Gustav Flober

MBI AUTORIN

Gustav Flober lindi m 12 dhjetor t vitit 1821 n Ruen. Ai sht nj

nga novelistt m t njohur francez t Shekullit XIX.Bir i njrit prej
kirurgve m t shquar t shekullit.Ve ksaj prej t atit ai trashgoi
syrin klinik ndaj jets, aq sa arriti me ann e pens t bnte autopsin e
shpirtit t njeriut. Prindrit donin q ai t vazhdonte pr drejtsi. N
shkoll t mesme Floberi u lidh ngusht me Alfred De Puatvenin, i cili
me aftsi intelektuale dhe estetike q kishte ushtroi nj ndikim pozitiv
mbi t. Familja e drgoi n shkoll pr tu br jurist, por s'kaloi shum
koh dhe Floberin e kap nj krize nervash me karakter epileptik,
sidoqoft sht fakti q ai i ndrpreu studimet dhe fitoi nga prindrit t
drejtn t vendosej prfundimisht n viln e tyre t bukur te Kruasese
afr Ruanit, ku sot ka mbetur nj pavijon i vetm q sht muzeu i vogl
i Floberit, n fillim ai aty do t jetonte me t mn dhe mbesn, pastaj i
vetm deri sa t vdiste. Disa faktor q e uan n shprthimin e forcs
s tij krijuese jan disa lidhje dashurore dhe miqsore.
 Nj nga miqt e tij m t ngusht t Floberit q luajti nj rol
thelbsor n krijimtarin e tij, ishte dhe poeti Luigj Buile kur vdiq ky
m korrik 1869 autori i "Zonjs Bovari" do t shkruante : "Kjo sht
pr mua nj humbje e pazvendsueshme pardje varrosa
ndrgjegjen time letrare, trurin busulln time "Buileja ishte tamam
ndrgjegjja e Floberit poeti nuk do ta kishte shkruar kurre asnje nga
veprat e tij". Rrugtimet me frytdhnse t Floberit ishin ato n
Britani pastaj n Egjipt, Greqi, dhe Azin e Vogl, ai pasqyroi gjithka
q prjetoi prej tyre n letrat dhe shnimet e udhtimit
Edhe n kohn ton kur kan kaluar pothuajse 120 vjet nga vdekja e
Gustav Floberit kur t mirat e laserit atomik, telekomunikacioni
sduken me udira, kur kompjiuterat nder veprimet fantastike q
kryejn jan futur n pun dhe pr t zbrthyer shkarravinat e arta
t shkrimtarit, veprat e tije mbeten gjith jet, sepse kan n
qendr njeriun i cili sipas tij me sakte prkufizohet me fjaln aspirate
pr nga vete natyra e pashmangshme q ka.
ESTETIKA E FLOBERIT

Estetika e floberit mbeshtetet ne 2 parime kryesore,objektivizmi dhe

impersonalizmin,qe lidhen ngushte me njeri tjetrin.Artisti nuk duhet ta
ngaterroje artin me ndenjat dhe jeten e tij personale.
Me objektivizem,Floberi nenkupton vullnetin per ta trajtuar shpirtin njerezor
me te njejten paanshmeri qe tregojme ne shkencat fizike.Shkrimtari nuk ka ne
dore as jete as vdekje,as varferi as mireqenie,as lotin as gazin.Nuk ka rendesi
cfare mendon ose ndien ai personalisht per te gjitha keto,rendesi ka fakti se sa
te verteta dalin keto nga pena e tij.Floberi na vendos keshtu perpara atij qe
quhej paradoks i shkrimtarit;per te qene ne lartesine e duhur,shkrimtari nuk ka
nevoje ti provoje vete ndenjat qe pershkruan,ti jetoje vete ato cka rrefen,ti
kete njohur personazhet e tia marre vajit ose kenges bashke me ta.Floberi
shkeputet nga tradita gjitheshekullore e artistitte frymezuar i cili nuk
respekton distancen e nevojshme qe na lejon ti shohim gjerat me qarte.Ne
castin kur ndihet teper i ndezur dhe i lidhur ngushte me subjektin qe trajton ,ai
e nderpret t shkruarit,derisa frymezimi ti kaloje e mendja ti qetesohet.Nuk
shkruhen gjerat me zemer,po me koke:e tille eshte formula qe i siguroi
Floberit pavdekesine.
 Artisti qe ia del ta harroje vetveten ne perfitim te vepres
se tij,ka me tper shance per ti kuptuar boten dhe
njerezit.Nuk i takon artistit te beje moral,pse nuk eshte ky
qellimi i letersise.Morali me i larte i nje vepre letrare eshte
qe ajo te jete e bukur dhe e vertete.Keto 2 cilesi te vyera,e
bukura dhe e verteta,bashkepunojne me njera tjetren me
mire se cfaredo morali e se cfaredo virtyti.Neper te
bukuren,e verteta del n pah me qarte,ashtu si neper te
verteten e bukura shfaqet me e plote e me e
hirshme.Perballe ketyre hyjneshave te
artit,fjalarealizem,seshte gje tjeter pervec nje term
teknik,i cili sipas Floberit shpreh vetem nje prirje te vepres
e asgje me teper.
 Thenie te Floberit:
Ne mua ka dy veta te dallueshem,njeri qe ia ka enda fjalen e
bukur,lirizmin,fluturimin e shqiponjes,tere tingellimat e fjalise dhe
majat e idese; tjetri qe germon dhe e grryen te verteten deri ku smban me,qe ka
deshire ti nxjerre ne pah me te njejten force gjerat e vogla te jetes si ato me te
medhate,qe do tju beje ti ndieni thuajse materialisht gjerat qe shkruan.
(Korrespondenca,janar 1852)
Artisti duhet ta krijoje vepren e vet ashtu si Perendia universin:te jete i padukshem
dhe i plotfuqishem,te ndihet gjtihkund e askund te mos duket.
(leter Gi de Mopasanit)
Kur shkruaja episodin e helmimit te Ema Bovarise,ne goje kisha shijen e
arsenikut.Personazhet e mi imagjinare veprojne mbi mua,me perndjekin,ose me
mire te them,un jam ata.
(Leter Hipolit Tenit)
Lexoni e mos u jepni pas enderrimeve.Zhytuni ne studime te gjata:fitoni shprehine
per pune kembengulese,se vetem kjo e ben njeriun te ndjehet mire
vazhdimisht..Mos lexoni si femijet,per tu argetuar,e as si lexojne ambicizoet,per te
fituar dije.Jo,lexoni per te jetuar.
(Leter Luize Kolese)
Thenie per Floberin:
Nga Zonja Bovari dhe Edukimi i ndjenjave ka dale e tere letersia moderne.
(Teodor de Banvil,Mbi varrin e Floberit)
Nese pyesin veten cdo ti kishte munguar letersise tone sikur Floberi te mos
egzisotnte,ai shfaqet teper i madh.Ndikimi i tij ne romanin francez eshte me i frutshmi e
me i qendrueshmi.
(Albert Tibode,Gustav Flober)
Pa Floberin,nuk do te kishte pasur Marsel Prust ne France,as Xhejms Xhojs ne
Irlande.Ne rusi,Cehovi nuk do te ishte krejtesisht Cehov.
(Vladimir Nabokov,Letersia)
Perpjekja per te krijua nje proze qe te kete dendesine sugjestionuese te poezise,e ben
Floberin nje artist qe barazohet me me te medhenjte.E kane shenjteruar mjeshter te
realizmit,cka nuk i pelqente aspak,dhe breza te tere romancieresh thone se i perkasin
metodes se tij.Me sakte,ai eshte themeluesi i romanit modern,sic e kane cmuar
Kafka,Xhojsi,Folkneri,ai qe shkrimtaret tane te Romanit te Ri e kane quajtur padroni
(Moris Nado,Gustav Flober shkrimtar)