SPECIFINOSTI METABOLIZMA

KOSTIJU I KOE

dr Danijela Kirovski, vanredni profesor

Katedra za fiziologiju i biohemiju
Fakultet veterinarske medicine
KOSTI
 SKELETNI SISTEM
Sastoji se od preko 200 KOSTIJU

Kost nastaje od rskavice procesom endohondrijalne osifikacije fetus do pubertet

Remodelovanje kosti kasnije (teina i oblik kosti se adaptira aktivnosti i potrebi)
 PODELA KOSTIJU (prema obliku i funkciji)
Pljosnate kosti Nepravilne kosti
Zatita
Pripoj miia
kretanje

Zatita
Pripoji

Duge kosti
Kratke kosti

Pokreti ogranieni
Absorbuju i distribuiraju udar pri kretanju Dre telo
Sezamoidne smanjuju trenje meu kosti i tetive Poluge za rad miia - kretanje
 Funkcije skeleta
Osnova organizma i sistem poluga
Dri organizam i oslonac je mekim tkivima
Sistem poluga koji miine kontrakcije prevodi u pokret

Zatita
Mehanika zatita pojedinih organa (mozak, plua i srce)

Depo mineralnih materija

Kalcijum i fosfor su velikim delom deponovani u kostima.
Magnezijum i natrijum su jednim delom deponovani u kostima
Depo masti
Mast je deponovana u kostnoj sri dugih kostiju sisara
(kod ptica, kosna sr dugih kostiju sadri vazdune kese).

Produkcija elija krvi

Veina elija krvi se formira u kostnoj sri
 Graa kostiju
Duge kosti Pljosnate kosti
Graa kostiju
Graa kostiju
Kostne elije
(remodelovanje kosti)
Kost Ekstracelularni
matriks (vrstina)
1 % tkiva
99 % tkiva
OSTEOBLASTI

OSTEOID - Organski deo (KOLAGEN)

OSTEOCITI
Neorganski deo (kristali Ca fosfata)

OSTEOKLASTI
OSTEOBLASTI
Nastaju iz osteoprogenitorskih elije
Nalaze se na povrini matriksa
Sintetska uloga (kolagen, proteoglikane
OSTOID, alkalna fosfataza,
faktori rasta).
Akumuliraju Ca u vezikulama
koji oslobaaju pri formiranju kosti
Sintetska uloga je pod kontrolom FR, PTH,
polnih hormona.
Diferentuju se u osteocite ili ivine elije
OSTEOCITI

Potie od osteoblasta u gube sposobnost

sinteze
Okrueni kostnom tenosti
Imaju nastavke kroz kanalie
(paukolike elije) komuniciraju
meusobno i sa osteoblastima
Razmena materija od elije do elije
(matriks nema KS) dre kost ivom
Uloga u prenosu Ca i fosfata velika
povrina kontakta
OSTEOKLASTI

Potie od monocita
Imaju 5 do 50 jedara
Dinovske su (400m),pokretne
Na povrini kosti
Sintetiu hidrolitike enzime
Vre demineralizaciju
Makrofagi (ne klasini jer je
lizozom van elije)
Kostne elije
 Kostne elije
REMODELIRANJE KOSTI

Stvaranje i resorbovanje kosti tokom ivota u skladu sa

aktivnostima i potrebama ivotinje
 Kostne elije
FORMIRANJE KOSTI
Endohondrijlna osifikacija
Pretvaranje rskavice u kostno tkivo (duge kosti)

Hormon rasta
IGF-I
Polni hormoni
 Kostne elije
FORMIRANJE KOSTI
Intramembranozna osifikacija
Osifikacija fibroznog vezivnog tkiva membrane (pljosnate kosti)

Pljosnate kosti
 Ekstracelularni matriks
OSTEOID - Organski deo (KOLAGEN) Neorganski deo (kristali CaPO4), Na, Mg,
..radioaktivni Sr problem, Pb, Pt
30 % OTPORNOST NA ISTEZANJE 60 do 70% OTPORNOST NA PRITISAK

99 % Ca tela je u kostima
Kolagena vlakna (90 do 95%) Ca10(PO4)6(OH)2
Osnovna supstanca 85 do 90 % P tela je u
(ECT i proteoglikan hondroitin sulfat i hijaluronska kis) kostima

Hidroksiapatit
Ca10(PO4)6(OH)2
 Ca i P u organizmu
Kalcijum:
99 % u kostima, 1 % u ECT i IC.
ECT odnosno krvna plazma (2,5 mmol/L)
40 % vezano za proteine, 10 % rastvorljiv kompleks sa bikarbonatima i
citratima, 50 % jonizovano (1 do 1,25 mmol/l). Jonizovan je aktivan.
IC (0,00001 do 0,001 mmol/l). Ulazi u mitohondrije i ER
VIE GA JE EKSTRACELULARNO vezano za funkciju
 Ca i P u organizmu
Fosfor:
85 do 90 % u kostima, 10 do 15 % u ECT i IC.
ECT odnosno krvna plazma (2,0 mmol/L)
50 % vezano za proteine, 50 % slobodno (1 mmol/l)
IC. Ulazi u sastav energetski bogatih molekula
VIE GA JE INTRACELULARNO vezano za funkciju
Regulacija metabolizma Ca i P
Mesta regulacije

Hormoni regulacije

Kalcitriol (Vitamin D), kalcitonin, PTH

Hormoni regulacije Kalcitriol (Vitamin D), kalcitonin, PTH
 HORMONI KOJI REGULIU PROMET Ca
(vitamin D, kalcitonin, parat hormon)
Mesto luenja i dejstvo
Vitamin D Koa, hrana, hidroksilacija u jetri i bubrezima (uticaj PH)
Ca RASTE, P RASTE
Parat hormon Paratireoidea, Ca RASTE, P OPADA

Kalcitonin tireoidea (C elije), Ca OPADA, P OPADA

Mesto delovanja
Vitamin D pospeuje resorpciju Ca (sinteza proteinskog nosaa)
Parat hormon pospeuje resorpciju Ca (indirektno preko vitamina D)

Vitamin D pospeuje mineralizaciju kostiju

Parathormon izaziva oslobaanje Ca iz kostiju
Kalcitonin blokira uticaj PTH na oslobaanje Ca iz kostiju,
ubrzava transport P u kosti
Vitamin D pospeuje reapsorpciju P
Parat hormon pospeuje reapsorpciju Ca, eliminaciju P
Vitamin D (Ca raste, P raste)
Pospeuje resorpciju Ca u crevima
(sinteza proteinskog nosaa)

Pospeuje mineralizaciju kostiju

Pospeuje reapsorpciju P u bubregu

Mehanizam delovanja
 Parat hormon (Ca raste, P opada)

Mehanizam delovanja
 Parat hormon dejstvo na KOSTI

Brza faza resorpcije Ca i P

OSTEOBLASTI I OSTEOCITI
imaju receptor za PTH
osteocitni membranski sistem
kalcijumove pumpe
OSTEOCITNA OSTEOLIZA
 Parat hormon dejstvo na KOSTI
Spora faza resorpcije Ca i P
OSTEOKLASTI
nemaju receptor za PTH
signal im alju osteoblasti i osteociti
OSTEOKLASTNA OSTEOLIZA

PTH smanjuje proizvodnju OPG i tako sazrevaju osteoklasti

 Kalcitonin dejstvo na KOSTI (Ca opada, P opada)

Blokira uticaj PTH na oslobaanje Ca iz kostiju,

ubrzava transport P u kosti

Mehanizam delovanja
Vezuje se za receptor na osteoklastima (receptor vezan za G protein)
Osteoklast se skupi i zatim odvoji od povrine kosti
KOA
 KOA
EPIDERMIS
Keratinociti (keratin
fibrozni protein)
Epidermalne elije formiraju
keratinoidne strukture (dlaka,
perje, kande, kljun, rog).
Langerhanskov elije zatita
Melanociti - pigmentacije

Znojne lezde
Lojne lezde

DERMIS fibrozno vezivno tkivo

daje vrstinu
Senzorna nervna vlakna
termoreceptori, mehanoceptori,
SUBKUTIS nocioceptori
energetska rezerva (belo masno tkivo)
termoregulacija (izolator i proizvodnja toplote smee MT)
Uloge koe
1. Zatitna uloga
a. od mehnikih povreda (KERATIN)
b. mikroorganizama

2. Termoregulacija

3. Centar ulnog aparata

4. Sintetska uloga (vitamin D, melanin)

5. Uloga koe u evaporaciji

6. Uloga koe u resorpciji

8. Sekretorna i ekskretorna uloga

9. Izvor laktata
 Zatitna uloga

PRVA LINIJA ODBRANE

Keratin
Masne kiseline u koi smanjuju pH
Nepatogene bakterije (Propioribacterium acnes)
spreava kolonizaciju patogenih (Streptococcus pyogenes i Staphylococcus aureus)
DRUGA LINIJA ODBRANE
Fagociti (Langerhansove elije)
Termoregulacija
Sinteza vitamina D u koi
Receptori

TERMORECEPTORI
MEHANORECEPTORI
NOCICEPTORI
 Sinteza pigmenta
Melanociti proizvode:
Melanociti u bazalnom delu epidermisa Melanini - polimerizacija tirozina (tirozinaza)
Imaju izdanke Eumelanin (crno i braon) i fenomelanin (crvena i uta)
Ne dele se Egzocitozom ide u keratocite pa na povrinu koe.
UV stimulie pigmentaciju

Sinteza je regulisana hormonima (MSH)

i spoljanjim uslovima (alpska kokoka, zec, kuna)
Sinteza pigmenta
Sinteza je genski kontrolisana
Mutacije gena iskoriene u komercijalne svrhe
 Uloga koe u evaporaciji
Evaporacija isparavanje postoji ali je slabo
(keratociti sintetiu masti, lojni premaz)
 Uloga koe u resorpciji
Resorbuju se supstance rastvorljive u masti (sterodini hormoni, vitamini rastvorlji
u mastima, lekovi) FARMACEUTSKA INDUSTRIJA.
Gasovi prolaze kroz kou
Sekretorna i ekskretorna uloga

ZNOJNE LEZDE
Poinju u dermisu do povrine
Znoj je slian ECT
(ima jedino vie K)
Reguliu telesnu temperaturu
(gubitak vode, uloga aldosterona)

LOJNE LEZDE
Izluuju se u folikul dlake
LOJ - masti, proteini, desk epitel
podmazuje kosu i kou
(uloga testosterona)
 Izvor laktata
80 % glukoze se metabolie glikolizom IZVOR ENERGIJE ( I laktata u krvi)
10 % glukoze se metabolie pentozofosfatnim putem
10 % glukoze se pretvara u glikogen

Korienje glukoze u epidermisu je insulin zavistan proces