Kultura polja sa urnama

horizonti ostava
Katedra za praistorijsku arheologiju
 Kultura polja sa urnama
nem. Urnenfelderkultur termin koji obuhvata
vei broj kulturnih grupa kasnog bronzanog doba,
okarakterisanih velikim nekropolama sa
spaljenim pokojnicima; ostaci pokojnika polagani
u urne, ree i direktno u zemlju

3 velike celine:
- luika sev. Nemaka i Poljska
- junonemaka od Rajne do
Tirola
- srednjopodunavska Austrija i
Moravska (Baierdorf-Velatice), eka
(Knoviz, Milave), Slovaka (aka),
zap.Maarska (Val, Gava), Slovenija,
Slavonija, sev. Bosna
Paul Reinecke - sistem bronzanog doba i dorada Mller-Karpe-a za kasno
bronzano doba
Biskupin
Sahranjivanje u UF kompleksu
 Najvaniji pokretni nalazi
Veoma brojni metalni nalazi: maevi,
bodei, sekire, koplja, brijai, ogrlice,
narukvice, igle, fibule
Tipologija
maeva
 Uspostavljanje apsolutne
hronologije
2 glavne take kontakta daju istorijsku
hronologiju:
1) korelacija Bz D i kasne LH IIIB (13. vek) kulture
maevi sa jezikom, listolika koplja, Peschiera
bodei (sa jezikom), fibule u obliku violinskog
gudala, oklopi od bronzanog lima mikenska
keramika (sinhronizovanje sa vladavinom faraona
Merneptaha, od 1224 BC)
2) pretpostavljeni datumi osnivanja grkih kolonija
(Kime i Pitekuze) u Italiji: kasni 8. vek BC

Radiokarbonski datumi bez kalibracije se

podudaraju sa hronologijom M.-Karpea uz
kalibraciju se dobijaju datumi koji su prerani
Nalazi iz faze Br D. Sicilija i Italija
Nalazi iz faze Br D. Istonoalpska
regija. Baierdorf tipovi
Nalazi iz faze Br D. Bavarska.
Riegsee tipovi
Sicilija i Italija. Tipovi nalaza kultura
Pantalica i Protovillanova
Gornja Italija. Tipovi nalaza kulture
Protovillanova
Nalazi iz faze Ha A2. Oblast
Minhena
Nalazi iz faze Ha B1. Bavarska
Nalazi iz faze Ha B2. Juni deo
istonoalpske regije
Nalazi iz faze Ha B3/C1. Juni deo
istonoalpske regije
 UF kulturne grupe na
severozapadnom Balkanu
Dobova Rue: sev. Slovenija
virovitika grupa: srednja Podravina
Zagreb: zap. Slavonija
Velika Gorica: srednja Posavina
daljska grupa: ist. Slavonija i zap. Baka
produena UF kultura i u starije Fe doba

Keramika: bikonine i trbuaste urne, manji

bikonini sudovi sa 1 ili 2 drke, pehari, olje
ornamentika (ako postoji) izvedena kosim ili
vertikalnim kanelovanjem na vratu i trbuhu
posude, urezivanjem, ubadanjem
Veoma brojni metalni nalazi, posebno iz ostava:
maevi, bodei, sekire, koplja, brijai, ogrlice,
narukvice, igle, fibule
Ostava ili nalaz iz
rasturenog ratnikog
groba (pod tumulom) iz
Konjue u zapadnoj
Srbiji
-objavljeno u Starinaru
za 1890. g. od strane
Mihaila Valtrovia
- retki primerci Peschiera
fibula kod nas
- ma tipa Nenzingen
- hronoloko
opredeljenje: Bz D-Ha
A1
Ostave UF perioda na centralnom i
zapadnom Balkanu
Velike ostave iz Transilvanije: Guteria II,
palnaca II, Uioara de Sus balkanske ostave
manje po obimu i sadraju
 K.VinskiGasparini podela ostava UF
perioda sa teritorije Hrvatske na 5 faza:
I Br D
II Ha A1
III Ha A2
IV Ha B1 i delimino B2
V delimino B2 i B3

M. Garaanin 5 horizonata ostava na

teritoriji Srbije vezuje ih za ostave iz
Transilvanije (M. Petrescu-Dmbovia) i
Hrvatske (K. Vinski-Gasparini)
Horizont I

- veza sa najranijim horizontom

Transilvanije Uriu Domaneti
- Br D, horizont I (K.Vinski-Gasparini)
- Topolnica (D. Milanovac); Hetin, Gaj,
Uljma (Banat); Beograd-
Autokomanda, Novi Kostolac
 Ostave iz Beograda
Autokomanda i Novog Kostolca
Horozont II
veza sa transilvanskim horizontom Cincu
Suseni (Ha A1, KVG II)
- Brestovik, Vina, Kamenovo; Guevo
Barajevo Jaji; Brajkovii (B. Bata),
Trli (Ub ostava livnica); Jakovo, Veliko
Sredite; N. Beej, imanovci, Mali am,
Peinci, Popinci, Bingula Divo, Sala
Noajski, Nova Bingula, Privina Glava;
Urovica, Donji Petrovci; Vrac, Mesi,
Beanija, Banatski Karlovac, Jarak, Svilo,
Vojlovo kod Golupca, Leskovo kod Velikog
Laola, Brestovik I i V
Ostave iz Gueva i Barajeva
Ostava iz Jajia
Ostava iz Trlia
Ostave iz Jakova i Nove Bingule
Ostava iz imanovaca
Ostave iz Leskova i Urovice
Horozont III
- veza sa transilvanskim horizontom Turia Jupalnic
(Ha A2, KVG III)
- Rudnik, Seanj, Futog
Ostava sa Rudnika
Horizont IV

- veza sa
transilvanskim
horizontom Moigrad
Tauteni (Ha B1)
- ostava Alun
kod Brze Palanke i
jedan kotao sa
krstastim okovima iz
Morave kod
Dubravice
Kotao iz Dubravice
Horizont V

- ovaj horizont se ne vezuje direktno

sa prethodnima
- vezan za trako-kimerski period Ha
B1-C1
- ranija faza Ha B1-C1: Adaevci, N.
Banovci, Sinoevi
- kasnija faza Ha C1: Rudovci, Budii,
Janjevo