Upravljanje

finansijskim rizicima
Predavanje
Kvantificiranje rizika
Prof. dr Rovanin Adnan
Kvantificiranje
(mjerenje) rizika
1. Pravila (aksiomi) rauna vjerovatnoa
- vjerovatnoa a posteriori
- vjerovatnoa a priori
-. Pravila rauna vjerovatnoa
1. Svakom od moguih ishoda moe se dodijeliti broj
jednak ili vei od nule
2. Vjerovatnoa ostvarenja bilo kog od dva meusobno
iskljuiva ishoda jednaka je: 1-vjerovatnoa
ostvarenja drugog ishoda
3. Zbir vjerovatnoa svih meusobno iskljuivih ishoda
mora da bude jednak 1
Kvantificiranje
(mjerenje) rizika
2. Raspored (distribucija)
vjerovatnoa
Xi sluajna promjenjiva
Pi - vjerovatnoa
-. Raspored vjerovatnoa moe biti:
. Diskretan (prekidan) raspored
vjerovatnoe
. Kontinuiran (neprekidan) raspored
vjerovatnoe
Kvantificiranje (mjerenje)
rizika
2. Raspored (distribucija)
vjerovatnoa
Diskretna distribucija VS
Kontinuirana distribucija
Kvantificiranje
(mjerenje) rizika
2. Karakteristike rasporeda
vjerovatnoa
n
Oekivana vrijednost
E ( xi ) X xi pVS.
(xi ) srednja vrijednost
i 1

n n
( xi ) x VS.
Var Varijansa 2
x
2
p (xi )Standardna
i xi2 p (xi ) x 2
devijacija
i 1 i 1

n
ili i
( x
i 1
x ) 2
p (xi )
Kvantificiranje
(mjerenje) rizika
2. Karakteristike rasporeda
vjerovatnoa
Primjer: Preduzee razmatra dva alternativna
ulaganja: A i B, koji pretpostavljaju jednake
kapitalne izdatke i obeavaju najvjerovatniji neto
novani tok od KM 400. Zbog rizinosti ulaganja,
menader je pored Vjerovatnoa
najvjerovatnijeg, izvriotok (KM)
Neto novani
A
optimistiku i pesimistiku procjenu neto godinjegB

novanog toka.
Optimistiki 0,20 700 550
Najvjerovatniji 0,50 400 400
Pesimistiki 0,30 200 300
 Kvantificiranje
(mjerenje) rizika
2. Karakteristike rasporeda
vjerovatnoa
Projekat A Pi NNT Oekiv Odstupan Kvadr. Varijans
. ja Odstup. a
povrat
Optimistiki 0,20 700 140 300 90.000 18.000
Najvjerovatn 0,50 400 200 0 0 0
iji
Pesimistiki 0,30 200 60 -200 40.000 12.000
Varijansa 30.000
X A 700 (0,2) 400 (0,5) 200 (0,3) 400 KM
St. devijacija 173,20
A 0,2 700 400 0,5 400 400 0,3 200 400 173,20
2 2 2
 Kvantificiranje
(mjerenje) rizika
2. Karakteristike rasporeda
vjerovatnoa
Projekat B Pi NNT Oekiv Odstupan Kvadr. Varijans
. ja Odstup. a
povrat
Optimistiki 0,20 550 110 150 22.500 4.500
Najvjerovatn 0,50 400 200 0 0 0
iji
Pesimistiki 0,30 300 90 -100 10.000 3.000
Varijansa 7.500
X B 550 (0,2) 400 (0,5) 300 (0,3) 400 KM
St. devijacija 86,60
B 0,2 550 400 0,5 400 400 0,3 300 400 86,60
2 2 2
Kvantificiranje
(mjerenje) rizika
2. Karakteristike rasporeda
vjerovatnoa

Koeficijent
varijacije
v relativna mjera disperzije
X
173,20
vA 0,43
X 400
86,60
vB 0,22
X 400
Kvantificiranje
(mjerenje) rizika
2. Karakteristike rasporeda
vjerovatnoa

Kovarijansa mjeri stepen slaganja

varijacija promjenjivih (- , + )
Cov ( xi , yi ) E ( xi , yi ) x y

Cov ( xi , yi )
Koeficijent
K x, y korelacije
x y
Kvantificiranje
(mjerenje) rizika
3. Karakteristike rasporeda
vjerovatnoa
Portfolio
N
r X r stopa prinosa portfolia
Oekivana
p i i
i 1

Matrica varijansi i kovarijansi

Vrijednosni A B C
papiri
A Cov (rA , rA) Cov (rA , rB) Cov (rA , rC)
B Cov (rB , rA) Cov (rB , rB) Cov (rB , rC)
C Cov (rC , rA) Cov (rC , rB) Cov (rC , rC)
Kvantificiranje
(mjerenje) rizika
3. Karakteristike rasporeda
vjerovatnoa

Standardna devijacija portfolia

N
Cov ( rA , rB ) Pi rA,i rA rB ,i rB
i 1

p X 2 A 2 (rA ) 2 X A X B Cov(rA , rB ) X 2 B 2 (rB )

Kvantificiranje
(mjerenje) rizika
3. Mjerenje sistemskih rizika
to je odstupanje manje
Natprosjean prinos na dionicu korelacija je vea

Odsjeak na osi y
= Odsjeak na osi x

Natprosjean prinos
na trini portfolio

Karakteristini smjer
Kvantificiranje
(mjerenje) rizika
3. Mjerenje sistemskih rizika
>1
Natprosjean prinos
(agresivna
na dionicu investicija)
=1

<1
(defanzivna
investicija)

Natprosjean prinos
na trini portfolio