ALATAN TANGAN

Disediakan oleh:

Kemahiran Hidup Seksyen 2

Mohd Lazi
Norliza Pipit Mohd Fairus Norizan
Mahadi
DB100847 Masiran Junoh
DB100841
DB100516 DB100834
Maryati
Ahmad Najib Mohd Rizal Roszita
Ismail
Othman Anuar Resan
DB100830
DB100575 DB100827 DB100821
Muzauwadi
Abdul Mubin Zabedah
Jamilah Datar@Mukhtar
Daeng Fatah Osman Ramlan
DB100954
DB100827 DB100822
DB100833
Rohaya Norliza
Sharin Mohd Azlan
Mohamed Mohd Musa
Ibrahim Md Leh
DB100521 DB100828
DB100523 DB100957
Kamsina Abdul Halim
Mohd Salleh Zainab Kasdi
Nasaruddin Darmawi
Abd Aziz DB100819
DB100517 DB100818
DB100829

Umi Kalsum
Idham
DB100522
Untuk perhatian:
Tuah Haji Samsudin bin Husin:
ALATAN TANGAN
REKA BENTUK &
TEKNOLOGI
 GERGAJI TANGAN
PEMEGANG
BILAH

GIGI

Fungsi utama:
untuk Membelah kayu atau mengerat kayu.
Saiz gergaji tangan ditentukan oleh panjang
bilahnya dan bilangan gigi setiap 25 mm.
CARA MENGGUNAKAN
GERGAJI TANGAN
 GERGAJI PUTING
JALUR LOGAM
BILAH

PEMEGANG

MATA

Fungsi gergaji puting

untuk memotong kayu yang bersaiz kecil seperti
membuat tanggam.
Gergaji putting mempunyai jalur logam di
bahagian atas bilahnya untuk melurus dan
mengukuhkan bilahnya.
 CARA
MENGGUNAKAN
GERGAJI PUTING
 GERGAJI LENGKUNG
HALUS
BINGKAI

HULU

MATA

Fungsi gergaji lengkung halus :

untuk menggergaji bentuk lengkung
pada bahan yang nipis. Biasanya mata
gergaji ini dipasang menghala ke hulu.
 Ragum Meja Kerja
Logam

- Untuk mengapit benda daripada logam

 CARA
MENGGUNAKAN
GERGAJI
LENGKUNG HALUS
 TUKUL KUKU KAMBING

KEGUNAAN:
1. Tukul kuku kambing digunakan untuk memukul dan
mencabut paku.
2. Saiz tukul ditentukan mengikut berat kepalanya.
Contohnya paun dan 1 paun.
 TUKUL WARINGGTON

Tukul Warrington digunakan untuk memukul paku

kecil dan melakukan kerja ketukan ringan.
Saiz tukul ditentukan mengikut berat kepalanya.
Saiz tukul yang biasa digunakan adalah antara 200-
300 gram mengikut berat kepalanya.
 PEMBARIS KELULI

KEGUNAAN PEMBARIS KELULI:

1.Mengukur dan menguji kerataan kayu

Mengukur Menguji kerataan kayu

 SESIKU L
SAIZ DITENTUKAN OLEH
PANJANG BILAH

BILAH

TONGGAK

DIPERBUAT DARIPADA KELULI DAN BERSUDUT 90 .

SAIZ SESIKU L DITENTUKAN OLEH PANJANG BILAH.
FUNGSI /KEGUNAAN SESIKU L

MENENTUKAN KETEPATAN
MEMBUAT GARISAN SUDUT 90
BERSUDUT TEPAT
MENGUJI KEPERSEGIAN
MENGUJI KERATAAN TEPI KAYU
PERMUKAAN KAYU
 GANDIN GETAH
Hulu
Muka

Fungsi gandin getah:

Digunakan untuk meratakan kepingan logam
Digunakan untuk membentuk keluli lembut yeng
nipis
Mengelakkan permukaan kepingan logam menjadi
calar dan rosak.
 GANDIN KAYU

Kepala Segi Empat Pemegang

Fungsi gandin kayu:

Digunakan untuk mengetuk alat-alat
yang berhulu kayu seperti pahat
Mengetuk bahagian projek ketika kerja
pemasangan tanggam
 CARA MENGGUNAKAN
GANDIN KAYU

Digunakan bersama-sama pahat sebagai

penukul
 GANDIN BULAT
Kepala bulat Pemegang

Fungsi gandin bulat sama seperti gandin kayu:

Digunakan untuk mengetuk alat-alat
yang berhulu kayu seperti pahat
Mengetuk bahagian projek ketika kerja
pemasangan tanggam
 TOLOK PENANDA

Cara menggunakan Tolok

Penanda
Digunakan untuk:
membuat garisan a. Longgarkan skru tangan
selari dengan muka
atau tepi kayu b. Badan tonggak ditolak rapat ke
menanda tebal atau sisi atau permukaan kayu
lebar pada beberapa
kepingan kayu c. Tolok dicondongkan sedikit ke
depan supaya mudah ditolak
d. Mata taji menggores permukaan
kayu untuk membentuk garisan
 TOLOK SERONG

Kegunaan:
Digunakan untuk menanda dan memindahkan sudut yang
bukan 90.
Skru pelaras digunakan untuk melonggar dan mengetatkan bilah
tolok serong.

Untuk mendapatkan sudut yang tepat, pastikan muka tonggak atau badan
sentiasa bersentuh rapat dengan permukaan kayu apabila
menggunakannya
 PISAU
PEMOTONG
PERSPEK
hulu Mata pemotong

FUNGSI:
1. Digunakan untuk memotong kepingan perspek dalam
bentuk garisan lurus.
2. Menggunakan mata pemotong khas yang boleh
ditukar ganti.
3. Surihan perlu dilakukan bagi mendapatkan potongan
yang kemas.
CARA PENGGUNAAN
Letakkan pembaris ke atas bahagian yang
telah ditandakan untuk memandu mata pisau.
Surih beberapa kali bahagian yang hendak
dipotong sehingga setengah ketebalan
perspek.
Letakkan kayu di bawah garisan surihan dan
tekan dengan tangan semasa memotong.
 PENEBUK PUSAT

hujung
batang
Kegunaannya :-
Digunakan untuk menanda pusat lubang pada
kepingan logam atau batang keluli lembut sebelum
proses menebuk menggunakan mata gerudi
dijalankan.
 PAHAT TEPI
SERONG
Digunakan untuk :
-kerja menatal tanggam
-membersihkan bucu
tanggam
-kerja meraut

*Saiznya ditentukan mengikut lebar mata pemotong.

*Saiz yang biasa digunakan adalah antara 4 mm hingga 25mm.
*Mata pahat dibuat daripada keluli berkarbon tinggi.
*Mata pemotong hendaklah diasah pada sudut 25 - 30 supaya
sentiasa
Cara menggunakan
pahat
 Cara mengasah
mata pahat

Letakkan mata pemotong dalam posisi 25 /

30
darjah pada batu pengasah

Gerakkan ke hadapan dan ke

belakang
menggunakan keseluruhan batu
pengasah

Ketika menggerakkanya, beri

tekanan
sekata kepada hujung mata
Petua untuk pahat kayu: Petua untuk pahat yang
Buat dalam pusingan nombor kecil:
lapan Asah melalui keadaan
serong

Proses terakhir: menratakan bahagian belakang

pahat
 RIVETER
Bahagian-bahagian utama riveter

Hulu (Tas
Muncung penekan)

Muncungnya dapat ditukar

untuk disesuaikan dengan saiz
rivet yang digunakan.
 Rivet aluminium
Riveter

Fungsi :
Merivet/ mencantumkan kepingan
logam secara kekal

Langkah Merivet:
1. tandakan pusat lubang dengan penebuk pusat
2. gerudi kepingan logam
3. tekan hulu riveter untuk merapatkan kepingan
logam
4. tekan hulu riveter sehingga dawai rivet putus &
kepala rivet terbentuk
 HOT GLUE GUM
FUNGSI
Digunakan untuk
mencairkan glu panas
semasa proses mengglu.
Ianya sesuai untuk
mencantumkan sesuatu
bahan supaya cantuman
lebih kekal.
CARA PENGGUNAAN
Masukkan glu stick ke dalam glue gun.
Elemen pemanasnya memerlukan masa lebih
kurang 5 minit untuk mencairkan glu.
Apabila picu ditarik, glu yang cair akan
dikeluarkan.
Rapatkan bahagian yang hendak dicantum
sehingga glu sejuk bagi mendapatkan hasil
cantuman yang sempurna.
 ALATAN
TANGAN
KERJA PAIP
PENGENALAN
Antara alatan tangan yang boleh digunakan dalam
kerja paip;
a) Perengkuh Paip
b) Ragum Paip Yoke
c) Spanar Hujung Terbuka
d) Spanar Boleh Laras
e) Spanar Gabung
f) Playar Muncung Tirus
g) Pelocok
h) Pita Pengukur
i) Gergaji Besi
j) Pemotong Paip Beroda
k) Pengulir Luar
Penyelenggaraan Alatan
Gunakan alat yang betul mengikut
kegunaan utama.
Gunakan alat yang sesuai saiznya
dengan benda kerja.
Bersihkan alat dan simpan semula
di tempatnya selepas digunakan.
 LAMPU SULUH

Digunakan untuk memerhatikan

keadaan paip dan kebocoran pada paip
di persekitaran yang gelap.
 Pemotong Paip
Kegunaannya:
beroda
Untuk memotong paip besi
bergalvani dengan cepat dan
tepat bingkai

roda
roda pemandui
pemotong
PERENGKUH PAIP
 Merupakan alat utama dalam
kerja membaiki paip.
Saiznya ditentukan oleh panjang
keseluruhan dan saiz yang lazim
digunakan ialah 25cm.
Bukaan rahangnya boleh dilaraskan.
Rahangnya bergigi dan tidak boleh
digunakan pada nat pili.
Ia mempunyai 2 rahang bergigi dan 1
daripadanya boleh dilaraskan dengan
nat pelaras.
 Kegunaannya:
(a)Mencengkam dan memutar batang paip
ketika membuat kerja-kerja
penyambungan
dan pemasangan.
b) Memegang objek-objek logam yang
berbentuk bulat.
Cara menggunakannya:
(a) Menyelaraskan rahang untuk
mendapatkan saiz yang sesuai.
(b) Mencengkam batang paip.
(c) Memutarkan sepana mengikut arah
jam untuk membuka dan mengikut
arah lawan jam untuk mengetatkan
 Rahang itu mengetatkan cengkamannya apabila
tekanan dikenakan pada pemegangnya, yang
memastikan perengkuh tidak menggelincir pada
paip.
Biasanya dua pasang perengkuh digunakan,
satu perengkuh pada paip dan satu lagi pada
pasangan. Rahang bergerigi akan merosakkan
pasangan krom.
 PERENGKUH BESAR
- Perengkuh besar sama seperti perengkuh
paip kecuali berahang licin dan tidak
mudah dicalarkan pasangan krom. Saiz
yang mudah di pegang untuk kegunaan
rumah mempunyai pemegang berukuran 10
atau 12 inci.
 Langkah keselamatan semasa
menggunakan perengkuh

(a)Perengkuh paip tidak harus

digunakan untuk mengetat atau
melonggarkan bolt dan nat

(b)Perengkuh paip juga tidak digunakan

untuk memegang peralatan
perpaipan PVC kerana rahang bergigi
meninggalkan kesan gigi pada
peralatan tersebut.
Cara pengunaan:
 PERENGKUH BESEN

Perengkuh besen ialah alat yang berguna

untuk membolehkan anda sampai ke nat
yang sukar dicapai yang terlindung di bawah
bilik air dan singki dapur, Kepalanya
berpusing dan membolehkan perengkuh
melakukan kerja pada semua sudut.
Perengkuh alas
Perengkuh alas
mempunyai satu hujung
bersegi empat sama dan
satu hujung lagi bersegi
enam. Alat ini digunakan
untuk menanggalkan dan
memasang alas kepala
paip. Alat bersudut tepat
ini boleh dipusingkan
dengan tangan. Alat yang
lurus mestilah
dipusingkan dengan
menggunakan perengkuh.
 PEMOTONG PAIP PLASTIK

Digunakan untuk memotong paip plastik atau

pvc.
Matanya yang tajam dan rahang yang berbentuk
bulat membolehkan paip dipotong dengan
mudah.
 PISAU

Digunakan untuk memotong pelbagai bahan

ketika kerja perpaipan dilakukan.
Mempunyai mata yang tajam digunakan untuk
merapikan hujung paip pvc yang dipotong.
 Saiznya ditentukan oleh panjang PLAYAR
keseluruhannya.
Kegunaannya:
GABUNG
(a) Memegang dan mencengkam benda kerja yang
leper, bulat, dan kecil.
(b) Memotong dawai halus.
(c) Digunakan apabila mengikat dengan dawai.
Cara menggunakannya dengan betul:
(a) Playar tidak harus digunakan untuk
mengetatkan bolt dan nat.
(b) Jangan menggunakan playar sebagai
tukul untuk mengetuk.
(c) Memotong dawai halus.
(d) Digunakan apabila mengikat dawai.
 Saiznya ditentukan mengikut panjangnya.
Dibuat dalam pelbagai bentuk untuk menyisipkan
tempat yang terbatas.
Kegunaannya:
(a) Memegang, memasukkan, atau
mengeluarkan benda kerja pada ruang
pili ( cth; mengeluarkan pelompat atau
sesendal pada pili).
(b) Mata pemotong digunakan memotong
dawai.
(c) Memegang dan membentuk.
PLAYAR
Bahagian hujung alat ini yang berbentuk tirus
digunakan untuk mencapai bahagian kecil pada ruang
pili. MUNCUNG
TIRUS
 PEMUTAR SKRU
2 jenis pemutar skru iaitu:
a)Pemutar skru rata
Digunakan untuk
mengetatkan
melonggarkan skru kepala
rata atau berlurah.
b)Pemutar skru Philips
digunakan untuk
mengetatkan
melonggarkan skru palang
atau Philips.
Gunakan pemutar skru
yang hujung matanya
sama saiz dengan alur
 PEMUTAR SKRU
Pemutar skruKONTOT
kontot digunakan untuk memutar
skru pada ruangan yang sempit dan terhad. Ia
mempunyai batang yang kontot dan pendek.

ALUR SKRU MATA RATA

ALUR SKRU MATA PHILIPS

PELBAGAI JENIS PEMUTAR

SKRU KONTOT.
PLAYAR CENGKAM
SERIBU
 NAMA ALATAN
Playar Cengkam Seribu

KEGUNAAN
Digunakan untuk mencengkam
batang paip dan mengetatkan
penutup penyambung poli semasa
menjalankan kerja pemasangan
paip poli.
 CARA PENGUNAAN
Cara menggunakan dengan betul :
Membuka luas rahang bagi mencengkam
benda kerja yang pelbagai saiz
laraskan bahagian nat.
Melepaskan cengkaman rahang picitkan
tuil
 GERGAJI
BESI logam kepada
Digunakan untuk memotong
saiz tertentu dan juga memotong bahagian-
bahagian logam yang nipis yang juga
merupakan lebihan bahagian yang ditanda

Kelebihan memotong dengan cara ini ialah

tiada pembaziran danpermukaan yang
dipotong boleh disudahkan dengan mudah.
Bahagian-bahagian gergaji besi
B C
A A SENDI BOLEH LARAS
B BINGKAI
C HULU
D MATA GERGAJI
E NAT KEPAK
F SKRU RENGGANG

F
GIGI
E D
PEMILIHAN MATA GERGAJI:
Faktor yang perlu diambilperhatian ialah:
1)Bahan mata gergaji
Mata gergaji perlulah diperbuat daripada keluli
berkarbon tinggi, keluli tahan lasak, keluli aloi
tungsten, dan keluli aloi molibdenum
Jenis mata gergaji bergantung pada kekerasan logam
yang ingin dipotong.
diperbuat daripada keluli tahan lasak lebih ekonomik
Tidak cepat haus jika dibandingkan dengan yang lain

2)Kekerasan mata gergaji

Mata gergaji dikeraskan keseluruhannya
Bagi gergaji boleh lentur giginya sahaja dikeraskan

3)Saiz mata gergaji

Panjang mata gergaji antara 250mm-300mm
Bahan yang Jarak gigi Lebar gigi Tebal gigi
dipotong mm mm mm
Besi keluli 1.8 13-16 0.63-0.80
Besi tuang 1.4 13 0.63
Tembaga 1.2 13 0.63
paip
Kepingan 0.8 13 0.63
logam

Kesesuaian dan jarak gigi (mata) gergaji untuk

memotong bahan-bahan tertentu
PELOCOK
KEGUNAAN PELOCOK
PELOCOK DIGUNAKAN UNTUK
MENYELENGGARA PERANGKAP YANG
TERSUMBAT
CARA MENGGUNAKAN PELOCOK

1. Isikan air ke dalam singki melebihi paras pelocok.

2. Letakkan pelocok pada singki dengan diafragma pelocok
diletakkan pada lubang singki.
3. Tekan dan tarik pelocok beberapa kali sehingga air yang
menakung mengalir keluar.
CARA MENGGUNAKAN PELOCOK

4. Cabut pelocok apabila air yang bertakung

mengalir keluar
 GERIMIT TANDAS
Gerimit tandas atau jamban boleh
digunakan jika pelocok gagal melegakan
tandas yang tersumbat.
Gerimit berukuran 3 hingga 6 kaki panjang
dengan pemegang engkol dan direka
bentuk untuk disesuaikan dengan besen
porselin.
Gerimit Salir
- Gerimit salir dan perangkap (ular
tukang paip) mempunyai pemegang
kunci yang boleh bergerak masuk jauh
ke dalam salir untuk membuangkan
bahan sumbat.
 PITA PENGUKUR

Saiz yang biasa digunakan ialah

yang berukuran antara 1 meter 6
meter.
Mempunyai senggatan metrik.
Digunakan untuk mengukur jarak
dan panjang batang paip dalam
kerja perpaipan ketika memotong,
membenang, dan memasang.
RAGUM PAIP
YOKE
ANGKUP VERNIER
Digunakan untuk mengukur, menguji dan
menanda.
Unit ukuran Metrik dan Imperial.
Ukuran yang boleh diambil :-
- Diameter Luar
- Diameter Dalam
- Panjang
- Kedalaman
ANGKUP VERNIER sambungan

Mengukur Diameter Luar

ANGKUP VERNIER sambungan

Mengukur Diameter Dalam

ANGKUP VERNIER sambungan

Mengukur Kedalaman
ANGKUP VERNIER
Rahang Dalam
sambungan
(mengukur Diameter
Dalam)
Pengunci

Unit Imperial

Unit Metrik Bilah

Mengukur
Kedalaman

Rahang Luar
(mengukur Diameter
Luar)
ANGKUP VERNIER sambungan

SKALA VERNIER

SKALA UTAMA
ANGKUP VERNIER sambungan

Ukuran Imperial
Skala Utama 1 Senggatan = 0.025 inci
40 Senggatan = 1.00 inci

Skala Vernier 1 Senggatan = 0.001 inci

25 Senggatan = 0.025 inci
ANGKUP VERNIER sambungan

Ukuran Metrik
Skala Utama 1 Senggatan = 1.00 mm
10 Senggatan = 10.00 mm

Skala Vernier 1 Senggatan = 0.02 mm

50 Senggatan = 1.00 mm
ANGKUP VERNIER sambungan

Cara Membaca Vernier, cth 1 :-

SKALA UTAMA SKALA VERNIER

ANGKUP VERNIER sambungan

Cara Membaca Vernier, cth 2 :-

SKALA UTAMA SKALA VERNIER

ANGKUP VERNIER sambungan

KELEBIHAN VERNIER
cepat & mudah digunakan.
boleh mengukur panjang saiz yang bebas.
terdapat 2 unit ukuran imperial dan metrik.
mempunyai bahagian-bahagian ukuran yang sesuai
dengan tempat yang diukur.
ANGKUP VERNIER sambungan

KEKURANGAN VERNIER
tidak berapa tepat setelah lama digunakan
(kerosakan pada alat)
Permukaan ukuran menjadi haus setelah lama
digunakan.
tekanan ukuran dengan tangan tidak menghasilkan
ukuran yang tepat.
 KEGUNAAN RAGUM PAIP YOKE
1. Berfungsi untuk memegang dan mengapit batang paip supaya tidak berpusing
semasa membenang luar besi galvani.
2. Ia juga digunakan semasa menyambung dan memasang paip dengan bahan-bahan
penyambung
Cara memasang
a. Muka depan ragum paip yoke hendaklah diletakkan separas dengan mata kerja
sebelum lubang penetap ditebuk dan dibolkan.

Cara menggunakannya
a) Jika hendak memegang batang paip yang panjang buka pengunci dan masukkan
batang paip ke rahang melalui tepi pengunci
.b) Jika hendak memegang batang paip yang pendek, buka rahang dan masukkan
batang paip melalui rahang.
c)Jarak hujung paip dengan ragum paip Yoke bagi membuat kerja memotong ialah
12.5 cm
d)Jarak hujung paip dengan ragum paip Yoke bagi membuat kerja membenang ialah
10 cm.
e) Jika jarak hujung paip dengan ragum paip Yoke tidak sesuai, kerja memotong atau
membenang menjadi sukar.
 CARA MENETAPKAN BATANG
PAIP PADA RAGUM PAIP YOKE
a.
a. Pastikan pengunci mencengkam pada kedudukan yang betul
supaya putaran tangkai pemulas tidak sia-sia.

b) Pusing tangkai pemulas ikut pusingan jam sehingga batang

paip
dipegang oleh ragum paip Yoke sekukuhnya.

c) Tolak tangkai pemulas ke belakang ketika hendak memotong

paip atau membenang hujung paip, supaya kerja-kerja
memutar
alat pembenang dan memotong paip tidak terhalang
 KIKIR
Melakukan kerja-kerja menipiskan ketebalan,
pembersihan dan membuat pembentukan pada logam
Jenis-Jenis Kikir:
Pipih
Belah Rotan
Bulat
Segiempat
Segitiga
 KIKIR PARUT
Digunakan untuk:
merata dan mengikir kayu dengan cepat
membentuk lengkuk pada tepi kayu
Saiz kikir parut dikelaskan mengikut panjang kikir dan gred
giginya.
Ada empat jenis:
1)kikir rata
2) kikir separuh bulat

3)kikir bulat
4)kikir tiga
segi
 PLAYAR CENGKAM RAGUM

Digunakan untuk mencengkam batang paip

bergalvani dengan kuat.
Mempunyai alat pengunci di belakang yang boleh
mengunci benda kerja.
Cara menggunaannya:
(a) buka rahang bagi mencengkam benda kerja
pelbagai saiz dengan melaraskan nat
pengunci.
(b) cengkaman boleh dilepaskan dengan memicit tuil
PLAYAR KUNCI

Playar kunci memberikan cengkaman seperti

ragum yang boleh laras yang apabila berada
pada tempatnya akan tercengkam sendiri.
 PISAU PUTTY

Digunakan untuk mengikis bendasing yang

terdapat pada permukaan benda kerja.
TUKUL MALLET

Digunakan untuk kerja-kerja

mengetuk objek-objek bukan besi
iaitu kayu atau plastik.
 PENGULIR

Digunakan
untuk membuat
ulir luar pada
batang paip besi
bergalvani.
PENGGEREK TANGAN

Digunakan untuk membersihkan kotoran yang

terdapat dalam saliran paip.
Cabel yang panjang dan fleksibel disimpan didalam
ruang berbentuk bulat.
Pembengkok tiub
Pembengkok tiub ialah alat
bergelung seperti pegas yang boleh
membengkokkan tiub tanpa
memusingkannya.
Soket tukang paip/perengkuh
soket
Perengkuh soket digunakan untuk membuat
kerja pada tab dan kepala paip pancuran yang
terbenam di dalam dinding. Biasanya alat ini
dijual dalam set lima soket dan sebuah
pemegang bar.
Pengetat alas kepala paip
Pengetat alas kepala paip atau alat
pengetat alas dibekalkan dengan panduan
dan petua memotong yang berbeza-beza.
Alat ini direka bentuk untuk melicinkan
kepala paip yang haus atau rosak yang
tidak boleh ditanggalkan dengan
perengkuh alas. Alat-alat ini mungkin
mahal.
Pita paip (PTFE)
Pita paip Teflon boleh disalutkan di
sekeliling ulir jantan untuk
menyediakan kedap kali air di tempat
paip berulir bertemu pasangan.
 Fluks
Fluks (tahan karat) dibekalkan dalam
bentuk pes dan cecair. Bahan ini
digunakan untuk mencuci tembaga
dan membantu aliran pateri.
Minyak serap
Minyak serap membantu
melonggarkan pasangan yang
berkarat.
 Obor Propana
Obor propana digunakan
untuk membakar batang paip
tembaga bagi pematerian.
Amat mudah terbakar
Gunakan di kawasan yang
baik pengudaraannya.
Tanggalkan injab dari silinder
apabila obor tidak digunakan.
 Pateri
Perpaipan
Pateri perpaipan (bukan
elektrik) digunakan untuk
menyambungkan
pasangan kepada paip
tembaga.
Sesetengah kod
perpaipan menghendaki
pateri kurang plumbum
(90/10 % timah/plumbum).
ALATAN
TANGAN
ENJIN
 TOLOK PERASA
KEGUNAAN

Tolok perasa digunakan untuk mengukur

kelegaan tapet, kelegaan poin alat sentuh dan
celahan palam pencucuh.

Terdapat dalam bentuk set, setiap set mempunyai

banyak bilah daun atau batang keluli dalam
ketebalan berbeza.

Contoh angka dan ukurannya pada

Angka
set tolok perasa.
Ukuran(mm)
0.8 0.08
1.8 0.18
3.4 0.34
4.5 0.45
 JENIS

Tolok Perasa Tolok Perasa

Bilah Sempit Dawai

Mempunyai bilah
Batang keluli
logam nipis yang
dinomborkan
dinomborkan
mengikut
mengikut ketebalan
diameternya.
bilahnya

Cara menggunakan tolok

 SEPAN
1.
A
Sepana digunakan untuk
melonggarkan atau mengetatkan
bolt,nat, atau skru tudung.
2. Saiz sepana ditentukan
berdasarkan luas bukaan rahang
atau diameter gelangnya.
3. Terdapat beberapa jenis sepana,
iaitu :
a) Sepana Hujung Terbuka
i. kedua-dua hujung terbuka.
ii. bukaan satu hujung itu lazimnya lebih besar
daripada bukaan di hujung yang lain
iii. lazimnya sepana ini digunakan apabila
sepana gelang tidak dapat digunakan oleh
sebab ruang yang sempit
b) Sepana Gelang
i. di kedua-dua hujung sepana ini
terdapat gelang yang disebut soket
ii. soket-soket ini ada yang enam
bucunya dan ada juga yang 12
bucunya
iii. saiz kedua-dua soket ini berbeza
c) Sepana Gabung
i. sepana ini adalah gabungan sepana hujung
terbuka dengan sepana gelang
ii. di satu hujung terdapat bukaan dan di satu
hujung yang lain terdapat soket
iii. saiz gelang dan saiz bukaan itu adalah
sama
d) Sepana Boleh Laras
i. di satu hujung sepana ini terdapat
rahang boleh laras
ii. rahang ini dapat dilaraskan supaya
sesuai dengan sebarang saiz bolt dan
kepala skru.
 Soke
t
1 Soket digunakan dengan pelbagai jenis
.
tangkai bagi mengetatkan dan melonggarkan
bolt dan nat.
2. Soket ini ada pelbagai saiz. Saiz soket
ditentukan mengikut ukuran lubang bersegi
soket itu.
3. Berikut adalah beberapa jenis soket;
1) soket heksagon
mempunyai enam penjuru atau bucu
sesuai digunakan pada bolt dan nat kecil
untuk mengelakkan sanding nat menjadi
haus dan bulat
2) Soket oktagon
mempunyai lapan penjuru
digunakan untuk mengetat dan
melonggar bolt dan nat kepala segi
empat
3) Soket fleks
mempunyai sendi yang dapat
dibengkok-bengkokkan
soket ini sesuai digunakan bagi
ruang yang sempit dan dalam.
4)soket dalam
Ia berbentuk memanjang dan
dalam
lazimnya digunakan bagi bolt atau nat
yang panjang
Sesuai digunakan untuk mengetat dan
melonggarkan palam pencucuh
Digunakan bersama tangkai
Cara peggunaan

ii. Melonggar dan

i. Membuka dan
mengetatkan bolt atau
memasang
skru tudung yang sukar
palam pencucuh
dicapai.
5) Soket 12 poin
Soket 12 poin kebiasaannya didatangkan
dengan set box bermula dari 8mm
24mm. Soket 12 poin bermaksud, ia
mempunyai 12 segi atau 12 bucu.
Kegunaan :
Untuk kegunaan biasa, kepala untuk
memusingkan soket 12 poin ada 3 jenis iaitu
bersaiz (2/8 inchi), (3/8 inchi) dan (4/8 inchi).
Soket 12 poin sesuai digunakan untuk
mengetat dan melonggarkan nat yang bersaiz
heksagon dan mempunyai keupayaan tork
yang lebih tinggi berbanding menggunakan
spanar biasa
 TANGKAI HAYUN

sendi tangkai hulu

Kegunaannya :-
Untuk melonggar atau mengetatkan bol
dan nat dengan rengkuhan yang lebih
kuat berbanding dengan tangkai jenis
lain.
 TANGKAI GEAR SALA
FUNGSI
Melonggar dan
mengetatkan bol dan
nat dengan cepat pada
tempat yang sempit
atau terhad.

CARA PENGGUNAAN
soket dapat diputarkan satu arah sahaja semasa
membuka/ mengetatkan tanpa perlu
mengangkat soket dairpada nat.
terdapat tuil untuk tentukan arah pusingan
 TANGKAI L
hasilkan tekanan kuat
semasa mengetatkan
nat/ bol

TANGKAI T
-kedudukan kepala
boleh ubah
- beri daya
pusingan
yang kuat
 TANGKAI PELAJU
berbentuk engkol
- daya ketat tidak
begitu kuat
- melonggar/
mengetatkan nat/ bol
dengan cepat
 Petua Keselamatan
1. Lakukan kerja dengan tidak tergesa-gesa.
2. Pastikan lokasi injab tutup utama ke rumah
dan juga injab tutup ke singki, mesin basuh
dan mesin basuh pinggan mangkuk.
3. Jangan gunakan alat kuasa atau lampu
gantung elektrik di kawasan yang lembap.
4. Tutup bekalan air sebelum menanggalkan
kepala paip.
5. Sediakan beberapa helai kain buruk dan
sebuah baldi kecil untuk mengelap tumpahan
air jika berlaku.
6. Tutup bahagian salir supaya tidak ada
bahagian kecilnya yang hilang.