IXEH 2207 / IFEH 2115/IUEL 3107

Metodologi Penyelidikan/
Kaedah Penyelidikan Islam/
Metodologi Penyelidikan Undang-Undang Islam
 Satu set borang atau jadual yang
mengandungi soalan-soalan tentang
masalah yang hendak dikaji.
Melibatkan kajian lapangan untuk
mendapatkan data primer.
Banyak digunakan dalam bidang pendidikan,
perniagaan, pembangunan, sosial dll.
1. Penggunaan yang menyeluruh - menghuraikan
sikap, pandangan, kepercayaan, perasaan, tingkah
laku dll.
2. Cara pengendalian yang digemari - pengedaran
soal selidik.
3. Cara memungut yang cepat boleh dikumpul
secara terus dan keputusan analisis diperolehi
secara singkat.
4. Penggunaan saiz sampel yang besar tidak
digunakan oleh kajian eksperimental.
5. Maklumat yang terus.
6. Keupayaan keputusan kajian digeneralisasikan
tepat dan berkesan.
 Tidak semua responden yang mahu melengkapkan borang
soal selidik.

Borang soal selidik yang terlalu panjang adalah amat

bahaya. Gillham (2000) menyarankan supaya borang soal
selidik dibina antara 4 hingga 6 muka surat sahaja.

Sesetengah individu lebih gemar menggunakan bahasa

komunikasi berbanding dengan menulis perkataan.

Kemungkinan responden menjawab soalan dengan sambil

lewa, memberi jawapan yang kurang tepat atau
mengelirukan.

ahmadazams@um.edu.my
 Bersemuka
1. Lisan Telefon
2. Bertulis Pos
Emel
1. Format instrumen yang sistematik
2. Arahan yang jelas
3. Surat dan dokumen menjalankan kajian
4. Soalan bersesuaian dengan tahap responden
mudah difahami, ringkas, mudah dijawab
1. Menterjemahkan objektif kajian kepada
pembolehubah
2. Menterjemahkan pembolehubah tersebut ke
dalam bentuk soalan
3. Menyusun soalan berdasarkan
pembolehubah yang hendak dikaji
4. Menentukan soalan tunggal atau
sekumpulan soalan yang boleh mengukur
tiap-tiap pembolehubah
 Boleh dijawab secara lisan atau tulisan dengan
tepat
Mempunyai makna yang sama bagi semua
responden
Mempunyai daya pendorong supaya responden
sanggup menjawabnya
Soalan2 yang dikemukakan mestilah
munasabah
Soal selidik tidak terlalu tebal dan tidak
mengandungi terlalu banyak angkubah
Data yang dikumpul hendaklah sesuai dan
boleh diproses
Elakkan menggabungkan soalan menjadi satu
1)Soalan-Soalan Terbuka

Soalan terbuka tidak mempunyai jawapan yang tetap dan

khusus.

Maka,soalan soal selidik mesti direka bentuk supaya respoden-

respoden mampu menyediakan jawapan atau maklum balas
tanpa batasan jawapan.

Soalan terbuka selalu bermula dengan perkataan

bagaimana,mengapa,apakah dan lain-lain.

Soalan terbuka menjurus maklum balas yang menarik atau tidak

dijangkakan.Soalan-soalan harus dinyatakan secara semulajadi
dan bukan menjurus kepada responden.

Contoh : Bolehkah anda ceritakan sedikit mengenai laporan

kemalangan itu?

ahmadazams@um.edu.my
2)Soalan-Soalan Tertutup

Soalan-soalan tertutup direka dengan jawapan yang

disediakan, pendek dan tetap kepada responden seperti YA /
TIDAK,Betul / Salah dan pilihan jawapan.

Soalan-soalan tertutup mempunyai jawapan yang terbatas

dan terhad tetapi senang untuk dianalisis.

Soalan-soalan tertutup juga mudah untuk membandingkan

pendapat satu kumpulan dengan kumpulan yang lain.Sangat
berguna dalam menyediakan jawapan-jawapan berstruktur
kepada responden.

Pelbagai pendekatan boleh digunakan untuk bertanya soalan-

soalan tertutup.

ahmadazams@um.edu.my
a) Soalan-Soalan Senarai

Menyediakan kepada responden dengan senarai jawapan /

maklum balas dan mereka boleh pilih.
Pendekatan ini menggelakkan membuat jawapan terhadap
soal selidik yang menguji daya ingatan.
Jika digunakan dalam temu bual berstruktur maka kad-kad
pantas boleh digunakan.

Senarai jawapan akan mempengaruhi responden untuk

memberikan jawapan.
Ini akan menyebabkan pendekatan ini kurang berkesan.
Jika soal selidik mengenai isu-isu yang memerlukan
mengingat kembali maklumat, senarai jawapan mungkin
sebagai bantuan sahaja.

ahmadazams@um.edu.my
b) Soalan-Soalan kategori

Soalan-soalan direka untuk satu maklum balas sahaja.Tetapi

untuk soal selidik mengenai pentadbiran diri, Fink (1995)
mencadangkan paling maksimun pilihan maklum balas
(jawapan) hanya lima sahaja.

Contoh :
Berapa kali purata dalam seminggu anda menggunakan
kemudahan e-banking? Tolong tandakan / untuk maklum
balas.

Tidak pernah ( )
Sekali ( )
2-3 kali ( )
4-5 kali ( )
6 kali atau lebih ( )

ahmadazams@um.edu.my
C) Soalan-Soalan Aras
Soalan-soalan aras memerlukan responden untuk membuat
petanda aras untuk maklum balas.

Jenis soalan ini penting untuk membuat arahan untuk

menyelesaikan soalan secara jelas dan tersurat.

Berhati-hati bahawa lebih tujuh atau lapan jawapan dalam

senarai mungkin menyukarkan ramai responden untuk
menyelesaikannya.

Contoh :
Tolong nyatakan dalam kurungan ( ) yang disediakan di mana
kamu percaya perkara yang paling penting untuk datang ke
kedai kami.1 menunjukkan paling penting, 2 untuk kedua
penting dan lain-lain. Tolong tinggalkan kotak kosong yang
tidak penting.

Mudah meletak kereta ( )

Harga murah ( )
Pekerja yang ramah ( )
Barang yang pelbagai ( )
Lain-lain ( )
ahmadazams@um.edu.my
d) Soalan-Soalan Berskala

Soalan-soalan berskala digunakan untuk mengukur pelbagai

dan mempunyai empat jenis skala iaitu nominal, ordinal,
interval dan nisbah.

Jenis biasa yang digunakan ialah skala Likert di mana

responden akan ditanya untuk menyatakan bagaimana kuat
mereka setuju/tidak setuju bagi sesuatu pernyataan.

Kebanyakkan skala Likert menggunakan empat atau lima

point skala

ahmadazams@um.edu.my
Soalan-Soalan Berturutan

Carta alir bertujuan untuk responden memahami soalan-

soalan individu dan tujuan soal selidik secara
menyeluruh.Satu cara untuk mereka bentuk aliran soalan
menggunakan carta alir.

Adakah anda baca surat khabar

Ya Tidak

Adakah anda baca selalu Adakah ini kerana ia telah

disampaikan kepada
anda

Tidak Ya Tidak Ya

ahmadazams@um.edu.my
 Dillman (2000) menjelaskan jika dokumen mempunyai tema-
tema yang penting dalam soal selidik ia harus dimulakan
dengan soalan-soalan secara terus mengenai tema.

Beliau juga mencadangkan perhatian yang istimewa harus

diberikan untuk soalan pertama yang menentukan sama ada
soal selidik dijawab atau dibuang dalam tong sampah.

Antara cadangan lain, soalan perlu bermula dari soalan

mudah ke sukar dan konkrit ke abstrak.

Soalan-soalan sensitif perlu dielakkan.Pelbagai format

jawapan harus digunakan untuk menarik perhatian.

ahmadazams@um.edu.my
1. Membentuk soal selidik berdasarkan objektif
dan persoalan kajian
2. Mengenalpasti ciri-ciri populasi sasaran
3. Menentukan saiz sampel
4. Memilih kaedah persampelan yang sesuai
5. Mengenalpasti sumber yang diperlukan
kewangan, manusia, dll
6. Menentukan kaedah kajian bersemuka,
pos, emel, dll
7. Proses bertemu responden setelah
mendapat kebenaran
8. Uji rintis miliki ciri yang sama dengan
subjek kajian
9. Kajian sebenar
10. Menganalisis data kajian ujian yang sesuai
11. Penjelasan dan penulisan laporan
 Rintisan adalah amat penting.

Pilihan rintis yang bijak akan mengurangkan

berlakunya ketiadaan tindak balas terhadap
soal selidik.

Gillham (2000) mencadangkan bahawa adalah

bijak apabila merintis sekurang-kurangnya
50 peratus lebih soalan yang diperlukan agar
soalan yang mengelirukan boleh dibuang dan
dielakkan pada peringkat ini.
ahmadazams@um.edu.my
 Arahan yang diberikan pada responden
Gaya dan penggunaan perkataan
Maklumat peribadi responden
Persembahan formal atau pon tidak formal
soalan kajian
Panjang soalan
Soalan yang berturut-turut
Kualiti setiap soalan sama ada difahami atau di
jawab seperti yg dikehendaki.
Skala dan format soalan yang digunakan. Contoh:
Skala Likert, maklum balas YA/TIDAK, dan
sebagainya.
ahmadazams@um.edu.my
Indikator

Indikator

Indikator DIMENSI
Indikator

Indikator

Indikator

Indikator

Indikator
DIMENSI KONSEP
Indikator

Indikator

Indikator

Indikator

Indikator
DIMENSI
Indikator

Indikator

CONCEPTUALIZATION norazzahkamri2010
 Konsep
suatu idea/perkara yang besar yang ingin dikaji

Konseptualisasi
proses mental di mana konsep yang kabur dan
tidak tepat dijadikan lebih spesifik dan tepat.

proses menspesifikasikan makna sebenar,

melibatkan penentuan indikator yang akan
digunakan untuk mengukur konsep dan aspek-
aspek yang berbeza bagi konsep tersebut
(dimensi)
norazzahkamri2010
 Dimensi
gabungan beberapa indikator dengan ciri-ciri
yang sama
dimensi akan membentuk konsep

Indikator
hasil daripada proses konseptualisasi
membolehkan pengukuran dibuat
Melibatkan penentuan pembolehubah
 Sekumpulan atribut tertentu
Cth: Jantina, Pendidikan, Pekerjaan, dll

Jenis pembolehubah
Bersandar (dependant)
Bebas / Tak bersandar (independent)

Ciri penting pembolehubah

menyeluruh (exhaustive)
mutually exclusive
gunakan lain-lain sebagai penyelamat
 Pengukuran memberikan angka kepada
pembolehubah

Tahap/Jenis/Skala:
Nominal
Ordinal
Selang
Nisbah
 Skala yang menggunakan angka untuk
mewakili kategori-kategori pembolehubah

Contoh: jantina, bangsa, warna dsb.

Bagi jantina ia biasanya dikodkan dengan

menggunakan angka 1 dan 2 yang
mewakili kategori lelaki dan perempuan.
 Skala yang melibatkan data-data kontinum
yang disusun secara teratur bermula
dengan angka yang kecil hingga ke angka
yang lebih besar di mana angka yang kecil
mewakili nilai yang kecil dan angka yang
lebih besar mewakili nilai yang lebih besar.

Contoh: tahap pendidikan tertinggi, Skala

Likert.
 Kedua-dua skala melibatkan data-data yang disusun
secara teratur bermula dengan angka yang kecil
hingga ke angka yang lebih besar di mana angka yang
kecil mewakili nilai yang kecil dan angka yang lebih
besar mewakili nilai yang lebih besar.

Data-data dalam kedua-dua skala boleh ditambah,

ditolak, didarab atau dibahagi dengan menggunakan
operasi matematik.

Contoh: pendapatan.
Nominal
Lelaki
Perempuan

Ordinal
Sangat setuju
Setuju
Tidak pasti
Tidak setuju
Sangat tidak setuju

Selang
<1000
1001-2000
2001-3000
3001-4000
>4001
 Perbezaan:
Indeks merujuk kepada kombinasi antara 2 atau lebih jenis
skor petunjuk.
Skala merujuk kepada kombinasi yang lebih kompleks, yang
mempunyai corak atau susunan tertentu.

Persamaan:
Kedua-duanya berbentuk ordinal
Kedua-duanya dibentuk daripada lebih dari satu item
Kedua-duanya memberikan ranking kepada unit analisis dalam
pembolehubah yang tertentu
Contoh: religiosity, status sosio-ekonomi, prejudis dsb
Skor setiap individu pada indeks/skala religiosity memberi
gambaran kedudukannya secara relatif berbanding individu lain
dalam aspek tersebut
 Langkah:
1. Memberi definisi konseptual yang lengkap;
2. Mengenalpasti dimensi & indikator yang sesuai;
3. Membina jadual penentuan indeks pengukuran.

Contoh: indeks pencapaian pelajar.

Ia diperolehi melalui: (50 item)
1. Pencapaian akademik:
petunjuk pencapaian subjek wajib (10 item) dan elektif (8
item)
2. Pencapaian ko-kurikulum:
petunjuk pencapaian dalam sukan (10 item), petunjuk
pencapaian dalam persatuan (12 item) dan petunjuk
pencapaian dalam pasukan beruniform (10 item)
 INDEKS PENCAPAIAN PELAJAR ITEM SKOR (cth)
Petunjuk pencapaian subjek wajib 10 40
Petunjuk pencapaian subjek elektif 8 30
Petunjuk pencapaian dalam sukan 10 45
Petunjuk pencapaian dalam persatuan 12 40
Petunjuk pencapaian dalam pasukan 10 30
beruniform
JUMLAH 50 185
INDEKS PEMIKIRAN KREATIF (jumlah skor/5) - 37
1. Skala Likert
2. Skala Thurstone
3. Skala Guttman
 Diasaskan oleh Rensis Likert (1932).
Asas 5 skala:
1. Sangat tidak setuju
2. Tidak setuju
3. Tidak pasti
4. Setuju
5. Sangat setuju
Ada juga skala 7, 9, 4.
 Kelebihan:
Mudah diurus dan dipakai
Mudah dijawab
Kebolehpercayaan lebih tinggi berbanding skala
Thurstone dan Guttman.

Analisis yang boleh digunakan:

Ujian Khi Kuasa Dua
Korelasi (spearman r)
Deskriptif (frekuensi dan peratus).
 Dibina oleh Louis Thurstone (1928).
Berdasarkan kepercayaan bahawa manusia
boleh membuat pertimbangan dan
penilaian secara psikologi apabila diberi 2
pilihan.
2 skala:
1. Setuju
2. Tidak setuju
 Dibina oleh Guttman (1940).
Item bagi sesuatu konsep disusun mengikut
keberatan.
Dinamakan skala timbunan/skalogram.
Contoh:
1. Pelajar yang melakukan kesalahan bertengkar dengan
guru harus dibuang sekolah.
2. Pelajar yang melakukan kesalahan merokok harus
dibuang sekolah.
3. Pelajar yang melakukan kesalahan ponteng sekolah
selama sebulan harus dibuang sekolah.
4. Pelajar yang melakukan kesalahan menganggotai
kongsi gelap harus dibuang sekolah.