Poljoprivredni proizvodni prostor -

AGROSFERA -

ANTROPOSFERA

AGROSFERA TEHNOSFERA
Agrobiotop (poljoprivredno stanite)
= tlo + klima + reljef

Agrobiocenoza (poljoprivredna ivotna zajednica)

= sav ivi svet u agrosferi (biljke, ivotinje, mikroorganizmi)

Agrosinuzije (poljoprivredne sinuzije)

posebne ivotne biljne zajednice odreenog agrobiotopa ("mikrofitocenoze")

Agroekoloki sastav (poljoprivredni ekoloki sastav), kojeg ine dva elementa:

-agrobiotop
-agrobiocenoza
 ivi svet (prirodni ekosastavi) u osnovi ine:

- autotrofi (stvaraju organsku supstancu)

- heterotrofi (razaraju organskusupstancu), a mogu biti:
makropotroai ili fagotrofi (ivotinje) i
mikropotroai, kao saprofiti ili osmotrofi (bakterije i gljive)

Heterotrofi se mogu jo podeliti na:

-biofage (konzumiraju druge ive organizme), i
-saprofage (hrane se mrtvom organskom supstancom)

U agrobiocenozi se lanovi mogu podeliti na:

-glavne lanove (biljke i ivotinje) i
- sporedne lanove ili pratilaki kompleks (pas, maka, zec, bolesti, tetnici,
itd.)
 Homeostaza: ravnotea prirodne ivotne zajednice, bazirana na hranidbenim lancima

Agrobiocenoza: uslovljena ovekom vetaka stabilnost naglaena dominacija

herbivora

Odnosi u
spontanoj
biocenozi

Odnosi u
agrobiocenozi
 Prirodni ekosistemi: veliki broj vrsta, mala brojnost individua svake vrste

n n n n n

Agroekosistemi: mali broj vrsta, velika brojnost individua svake vrste

nx ny
 Tipovi interakcija izmeu dve vrste

Tip interakcije V1 V2 Opta priroda interakcije

vrsta vrsta
1. Neutralizam 0 0 Ni jedna populacija ne utie na drugu

2. Kompeticija: oblik direktnog - - Direktna inhibicija jedne vrste drugom

meanja

3. Kompeticija: oblik pri kojem se - - Indirektna inhibicija kada je zajedniki

koristi resurs resurs ogranien

4. Amenzalizam - 0 Populacija 1 je inhibirana, populacija 2 nije

oteena

5. Parazitizam + - Populacija 1 (predator),uopteno manja

nego populacija 2 (domadar)

6. Predacija + - Populacija 1 (predator), uopteno vea

nego populacija 2 (plen)

7. Komenzalizam + 0 Populacija 1 (komenzal), ima koristi, dok

populacija 2 (domadar) nije oteen

8. Protokooperacija + + Interakcija korisna za oba, ali nije

obligatna
9. Mutualizam + + Interakcija korisna za oba i obligatna
 BIOM = vreme + klima + tlo + biljne zajednice

Klimaks: Maksimalno ravnoteno stanje vegetacije

Glavni biomi na Zemlji:

tundra

biom severne crnogorine ume

biom vlano umerene crnogorine ume

biom listopadne ume

umereni suptropski biom irokolisnih stalno zelenih uma

biom travnjaka

umereni biom tropskih savana

pustinjski biomi

biomi grmlja i sklerofilnih uma

biomi patuljastih konifera

biomi tropskih kinih uma

biomi tropskog grmlja i listopadnih uma

 Poljoprivredno stanite

Odreeno je sa tri elementa: klima tlo reljef

Podlono je nizu vegetacijskih imbenika (faktora)

Osnovna podela vegetacijskih faktora:

-unutranji (genetska osnova, nasleena svojstva biljke)
-spoljanji (klima, tlo, reljef, bolesti, tetoine, korovi)

Delovanje vegetacijskih faktora ima svoj minimum, optimum i maksimum:

tzv. Ekoloka valencija ili ivotna amplituda

uska (stenovalentne kulture: trae specifine ivotne uslove)

iroka (eurivalentne kulture: ne trae posebne uslove)

prelazna
 Temelj poljoprivredne proizvodnje:

Glavne karakteristike poljoprivredne proizvodnje:

1.Nezaustavljivost (bioloka osnova poljoprivredne proizvodnje)

2.Sporost (duina proizvodnog ciklusa)

3.Reprodukcija (obnovljivost)

4.Potrebe osiguranja vegetacijskog (proizvodnog) prostora

5.Zavisnost o geografskom poloaju

Kukuruz-biljka retkog sklopa Strna itarica gustog sklopa
eerna trska u tropima
 Neke mogunosti proirenja povrina i prinosa:
zatita tla od degradacije,
konzervacijska obrada,

terasiranje,

konturno gospodarenje,

irigacija,

duboka drenaa slanih tla,

hemijsko poboljavanje kiselih i alkalnih tla,

optimalizacija vodnog reima ekstremno vlanih tla,

optimalne koliine i odnosi N, P i K i mikroelemenata,

uvoenje visokorodnih, otpornih kultura,

bioloka zatita bilja,

visoki stupanj mehanizacije.

Proizvodnja se moe poveati 4-5% godinje, znai za 18-20 godina udvostruiti, i

iza sebe ostaviti rast graanstva.
 Ciljevi konzervacije:

1.) osigurati zatitu kvalitete okoline koji podrazumeva estetske i rekreacijske,

kao i proizvodne potrebe, i

2.) osiguranje stabilne poljoprivredne proizvodnje,

uspostavljajui ravnoteu izmeu proizvodnje i obnavljanja.

Podela prirodnih resursa na :

neobnovljive (ugalj, nafta, rude itd.) i

obnovljive (ume, voda, celokupna biljna proizvodnja itd.)

Oneienja okoline dele se na:

a)oneienje tla,

b)oneienje vode,

c)oneienje vazduha.
o Tlo je jedan od najugroenijih svetskih prirodnih izvora.

oU poslednjih dvadesetak godina erozija je poveana za 50%.

o Ukupna masa pedosfere na Zemlji iznosi 3,3 x 1012 tona.

o Svake godine se gubi 0,70% ukupne mase tla na Zemlji. Ne pone li se s delotvornom
zatitom sva masa tla izgubila bi se za manje od 150 god.

Glavni zadatak: uvoenje programa celokupne zatite tla, uvoenje obrade i

gospodarenja tlom na nain koji e prouzrokovati minimalna oteenja najvanijih
uloga tla.
 Degradacija fizikalnih znaenja tla:
kvarenje strukture

smanjenje propusnosti tla

sklonost formiranju pokorice

Degradacija hemijskih znaenja tla:

-opadanje sadraja humusa
-zakiseljavanje tla
-fitotoksini efekti i depresija rasta
-ugroavanje akvatikih ekosastava

Degradacija biolokih znaenja tla:

smanjenje ukupne biogenosti tla
poremeaj odnosa biolokih skupina m.o.
infekcija tla
ODRIVA POLJOPRIVREDA predstavlja poljoprivredu zamiljenu tako da:
titi tlo,
titi vodu,
titi biljne i animalne genetske resurse,
nije za okolinu degradirajua,
tehniki je primerena,
ekonomski isplativa,
socijalno prihvatljiva.

Zahvati u odrivoj poljoprivredi nisu egzaktno definirani, oni obuhvataju

nestandardizovane postupke pod nazivom:
ODRIVO GOSPODARENJE TLOM (SLM-Sustainable Land Management)

INTEGRALNA ZATITA BILJAKA (IPM - Integrated Pest Management) I

INTEGRALNA ISHRANA BILJAKA (IPNS - Integrated Plant
Nutrition System).
 Cilj odrivog gospodarenja tlom je:
podizanje produktivnosti tla
zatita tla kao resursa
minimalizacija negativnih uticaja na okolinu

Kreiranje mera za delotvornije gospodarenje tlom koje bi bilo odrivo na dui rok.

Odrivo gospodarenje predstavlja uzgojne zahvate, politike i gospodarske mere i

aktivnosti usmerene prema integraciji socio ekonomskih naela s brigom za okolinu,
a da se istovremeno ispune sledei uslovi:

odrava se ili poveava postignuta nivo proizvodnje (Produktivnost)

smanjuje se rizik podbaaja (Sigurnost)
zatita resursa - spreava se degradacija tla i vode (Zatita)
osigurava se gospodarska opravdanost (Ekonominost)
sastav je socijalno prihvatljiv (Prihvatljivost)
 Sutinska razlika u odnosu na konvencionalnu, intenzivnu proizvodnju je u konceptu
koji se temelji na znanju umesto visokih ulaganja.

Obrada tla u odrivoj poljoprivrednoj proizvodnji ima dugoroni zadatak: odravanje

plodnosti tla uz adekvatnu zatitu tla i voda, odravanje organske supstance na
visokom nivou, odravanje strukture tla i stabilnosti pora.

Obrada tla e i dalje sluiti za modificiranje ili ublaavanje ogranienja

prouzrokovanih klimom ili znaajem tla, ali na temelju informacijske tehnologije:
kontrola erozije,
potencijali ekosastava.
Hvala na
panji!