E DREJTA E ARBITRAZHIT

BARTES I LNDS

Prof.dr.ADNAN JASHARI
 NDERMJETESIMI

- Kuptimi
sht veprimtari jashtgjyqsore, q realizohet nga nj person i tret
(ndrmjetsi), pr zgjidhje t mosmarrveshjeve ndrmjet subjekteve t
s drejts n pajtim me kushtet e parashikuara n kt ligj(neni 2)

- Qellimi

qllimi i ndrmjetsimit nuk sht q t vrtetohet se cila nga

palt ka t drejt, por t gjendet zgjidhje e pranueshme e cila do
ti knaq interesat e donjrs nga palt n kontest.
-Trajtimi juridik i ndermjetesimit ne
Kosove
Ligji Nr. 03/L-057
per ndermjetesimit

-Parimet(nenet 3,4,5,6,7)
1.Shprehjes se lire te vullnetit
2.Barabaresise
3.Paanshmerise
4.Fshehetesise dhe besueshmerise
-Llojet e ndermjetesimit
1.Ndermjtesim prane gjykatave
2.Ndermjtesimi prane organizatave ndermjetesuese
-si themelohen organizatat ndermjetesuse(ligji per instutucione)

-Realizimi i ndermjetesimit

-Ndermjetesimi para procedures gjyqesore

-Ndermjetesimi gjate procedures gjyqesore dhe
-Ndermjetesimi pas perfundimit te procedures gjyqesore
Ndermjetesuesi
-Kuptimi
Neni 2-Ndrmjetsuesi sht pala e tret, neutrale e autorizuar t
ndrmjetsoj n mes dy
palve me qllim t zgjedhjes s mosmarrveshjeve, n pajtim me parimet e
ndrmjetsimit.

-Kushtet
Neni 22
22.1 Ndrmjetsues mund t jet do person i cili i plotson kushtet e prgjithshme pr
punsim n prputhje me ligjin n fuqi.
22.2 Ndrmjetsuesi prve asaj q u cek n paragrafin 1 t ktij neni, duhet ti plotsoj
edhe kto kushte:
a) t ket diplom universitare;
b) t ket kaluar me sukses kursin e trajnimit pr ndrmjetsim;
c) t ket ndrmjetsuar nn mbikqyrjen e nj ndrmjetsuesi t
paktn n gjasht
seanca;
d) t mos ket qen i dnuar pr vepr penale me dashje pr t ciln
parashihet dnimi
mbi gjasht muaj burgim;
e) t ket kualitete t larta morale;
f) t jet i regjistruar n regjistrin e ndrmjetsuesve.
-Trajnimi i ndermjetesusve
22.3 Trajnimet pr ndrmjetsues i organizon Komisioni i ndrmjetsimit n
bashkpunim me Ministrin e Drejtsis.
22.4 Personit i cili sht i suksesshm n kryerjen e trajnimit pr ndrmjetsues do ti
lshohet nj certifikat, e cila shrben si baz pr hyrjen n regjistrin e
ndrmjetsuesve.
22.5 Certifikimin e ndrmjetsuesve e bn Komisioni i ndrmjetsimit.
-Licencimi i ndermjetesimi
Neni 23
Licencimi i Ndrmjetsuesve
23.1 Ministria e Drejtsis licencon ndrmjetsuesit t cilt i prmbushin kushtet e
parapara n kt ligj.
23.2 Me propozimin e Komisionit, Ministria e Drejtsis pezullon apo revokon licencn
e
ndrmjetsuesit, n prputhje me kt ligj.
 Neni 24
Regjistri i ndrmjetsuesve
24.1 Komisioni mban regjistrin publik t ndrmjetsuesve t licencuar.
24.2 Regjistri prmban t gjitha t dhnat personale pr secilin
ndrmjetsues.
24.3 Kopjet e regjistrit shprndahen rregullisht n gjykata, prokurori dhe n
institucione
t tjera kompetente.
24.4 Komisioni fshin nga regjistri emrin e secilit ndrmjetsues, pasi t
jet marr
vendimi i forms s prer nga Ministria n pajtim me paragrafin 2 t nenit
23 t ktij ligji.
24.5 Ndrmjetsuesi fshihet nga lista n rast t:
a) krkess s tij ;
b) vdekjes;
c) revokimit t licencs;
d) humbjes s aftsis s veprimit;
e) ushtrimit t ndonj detyre
 Emerimi dhe numri i
ndermjetesuesve
Palt t cilat jan dakorduar q kontestin e tyre ta zgjidhin me
ndrmjetsim, munden t prcaktojn personin konkret i cili do t veproj si
ndrmjets n zgjidhjen e kontestit konkret. Nse palt nuk munden t
prcaktojn n marrveshjen e tyre numrin ose ersonin/personat e
ndrmjetsit, palt duhet t merren vesh lidhur me at q prcaktimin ose
emrimin ta kryej ndonj person i tret ose institucion si organ pr emrim
Lidhur me numrin e ndrmjetsve, n praktik, n t shumtn e rasteve
dominojn procedurat t cilat udhhiqen nga nj ndrmjets. Poashtu,
edhe vet LN parasheh q, n rastet kur palt nuk munden t merren vesh
lidhur me numrin e ndrmjetsve, do t emrohet vetm nj ndrmjets
-Te drejtat dhe detyrat e ndermjetesuesit

Nga definicioni i LN mbi ndrmjetsin duket qart se autorizimet e

ndrmjetsit kan t bjn vetm me ofrimin e ndihms. Pra, n
procedurn e ndrmjetsimit, ndrmjetsi sht personi i tret, neutral i
cili u ndihmon palve n gjetjen e zgjidhjes m t prshtatshme pr
prfundimin e kontestit mes tyre. Ndrmjetsi sht nxits, ndrkaq palt
jan ata t cilt me veprimet e veta, me marrveshje, zgjidhin kontestin
ekzistues. Aq m tepr, LN shprehimisht prcakton se ndrmjetsi nuk
sht i autorizuar q t sjell vendime t obligueshme n procedurn e
ndrmjetsimit. Nga kjo del qart dallimi i ndrmjetsimit nga mnyrat
tjera t zgjidhjes s kontesteve, qoft gjyqsore apo jashtgjyqsore.
 Procedura e ndermjetesimit
-Inicimi i procedures
Neni 9
Fillimi i Procedurs s Ndrmjetsimit
9.1 Procedura e ndrmjetsimit fillon n momentin kur palt pajtohen pr fillimin e saj.
9.2 Pal n procedurn e ndrmjetsimit mund t jen personat fizik dhe personat
juridik.
4
9.3 Nse njra pal i krkon pals tjetr q t ndjek procedurn e ndrmjetsimit dhe
kjo e fundit nuk i prgjigjet ftess n afat prej pesmbdhjet (15) ditve nga data e
pranimit t saj, konsiderohet si mospranim pr fillimin e procedurs s ndrmjetsimit.
9.4 Para se t filloj procedura e ndrmjetsimit, ndrmjetsuesi sht i obliguar ti
informoj palt pr parimet, rregullat, shpenzimet e procedurs dhe efektet juridike t
marrveshjes.
9.5 Kur shtja gjendet n gjykat apo prokurori dhe nse ato vlersojn se
mosmarrveshja mund t zgjidhet me ndrmjetsim, u sugjerojn palve procedurn e
ndrmjetsimit.
9.6 Gjykata mundet n seciln faz t procedurs gjyqsore, deri n prfundimin e saj, ti
sugjeroj palt n procedurn e ndrmjetsimit.
 Kush e inicon proceduren?
-Procedura e ndrmjetsimit inicohet me propozimin e prbashkt t palve, me
propozim nga vetm njra pal ose me propozimin e gjyqtarit

Marrveshja per ndermjetesim

-ndrmjetsimi fillon me pranimin e propozimit pr inicimin e procedurs s
ndrmjetsimit, i parashtruar n form me shkrim.

Kush merre pjese ne proceduren e

ndermjetesimit?
-N procedurn e ndrmjetsimit marrin pjes palt n kontest, ndrmjetsi dhe t
autorizuarit e palve ose kshilltart, dhe sipas nevojs edhe ekspertt. N praktik
sht treguar se pjesmarrja e numrit m t vogl t personave n ndrmjetsim, rrit
gjasat pr zgjidhjen m t shpejt dhe m t prshtatshme t kontestit.
 Ku zhvillohet procedura?
-Procedura e ndrmjetsimit zhvillohet n mbledhjet e prbashkta t palve dhe
ndrmjetsve dhe n dhoma t veanta pr ndrmjetsim, e jo n gjyqtore.

Cka vndoset ne proceduren e

ndermjetesimit?
-N procedurn e ndrmjetsimit vendoset pr interesin e palve, e jo pr t drejtn
e tyre.
-ZHVILLIMI I PROCEDURES SE
NDERMJETESIMIT
i i Procedurs s Ndrmjetsimit
10.1 Palt n procedur jan t lira t vendosin pr zhvillimin e procedurs s
ndrmjetsimit.
10.2 Procedura e ndrmjetsimit zhvillohet nga nj ndrmjetsues i vetm, prve n
rastet kur palt pajtohen t ken m shum se nj ndrmjetsues.
10.3 Ndrmjetsimi fillon pas nnshkrimit t marrveshjes s palve pr fillimin e
procedurs s ndrmjetsimit.
10.4 Marrveshja pr fillimin e procedurs s ndrmjetsimit prmban: t dhna pr
palt n procedur, prfaqsuesit e tyre, objektin e mosmarrveshjes, deklaratn e
pranimit t parimeve t ndrmjetsimit, si dhe dispozitat mbi shpenzimet e procedurs,
duke prfshir honorarin e ndrmjetsuesit.
10.5 Pas nnshkrimit t marrveshjes mbi ndrmjetsimin, n pajtim me palt,
ndrmjetsuesi do t caktoj kohn dhe vendin e zhvillimit t ndrmjetsimit.
10.6 N rast se shtja ndodhet pran gjykats dhe ndrkoh palt pajtohen ta zgjidhin
mosmarrveshjen e tyre prmes ndrmjetsimit, obligohen ta informojn gjykatn, duke
ia dorzuar nj kopje t marrveshjes s nnshkruar pr fillimin e procedurs s
ndrmjetsimit.
 10.7 Prve palve, prfaqsuesve t tyre dhe ndrmjetsuesit, n procedurn e
ndrmjetsimit mund t marr pjes edhe pala e tret, pas plqimit paraprak t palve n
procedur.
10.8 Pala e tret q merr pjes n procedurn e ndrmjetsimit sht e detyruar ta
respektoj parimin e fshehtsis s procedurs.
10.9 N fillim t procedurs s ndrmjetsimit, ndrmjetsuesi do ti njoftoj
shkurtimisht palt pr qllimin e ndrmjetsimit, procedurn q do t ndiqet dhe rolin q
kan ndrmjetsuesi dhe palt.

Neni 11
11.1 N qoft se ndrmjetsuesi vlerson se do t ishte n dobi t procedurs s
ndrmjetsimit, ai mund t zhvilloj takime t ndara me seciln pal dhe mund t propozoj
mundsi pr zgjidhjen e mosmarrveshjes, por jo edhe vet zgjidhjen.
11.2 Ndrmjetsuesi duhet ti trajtoj n mnyr t barabart palt n procedur.
11.3 Palt jan t obliguara q t prezantojn n mnyr sa m reale dhe t vrtet
rrethanat e rastit kontestues.
-Ndarja e procedures ne faza
-prgatitja, njohja e palve me procedurn e ndrmjetsimit, prezantimi i pozits s
palve n kontest dhe analizimi i fakteve, prcaktimi i opsioneve dhe alternativave,
negocimi dhe faza prfundimtare lidhja e marrveshjes.

1.Faza pergatitore dhe njohja e paleve

Faza prgatitore paraqet fazn e cila i paraprin ndrmjetsimit. Pra, pas zgjedhjes s
ndrmjetsit, i njejti i kontakton palt dhe sipas mundsis prcaktohet mbledhja e
prbashkt hyrse me qllim q ndrmjetsi tu prezantohet palve, t krijoj
marrdhnie t afrta me ta dhe t fitoj besimin e tyre.

2.Prezentimi I opsioneve dhe alternativave

zbulohen interesat e palve dhe prcaktohen interesat e prbashkta, prcaktohen t drejtat dhe
detyrimet e palve t cilat hyjn n marrveshje, prcaktohen prioritetet, jepen alternativa t
ndryshme t zgjidhjes s kontestit, etj. Gjat ksaj faze ndrmjetsi mban mbledhje t prbashkta
si edhe mbledhje t veanta me seciln pal ndaras.

3.Faza e nogociimit
ndrmjetsi sqaron pozitn dhe qndrimet e palve, nxit q propozimet e palve hap pas hapi t
shtyhen drejt zgjidhjes prfundimtare, shtjellohen t gjitha qndrimet jofleksibile t palve

4.Faza e lidhjes se marrveshjes

-Cka ndodh nese nuk lidhet marrveshja?
Andaj, nse procedura e ndrmjetsimit prfundon pa sukses, kjo nuk sjell pasoja t
dmshme pr palt q kan tentuar kontestin e tyre ta zgjidhin me ndrmjetsim.

-A mbet mundesia e inicimit te procedures

gjyqesore nese ka sukses marrveshja?
palt t cilat e kan zgjedhur ndrmjetsimin si mnyr t zgjidhjes s konfliktit mes
tyre nuk e humbin mundsin e inicimit t procedurs gjyqsore, t arbitrazhit ose t
ndonj procedure tjetr
 PERFUNDIMI I NDERMJETESIMIT
Neni 14
Prfundimi dhe ndrprerja e procedurs
14.1 Procedura e ndrmjetsimit prfundon me:
a) arritjen e marrveshjes n mes t palve;
b) trheqjen e cilsdo pal, n fardo kohe gjat zhvillimit t procedurs, duke deklaruar
se nuk ka interes pr vazhdimin e procedurs s ndrmjetsimit;
c) konfirmim t ndrmjetsuesit , pas konsultimit me palt kur vlersohet se vazhdimi i
procedurs nuk sht i arsyeshm;
d) kalimin e afatit ligjor pr arritjen e marrveshjes.
14.2 Pas prfundimit t procedurs s ndrmjetsimit, ndrmjetsuesi sht i detyruar ta
njoftoj gjykatn apo organin tjetr kompetent me shkrim lidhur me prfundimin e
procedurs s ndrmjetsimit n do rast kur pran gjykats apo organin tjetr kompetent
ekziston dosja e lnds pr t cilin sht zhvilluar ndrmjetsimi.
14.3 Ndrmjetsuesi mund ta ndrpres procedurn e ndrmjetsimit nse gjat zhvillimit
t procedurs ekzistojn apo shfaqen arsye q e vn n pyetje paanshmrin e tij.
14.4 Marrveshja e arritur n procedurn e ndrmjetsimit ka fuqin e marrveshjes
gjyqsore, nse aprovohet nga gjykata, prokuroria apo nse vrtetohet nga organi tjetr
kompetent
14.5 Gjykata ose prokuroria mund ta anuloj marrveshjen e arritur me ndrmjetsim ,
kur konstaton se sht lidhur n kundrshtim me ligjin n fuqi, kur nuk pasqyrohet
vullneti i palve n konflikt, kur jan cenuar rnd t drejtat dhe interesat e tyre ose kur
zhdmtimi sht haptazi n disproporcion me dmin e shkaktuar .
 - Ndrmjetsimi mund t prfundoj n m tepr mnyra dhe at:
me lidhjen e marrveshjes s ndrmjetsimit;
me vendimin e ndrmjetsit pr ndalimin e procedurs s
ndrmjetsimit, t sjell, sipas rregullit, pasi q palve u sht
mundsuar t deklarohen lidhur me t, pr shkak se tentimi i
mtejshm q t arrihet zgjidhja e kontestit me ndrmjetsim nuk
sht i arsyeshme;
me deklaratn me shkrim pr prfundimin e procedurs t ciln palt i
drejtojn ndrmjetsit;
me deklaratn me shkrim pr heqjen dor nga procedura e
ndrmjetsimit t ciln njra pal u drejton palve tjera dhe
ndrmjetsit, prve nse n procedur edhe pas heqjes dor t njrs
pal marrin pjes dy ose m tepr pal t cilat kan dshir t
vazhdojn me ndrmjetsimin;
nse marrveshja nuk lidhet n afatin prej 60 ditve nga fillimi i
ndrmjetsimit, ose n afat tjetr t prcaktuar me marrveshjen e
palve.
-Kshtu, me LN sht parapar q nse me marrveshje sht
prcaktuar detyrim i caktuar n brje pr t ciln palt mund t
vendosin lirshm dhe nse prmban deklaratn e obliguesit pr
lejimin e prmbarimit (klauzuln pr prmbarim), ajo
marrveshje ka cilsin e dokumentit prmbarues.
- palt mund t lidhin marrveshje n form t aktit noterial para
noterit n t ciln njra ose t dyja palt obligohen n brje pr t
ciln mund t lidhin marrveshje, e cila do t jet e prmbarueshme
nse prmban deklaratn e t obliguarit se pas arritjes n baz t
atij akti mund t zbatohet prmbarimi i dhunshm.
-Palt pas lidhjes s marrveshjes mund ti drejtohen gjykats
kompetente q ti jap cilsin e pajtimit gjyqsore. N kt rast
gjykata do t kontrolloj nse marrveshja sht n kundrshtim me
dispozitat imperative dhe me rregullat e moralit si dhe lejimin e
dispozicionit t palve.
-Marrveshja e palve e sjell n procedurn e ndrmjetsimit mund t
fitoj prmbarueshmrin edhe me vendimin e arbitrazhit n baz
t marrveshjes e cila sht sjell n procedurn e mhershme t
arbitrazhit dhe ka cilsin e vendimit t arbitrazhit .

-ARBITRAZHI