Rishikimi i literatures

Leksioni 7

Permbajtja e prezantimit
Qellimi i rishikimit te literatures
Procesi i rishikimit te literatures
Instrumentet e kerkimit, fjalet kyc,
leximi dhe shenimet
Shkrimi i rishikimit te literatures
Perdorimi i referencave

Qellimi i rishikimit te
literatures

Para se te krijojme nje dije te re, fillimishtr ne

kemi nevoje te njohim dijen ekzistuese mbi
subjektin e kerkimit.
Kerkuesit efektive perdorin dijen ekzistuese dhe
idete nga te tjeret, si dhe do te mbeshteten ne
elementet e kerkimit te meparshem.
Ne rishikimin e literatures, synimi eshte qe te
mesohet sa me shume qe te jete e mundur nga
perpjekjet dhe puna qe kane bere te tjeret, pune
e cila eshte e botuar si literature shkencore.
(referoju seksionit te rishikimit te literatures ne
aneksin A,B, & C)
3

Qellimi i rishikimit te
literatures

Qellimi kryesor i rishikimit te literatures eshte ti

jape kerkueist (dhe lexuesit) nje kuptim mbi dijen
mbi kerkimin e propozuar.

Ne kete rast, duhen konsiderur si pikat e forta ashtu

edhe ato te dobta!

Probkemi i kerkimit eshte fokusi i rishikimit te

literatures

Por gjetjet ne literature, mund te lidhen me projektin

e kerkimit ne nje numer rrugesh perfshire
percaktimin e problemit, objektivave, kuadrit
konceptual, dhe metodave e procedurave.
4

Qellimi i rishikimit te
literatures
Kerkimi i meparshem qe adreson nje problem te
ngjashem ose qe ka objektiva te ngjashme eshte i
dobishem ju duhet te mesoni se si te tjeret qasur
problemit ose objektivave.
Nga ana tjeter, metodat dhe procedurat e
perdiorura prej te tjereve mund te sugjerojne ate se
cfare mund te funksionoje ne rastin e projektit tuaj.
Studimet mund te lidhen edhe permes
ngjashmerive, edhe permes diferencave
diferencat jane vecanerisht te rendesishme per
metodat dhe procedurat.
5

Qellimi i rishikimit te
literatures

Qellimet specifike, funksionet dhe perfitimet e rishikimit

te literatures
A.Shmangja e perseritjes/dublikimit te asaj qe
eshte bere Njefare dublikimi e konformimi kerkimi eshte
i nevojshem, por dublikimi me tepri eshte shperdorim
B.Ndihmon te identifikohen fusah te reja ku
kerkimi eshte i nevoshem dhe per te treguar se si
kerkimi i ri mund te kontribuoje
C.Jep ide dhe drejtim per:
1.
2.
3.
4.

Ate si ti ti qasemi problemeve te hasur

Teknikat
Burimet e te dhenave
Qasje te reja per kerkimin

Qellimi i rishikimit te
literatures
D. Ndihmon te zhvillohet ide dhe skema per studimin tuaj
duke treguar se cfare ka kene me pare i (pa) suksesshem
E. Mund te jaoe ide konceptuale lidhur me problemin
dhe/ose sugjeroje hipoteza te mundshme per studimin
tuaj
Nje rishikim formal (i shkruar) i literatures mund te mos jete i
nevojshem per te gjithe studimet (p.sh., per kerkimin e
orientuar nga zgjidhja e probloemit per industrine referoju
Aneksit A)
Por kerkimi, asnjehere nuk duhet ndermarre pa bere me pare
rishikimin e literatures. Nese veprohet keshtu ka rrezik te behet
dublim i panevojshem, te perseriten gabimet e bera me
pare, si dhe te perfundojme ne nje kerkim jo-eficent
7

Procesi i rishikimit te
literatures

Vetem literatura shkencore duhet perfshire ne

rishikimin e literatures, dhe jo cdo lloj literature

Literature shkencore do te thote literature qe ka

kaluar permes nje procesi rishikimi nga profesioniste
te fushes (peer review). Kjo literature perfshin revistat
profesionale, raportet formale te kerkimit, si dhe
buletinet, raportet dhe monografite universitetare.

Ajo perfshin gjithashtu edhe publikime te ngjashme nga

fondacione kerkimi dhe institucione nderkombetare.

Kjo nuk do te thote se burimet e mesiperme jane te

pagabueshme, ose se ato jane te sakta kjo thjesht do
te thote se ato kanje kaluar permes kontrolle te
pavarura per saktesi dhe korrektese.
8

Procesi i rishikimit te
literatures
Botimet popullore nuk duhet te perfshihen. Te
tilla jane gazetat, revistat e lajmeve, botimet e
industrive ose botime te tjera popullare.
Madje edhe botime shume te respektuara, te tilla
si Wall Street Journal, ose The Economist nuk jane
burime te pershtatshme per rishikimin e
literatures.
Por, keto burime mund te jene te dobishme per
kerkuesin si informacion gjate formulimit te problemit

Rishikimi i literatures ka per synim te hedhe nje

veshtrim dhe te beje nje permbledhje te dijes se
meparshme te besueshme.
9

Biblioteka e kerkimit
Domosdoshmeri per kryerjen e kerkimit eshte
qasja ne biblioteken e kerkimit.
Kjo biblioteke duhet te kete mjediset, staf te
trajnuar dhe qasje ne literaturen e specializuar,
te nevojshme per kryerjen e kerkimit shkencor.
Ajo duhet te jete e tille qe te krijoje mundesine
qe ju te mund te gjeni dhe merrni gjithe
literature per te cilen ju keni nevoje.

Biblioteka e kerkimit mund te kene qasje ne

literaturen e librarive te tjera shpesh ne forme

elektronike.
10

Instrumentet e kerkimit
Instrumentet standarde te kerkimit perfshijne
indekset, abstraktet, dhe bibliografite.
Keto instrumente kerkimi gjenden ne bibliotekat e
kerkimit dhe sot mund te kompjuterizohen.
Por jo te gjitha materialet e duhura jene te
disponueshme ne forme elektronike; per kete aresye,
instrumentet qe perdoren ne rastin e materialeve ne
kopjuter dhe atyre te printuara jane te nevojshme.
Nga ana tjeter, shume sherbime indeksimi dhe te
perpunimit te abstrakteve mbeten mbrapa literatures
aktuale (disa vite) per kete aresye, eshte e dobishme
te konsiderohen tematikat aktuale te revistave
kryesore per literature te dobishme.
Abstraktet e disertacioneve nuk duhet te
anashkalohen.
11

Instrumentet e kerkimit
Key Words
Ka fjale dhe fraza individuale te cilat pershkruajne
ceshtjen qe ju po studjoni.
Zgjdhja e fjaleve te pershtashme ky eshte e
rendesihme

Nese ato jane shume te kufizuara, ju mund te anashkaloni literature

te dobishme;
Nese ato jane shume te gjera, ju mund te harxhoni shume kohe
duke u marre me literaure qe nuk ka shume lidhje me ceshtjen tuaj
te kerkimit.

Keshilla me e mire eshte te fillohet me fjale te gjera

celes, dhe pastaj te ngushtohen ato ne nje liste me
te kufizuar.
12

Instrumentet e kerkimit
Key Words
Percaktimi i fjaleve kyc mund te jete i veshtire
nuk ka udhezime specifike per kete
Fokusohuni tek fjalet dhe frazat kyc qe
perkufizojne ceshtjen tuaj
Keto jane fjalet qe kane te bejne me problemin,
objektivat, kuadrin konceptual e metodat ose
procedurat.
Mund te jete e dobishme te rishikohet kerkim i
meparshem qe ka perdorur teknika analitike, ose
ndonje ceshtje qe ju keni ndermend te studjoni.
Keto teknika ose ceshtje do te perfshiheshin ne
fjalet kyc.
13

Instrumentet e kerkimit
Leximi
Shpesh eshte e dobishme te niste me leximin e
publikemeve te koheve me te fundit. Kjo lejon:
1) Nje fokusim me te shpejte mbi dijen aktuale,
2) Perfitimi nga literatura e perdorur; kerkimi i kohes me
te fundit perfshin referencat e kerkimeve te
meparshme

Fillimisht, lexoini abstraktin ose permbldhjen

ekzektive per te kuptuar nevojen per rishkimin e
gjthe materialit.
Ndersa po lexoni, mbani parasysh qe qellimi eshte
identifikimi dhe pershkrimi i pershtashmerise se
studimit (qe po rishikoni) per kerkimin tuaj
14

Instrumentet e kerkimit
Shenimet
Sigurohuni qe te keni nje citim te plote per cdo
burim literature.
Mbani shenime mos i besoni vetem memories suaj.
Jini i plote dhe sistematik gjate mbajtjes se
shenimeve; shenoni problemin, objektivat, metodat,
rezultatet dhe konkluzionet
Mbani shenim pyetjet, mangesite ose problemet e
studimit.
Shenimet mund te mbahen ne karta, leter format A4,
ose direkt ne kompjuter (word processing), i cili
mund te perdore funksionin search.
15

Shkrimi i rishikimit te
literatures

Rishikimi i literatures, si cdo pjese e propozimit, ka

neoje te organizohet.

Ajo nukim duhet te jete nje seri permledhje

studimesh pa lidhje, por nje sinteze e literatures
se meparshme te lidhur me ceshtjen.

Zhvilloni nje skice te reshikimit te literatures para

se te filloni ta shkruani ate.

Filloni me nje hyrje, dhe perfundioni me nje

permbledhje te shkurter qe ben bashke gjithe pikat
kryesore.
16

Shkrimi i rishikimit te
literatures
Perdorni subheadings per te organizuar
rishikimin e literatures dhe drejtoni vemendjen e
lexuesit.
Keto jane headings te orientuara nga subjekti, te
ciulet grupojne studime me fokus te ngjashem, ne
menyre logjike. Kjo ilustrohet mire ne Aneksin C.
Rishikimi i literatures duhet te permbledhe, e jo
te perserite informacion. Periqubi te analizoni,
krahasoni dhe kontrastoni literaturen e rishikuar.
Citimet mund te jene te dobishme, por perdorini
ato me kujdes. Jini te kursyer ne riprodhimin e
figurave, grafikeve e pasqyrave.
17

Shkrimi i rishikimit te
literatures
Sigurohuni te vendosni literaturen baze ekonomike
te lidhur me kerkimin tuaj. Nje veshtrim mbi
mendimin konceptual, procedurat analitike, dhe
perpariumin e kerkimit mund ta veje kerkimin tuaj
ne perspektive.
Mund te jete e veshtire te ndahet se kur
informacioni i botuar duhet te permblidhet dhe kur
ti behet reference. Kjo varet kryesisht nga
njohurite e lexuesit btuaj.
Mos ju referoni nje burimi te nje ideje nese nuk e
keni lexuar ate.
Permbledhja dhe interpretimi i nje personin tjeter mund
te jete i ndryshem nga juaji)
18

Perdorimi i referencave

Referencat literatures se meparshme behen ne

gjithe propozimin dhe raportin e kerkimit, por ato
perdoren me shume ne rishkimin e literatures.

Ne i referohemi kerkimit te bere nga te tjeret per:

Te dhene evidence pro (ose kundra) me pikepamjet per te

cilat ne shkruajme
Vleresuar nje ide, koncept ose rezultat
Shtuar informacion dhe detaje mbi ceshtjet e diskutuara

19

Perdorimi i referencave
Vleresimi i mendimeve, ideve, perpjekjeve dhe
kontributeve te tjereve eshte ceshtje e rendesishme
etike.
Plagjarizmi eshte mos-dhenia mos-njohja e merites
krijuesit te vertete per nje ide ose rezultat kerkimi.
Paraqitja e fjaleve ose ideve te dikujt sikur te jene te
tuat ehste e gabuar. Nga ana tjeter, demton
integritetin tuaj profesional.
Duke perdorur drejt referencat dhe duke vleresuar
punen e te tjereve, ju tregoini se jeni ne dijeni te
dijes aktuale te lidhur me subjektin tuaj dhe se jeni
te familjarizuar me punen e lidereve ne kete fushe.
20

Perdorimi i referencave
Stili i perdorur per vendosjen e nreferencave
varion me llojin e botimit, si dhe me preferencen
tuaj personale.
Shenimet ne fund te faqes (Footnotes) dhe
shenimet ne fund te raportit (Endnotes)
mund te perdoren, nese lejohen.
Forma me e perdorshme e referencave eshte
ajo ne paranteza, e cila jep emrin e autorit,
vitin e botimit, dhe disa here dhe numrin e faqes.
P,sh., (Ethridge, 2004, p.122)
Referencat e cituara pastaj vendosen ne
seksioni Referencat ne fund te raportit.
21

Perdorimi i referencave
Nje stil tjeter i mundshem eshte te perdoret nje nume
rne kllapa p.sh. (4), me nje lsite referencat me numra
ne fund te raportit.
Shume stile perdoren per seksionin e Referencave. Me
e mira eshte ti referohesh stilit te perdorur nga agjencia
ose botimi tek i cili ju keni ndermend te botoni.
P.sh., Ethridge, Don. 2004. Research methodology in applied
economics. Ames, IA: Blackwell Publ.

Se fundi, ceshtja e referencave per burimet nga

intyerneti nuk eshte zgjidhur akoma. Pergjithesisht, ai
perfshin adresen e plote te faqes se internetit, dhe
daten e qasjes ne faqen e internetit.
22