Ang Ibong

Nakahawla
Pagpapalalim na Gawain
Sa araling ito ikaw ay lilikha ng
sarili mong tula tungkol sa
paggalang sa pagkapantay-
pantay ng tao, anuman ang kulay
at lahi. Lalapatan mo ng himig
ng isang kilalang awitin o
orihinal mong himig.
Mahalagang Tanong
Bakit hindi dapat
manghusga at
magdiskrimina ng isang tao
nang dahil lang sa kanyang
lahi, kulay ng balat, itsura o
anyo, kasarian, o edad?
SIMULAN NATIN
Nasubukan mo na bang mahusgahan o
maging biktima ng diskriminasyon dahil
sa isang katangian o kalagayang taglay
mo na hindi mo naman ginusto? Ilahad
ang iyong karanasan.
 Anong naramdaman mo sa pangyayaring
ito o kung hindi mo pa naranasan ay ano
kaya ang naramdaman mo kapag nangyari
ito sa iyo?
Bakit kaya ang pakiramdam ng isang taong
nahuhusgahan dahil sa kalagayang hindi
naman niya ginusto ay para siyang
ikinulong sa isang hawla o ikinahon?
Alam Mo Ba?
Si Maya Angelou ay isang hindi
pangkaraniwang babae Lumaki siya sa
panahong laganap ang diskriminasyon sa mga
tulad niyang African-American subalit
napagtagumpayan niya ang lahat ng mga
pagsubok at masalimuot niyang nakaraan at sa
kabila ng mga itoy naging mahusay at
iginagalang siyang makata, manunulat, artista,
mang-aawit, at aktibistang nagtaguyod sa
karapatang sibil lalo nang mga kawa niya
African-American. Isinilang siya noong Abril 4,
1928 sa St. Louis, Missouri. Nang bata pa
siyay naghiwalay ang kanyang magulang.
Tumira siya sa kanyang lola sa Stamps,
Arkansas kung saan siya nakaranas ng
diskriminasyon nang dahil sa kulay ng kanyang
balat at taglay na lahi. Nang pitong taong
gulang siyay pinagsamantalahan siya ng
kasintahan ng kanyang ina at dahil ditoy
napatay ng kanyang tiyuhin ang lalaki. Sa labis
na trauma sa pangyayaring ito ay naging pipi
si Mayo Angelou sa loob ng maraming taon.
Maaga siyang naging ina sa edad na labing-
anim kaya naman napasok niya ang ibat-
ibang trabaho upang masuportahan ang sarili
at ang anak. Kalaunay naging asawa niya ang
Griyegong si Anastasios Angelopulos, kung
saan niya nakuha ang kanyang pangalan- ang
Maya ay mula sa palayaw niya noong bata pa
siya at ang Angelou ay mula sa pinaikling
apelyido ng kanyang asawa. Kinilala si Maya
Angelou sa isinulat niyang talambuhay na
pinamagatangKnow Why the Caged Bird
Sings, ang kauna-unahang akdang di piksyon
ng isang babaeng African-American na naging
New York Times best seller sa loob ng
dalawang taon -- isang hindi
pangkaraniwang pangyayari para sa isang
aklat. Nakilala rin siya sa obra niyang On
the Pulse of Morning, ang tulang binigkas
niya sa inagurasyon ni Pangulong Bill
Clinton noong 1993 at nagpanalo kay
Maya ng Grammy Award para sa husay
ng pagkakabigkas sa nasabing tula.
Isa ring mabuti at matapat na kaibigan si Maya
at ipinakita niya ito nang pataksil na mabaril at
mapatay ang matalik na kaibigan niyang si
Martin Luther King sa araw mismo ng kanyang
kaarawan noong Abril 4,1968. Huminto siyang
magdiwang ng kanyang kaarawan sa loob ng
maraming taon at sa halip taon-taon, tuwing
sasapit ang araw na iyon ay pinadadalhan niya
ng bulaklak ang biyuda ni King na si Coretta
Scott King.
Ginawa niya ito sa loob halos tatlumpung taon
hanggang sa yumao si Ginang King noong
1996.
Yumao si Maya Angelou noon lamang Mayo
28, 2014. Ikinalungkot at ipinagluksa ng
maraming tao sa buong mundo maging ng
mga kilalang personalidad ang kanyang
pagyao.
Si Pangulong Barack Obama man ay
nagpalabas ng mensahe para sa kanya na
nagsabing siya ay isang napakahusay na
manunulat, mabuting kaibigan, at isang
kahanga-hangang babae. Ipinaalala ni Maya
Angelou na tayong lahat ay mga anak ng
Diyos; at tayong lahat ay may maiaalay para
sa ating kapwa.
Pagyabungin Natin
A. Naiaantas ang mga salita ayon sa antas ng
damdaming ipinahahayag ng bawat isa
(F10PT-IIIc-78).
Iantas ang mga salitang nakasulat nang
madiin ayon sa tindi ng damdaming ipinahahayag
bawat isa. Isulat ang 1 para sa pinakamababaw at
3 sa pinakamatindi. Gawing gabay ang konsepto
Nainis
ng mga ako sa panunukso
pangungusap niya sa akin.
sa pag-aantas.
Nagngingit ako nang saktan niya ako at kunin pa
ang mga gamit ko
Nagalit ako nang subukan niya akong saktan.
 v
v Makapagpapalungkot sa kanya ang agawin mo ang
bagay na gusto
v
v
v
niya.
v Wala nang natira nang angkinin mo na ang lahat ng
pag-aari niya.
Huwag mo namang kunin ang gamit ng kapatid mo.
v
v Nasindak ako nang sabihin niyang hindi na ako
makaaalis sa lugar na
v
v
ito.
v
v Nahiya ako nang ipakilala niya ako sa mga kaibigan
niya.
Natakot ako nang malamang dadalhin niya ako sa
lugar na di ko kilala.
 v
v Ang panaginip niyay matingkad kayat hindi
8
mawala-wala
v
9 sa isip niya.
v
Napapangiti siya sa mga pangarap na naglalaro sa
isip
v
v
niya habang
nag-iisa.
Isang bangungot ang labis na nagdulot ng sindak o
takot sa kanya.
v
v Umigpaw siya upang makatawid sa mataas na
bakod
v
v
ng kulungan.
Tumalon siya para malaktawan ang makitid na
v
kanal
v sa tabing
kalsada.
Humakbang siya upang maabot ang dulo ng
B. Napagtatambal ang dalawang
salitang magkasingkahulugan
Hanapin at pagtambalin ang
dalawang salitang
magkasingkahulugan mula sa
mga nasa kahon. Isulat ang bawat
salitang magkatambal sa mga
linya sa susunod na pahina.
galit na libingan makitid masikip minimith
galit i
naglakas nangaha nanlilisik ninanais puntod
-loob s

1.____________________________at___________________________
_
2.____________________________at___________________________
_
3.____________________________at___________________________
_
4.____________________________at___________________________
 Maliban sa mga salitang nakilala
mo sa Payabungin Natin ay baka
may makita ka pang ibang salitang
hindi mo gaanong maunawaan ang
kahulugan kapag binasa mo na ang
ating aralin. Ikahon ang mga
salitang ito at kilalanin ang
kasingkahulugan gamit ang
diksiyonaryo o halawin ang
 ANG IBONG NAKAHAWLA
NI MAYA ANGELOU
Isang ibon ang umigpaw
sa likod ng hangin
at nagpalutang pababa sa may ilog
haggang sa magwakas ang agos
at nagtawtaw ng kanyang mga pakpak
sa kahel na silahis ng araw
at nangahas angkinin ang langit.
Ngunit and isang ibong nanlilisik
sa kanyang makitid na hawla
ay bihirang makasilip
sa mga rehas ng kanyang
pagngingitngit
mga pakpak niyay pinutulan at
mga paay tinalian
kayat siyay nagbuka ng tuka upang
makaawit.
Ang ibong nakahawlay umaawit

nang may kasindak-sindak na tinig

ng tungkol sa di-batid na mga bagay
ngunit minimithi ang kapayapaan
at ang kanyang himig ay naririnig
sa malayong burol
sapagkat ang ibong nakahawlay
umaawit ng kalayaan
Ang malayang ibon namay nag-iisip ng
ibang simoy
ng hangin malamyos sa mga punong
nagbubuntong-hininga
ng matatabang uod na naghihintay sa
damuhang sinisinagan
ng umaga
At ang langit ay itinuturingna kanyang
sarili
Ngunit ang isang ibong nakahawlay
nakatayo
sa puntod ng
mga pangarap
anino niyay sumisigaw sa tili ng isang
bangungot
mga pakpak niyay pinutulan at mga
paay tinalian
kayat siyay nagbuka ng tuka upang
Ang ibong nakahawlay umaawit
nang may kasindak-sindak na tinig
ng tungkol sa di-batid na mga bagay
ngunit minimithi ang kapayapaan
at ang kanyang himig ay naririnig
sa malayong burol
sapagkat ang ibong nakahawlay
umaawit ng kalayaan
-Salin ni Rogelio G. Mangahas
A. Nakikilahok nang masigasig at
matalino sa mga talakayan (F10PS-
IIIc-80)
1. Sino-sino ang sinisimbolo ng ibong
nakahawla? Sino-sino naman ang
sinisimbolo ng ibong lumilipad at
malaya?
2. Bakit kaya ito ang simbolismong
naisip ng may-akda para sa mga
taong kanyang pinatutungkulan?
4. Paano naging hawla ang maitim na
kulay ng mga taong may lahing
African-American? Batay sa mga
nalalaman mo sa kasaysayan, ano-
anong uri ng diskriminasyon ang
pinagdaanan nila nang dahil sa kulay
ng kanilang balat?
5. Bakit maituturing na hindi malaya
6. May mga tao ba sa ating bansang
maituturing ding mga ibong
nakakulong sa hawla hanggang sa
kasalukuyang panahon? Sino-sino
sila at sa paanong paraan sila
maituturing na nasa hawla?

7. Bakit mahalagang magkaroon ng

boses at paninindigan ang mga
PAGSULAT NG JOURNAL
Isulat sa inyong learning
journal ang sagot sa tanong
na ito:
Bakit hindi dapat manghusga at
magdiskrimina ng isang tao nang
dahil lang sa kanyang lahi, kulay ng
balat, itsura o anyo, kasarian, o
Nabibigyang-kahulugan ang ibat
ibang simbolismo at
matatalinghagang pahayag sa tula
(F10PB-IIIc-82)
Tukuyin ang kahulugan ng
mga simbolismo at
matatalinghagang pahayag na
ginamit ng may-akda sa tula.
Piliin ang titik ng tamang sagot.
1.Isang ibon ang malayang lumilipad hanggang
sa dulo ng ilog at sa silahis ng araw.
a. Mga taong kabilang sa lahing Puti na
nagagawang mamuhay nang malaya at
masagana nang walang gumagambala sa
kanilang payapang pamumuhay
b. Mga ibong pinalad na maisilang sa makapal
na kagubatan at walang gumagambala sa
kanilang payak subalit payapang kapaligiran
c. Mga taong isinilang na mayayaman at
makapangyarihan na siyang namumuno sa
2. Ang malayang ibon ay nangahas
angkinin ang langit.
a. Mga politikong gumagamit ng
kapangyarihan upang makapagnakaw
sa kaban ng bayan.
b. Mga ibong kumakain o kumukuha sa
anak o itlog ng kapwa nila ibong mas
mahina kaysa sa kanila
c. Mga taong nagdidiskrimina at
3. Ngunit ang isang ibong nanlilisik, sa
kanyang makitid na hawla ay bihirang
makasilip sa mga rehas ng kanyang
pagngingitngit.
a. Ang galit na nakadarama ng isang ibong
hindi makalipad na dapat sanang
ginagawa ng isang ibong tulad niya.
b. Ang galit na kinikimkim at hindi
maibulalas ng mga taong nagdaranas
ng diskriminasyon at kaapihan sa
4. Mga pakpak niyay pinutulan at mga
paay tinalian kayat siyay nagbuka ng tuka
upang makaawit.
a. Ang mga taong nakakulong sa mga
rehas ng bilangguan at dapat lang
makapagsalita rin dahil itoy bahagi pa
rin ng kanilang karapatan.
b. Ang mga taong inaapi at hinuhusgahan
batay sa kanilang lahi at kulay ay
nangahas magsalita at manindigan para
5. Ang malayang ibon namay nag-iisip ng
ibang simoy ng hanging malamyos sa mga
punong nagbubuntonghininga ng matatabang
uod na naghihintay sa damuhang sinisinagan
ng umaga.
a. Ang mga oportunidad at pagkakataong
naibibigay sa mga Puti na hindi basta
natatamo ng mga Itim dahil sa hindi pantay
na pagtanaw ng lipunan sa kanila.
b. Ang mas malalakas na ibon ay umuubos sa
mas maiinam na pagkain kaya naman wala
Nasusuri ang kasiningan at bisa ng
tula (F10PN-IIIc-78)
Ang tulang binasa o pinakinggan ay
hindi lang basta maganda at masining.
Bagkus, ito ay nagtataglay ng mga
bisang pumupukaw sa isipan at
damdamin. Suriin at lagyan ng
tsek(/) ang mga bisang taglay ng tula,
ekis sa hindi. Maglahad ng paliwanag
sa mga nilagyan mo ng tsek.
1.Dama ang hapis, galit at
kalungkutan ng may-akda sa malupit
at mahirap na sitwasyong
pinaglagyan sa kanila ng lipunan nang
dahil sa kulay ng kanilang balat.
2.Galit at awa ang mamamayani sa
mambabasa dahil sa kalagayan ng
ibong nakatali na ang mga paa ay
nakakulong pa sa isang hawla.
3.Humihingi ng kalayaan at
pagkawala sa tanikala ng pang-
aapi at diskriminasyon ang
mensaheng ipinararating ng
4.Kayamanan at salapi ang
tula.
hinihiling ng ibon sa hawla
upang maluwag niyang
matanggap ang kanyang
5. Mabisang nailalarawan ang
malaking agwat sa pagitan ng
dalawang lahing pinatitingkad
ng pagkakaiba ng kulay ng
6. Naghahangad ng
balat.
kapangyarihan ang mga Itim
upang sila naman ang mamuno
at ang mga Puti naman ang