Dislokimi

Sllavka KURTI PhD. Candidate

 Vendimet
Vendimetper dislokimin
pr dislokimin
Dislokimi sht proesi i prcaktimit t vendndodhjes
gjeografike t operacioneve t firms.
Vendim strategjik qe lidhet me funksionim afatgjate te
organizates.
Ka ndikim tek investimet per burimet e operacioneve

Arsyet pse organizatat mendojne te ndryshojne

dislokimin e tyre:
Ndryshime ne kerkese per mallrat dhe sherbimet
Ndryshime ne furnizimin me burimet input te
operacioneve
 Dislokimi
Vendimet e dislokimit ndikojn n gjithe
funksionet e organizats.
Marketingu duhet t vlersoj se si dislokimi do
t trheq klientt; mundsia pr t hapur tregje
t reja.
Burimet njerzore duhet ti prshtaten nevojave
t firms pr t marr e trajnuar njerzit.
Kontabiliteti dhe Financa duhet t vlersojn
koston.
Operacionet duhet t jen n gjndje t
plotsojn krkesn aktuale t klientit dhe t
sigurojn sasin e duhur t kontaktit me klientin.
 Vendimet pr Dislokimin
Faktort kritik t suksesit
1. Risqet politike, rregullat
shtetrore, qndrimet, stimujt.
2. Problemet ekonomike dhe
kulturore
3. Dislokimi i tregjeve
4. Aftsit, produktiviteti dhe
kosto e fuqis puntore.
5. Disponibiliteti rrjetit te
komunikimit, energjis, etj.
6. Kurset e kmbimit dhe risqet
e monedhs.

Vendimi n lidhje
me shtetin
 Vendimet e dislokimit

Vendimet q lidhen Faktort kritik t suksesit

me 1. Atraktiviteti i rajonit
rajonin/komunitetin 2. Fuqia puntore disponibl,
kosto, qndrimet kundrejt
sindikatave
3. Kosto dhe disponibiliteti i
furnizimeve t nevojshme
4. Rregullat e mjedisit
5. Stimujt e qeveris dhe
politikat fiskale
6. Afrsia me lndt e para e
materialet dhe klientt
7. Kosto e toks dhe e ndrtimit
 Vendimet e dislokimit
N lidhje me Faktort kritike t suksesit
vend ndodhjen
1. Prmasat dhe kosto e
vend ndodhjes (truallit)
2. Sistemet e transportit
ajror, hekurudhor,
automobilistik
3. Kushtzimet e zons
TIRANE
4. Afrsia e
shrbimeve/furnizimeve
q nevojiten
5. Problemet e ndikimit n
mjedis
 Faktort q ndikojn n
vendimet e dislokimit
Produktiviteti i puns s gjall
Treguesit pr pagat nuk prbjn t
vetmen kosto
Produktiviteti m i ult mund t rris
koston totale
Kosto e puns pr dit
= Kosto pr njsi
Produktiviteti (njsi n dit)
Vendi X Vendi Y

70 $ 25 $
= 1.17 $ pr njsi = 1.25 $ pr njsi
60 njsi 20 njsi
 Faktort q ndikojn n vendimet e
dislokimit per njesine prodhuese

1. Klima e prshtatshme e puns (ligjet, sindikatat, paga,

kualifikimi)

2. Faktoret e komunitetit (ndikojne tek kostot e operacioneve

si taksa lokale, kushtezime te levizjes se
kapitalit,kushtezime mjedisore )

1. Afrsia me tregjet (per produkte voluminoze me kosto te

larta transporti)

2. Afrsia me furnitort dhe burimet (lende te para

voluminoze ose te paqendrueshme)

3. Afrsia me njsit e kompanise mm

4. Kosto e furnizimit me energji elektrike, uj, taksat dhe

kosto e ndrtimit.
 Faktort Dominant q ndikojn
n vendimet e dislokimit

1. Afrsia me klientt.

2. Kosto e transportit dhe afrsia me tregjet. (Pr operacionet

e magazinimit dhe t shprndarjes)

3. Dislokimi i konkurentve. Strategjia sht q t krijohet nj

masivizim kritik, n t cilin nj sr firmash konkuruese
bashkohen n nj dislokim pr t trhequr m tepr klient se
numri total q mund t terhiqen n t njjtin dyqan n dislokime
t vecuara.

4. Faktort specifik t truallit. Shitsit me pakic duhet t

konsiderojn gjithashtu nivelin e aktivitetit t shitjes, densitetin
e banorve dhe fluksin e trafikut.

5. Stimujt qe ofron qeveria .(taksa e pronesise,tatime mbi

fitimin, per te terhequr ose jo biznese te reja
 Strategjit e dislokimit

dislokimi njsive t Shrbimit dislokimi njsive t Prodhimit

Fokusi TE ARDHURAT Fokusi KOSTO
Volumi / te ardhurat Kosto e dukshme dhe q llogaritet
Fuqia blerse e zons Kosto e transportit t lnds par e
Konkurenca reklama / mimi materialeve
Kosto e shprndarjes s produkteve
Cilsit fizike t prfunduara
Parkingu / aksesi ; siguria / ndriimi; Kosto e energjis dhe utiliteteve t
aparenca / imazhi tjera ; e puns s gjall; e lnds s
par e materialeve; taksat, etj.
Kosto jo e prekshme
Prcaktuesit e kostos
Qndrimet ndaj sindikatave
Qiraja
Cilsia e jets
Politikat e operacioneve (ort, pagat)
Shpenzimet e arsimimit nga shteti
Cilsia e qeverisjes qndrore
&lokale
 Strategjit e dislokimit

dislokimi i njesise se SHERBIMIT Dislokimi i njesise se PRODHIMIT

Teknikat Teknikat
1. Modelet e prcaktimit t 1. Metoda e transportit
rndsis s faktorve t 2. Metoda e vleresimit te
ndryshm faktoreve
2. Metoda e vlersimit t faktorve 3. Analiza break-even e
3. Analiza demografike e trheqjes dislokimit
s zons
4. Analiza e fuqis blerse t zons
5. Metoda e qendrs s gravitetit
 Alternativat e dislokimit:

Manaxhert duhet t vendosin s pari nse

duhet:

1. t zgjerohen aty ku jan,

2. t ndrtojn nj tjetr njsi apo
3. t ridislokohen n nj vend ndodhje tjetr.

Zgjerimi n vend ndodhjen ekzistuese ka

avantazhin e mbajtjes s njerzve sbashku, e
reduktimit t kohs dhe kostos s ndrtimit dhe
shmangies s copzimit t operacioneve.

Megjithat zgjerimi i njsis prodhuese mbart rrezikun

e disekonomive t shkalls.
 Ndrtim i ri, ridislokim (vazhdim)

Nj ndrtim i ri lejon q t :
merren puntor t tjer,
t instalohen makineri m t reja e m
produktive dhe teknologji m e mir, si dhe
t reduktohet kosto e transportit.

Shumica e firmave q zgjedhin ridislokimin jan te

vogla (prmbajn m pak se 10 puntor).

M tepr se 80 prqind e gjith ridislokimeve bhen

brenda 20 km nga vend ndodhja origjin e kompanis
gj q i mundson firms q t mbaj punonjsit e saj
ekzistues.
 Krahasimi i disa
vendodhjeve
Identifikimi i faktoreve te rendesishem te
dislokimit
Kategorizimi i tyre ne dominant dhe sekondar
Konsiderimi i rajoneve alternative
Mbledhja e te dhenave per varientet e ndryshme te
dislokimit
Analiza e te dhenave te grumbulluara duke filluar
me faktoret sasior- qe mund te vleresohen ne $ e
krahasohen me lehtesisht
Vleresimi i faktoreve cilesore per secilin vendodhje,
psh qendrimi i komunitetit apo cilesia e jetes
 Shembull Metoda e
matrices se preferencave
Faktort Pikt
Kritik t Pikt e ponderuara
Suksesit Pesha Shqipri Maqedoni Shqipri Maqedoni
Fuqia puntore
disponibl
& qndrimet .25 70 60 (.25)(70) = 17.5 (.25)(60) = 15.0
Raporti
njerz-makin .05 50 60 (.05)(50) = 2.5 (.05)(60) = 3.0
T ardhurat
pr frym .10 85 80 (.10)(85) = 8.5 (.10)(80) = 8.0
Struktura Tax .39 75 70 (.39)(75) = 29.3 (.39)(70) = 27.3
Edukimi
& Shndetsia .21 60 70 (.21)(60) = 12.6 (.21)(70) = 14.7
Totali 1.00 70.4 68.0
Analiza e dislokimit me metodn
Break-Even

Metoda e analizs kosto volum prdoret

pr dislokimet industriale
Tre hapat e metods
1. Prcaktohet kosto fikse dhe variabile pr
do dislokim
2. Vizatohen vijat e kostove pr do dislokim
3. Zgjidhet dislokimi me koston totale m t
ult pr volumin e prodhimit te parashikuar
 Shembull - Analiza Break-Even

Tre dislokime:
mimi shitjes = 120 $
Volumi parashikuar = 2,000 njsi

Kosto Kosto Kosto

Qyteti Fikse Variabile Totale
A 30,000 $ 75 $ 180,000 $
B 60,000 $ 45 $ 150,000 $
C 110,000 $ 25 $ 160,000 $

KostoTotale = Kosto Fikse + (Kosto Variabile x Volumin)

Shembull - Analiza Break-Even

$180,000

$160,000
$150,000

Kosto vjetore

$130,000

$110,000


$80,000

$60,000

Kosto Kosto m e ult Kosto m
$30,000 m e pr B e ult pr
ult pr C
$10,000 A
| | | | | | |

0 500 1,000 1,500 2,000 2,500 3,000
Volumi
 Metoda e qendrs s
Gravitetit
Gjendet dislokimi i qendrs s
shprndarjes q minimizon koston
e shprndarjes
Konsiderohen
dislokimi i tregjeve
Volumi i mallrave q u shprndahet
ktyre tregjeve
Kosto e transportit (ose distanca)
 Metoda e qendrs s
Gravitetit
Vendosen dislokimet ekzistuese
n nj rrjet kordinativ
Origjina e rrjetit dhe shkallzimi
vendosen arbitrarisht
Ruhen distancat prkatse
Llogariten koordinatat X dhe Y pr
qendrn e gravitetit
Supozohet se kosto sht n raport
t drejtprdrejt me distancn dhe
volumin q transportohet
 Metoda e qendrs s
Gravitetit
dixQi
i
x - koordinata =
Qi
i

diyQi
i
y - koordinata =
Qi
i

Ku: dix = koordinata x e dislokimit i

diy = koordinata - y e dislokimit i
Qi = Sasia e mallrave q lvizin pr
n dhe nga dislokimi i
 Metoda e Qendrs s
Gravitetit
Veri - Jug
N (130, 130)
C (30, 120)
120
P (90, 110)
90

60

30
A (60, 40)

| | | | | |
Lindje - Perendim
30 60 90 120 150
Origjina
arbitrarisht
 Metoda e qendrs s
Gravitetit
Numri i kontenierve
Vend ndodhja dyqanit q transportohen n muaj
C (30, 120) 2,000
P (90, 110) 1,000
N (130, 130) 1,000
A (60, 40) 2,000

(30)(2000) + (90)(1000) + (130)(1000) + (60)(2000)

x-koordinata =
2000 + 1000 + 1000 + 2000
= 66.7
(120)(2000) + (110)(1000) + (130)(1000) + (40)(2000)
y-koordinata =
2000 + 1000 + 1000 + 2000
= 93.3
 Metoda e qendrs s
Gravitetit
Veri-Jug
N (130, 130)
C (30, 120)
120
P (90, 110)
90 + Qendra e gravitetit (66.7, 93.3)

60

30
A (60, 40)

| | | | | |
Lindje-Perendim
30 60 90 120 150
Origjina
arbitrare
 Modeli i Transportit

Gjendet sasia q duhet t

shprndahet nga disa pika furnizimi
tek disa pika krkese
Zgjidhja duhet t minimizoj koston
totale t prodhimit dhe t
shprndarjes
Nj lloj i veant i problemeve t
programimit linear