadiaskeri, kryetar I gjykats ushtarake dhe drejtonte drejtsin n
prgjithsi
Defterdari ishte npunsi I lart q merrej m administrimin e financave

Institucionet Osmane
Rendi shtetror
Nixhanxhiu. Kishte pr detyr t hartonte kanunet (ligjet
laike)
Sistemi administrativ
Ejaleti (n krye t ejaletit qendronte Bejlerbeu)
Ejaletet ndaheshin n Sanxhaqe, n krye t t cilit ishte sanxhakbeu
Sanxhaqet ndaheshin ne njsi m t vogla q quheshin Kaza, n krye t s
cils qndronte Myselimi
Zakonisht n kaza kishte edhe nj Kadi
Subashi ishte shefi I policis s kazas

Institucionet Osmane
Rendi shoqror. Regjimi I timareve
Ndikim t madh n jetn politike e shoqrore kishin Ulemat
dhe Ajant
Ulemat (t ditur) ishin njerz q merrshin m studimin e librave t shenjt
dhe mblidheshin n kuadr t sheh ul islamit
Ajant ishin fisnik, funksionar t ngarkuar me detyra mbikqyrese nga sulltani.
Kta zgjidhshin nga paria e qyteteve

Institucionet Osmane
Rendi shoqror.
Tok ushtrie
Tok haraqie
Sistemi timar
Sulltani m von e rezervoi pr vete t drejtn e pronsis mbi tokn
Kemi tre lloj tokash:
Tokat mirie, toka q ju jepshin udheheqsve ushtarak dhe funksionarve
t administrats civile. N kuadr t ksaj kategorie njihshintimart,
zeamett dhe haset
Tokat vakfe, toka n pronsi t institucioneve fetare
Tokat mylke, n pronsi private

Institucionet osmane
E drejta osmane
Gjat pushtimit osman n Shqipri si dhe n PO kan vepruar
kto norma juridike
Sheriati
Kanunamet
Kapitulacionet

Institucionet osmane
E drejta osmane
Sheriati, ligj fetar, njefar kushtetute e obligueshme
Kuran-i, ishte burim I sheriatit
Norma e re zevendsonte t vjetren
Respektimi I ligjit ishte jo vetem detyrim civil por edhe detyrim fetar
E drejta myslimane ishte nj e drejt e pasistemuar. Ne te gjenden norma
t prziera morale dhe juridike. Shteti konsiderohej si institucion teokratik.
E drejta myslimane u prpunua nga msues m prgaditje teologjike dhe
juridike. Dominuan katr shkolla t drejtsis myslimane:
Hanefit.
Melekit
Shefeit dhe
Hanbalit

Institucionet osmane
E drejta osmane
Dispozita t prgjithshme t s drejts civile

Mosha deri 7 vjet konsiderohej mosh e paaftsis

Mosha nga 7-18 e kujdestaris
Mosha nga 18 e pjekuris pr veprime personale juridike
Martesa
Familja

Institucionet osmane
E drejta osmane
E drejta penale

Dallohej n karakterin e saj t ashper

Talioni
Procedura, shqyrtimi I ketyre masave behej para kadiut
Myftiu
Kadiu

Institucionet osmane
E drejta osmane
Kanunamet, krahas sheriatit ne PO zbatoheshin edhe norma
te tjera te sanksionuara nga sulltani
Prveq kanunameve si norma themelore laike ishin edhe
Berati.- akt qe nxirrej nga sulltani per emrimin e nje zyrtari ne nje post
shetror
Fermani.- Ishte akt q nxirrej nga sulltani pr rregullimin e nje shtje t
administrats
Kaptulacionet.-ishin marrveshje t pabarabarta midis PO dhe shteteve
evropiane. Kto ishin nj tersi e drejtave dhe e imuniteteve e privilegjeve n
dobi t shteteve evropiane. PO ka pas nj mori marrveshje t tilla m
Gjenoven, Venedikun, francen, Anglin, Austrin, Rusin, Suedin,
Danimarkn etj