4.

KLNK TOKSKOLOJ DERNE

ZEHRLENMELER
Gelitirme Kursu, 30 Mart 2013, MARDN

Alkol Zehirlenmeleri

Prof. Dr. R. Hakan Erbay

Pamukkale niversitesi Tp Fakltesi
Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD, Denizli
En sk
Etanol (etil alkol),
Metanol (metil alkol) ve
Etilen glikol (antifriz)
ile zehirlenmeler grlmektedir.
Etil Alkol
Etanol, alkoll iecekler (bira; % 4-6, arap; % 10-20, viski; %
40-45, rak; % 40-45), dezenfektan amal (% 70) zeltiler,
kolonya (% 40-60) ve baz gargaralar, tra losyonlar,
parfmler ve ilalar iinde bulunur.

Toksik Miktar: Yetikinde akut alnmada ldrc miktar 300-

400 mL saf etanoldur. Kronik kullanclarn etanole
dayankllklar daha fazladr.

Toksik Etki Mekanizmas: Merkezi sinir sistemi zerine

basklayc etki yapar
 Akut Zehirlenmelere Bal Belirti ve Bulgular

Belirti ve bulgular Laboratuvar inceleme

bulgular
Etanol Bulant, kusma, fori, ift grme, denge Metabolik (laktik) asidoz
(Etil bozukluu, ba dnmesi, ince motor ve ketoasidoz,
alkol) egdm kayb, karar verme ve nonpankreatik
deerlendirme yetisinde bozulma, yrme hiperamilazemi
ve denge bozukluu, letarji, solunum (tkrkteki izoamilaza
basklanmas, koma bal), zellikle
ocuklarda hipoglisemi
Metanol
Yaklak 2 yl nce
Metanol, ispirto, kaak retilen kolonya, rak ve dier alkoll
ikiler, boya karclar, vernik, antifriz, teksir makinas ve
araba cam ykama svlar iinde bulunur. Kk miktarlarda
alndnda bile zehirleyici etki yapabildiinden tannmas ok
nemlidir.

Toksik Miktar: Yetikinde ldrc miktar 30-200 mL (0,5

mL/kg) saf metanoldr.

Toksik Etki Mekanizmas: Formik aside dnerek toksik

etkilerini gsterir.
 Akut Zehirlenmelere Bal Belirti ve Bulgular
Belirti ve bulgular Laboratuvar inceleme
bulgular
Metanol Evre I (Alnma sonras ilk saatler) Sarholuk, gastrit Evre I (Alnma sonras ilk
saatler): Ozmolar akta art
Evre II (Asemptomatik dnem, 3-30 saat)
Evre II (Asemptomatik
Evre III (Semptomatik dnem) Halsizlik, ba ars,
dnem, 3-30 saat)
kusma, karn ars, grme bozukluklar (ift
grme, bulank grme, karyad grnm (tipili Evre III (Semptomatik dnem)
bir alanda yryormu gibi), renk saptamada Yksek anyon akl etabolik
deiiklikler, grme alannda daralma, optik diskte asidoz, ciddi hipopotasemi
hiperemi ya da solukluk, venz dolgunluk, papil
demi, idrarda formaldehid kokusu, karn ars,
kusma, ishal, konvlsiyon ve koma, bradikardi,
taikardi, kalp yetmezlii, hipotansiyon, pankreatit,
toksik ensefalopati, polinropati, parkinsonizm,
bbrek yetmezlii, Kussmaul solunumu
Etilen Glikol
Etilen glikol, cam temizleyici zeltiler ve antifriz iinde
bulunur.

Toksik Miktar: Yetikinde ldrc miktar ortalama 100 mL

(1,4 mL/kg) dir.

Toksik Etki Mekanizmas:, asitik metabolitlerine dnerek

toksik etkilerini gsterir.
 Akut Zehirlenmelere Bal Belirti ve Bulgular

Belirti ve bulgular Laboratuvar inceleme

bulgular
Etilen Evre I (0,5-12 saat): Bulant, kusma, etanol drarda kalsiyum oksalat
Glikol zehirlenmesinde olduu gibi geici sarholuk kristalleri, hipokalsemi,
(antifriz) ve fori, merkezi sinir sistemi basklanmas, yksek anyon akl
koma, hipotoni, hiporefleksi, konvlziyon metabolik asidoz
Evre II (12-24 saat): Taikardi, takipne,
hipertansiyon, hiperventilasyon, hipoksi,
konjestif kalp yetmezlii, akut solunum
sknts sendromu (ARDS)
Evre III (24-72 saat): Oligri, hematri,
proteinri, bbrek yetmezlii ve anri
Tan
Ayrntl bir yk ve zenli bir fizik muayene sonucunda belirti ve
bulgularn saptanmasyla konur.

Ayrc Tan
Zehirlenme kukusu olan hastada alkol bamll ile birlikte
kolonya ya da ispirto ime yks varsa metanol ile zehirlenme
olasl dnlmelidir. Alkollerle zehirlenme dnlen
hastalarda aadaki durumlar gznne alnmaldr:
Bamllk yapc madde alnmas
Bilin kaybna neden olan dier ilalarla ya da toksinlerle
zehirlenme
Hiperglisemi komas
Hipoglisemiye neden olan durumlar
Pankreatit
nme, subaraknoid kanama
 Tedavi
Acil ve Destekleyici Tedavi

Havayolu, solunum, dolam durumu deerlendirilerek

gerekliyse TYD ve YD uygulanr.

Koma, konvlsiyon ve hipoglisemi tedavi edilir. Kronik

alkolizm ya da malntrisyon varsa, Wernicke ensefalopatisini
nlemek amacyla 100 mg tiamin ven iine verilir.

Bu uygulama srasnda anafilaktik ok geliebilecei

unutulmamaldr.
Metanol ve etilen glikol zehirlenmesinde metabolik asidoz
(pH <7,20) varsa; 1-2 mEq/kg sodyum bikarbonat V bolus
olarak verilir ve uygulama kan pHs 7,4-7,5 dzeyine
ykselinceye dek yinelenir.
zgl Antidot ve la

Etanol: Metanol ve etilen glikoln antidotudur. Alkol

dehidrogenaza afinitesinin metanol ve etilen glikolden fazla
olmas nedeniyle metanoln formaldehid ve formik asit gibi
toksik metabolitlerine dnmn engelleyerek etki eder.
Azdan ya da ven iine uygulanr. Etanolle tedavi srasnda
hastalarn merkezi sinir sistemi basklanmas ve hipoglisemi
ynnden izlenmesi gerekir.
Kronik Alkol Kullanm yks Olanlarda, Olmayanlarda ve Diyaliz Srasnda
Etanoln Farkl Deriimleri in Antidot Dozlar
Fomepizol (Antizol, 1 g/mL , 1 ve 5 mL vial): Metanol ve etilen
glikoln antidotudur. Alkol dehidrogenaz enziminin zgl
inhibitrdr.

Ykleme dozu: Ven iine 100 mL % 0,9luk sodyum klorr ya da

% 5 dekstroz iinde, 15 mg/kg 30 dakikada uygulanr.

dame dozu: Ven iine 10 mg/kg 12 saat arayla toplam 4 kez,

ardndan 15 mg/kg 12 saatte bir, 30 dakikalk infzyonlarla
verilir. Fomepizol, hastann asidozu ve genel durumu dzelinceye
ya da llebiliyorsa metanol dzeyi 20 mg/dLnin altna dene
dek srdrlr.
Fomepizoln etanole gre etkisinin daha zgl ve yan etkilerinin
daha az olduu belirtilmesine karn, klinik adan stnln
kantlayan kontroll aratrmalar bulunmamaktadr.
Lkovorin kalsiyum (15 mglk tablet, 5 mg/mL, 7,5 mg/mL,
10 mg/mL folinik asit ieren ampul ve flakonlar): Folik asidin
etkin biimidir. Metanol ve etilen glikol zehirlenmelerinde
yardmc ilatr. Yetikinde 50 mg, ocukta 1 mg/kg (en ok 70
mg) ven iine 4 saatte bir 6 kez uygulanr. Daha sonra, ayn
dozda, azdan 4-6 saat ara ile, hastann belirti ve bulgular
gerileyinceye kadar 2 gn boyunca verilir.

Piridoksin: Etilen glikoln toksik olmayan metabolitlerine

yklmasn kolaylatrmak iin sv destei ile birlikte 50 mg
piridoksin ven ya da kas iine 6 saatte bir, belirtiler dzelinceye
kadar verilir.
Arndrma

Alkollerle zehirlenmelerde hasta kusturulmaz.

Fazla miktarda alndnda 1 saat iinde mide

ykanabilir.

Aktif kmr alkolleri balamad iin kullanlmaz.

Metanoln gze bulamas durumunda, oda

scaklndaki su ile 15 dakika ykanmaldr.

Deri yolu ile bulama durumunda, sabun ve su ile

ykanr.
Atlmann Artrlmas
Metanol ve etilen glikol zehirlenmelerinde hemodiyaliz
etkindir. Aadaki durumlardan her birinde hemodiyaliz
yaplr:
Destekleyici tedaviye karn derin metabolik asidoz (pH
<7,15)
Bbrek yetmezlii
Metanol zehirlenmesinde gz bulgular ya da merkezi sinir
sistemi ilev bozukluu
Youn destek tedaviye karn yaamsal ilevlerin bozulmas
llebiliyorsa serum metanol ya da etilen glikol
dzeylerinin 50 mg/dL
zerinde olmas.
Hemodiyaliz, metanol ya da etilen glikol dzeyleri
saptanamayacak dzeye inene ya da metabolik asidoz dzelene
(pH > 7,3) dek srdrlr.
Sevk ltleri

Destek tedaviye karn hastann durumu dzelmiyorsa,

hemodiyaliz ve youn bakm gereksinimi varsa, hastalar bu
birimlerin olduu en yakn merkeze, en ksa srede
gnderilmelidir.
Teekkrler