Modeliranje KGH sistema

PRORAUN TOPLINSKOG
OPTEREENJA
Tuzla, januar 2015

Potronja energije za grijanje/hlaenje

Kolika je potronja energije za
grijanje/hlaenje zgrade?
Na odgovor utie sljedee:
- koliko je energije raspoloivo
- kvaliteta ivota
- okolinski/vremenski uslovi
- oblik, konstrukcija, veliina zgrade

- toplinski dobici, povrat topline

- broj osoba koji borave u zgradi
- vrijeme boravka u zgradi
- ponaanje/navike osoba koje borave
u zgradi
- oprema i ureaji koji se koriste
- kriteriji toplinske ugodnosti

Toplinsko optereenje
osnovna terminologija
PROSTOR volumen ili lokalitet bez
pregrada ili pregraena prostorija ili vie
njih.
PROSTORIJA zatvoren ili pregraen
prostor koji se obino odreuje kao
zasebno optereenje.

 ZONA prostor, nekoliko prostorija, ili

jedinica prostora koje imaju jednaka
optereenja ili sline pogonske
karakteristike (moe, ali ne mora biti
zatvoren prostor, ili se moe sastojati
od vie razdvojenih prostorija)
podjela na toplinske zone (svaka
zona ima svoj sistem regulacije).

 TOPLINSKO OPTEREENJE koliina

topline koja se mora odvoditi od
hlaenog prostora da bi se odrala
konstantna temperatura i prihvatljiva
relativna vlanost; obino se javlja
ljeti, ali se moe pojaviti i u drugim
godinjim dobima u prostorima s
velikim toplinskim dobicima.

 TOPLINSKI DOBICI PROSTORA

koliina topline koja ulazi u hlaeni
prostor iz vanjskih izvora ili se
predaje prostoru od unutarnjih izvora
topline u promatranom vremenskom
intervalu.
OSJETNI DOBICI direktno se predaju
hlaenom prostoru provoenjem,
konvekcijom i/ili zraenjem; odraavaju se
na temperaturu suhog termometra.

 LATENTNI DOBICI javljaju se kada se

vlaga unosi u prostor, odraavaju se
na temperaturu vlanog termometra.
KOLIINA ODVEDENE TOPLINE
koliina topline koja se odvodi od
hlaenog prostora klimatizacijskim
sistemom (jednaka je osjetnom
toplinskom optereenju samo kada
temperatura zraka u prostoru ostaje
konstantna).

 RASHLADNI UINAK IZMJENJIVAA

koliina energije koja se odvodi na
izmjenjivau koji opsluuje jedan ili vie
hlaenih prostora jednaka je zbiru
trenutnih toplinskih optereenja svih
prostora koje opsluuje izmjenjiva,
plus svi vanjski dobici (od ventilatora,
od vodova, od topline i vlage vanjskog
zraka unesenog u rashladnu opremu).

Hlaenje osnovni principi

Hlaenje osnovni principi

Proraun toplinskog
optereenja
Prorauni toplinskog optereenja pri projektiranju
sistema klimatizacije se uglavnom koriste:
- za odreivanje volumenskog protoka u zranim
sistemima
- za odreivanje rashladnog uinka izmjenjivaa i
druge opreme

Proraun toplinskog
optereenja
za dimenzioniranje opreme GViK
sistema kao ulazni podaci sistema
za proraun potronje energije kako
bi se odabrala optimalna varijanta
rjeenja.
Optereenja se dijele u dvije skupine:
- vanjska optereenja
- unutarnja optereenja

 VANJSKA TOPLINSKA OPTEREENJA

toplinski dobici hlaenog prostora od
vanjskih izvora kroz vanjske povrine
zgrade ili kroz vanjske i pregradne zidove:

1. Toplinski dobici kroz vanjske zidove i krovove

2. Solarni toplinski dobici kroz ostakljenja
3. Toplinski dobici provoenjem kroz ostakljenja
4. Toplinski dobici kroz pregradne zidove i
unutarnja vrata
5. Infiltracija vanjskog zraka u hlaeni prostor

 UNUTARNJA TOPLINSKA
OPTEREENJA odavanje osjetne i
latentne topline toplinskih izvora unutar
hlaenog prostora:
1. Osobe
2. Rasvjeta
3. Oprema i ureaji

Vrno optereenje i blok

optereenje
VRNO OPTEREENJE ZONE
maksimalno toplinsko optereenje
prostora u prikazu optereenja
regulacijske zone iste orjentacije i
slinih karakteristika unutarnjeg
optereenja izraunato prema
vanjskim projektnim
uslovima za ljeto

Vrno optereenje i blok

optereenje
maksimalni zbir komponenata
toplinskog optereenja zone (solarno
optereenje kroz prozorska stakla,
prolaz topline kroz krov, unutarnje
optereenje od elektrine rasvjete) u
promatranom vremenu daje
dobavni volumenski protok zraka
potreban za zonu.

Vrno optereenje i blok

optereenje
BLOK OPTEREENJE (prostora, sprata
ili zgrade) maksimalni zbir
komponenata toplinskog optereenja
za taj prostor u datom vremenu
daje dobavni volumenski protok
zraka potreban za to podruje.

Proraun toplinskog
optereenja
OSNOVNI POSTUPAK
procjeniti maksimalno toplinsko
optereenje za svaku
prostoriju/prostor ili zonu koju treba
hladiti maksimalno toplinsko
optereenje zgrade projektno
toplinsko optereenje.

 VANO!
Postupak je razliit od prorauna
toplinskih gubitaka kod grijanja;
Energija koju su apsorbirali zidovi,
pod, namjetaj, itd. pridonosi
toplinskom optereenju prostora s
vremenskim pomakom, tako da je dio
te energije prisutan i odaje se nakon
to su izvori topline iskljueni ili nisu
vie prisutni

 ovaj vremenski pomak se mora

uzeti u obzir kod prorauna
toplinskog optereenja budui da
optereenje prostora moe biti
razliito od trenutnih toplinskih
dobitaka (mora se koristiti
nestacionarna analiza).

 izraunavanje toplinskog
optereenja se treba provesti za
nekoliko sati za redom u projektnom
danu da bi se naao maksimalni zbir
svih komponenata toplinskog
optereenja.

Metode prorauna toplinskog

optereenja
Dva osnovna pristupa:
1. Proraun energetskom analizom
- izraunavanje potronje energije i
uporeivanje proraunskih opcija
METODA TOPLINSKE BILANCE - HB
(Heat Balance)

2. Proraun toplinskog optereenja

- proraun maksimalnog optereenja
za dimenzoniranje/izbor opreme
METODA VREMENSKIH REDOVA
ZRAENJA - RTS (Radiant Time
Series)

METODA PRENOSNIH FUNKCIJA - TFM

(Transfer Function Method)
Metoda Ukupne Ekvivalentne
Temperaturne Razlike /Vremensko
Osrednjavanje - TETD/TA (Total
Equivalent Temperature Differential /
Time Averaging)

 Metoda Temperaturne Razlike

Toplinskog Optereenja /Toplinskog
Optereenja Od Sunca / Faktora
Toplinskog Optereenja CLTD/SCL/CLF (Cooling Load
Temperature Differential / Solar
Cooling Load / Cooling Load Factor

1. METODA TOPLINSKE BILANCE (HB)

Postavljaju se toplinske bilance
provoenja, konvekcije i zraenja
pojedinano za svaku povrinu
prostorije, te konvektivna toplinska
bilanca za zrak u prostoriji.

Pretpostavke modela:
Jednolika temperatura u cijeloj zoni
Jednolike temperature povrina
Jednoliko dugovalno i kratkovalno
toplinsko zraenje
Povrine prostorije zrae difuzno
Jednodimenzijsko provoenje topline
kroz povrine

 Proraun na osnovi srednjih vrijednosti u

odreenom vremenskom intervalu, npr.
1 h.
- za detalje pogledati ASHRAE
Handbook of fundamentals 2001; i
McQuinston, Parker, Spitler: Heating,
Ventilating, and Air Conditioning
Analysis and Design, 2000

METODA TOPLINSKE
BILANCE (HB)
Model s toplinskim bilansama se
posmatra kao etiri odvojena procesa:
1. Toplinska bilanca na vanjskoj
povrini
2. Provoenje kroz zid
3. Toplinska bilanca na unutarnjoj
povrini
4. Toplinska bilanca za zrak

 potrebno je provesti rjeavanje

parcijalnih diferencijalnih jednadbi i
postupak esto ukljuuje iteraciju
omoguuje detaljnu simulaciju rada
sistema za svaki sat (za svih 8760
sati u godini)
koristi se uglavnom u istraivanjima i
detaljnim analizama

 varijable modela su temperature

unutarnjih i vanjskih povrina, te
temperatura zraka (ako je zadan
kapacitet GViK sistema) rjeavanje
zahtjeva koritenje dvostruke
iteracijske petlje.
NUNO KORITENJE RAUNALA!

Pregled RTS metode

METODA PRENOSNIH FUNKCIJA

(TFM)
ideja je da se pojednostavi sloen
postupak prorauna kod HB metode
izraunavanje zahtjeva mnoenje
prenosnih funkcija sa rezultatima
toplinskih dobitaka preko vremenskih
redova i kasnije sumiranje tih
umnoaka vri se na raunalu.

Naela metode:
-izraunavanje toplinskog optereenja
prostora koritenjem TFM metode se
sastoji od dva koraka:
1. toplinski dobici ili toplinski gubici od
vanjskih zidova, krovova i podova se
izraunavaju koristei odzivne faktore
ili CTF koeficijente; solarni i unutarnji
dobici se izraunavaju direktno za odreeni
sat

 2. Koriste se koeficijenti prenosne funkcije

prostorije ili teinski faktori za prostoriju
da bi se toplinski dobici pretvorili u
toplinska optereenja (ili toplinski gubici u
toplinsko optereenje kod grijanja).
za detalje, pogledati ASHRAE Handbook
of fundamentals 1997; i Wang: Handbook
of Air Conditioning and Refrigeration,
2001

-primjenjuje se Laplaceova
transformacija iz transformacije
vremenskih redova, uz ukljuivanje tri
skupa parametara:
- prenosne funkcije provoenja (CTF)
- prenosne funkcije prostorije (RTF)
- prenosne funkcije zraka (SATF)
- z-transformacija vremenskog reda
predstavlja pretvorbu kontinuirane
funkcije vremena u diskretnu funkciju
vremena.

 TFM uvodi:
- ukljuivanje toplinske akumulacijske
mase dijelova zgrade
- ukljuivanje uticaja toplinske mase
na temperaturu zraka
- razlikovanje izmeu prenosa topline
konvekcijom i zraenjem