Modyul 9

Ang Proseso ng
Pagsasalin: Ang Aktuwal
na Pagsasalin
Sa modyul na ito, inaasahang
magagawa mong:
malaman ang wastong
pamamaraan ng pagsasalin
matukoy ang pagiging
komunikatibo ng tekstong
isinasalin; at
magamit ang nasasaling
teksto bilang isang
hakbang sa pagbuo ng
isang pananaliksik.
Hindi dahil sa alam mo na ang SL
at TL, maari ka nang
makapagsalin. Layon ng isang
komunikatibo, kung hindi man
matagumpay na pagsasalin, ang
magkaroon ng tumbasan sa mga
pakahulugan ng mga sangkot na
wika. Sa ganitong paraan,
maitutuwid ang isang pagsasalin
na mas maiintindihan ng isang
sumusuri o bumabasa. Maraming
paraan ng proseso ng pagsasalin.
Ang mg paraang ito ang
magsisikbing gabay sa inyo upang
makapagsimula sa mga hakbang
sa pagsasalin.
Pagnilayan:
1. Nakagawa kana ba ng isang
major na pagsasalin bilang
isang estudyante? Ano iyon?
2. Kung hindi pa, ano sa palagay
mo ang tekstong dapat mong
isalin na mas makapanghahamon
sa iyo sa pag-unawa ng wika at
kultura? Bakit?

3. Kung oo, anong Karanasan

ang hindi mo malilimutan
habang nagsasalin ka?
Magagamit mo ba ito sa ibang
pagkakataon? Paano
Pansinin ang mga Halimbawa ng
salin sa ibaba;

Source Language Target

Language
The house is Maganda ang
beautiful bahay

Masasabing naisasalin ang SL

alinsunod sa kahulugan ng house at
beautiful. Ganoon din ang The at is.
 May maiisip ka pa bang tumbas na
salita sa mga nabanggit na mga
salita sa SL? Sa iyong palagay,
base sa pang-araw-araw mong
karanasan sa pagpapahayag, may
iba pa bang pakahulugan ang SL na
katumbas sa TL?
Source Language Target Language
The house is Maganda ang
beautiful bahay
Pantig
a = /ey la = /el-ey/
bra= /bi-ar-ey /kon=/ key-o-en/

Daglat
Bb. (Binibini) = /Kapital bi-bi/
Gng. (Ginang) = /Kapital ji-en-ji/
Inisyal ng Tao
MAR ( Manuel A. Roxas) =
/em-ey-ar/
LKS(Lope K. Santos) = /el-
key-es/

Akronim
GAT(Galian sa Arte at Tula)
= / ji-ey-ti/
Inisyal ng Samahan
KWF /key-dobolyu-ef/
NGO /en-ji-o/

Simbolong Pang-
agham/Pangmatematika
Fe (iron) = /ef-i/
Lb (pound) = /el-bi/
Pasulat na Pagbaybay
Mananatili sa pagsulat at pagbasa
ng mga karaniwang salita ang isa-
sa-isang tumbasan ng letra at
makabuluhang tunog na ang ibig
sabihin, isa lamang ang tunog sa
pagbigkas ng bawat letra kapag
naging bahagi ng karaniwang
salita.
a. Sa pagsulat ng mga katutubong
salita at mga hiram na
karaniwang salita na naasimila
na sa sistema ng pagbaybay sa
Wikang Pambansa ay susunod
na rin ang kung ano ang bigkas
ay siyang sulat at kung ano ang
sulat ay siyang basa.

Halimbawa:
bapor (vapor) kotse (coche)
bangko (banco) kahon (cajon)
b. Ang dagdag na walong letra:
C,F,J,N,Q,V,X,Z ay ginagamit sa mga:

1.Pantanging ngalan
Halimbawa:
Tao Lugar
Carmelita Canada
Quirino Texas
Exequil Nueva Vizcaya
Pantanging ngalan
Halimbawa;
Gusali Sasakyan
Twin Towers Victory Liner
Grand Villa Hotel Thai
Airlines
Certeza BLDG. JAM Line
2. Salitang katutubo mula sa ibang
wika sa Pilipinas
Halimbawa: Kahulugan
Hadji ( lalaking Muslim na nakarating
sa Mecca)
Vakul (panakip sa ulobilang
pananggalang sa ulan at init ng
araw na yari sa isang uri ng
palmera o dahon ng saging)
Ifun ( pinakamaliit na banak)
Panumbas sa mga Hiram
na Salita
Pinababagal ng 1987 Patnubay sa
Ispeling ang leksikal na
elaborasyon ng Filipino,
Nililimitahan nito ang panghihiram
ng mga salita dahil sa paghihigpit
sa paggamit ng walong dagdag na
letra(C,F,J,N,Q,V,X,Z) doon lamang
sa mga sumusunod ;
Pantanging ngalan
Salitang katutubo mula sa
ibang wika sa Pilipinas
Salitang hindi konsistent ang
ispeling o malayo ang ispeling
sa pagbigkas na kapag
binaybay ang orihinal na
ispeling nito.
Salitang pang-agham at
 Kung kayat napapanahon
lamang ang pagrebisa sa mga
tuntunin sa ispeling. May
mahalagang kraytirya para
matamo ang episyenteng sistema
ng ispeling:

1.Kasimplehan at ekonomiya na
kaugnay ng isa-isang tumbasan ng
tunog at letra, at

2.Fleksibilidad ang pagtanggap ng

 Sa paghanap ng panumbas sa mga
salita buhat sa wikang Ingles,
maaaring sundin ang mga sumusunod
na paraan:
a. Ang unang pinagkukunan ng mga
hiram na salitang maaaring itumbas
ay ang leksikon ng kasalukuyang
Filipino.
Halimbawa:
Hiram na salita Filipino
rule tuntunin
Ability kakayahan
b. Maaaring kumuha o gumamit
ng mga salitang mula sa ibang
katutubong wika ng bansa.

Hiram na salita Filipino

Imagery haraya(tagalog)
Husband
bana(hiligaynon)
Muslim priest
c. Bigkasin sa orihinal na anyo
ang hiniram na salita mula sa
Kastila, Ingles, at iba pang
wikang banyaga, at saka
baybayin sa Filipino.

Kastila Filipino
Cheque tseke
Litro litro
Ingles Filipino
Centripetal sentripetal
Commercial komersyal
Advertising advertayzing

Iba pang wika Filipino

Coup detat(French) kudeta
Glasnost(Russian) glasnost
Blitzkrieg(German) blitzkrieg
d. Kung walang katumbas sa
Kastila o kung mayroon man ay
maaaring hindi nauunawaan ng
nakakarami, hinihiram nang
tuwiran ang katawagang Ingles
at binabaybay ito ayon sa
sumusunod na paraan:
1.Kung konsistent ang baybay ng
salita, hiramin ito nang walang
pagbabago.
halimbawa:
Salitang Banyaga Filipino
Reporter reporter
Soprano soprano
Memorandum memorandum
2.Kung hindi konsistent ang
baybay ng salita, hiramin ito at
baybayin nang konsistent, ayon
sa simulain kung ano ang bigkas
ay siyang sulat at kung ano ang
sulat ay siyang basa.

Halimbawa:
Salitang Hiram Filipino
Control kontrol
Meeting miting
 Gayunpaman,may ilang
salitang hiram na maaaring
baybayin sa dalawang
kaanyuan, ngunit kailangan
ang konsistensi sa paggamit.

Halimbawa:
Kongregasyon
konggregasyon
3.May mga salita sa Ingles o sa
iba pang banyagang salita na
lubhang di-konsistent ang
ispeling o lubhang malayo ang
ispeling sa bigkas na:
a.) Maaaring hayaan na muna sa
orihinal na anyo o panatilihin ang
ispeling sapagkat kapag
binaybay ayon sa alpabetong
Filipino ay hindi na mababakas
ang orihinal na ispeling nito.
Halimbawa:

Coach rendezvous
Sandwich sausage
 Malinaw ang mga lapit sa
panghihiram. Gayunpaman, sa
pagpili ng salitang gagamitin
isaalang-alang din ang mga
sumusunod:

1. Kaangkupan ng salita
2. Katiyakan sa kahulugan ng
salita
FILIPINO Bilang WIKANG
PAMBANSA
 Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134,
s. 19737, ipinahayag ng Pangulong
Manuel L. Quezon ang pagkakaroon ng
Wikang Pambansa ng Pilipinas batay
sa Tagalog.

1940 sinimulang ituro ang wikang

pambansa sa paaralang publiko at
pribado.
1959 ang wikang pambansa ay
tinawag na Pilipino batay sa
Tagalog.

Konstitusyon ng 1986 ang Wikang

Pambansa ay itinadhanang
tawaging Filipino gaya ng
nasasaad:
Artikulo XIV, Sek. 6 . Ang wikang
pambansa ng Pilipinas ay Filipino.

Bilang pag-alinsunod sa nasabing

batas, Filipino ang ngalan ng
wikang pambansa sa
kasalukuyan.Ito ay batay sa
Pilipino, na siyang umiiral na wika.
 Deskripsyon ng Filipino ayon
sa KWF:
Ang Filipino ang katutubong wika
na ginagamit sa buong Pilipinas
bilang wika ng komunikasyon ng
mga etnikong grupo.Katulad ng iba
pang wikang buhay, ang Filipino ay
dumaraan sa proseso ng paglinang
sa pamamagitan ng panghihiram
sa mga wika sa Pilipinas at mga di-
katutubong wika at ebolusyon ng
ibat ibang barayti ng wika para sa
 Bokabularyo mula sa mga
wika
ng ating bansa
jihad(muslim)
Buang(bisayas)
Gurang(bisaya)
Manong/manang(Ilocano)
Pinakbet(Ilocano)
Kaibahan ng Filipino sa
Tagalog at Pilipino
Ang tagalog ay isang wikang natural
at may mga katutubo itong
tagapagsalita.

Isa rin itong partikular na wika na

sinasalita ng isa sa mga
etnolinggwistik na grupo sa bansa na
tinatawag ding Tagalog(Constantino,
sa Bernales,et al. 2002)
1959- Pumasok ang pangalang
Pilipino bilang wikang
pambansa .Bunga ito ng
kalituhang ibinunga ng
pagbatay sa awikang
pambansa sa Tagalog noong
1937.
Kautusang Pangkagawaran
Bilang 59
-itinakda na tuwing tutukuyin
ang wikang pambansa, ito ay
tatawaging Pilipino.
Kaya sa mga eskwelahan noon, mas
tama ang aklat kaysa libro; ang
takdang aralin kaysa asaynment; ang
pamantasan kaysa unibersidad; ang
dalubhasaan kaysa kolehiyo; ang mag-
aaral kaysa estudyante.Tinatawag ito
ni Prof. Leopoldo Yabes na Tagalog
Imperialismna nagbunga ng mga
negatibong reaksyon sa mga di-
tagalog.
Sa kasalukuyan, hindi na tama ang
argumentong ang Filipino ay
Tagalog din.Wika nga ni
Almario( sa Bernales, et al. 2006),
hini lamang natin inintinding
mabuti.Samantala, may mga
miskonsepsyon pa rin sa wikang
Filipino na kailangan nating
linawin.
Ang pangalang Filipino ng ating
wikang pambansa ay hindi galing
sa Ingles na Filipino na tawag sa
ating mga mamamayan ng
Pilipinas.
Hindi rin isang akomodasyong
pampulitika ang pagbabago ng
pangalan ng wikang pambansa
mula sa Pilipino sa Filipino.
Ano ag pinakaesensya ng
konsepto ng wikang Filipino?

- Pagiging pambansang
LINGUA FRANCA
Bilang isang lingua franca, ito
ang nagsisilbing pangalawang
wika ng higit na nakararami sa
buong bansa na ating
ginagamit sa
pakikipagtalastasan saisat isa
lalo na sa mga syudad, kahit pa
mayroon tayong kani-kaniyang
katutubo at unang wika gaya
 Nasa kalooban ngayon ng Filipino
ang paglinang sa sanyata at
rang-ay ng Iloco, sa usuang at
bihud ng Visaya, sa Santing ng
mga Kapampangan, sa suyad ng
Manobo. Smantalay hindi ito
hadlang sa madaliang pagpasok ng
shawarma, sashimi, shabu,
odd-eve, at iba pang idargasa
ngsatelayt at fax ng
globalisasyon.
 Ang Filipino ay higit pang
palalawakin at payayabungin
tungo sa intelekwalisasyon
upang patuloy na makaagapay
sa pag-unlad ng bansa, at
maging epektibong
kasangkapan sa ating
pakikipagtalastasan.
Makabagong Alpabetong
Filipino
Mga Tiyak na
Tuntunin sa
Gamit ng
Walong
A. Letrang C
1. Panatilihin ang letrang C kung
ang salita ay hiniram sa
orihinal na anyo.
Halimbawa:
Calculus
Chlorophyll
Carbohydrates
2. Palitan ang letrang C ng letrang
S kung ang tunog ay )/s/ at ng
letrang K kung ang tunog ay /k/
kapag binaybay sa Filipino ang
hiram na salitang may letrang C.
Halimbawa:
Participant = partisipant
Central = sentral
Card = kard
 B. Letrang F
Gamitin ang letrang F para sa
tunog /f/ sa mga hiram na salita.

Halimbawa:
Tofu
Foto
French fries
futbol
 C. Letrang J
Gamitin ang letrang J para sa
tunog /j/ sa mga hiram na salita.

Halimbawa:
Jam
Jaket
Sabjek
Objek
D. Letrang n(enye)
1.Panatilihin ang letrang kung ang
salita ay hiniram sa orihinal na
anyo.

Halimbawa:
El Nio
Malacaang
Nio
D. Letrang n(enye)
2. Palitan ang letrang ng mga
letrang NY kapag binaybay sa
Filipino ang hiram na salitang
.

Halimbawa:
Pia = pinya
Cariosa = karinyosa
Baera = banyera
E. Letrang Q
1. Panatilihin ang letrang Q kung
ang salita ay hiniram sa orihinal
na anyo.

Halimbawa:
Quo vadis
Quantum
Opaque
E. Letrang Q
2. Palitan ang letrang Q ng letrang KW
kung ang tunog ay /kw/ at ng letrang
K kung ang tunog ay /k/ kapag
binaybay sa Filipino ang hiram na
salitang may letrang Q.
Halimbawa:
Quarter = kwarter
Quorum = korum
Querida = kerida
F. Letrang V
Gamitin ang letrang V para sa
tunog /v/ sa mga hiram na
salita.

Halimbawa:
Verbatim
Varayti
Video
Vertebrate
G. Letrang X
1. Panatilihin ang letrang X kung
ang salita ay hiniram sa orihinal
na anyo.

Halimbawa:
Axiom
Xylem
Exodus
G. Letrang X
2. Palitang ang letrang X ng
letrang KS kung ang tunog
ay /ks/ kapag binaybay sa
Filipino ang hiram na salitang
may letrang X.

Halimbawa:
Experimental = eksperimental
Taxonomy = taksonomi
H. Letrang Z
Gamitin ang letrang Z para sa
tunog /z/ sa mga hiram na salita.
Halimbawa:
Zebra
Zinc
Zoo
Bazaar
Magazine
Pantig at Palapantigan
1.Pantig
Ang pantig ay isang saltik ng dila
o walang antalang bugso ngtinig
sa pagbigkas ng salita.
Halimbawa:

A-ko sam-bot
i-i-wan mang-ya-ya-ri
It-logma-a-a-ri
 2.Kayarian ng Pantig
Ang pagtukoy sa pantig, gayundin
sa kayarian nito, ay sa
pamamagitan ng paggamit ng
simbolong K para sa katinig at P
para sa patinig.
Halimbawa:
Kayarian Halimbawa
P u-pa
KP ma-li
Kayarian Halimbawa
KPK han-da
KKP pri-to
PKK eks-per-to
KKPK plan-tsa
KPKK trans-por-ta-syon
KKPKK shorts
 3. Paraan ng Pagpapantig
Ang pagpapantig ay paraan ng
pagbaha-bahagi ng salita sa mga
pantig.
a.Kapag may magkasunod na dalawa
o higit pang patinig sa posisyong
inisyal, midyal at final na salita, ito
ay hiwalay na mga patinig.

Halimbawa:
Aalis a-a-lis
Maaga ma-a-ga
Totoo to-to-o
B. Kapag may dalawang magkaibang
katinig na magkasunod sa loob ng
isang salita, maging katutubo o
hiram man, ang una ay kasama sa
patinig na sinusundan, at ang
pangalawa ay sa patinig na
kasunod.
Halimbawa:
Buksan buk-san
Pinto pin-to
Sobre sob-re
c. Kapag may tatlo o higit pang
magkakaibang katinig na
magkakasunod sa loob ng isang
salita, ang unang dalawa ay
kasama sa patinig na
sinusundan at ang huli ay sa
patinig na kasunod.

Halimbawa:
Eksperimento eks-pe-ri-men-to
Transkripsyon tans-krip-syon
d. Kapag ang una sa tatlong
magkakasunod na katinig ay m o
n at ang kasunod na dalawa ay
alinman sa bl,br,pl,tr ang unang
katinig (m o n) sa sinusundang
patinig ay kasama at ang huling
dalawa ay susunod sa patinig.
Halimbawa:
Asembleya a-sem-ble-ya
Alambre a-lam-bre
Balandra ba-lan-dra
e. Kapag may apat na
magkakasunud-sunod na katinig sa
loob ng isang salita, ang unang
dalawang katinig ay kasama sa
patinig na sinusundan at ang huling
dalawa ay sa patinig na kasunod.

Halimbawa:
Esktradisyon esk-tra-dis-yon
Eksklusibo eks-klu-si-bo
4.Pag-uulit ng Pantig
a.Kapag ang unang tunog ng
salitang ugat o batayang salita
ay patinig, ang patinig lamang
ang inuulit.

Halimbawa:
A-lis a-a-lis
Am-bon a-am-bon
Ang tuntunin ding ito ang
sinusunod kahit may unlapi ang
salita.

Halimbawa:
Mag-a-lismag-a-a-lis
Umam-bonuma-am-bon
Umeks-tra u-me-eks-tra
b. Kung ang unang pantig ng
salitang-ugat ay nagsisimula sa
KP (Katinig-Patinig) , ang katinig
at ang kasunod na patinig
lamang ang inuulit.

Halimbawa:
Ba-sa ba-ba-sa mag-ba-ba-
sa
La-kad la-la-kad ni-la-la-kad
Tak-bo ta-tak-bo nag-ta-tak-bo
c. Kung ang unang pantig ng
salitang-ugat ay may KK (klaster
ng katinig) na kayarian, dalawang
paraan ang maaaring gamitin.

1.Inuulit lamang ang unang katinig

at patinig.

Halimbawa:
piso pi-pi-so
2. Inuulit ang klaster na katinig,
kasama ang patinig .

Halimbawa:
Plan-tsa pla-plan-tsa-hin
Pri-to pri-pri-tu-hin
Kwen-to kwe-kwen-tu-han
Maraming
salamat
sa
pakikinig