Bab 3

Elektrik
KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved
SUMBER ELEKTRIK
1. Elektrik adalah sumber tenaga yang
penting dalam kehidupan seharian.
2. Tenaga elektrik dapat dihasilkan
daripada sumber yang pelbagai
1. Kemagnetan

2. Tindakan kimia

3. Cahaya

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

KEMAGNETAN
1. Elektrik terhasil
apabila sebatang
magnet digerakkan di
dalam gegelung
wayar.
2. Bila magnet bergerak,
galvanometer akan
bergerak.
3. Arus elektrik yang
terhasil dinamakan
Arus Aruhan.

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

 1. Dinamo terdiri daripada
1. Magnet kekal
Dinamo 2. Teras besi lembut
3. Gegelung wayar
2. Putaran dinamo oleh
roda basikal
menyebabkan medan
magnet pada magnet
kekal bergerak.
3. Medan magnet yang
bergerak akan dipotong
oleh gegelung dawai
lalu menghasilkan
aruhan arus elektrik.
4. Voltan akan bertambah
jika putaran roda basikal
semakin laju.

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved
Dinamo

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

Turbin
1. Turbin digunakan pada
penjana kuasa elektrik di
stesen penjana kuasa
hidro, wap dan diesel.
2. Mempunyai rotor yang
dapat diputar oleh aliran
air, stim atau angin.
3. Turbin menukarkan tenaga
kinetik kepada tenaga
mekanikal untuk
menggerakkan pelbagai
jenis mesin seperti pam
air dan penjana elektrik.

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

 TINDAKAN KIMIA
1. Tindakan kimia boleh digunakan untuk
menghasilkan tenaga elektrik.
2. Tenaga yang dihasilkan adalah sedikit
kuantitinya.
3. Elektron mengalir daripada punca negatif ke
punca positif dengan adanya unsur-unsur
dalam elektrolit.
4. Dua cara tindakan kimia:
1. Sel Basah
2. Sel Kering

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

Sel Kering
1. Voltan yang dihasilkan sel
kering adalah 1.5 volt.
2. Sel ini digunakan dalam
peralatan elektrik bervoltan
rendah seperti radio, lampu
suluh, jam dan alat mainan.
3. Kelemahannya, sel ini tidak
dapat digunakan lagi setelah
casnya habis.

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

Binaan Sel Kering

Penutup
Loyang

Elektrolit
Batang
Zink Karbon

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

 Sel Basah
1. Tenaga yang dihasilkan
oleh sel basah lebih tinggi
dari sel kering.
2. Sel asasnya adalah sel
Asid Plumbum, Asid
Sulfurik Cair sebagai
elektrolitnya.
3. Sel basah dapat dicas
semula.
4. Digunakan dalam
kenderaan seperti kereta,
lori, bas dan motosikal.
KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved
Jenis-Jenis Sel
1. SEL ALKALI
1. Digunakan pada alat voltan rendah seperti lampu suluh dan
radio
2. Tidak boleh dicas semula
2. SEL LITHIUM
1. Digunakan dalam jam tangan
2. Tidak boleh dicas semula
3. SEL MERKURI
1. Digunakan dalam peralatan voltan tinggi dalam jangka masa
yang lama.
2. Tidak boleh dicas semula
4. SEL NIKEL KADMIUM
1. Digunakan pada telefon bimbit
2. Boleh dicas semula
KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved
 CAHAYA
CAHAYA 1. Bahan kimia seperti kalium,
natrium, salenium dan
silikon akan menghasilkan
arus elektrik yang sedikit
apabila didedahkan pada
Bahan Lutsinar
cahaya.
2. Prinsip ini diaplikasikan
Besi
dalam sel foto dan sel solar
seperti pada kamera,
G kalkulator dan alat pemanas
Kristal (hablur) air.
seperti selenium

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

BARANGAN ELEKTRIK

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

Kegunaan Elektrik
Tenaga Seterika, cerek, periuk
nasi, pembakar roti,
Haba

Tenaga Kipas angin, pengisar

Kinetik elektrik, mesin basuh,
TENAGA
ELEKTRIK
Tenaga Radio, tv, pembesar
Bunyi suara, telefon.

Tenaga Lampu pendarfluor,

Cahaya lampu pijar (mentol).

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

JENIS WAYAR
DAN KERJA
PENDAWAIAN
ALATAN TANGAN
JENIS WAYAR
JENIS PLAG
FIUS

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

Pena Ujian
1. Menguji dan
mengesan kebocoran
arus elektrik.
2. Mengetatkan dan
melonggarkan skru
kecil.
3. Mentol neon akan
menyala apabila mata
pena menyentuh
punca arus elektrik.

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

Pemotong Sisi
1. Memotong wayar
elektrik.
2. Memotong lebihan
wayar pada punca
tamatan.
3. Memotong kaki
komponen
elektronik.
KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved
 Playar Gabung
1. Digunakan untuk memegang,
mencengkam, memotong, membentuk
dan membengkok.

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

 Playar Muncung Tirus

1. Untuk memegang
benda kecil
2. Membentuk kaki
komponen
3. Memotong dawai dan
kaki komponen
4. Mencapai sesuatu di
ruang yang sukar.
KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved
Penjalur Wayar
1. Untuk menjalur dan
memotong wayar.
2. 2 jenis :
1. Penjalur wayar
mudah.
2. Penjalur wayar
spring.

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

 JENIS WAYAR
WAYAR KUPRUM BERENAMEL

WAYAR LEMBAR TUNGGAL

WAYAR TERAS TUNGGAL

WAYAR TERAS KEMBAR WAYAR TERAS TIGA

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

 JENIS PLAG

PLAG 2 PIN PLAG 3 PIN PLAG 3 PIN

2 AMPERE 13 AMPERE 15 AMPERE

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

Plag 3 Pin 13 Ampere

BIRU - NEUTRAL (N)

HIJAU - EARTH (E)
PERANG - LIVE (L)

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved
 FIUS
1. Fius digunakan untuk melindungi litar
dan perkakasan elektrik.
2. Juga mencegah kemalangan yang
mungkin berlaku akibat litar pintas.
3. Unit ukuran fius ialah ampere.
4. Apabila arus terlalu tinggi, fius akan lebur
dan aliran arus elektrik terputus.

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

 Fius
5. Terdapat 2 jenis fius 1. Tiub kecil yang
mempunyai
1. Fius katrij sesentuh logam di
hujungnya.
2. Tidak boleh
digunakan semula
jika terbakar.
3. Perlu diganti fius
baru dengan
2. Fius dawai ampere yang sama.

1. Berbentuk dawai / wayar.

2. Dapat digantikan dengan dawai
yang mempunyai kadaran
ampere sama.

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

LAMPU PENDARFLUOR

1. Digunakan di rumah kediaman dan

bangunan.
2. Menghasilkan cahaya yang berwarna
putih dan lebih terang daripada lampu
pijar.

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

Bahagian utama:
a) Tiub pendarfluor
Diperbuat daripada kaca yang berisi dengan
gas argon dan merkuri.
Bahagian dinding disalut dengan lapisan fosfur.
Terdapat dua pin elektrod di kedua-dua hujung
tiub.
Tiub menghasilkan sinaran ultraungu apabila
dialirkan arus elektrik.

b) Pemegang tiub
Berfungsi untuk menyangga tiub pendarfluor.

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

Bahagian utama:
c) Perumah
Melindungi pemegang tiub, cok dan suis
penghidup.

d) Cok
Digunakan untuk membekalkan voltan tinggi
pada awal penyalaan dan menstabilkan voltan
selepas lampu menyala.
Lampu tidak akanmenyala jika cok rosak.

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

Bahagian utama:
e) Suis penghidup
Berfungsi untuk menghidupkan lampu
Tidak berfungsi selepas lampu menyala.
Lampu tidak akan menyala atau berkelip-kelip
jika suis penghidup rosak

f) Pemegang suis penghidup

Menempatkan suis penghidup

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

REFLEKSI
1. Tenaga elektrik dapat dihasilkan daripada 3
sumber? Nyatakan.
2. Nyatakan 4 jenis tenaga yang boleh dihasilkan
daripada tenaga elektrik?
3. Nyatakan fungsi 6 alatan tangan yang
digunakan dalam kerja pendawaian elektrik?
4. Nyatakan 5 jenis wayar?
5. Nyatakan 3 jenis plag?
6. Nyatakan 3 jenis tamatan plag 3 pin 13 ampere?
7. Apakah fungsi fius di dalam litar?
KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved
 Selamat
Mengulangkaji
KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved