PSKYATRK BULGU VE

BELRTLER

Prof.Dr. Rifat KARLIDA

TF Psikiyatri AD
 Bilin
Farkndalk durumu
Psikolojik adan bireyin kendisinden ve
evresinden haberdar olma
 Bilin
Bilin bozukluklar
Dikkat bozukluklar
Telkine (eindirime) ar yatknlk
 Bilin
YNELM (ORYANTASYON):
Kiinin bulunduu yeri, evresini, onunla
ilikilerini, zamann ve kendisiyle ilgili
durumlar geree uygun bir biim de
deerlendirmesi, farkna varmas, uzaydaki
konumunu belirleyebilmesi yetenei
Zamana
Yere
Kiiye
 Bilin bozukluklar
Ynelim bozukluu (dezoryantasyon)
Bilin sislenmesi: Alg ve tutumlarda
bozukluun yan sra, ak-seik
dnememe
Hebetude: aknlk
 Bilin bozukluklar
Obnibulasyon: Rya hali. Bunlar baz psikotik ve
nevrotik durumlarda da grlebilir
Deliryum: Varsanlar ve korkularla balantl,
sersem, huzursuz, akn, ynelimi bozuk tepkiler
Koma: Bilinte ileri derecede kayp
Uyuklama hali (Somnolans, Letarji): Anormal
uykululuk, hasta kolaylkla uyandrlabilir ,verbal
cevaplar verebilir
 Dikkat
(Konsantrasyon, Younlama )
Dikkat, bir yaantnn belli paralarna
odaklanmak iin harcanan abann
miktar; tek bir etkinlik zerinde
odaklanmay srdrme yetisi; ve
younlama yetisi
stemli dikkat
stemsiz (spontan) dikkat
 Dikkat bozukluklar
elinebilirlik (distraktibilite): Dikkati
younlatramama; dikkatin nemsiz veya ilikisiz d
uyaranlara ekilmesi
Tetikte olma durumu (hipervijilans): ve d
uyaranlarn tmne ar dikkat ve odaklanma, genellikle
sanrl veya paranoid durumlara ikincildir
Trans: Odaklanm dikkat ve farkl bir bilinlilik
durumu, genellikle hipnozda, dissosiyatif bozukluklarda ve
vecit hali yaratan dinsel yaantlarda grlr
 Dikkat bozukluklar
Azalmas :Ar heyecansal durumlar, zihinsel ve bedensel
yorgunluklar, keder, sknt ve fke srasnda dikkat azalr
Depresyon, anksiyete, izofreni ve baz organik ruhsal
bozukluklarda ( deliryum ) dikkat azalr
Artmas: Manik hastalarda spontan dikkat nemli lde
artar
Hezeyanl, hallusinasyonlu, paranoid hastalarda belirli obje yada
durumlara kar ikincil olarak dikkat artmas grlebilir ( Bu
durum hipervijilans olarakta adlandrlr)
Yine baz psikosomatik tepkiler ve obsessif hastalarda dikkat art
gzlenebilir
 Telkine (eindirime) ar
yatknlk
Bir fikir veya etkiye, eletirmeden ve
uysallkla yant verme
Paylalm psikotik bozukluk: ki (veya
) kii tarafndan ayn ruhsal hastaln
paylalmas
Hipnoz: Telkine ar yatknlkla
karakterize, yapay olarak yaratlm bilin
deiiklii
 EMOSYON (DUYGU)
Duygulanm (affect) ve duygudurumla
(mood) balantl ruhsal, bedensel ve
davransal unsurlar olan karmak bir
duygulanma durumu
 EMOSYON (DUYGU)
Duygulanm (affect): Dtan ya da iten
gelen uyaranlara verilen ksa sreli
duygusal tepkiler
Duygudurum (mood): Dtan ya da iten
gelen uyaranlara verilen uzun sreli
duygusal tepkiler
Dier duygular
Duygulanmla ilikili fizyolojik
bozukluklar
 Duygulanm (affect)
Uygun duygulanm: Duygusal tonun elik
eden fikir, dnce veya konumayla uyum
iinde olduu durum; ayrca tm duygularn
uygun biimde ifade edildii geni veya tam
duygulanm olarak da tanmlanr
 Duygulanm Bozukluklar
a.Duygulanmda Azalma
Endiferans (lgisizlik, Lakaydi)
Knt Duygulanm
Donuk Duygulanm
Apati (Donukluk)
Anhedoni
Aleksitimi
La Belle indiferans (Gzel Aldrmazlk)
 Duygulanm Bozukluklar
a.Duygulanmda Azalma
Endiferans (lgisizlik, Lakaydi): Kiinin
evrede olup bitenlere kar ilgisiz ve
kaytsz kalmas
Byle bir hasta vurdumduymaz yada
aldrmaz olarak tanmlanabilir
izofrenin temel belirtilerindendir
 Duygulanm Bozukluklar
a.Duygulanmda Azalma
Knt Duygulanm: Duygulanmn dar
vurumunun younluunda belirgin bir azalma hali
Duygusal tepki gstermesi gereken durumlarda
bile hi tepki vermemesi
Donuk Duygulanm: Duygulanmn
davurumuna yada duygularn ifade ediliine ait
hibir belirtinin olmamas veyahut ok az
belirtinin olmas
Bu hastalarn ses tonlar monoton, yzleri
hareketsizdir
izofrenide grlr
 Duygulanm Bozukluklar
a.Duygulanmda Azalma
Apati (Donukluk): Duygulanm, dnce ve
davranlarda yavalama, evreden kopukluk ve
ilgisizliin elik ettii donukluk hali
Zeka geriliklerinde, ar stuporlu depresyonlarda,
izofrenide ve baz demanslarda
Anhedoni: D dnyadaki etkinliklere kar ilgi
duymama, bunlardan geri ekilme, hi bireyden
zevk alamama hali
Depresyon, kronik izofrenide
 Duygulanm Bozukluklar
a.Duygulanmda Azalma
Aleksitimi: Duygularnn farknda olmama yada
bunlar tanmlamakta zorluk ekme veyahut hi
tanmlayamama hali
La Belle indiferans (Gzel Aldrmazlk):
Hastann mevcut bulgu, semptom yada durumuna
uymayacak derecede ilgisiz uygunsuz olmas
durumu
Baka bir ifadeyle iinde bulunduu perianla
aldrmamas hali
Konversiyon da sk
 Duygulanm Bozukluklar
b.Duygulanmda Artma
Nee Ynnde Artma
fori
Elasyon
Ekzaltasyon
Ekstazi (okunluk)
 Duygulanm Bozukluklar
b.Duygulanmda Artma
Nee Ynnde Artma
fori: Yaanan olaylarla ve realiteyle uyumlu
olmayan abartl nee, zevk alma, kendini iyi
hissetme durumudur
Manide, hipomanide, psikostimulan ila
kullanmnda, baz organik ruhsal bozukluklarda
(Frontal lob sendromu)
Elasyon: fori ile birlikte motor aktivitede artma
 Duygulanm Bozukluklar
b.Duygulanmda Artma
Nee Ynnde Artma
Ekzaltasyon: Grandiyz duygularn elik ettii
elasyon hali
Baka bir ifade ile fori + motor etkinlikte artma
+ grandiyz duygular
Ekstazi (okunluk): ok youn kendinden
geme durumu (Vecd iinde olma)
Genellikle dini konularla ura buna elik eder
 Duygulanm Bozukluklar
b.Duygulanmda Artma
Elem - Keder Ynnde Artma
Disfori
Depresyon (knt)
Yas
 Duygulanm Bozukluklar
b.Duygulanmda Artma
Elem - Keder Ynnde Artma
Disfori
Depresyon (knt): Tek bana
tanmlandnda elem, keder, hzn, znt,
neesizlik, umutsuzluk, aresizlik gibi duygularn
artm hali olarak tanmlanr
Depresif bozukluklarda grlr
Yas: Gerek bir obje kayb sonrasnda ortaya
kan znt, keder duygusu
 Duygulanm Bozukluklar
c.Duygulanmda Bozulma
Anksiyete (Sknt, Kayg, Bunalt)
Panik
Korku
Beklenti Anksiyetesi
Performans Anksiyetesi
Hostilite
Ajitasyon
Ambivalans
Labil (Oynak) Duygulanm
Uygunsuz (Ahenksiz) Duygulanm
timik Duygulanm
 Duygulanm Bozukluklar
c.Duygulanmda Bozulma
Anksiyete (Sknt, Kayg, Bunalt) : Kt,
tehlikeli bir ey olacakm gibi duygularla bireyi
rahatsz eden, somatik belirtilerin ( arpnt, hava
al, terleme, az kuruluu) elik ettii, lm
korkusunun hakim olduu endieli beklenti
Anksiyete nedeni tehlike oda ieride/darda ola
Bata nevrotik bozukluklar olmak zere btn
psikiyatrik bozukluklarda
 Duygulanm Bozukluklar
c.Duygulanmda Bozulma
Panik: Korku ve endie duygularyla otonomik
belirtilerin elik ettii ani, epizodik ve youn
anksiyete ata
Korku: D dnyada varolan gerek bir tehlikenin
(obje, durum) ortaya kard duygu
Beklenti Anksiyetesi: zellikle fobik hastalarda
grlr
Sadece belirli fobik nesne ve durumlarla
karlatklarnda deil ayn zamanda bunlar
dndklerinde, hatrladklarnda da anksiyete
duyarlar buna beklenti anksiyetesi ad verilir
 Duygulanm Bozukluklar
c.Duygulanmda Bozulma
Performans Anksiyetesi: Performans gerektiren
eylemlerin yaplaca durumlarda ortaya kar
Hostilite: fke, hsmet, kzgnlk ve kar
koyma hali, agresyonun duygusal karl
Ajitasyon: Motor huzursuzlukla birlikte grlen
youn anksiyete
Ambivalans: Ayn zamanda ayn obje yada
duruma kar zt duygularn birarada bulunmas
izofreni, Depresyon ve OKB
 Duygulanm Bozukluklar
c.Duygulanmda Bozulma
Labil (Oynak) Duygulanm: Hzl tekrarlayan
olaand duygulanm deikenliklerinin olmas
fori, anksiyete, depresyon gibi duygulanmlarn
sk yer deitirmesi
Uygunsuz (Ahenksiz) Duygulanm: Dnce
yada konuma ieriinin duygulanmla uyumsuz
timik Duygulanm: Normal snrlardaki
duygulanm
 Duygulanmla ilikili
fizyolojik bozukluklar
Kiide bedensel (genellikle otonom) ilev
bozukluu iaretleri; byk ounlukla
depresyonla ilikilidir (vejatatif bulgular da
denir)
 Anoreksi: tahta azalma veya kayp
Hiperfaji: tahta veya yiyicek almnda
artma
nsomni: uyku azalmas veya yokluu
Hipersomni: Ar uyuma
Libido azalmas: Cinsel ilgi, drt ve
performansta azalma ( libido art
ounlukla manik durumlarla ilikilidir)
 MOTOR DAVRANI
Organizmann uyaran karsnda gsterdii
gzlenebilen tepkilerine davran denir
Ksaca kiinin gsterdii motor aktivitedir
Davran bozukluklarn da artma, azalma
ve bozulma olarak incelemekteyiz
 MOTOR DAVRANI
a. Azalmas b. Artmas
Psikomotor retardasyon Agresyon
Abuli (isten kayb)
Psikomotor Ajitasyon
Eksitasyon
Hiperaktivite
 MOTOR DAVRANI
a. Azalmas:
Genel anlamda hipoaktivite olarak deerlendirilir
Hareketlerinde azalma (Psikomotor retardasyon)
Dnce ve konumadaki azalmada buna elik
eder (Depresyonda, rezidel psikozlarda grlr)
Tembellik, canszlk, inhibisyonda davran bir
anlamda davran azalmasna rnek
 MOTOR DAVRANI
a. Azalmas:
Abuli (isten kayb): Eyleme geme ve
dnme drtsnde azalma, eylemin
sonularna kar kaytszlk; nrolojik
kusurla ilikili olabilir
 MOTOR DAVRANI
b. Artmas
Agresyon: Kzgnlk - fke yada dmanlk duygularnn
motor karl
Psikomotor Ajitasyon: Amaca ynelik olmayan,
tekrarlayan, gerginlik duygusunun elik ettii ar motor
etkinlik
Eksitasyon: D uyaranlardan etkilenmeyen amasz ve
kzm motor davran
Hiperaktivite: Huzursuz, agressif, zarar verici, ykc
motor aktivite
Hasta srekli hareket halindedir, Saldrgan davranlar
gsterebilir
 MOTOR DAVRANI
c. Bozulmas
Astazi Katatoni
Abazi Mannerizm
Ekopraksi Grimas
Negativizm Paratimi
Otomatizm Paramimi
Stereotipik Davranlar Ekomimi
Stupor Komplsiyon: Kontrol, Tekrarlama,
Katalepsi (Balmumu Ykama, Dipsomani, Kleptomani,
Esneklii = Flexibilitas Nemfomani, Satiriyazis, Trikotillomani,
Ritel,
Cerea)
mpulsif Davran
Katapleksi
Tik
 MOTOR DAVRANI
c. Bozulmas
Astazi: Herhangi bir motor kusur olmakszn yryememe
Abazi: Herhangi bir motor kusur olmakszn ayakta duramama
Bata konversiyon olmak zere eitli psikiyatrik bozukluklarda
Ekopraksi: Bir bakasnn davranlarn taklit etme
izofreni ve baz tik bozukluklarnda grlr
Negativizm: Hareket ettirmeye ynelik verilen komutlara nedensiz bir
ekilde direnme, diren gsterme, muhalif olma hali
izofrenide, zeka geriliklerinde grlr, bazen de amal olabilir
Otomatizm: Amasz, bilinsiz biimde bir eylem yada eylemlerin
otomatik olarak yaplmas hali (Srekli gz krpma, yutkunma gibi)
izofreni, konversiyon, dissosiyatif bozukluklarda psikomotor
epilepside grlr
 MOTOR DAVRANI
c. Bozulmas
Stereotipik Davranlar: Anlamsz gibi grnen motor
hareketlerin ya da beden hareketlerinin srekli bir biimde
tekrarlanmas (El - kol sallama, burun ekme, iki nokta
arasnda gidip gelme)
Stupor: Mutizmle birlikte giden hareketsizlik, tepkisizlik
Katalepsi (Balmumu Esneklii = Flexibilitas Cerea ):
Vcut konumunu uzun sre hareketsiz bir biimde
tutmasdr ( r.: Kol ve bacaklarn )
Hasta verilen vcut konumunu en az l5 saniye sreyle
aynen korur
ok daha uzun srmesi mmkndr
Katatonik izofrenide grlr
 MOTOR DAVRANI
c. Bozulmas
Katapleksi: Aniden ortaya kan iki tarafl kas tonusu kayb;
Kahkaha, fkelenme, sarma ve korkma gibi youn
duygulara elik eder ve hasta yere der. Ksaca gelip
geici paralizi olarak ta adlandrlabilir; Narkolepsinin
temel bulgularndan
Katatoni: Genel anlamda motor hareketsizlik; Rijidite,
eksitasyon, negativizm, mutizm, ekolali, ekopraksi gibi
motor bozukluklar
Mannerizm: Dardan garip yada acayip diye
nitelendirilebilecek istemd davranlar (Konuurken
kalarn atar, gz krpar, birtakm anlalmaz ifadeler
taknr)
Grimas: Hastann zellikle az ve gz evresinde izlenen ve
tiki andran garip hareketler
 MOTOR DAVRANI
c. Bozulmas
Paratimi: Hastann beklenen duygusal tepkilere uygun
olmayan yada beklenen tepkilerin tam tersine duygusal
yantlar vermesidir
Bu hastalarn mimiklerinde paradoksallk hakimdir
Paramimi ise uygunsuz mimik ve jestlerdir
Klasik kitaplarda hastann yznn st yarsyla alt yars
arasndaki uyumsuzluk olarak tanmlanmakta olup bu
hastalarn alnlarnda hareket olmamasna dikkat
ekilmitir
Ekomimi: Karsndakinin mimiklerini taklit etmesi
Komplsiyon: Engel olunamayan srarl, tekrarlayc
davranlardr
 MOTOR DAVRANI
c. Bozulmas
Kompulsiyon eitleri:
Kontrol
Ykama: En sk grlen kompulsiyon
Tekrarlama: Belli bir hareketi ayn biimde
tekrar tekrar yapma kompulsiyonud (odadan
hep ayn biimde kma vb).
 MOTOR DAVRANI
c. Bozulmas
Dipsomani: alkol ime kompulsiyonu
Kleptomani: alma kompulsiyonu
Nemfomani: Kadnda ar ve kompulsif cinsel iliki
kurma gereksinimi
Satiriyazis: Erkekte ar ve kompusif cinsel iliki
kurma gereksinimi
Trikotillomani: Kendi san yolma kompulsiyonu
 MOTOR DAVRANI
c. Bozulmas
Ritel: Bir davran hep ayn dzen iinde
ve tren havasnda kompulsif biimde
yapma hali
mpulsif Davran: Dnmeden ve
sonular hesaplanmadan yaplan drtsel
davranlar
Tik: stemd spazmodik motor hareketler
 DNME
Normal dncenin zellikleri;
Geree ve lojik kurallara (Tmden gelim,
tme varm, determinizm) uygun
Belli amaca ynelik
Birbiriyle balantl, dzenli bir ak
(armoni ve ahenk) gstermeli ve sonuca
varmal
 DNME
A. Dnce yaps bozukluklar
Birincil Sre Dnce
Otistik Dnce
Dereistik dnce
Paleolojik Dnce
Somut Dnce
Animistik Dnce
Bysel Dnce (Magic thinking)
 DNME
A. Dnce yaps bozukluklar
Birincil Sre Dnce: Zaman, yer
konusunda tutarszlklar olan, nedensellik ve
kartlk ilkelerini tanmayan mantk d, illojik
dnce
Tmyle bilinddr, d dnyayla balants
yoktur ( Psikotiklerde grlr )
Otistik Dnce: Kiinin isteklerine doyum
salayan ancak gerekle ilikisi olmayan, ie
dnk, kaotik dnce
Dereistik dnce ise lojik deildir ve
filogenetik bakmdan daha geri dneme aittir
 DNME
A. Dnce yaps bozukluklar
Paleolojik Dnce: lkel zamana ait, mantk kurallarna
uymayan arpk zellikler gsteren dncedir ( a = a + b
+c)
Somut Dnce: 6 - 7 yana kadar ocuklarda grlen
dnce
Bu dncede genelletirme, kavramlatrma,
kategoriletirme gelimemi
Zeka geriliklerinde, demansllarda bu tr dnce yaygn
Animistik Dnce: Cansz nesneyi canl kabul eden ve
onunla iliki kuran dnce biimi
ocuklarda grlr
 DNME
A. Dnce yaps bozukluklar
Bysel Dnce( Magic thinking ): Bir
takm sihir, by ve acayip inanlara yer
verilir
Dncenin gcne inanlr
Dnd eyin olacan kabul eder
izotipal kiilik bozukluu, izofreni,
obsessif - kompulsif bozukluklarda
grlebilir
 DNME
B. Dnce ak hz ve ritmi
(Assosiasyon, arm)

Artmas Azalmas
Fikir uumas Blokaj (Dnce
Logore (Sz shali) Yoksunluu)
Basnl Konuma Konuma Yoksulluu
Mutizm
Konuma Yoksulluu
 DNME
B. Dnce ak hz ve ritmi
(Assosiasyon, arm)
Artmas :
Fikir uumas: Bir konudan dierine hzl gecilerin olduu, neredeyse srekli
bir ak gsteren bir biri ard sra gelen hzl konuma biimi armlar
arasnda iliki var, Manide grlr
Logore (Sz shali): Ak koheran ve mantkl olmakla birlikte kontrol
edilemeyen ok konuma hali, manide grlr
Basnl Konuma: ok yada hzl konumayla belirli, araya girilmesi zor yada
imkansz olan bir konuma biimi
Hasta yksek ses ve vurgulamalarla konuur
Sadece bir kelimelik cevaplar vermesi gereken sorular bile uzun hzl
cmlelerle yantlayabilir
Grmeci araya girse bile hasta bunu grmemezlikten, duymamazlktan gelir
Konuma hzna nicel bir l uygulanacak olursa dakikada 150 szckten daha
fazla kullanlmas hzl yada basnl konuma olarak adlandrlr
 DNME
B. Dnce ak hz ve ritmi
(Assosiasyon, arm)
Azalmas: Burada bir retardasyon ( gecikme, durgunlama) sz
konusu
Hasta konumasn srdrememekte
Taklr ve durur, yada ok yava bir hzla, eke eke konuturulur ve
yahut hi konumaz
Blokaj (Dnce Yoksunluu): Dnce retimi azalm
armlarn yavalamas, tkanmas sz konusu (Hemen her zaman
psikomotor inhibisyon mevcut)
Dnce aknn birden kesilmesi eklinde de ortaya kabilir,
izofreni ve depresyonda o
Konuma Yoksulluu: Konumann kstl ayrntdan yoksun ve somut olmas
stenmedike ek bilgi verilmez
Sorulan sorulara tek kelimelik cevap verir
 DNME
B. Dnce ak hz ve ritmi
(Assosiasyon, arm)
Mutizm: Akn ileri derecede yavalamas, kesilmesi,
hatta tamamen, durmas, zetle konumama hali
Mutizm bir anlamda hastann ibirliindeki
isteksizliin kant
Katatonik izofrenide negativizmin, psikotik
depresyonda inhibisyonunun sonucu olarak ortaya
kmakta
Baz dissosiyatif durumlarda da grlebilir
 DNME
B. Dnce ak hz ve ritmi
(Assosiasyon, arm)
Bozulma
Enkoherans (Dikisiz Konuma ): Bir biriyle ilgisiz, kelime ve
kavramlarn birarada bulunduu, mantksz, senkronize olmayan
anlamsz konuma
zetle bakalar tarafndan anlalamayan ve sonuca varmayan
konuma yada dnce biimi
Dil dezorganizasyonun derecesini gstermek iin bazen szck
salatas ad da verilir
Burada kelimeler karmakark bir ekilde sralanr
Absurdite ok daha n plandadr
Enkoheransta kendine zg bir mantk ve iliki varken(bazen
armonik) szck salatasnda byle bir zellik yok
 DNME
B. Dnce ak hz ve ritmi
(Assosiasyon, arm)

Bozulma
Enkoherans (Dikisiz Konuma)
Ayrntclk (Sirkumstansiyalite)
evresel Konuma (Teet konuma, Tanjansiyalite)
Klang arm
Neolojizm
Yandan Cevap
Kondensasyon (Sktrma)
Verbijerasyon
Ekolali
Koprolali
 DNME
B. Dnce ak hz ve ritmi
(Assosiasyon, arm)
Bozulma
Ayrntclk (Sirkumstansiyalite): Dolayl - tefaruatl
konuma
Ayrntlara ar girilmesi, araya yeni konular
sktrlmasyla karakterize Amaca glkle varabilir
Konumas kesilmedike ve zorlanmadka ana konuya
gelemez, ayrntl cevaplar dakikalarca srebilir
Grmecinin hastann szn sk sk kesmek zorunda
kalmas bu bozukluun varlna iaret edebilir
izofreni ve baz demanslarda grlr
 DNME
B. Dnce ak hz ve ritmi
(Assosiasyon, arm)
Bozulma
evresel Konuma (Teet konuma, Tanjansiyalite) :
armlarn amaca ynelik olmamas ve sonuca varamamas
Sorulan sorulara verilen cevaplar genellikle konuya teet geer,ana
temaya yaklar ancak ulaamaz, izofrenide grlr
rnein: Tahsiliniz nedir? Gibi ak ve ksa cevap ieren bir
soruya hastann cevab yle olabilir; Zor bir soru, aslnda biz
sekiz kardeiz. Annemle babam akraba. Annem almyor. Tahsili
de yok. imdi tahsilimizi belirleyebilmemiz iin bunlara bir gz
atmalyz. Bu zor artlarda tahsilde ok zor canm. nsanlar nasl
yayorlar, neyle geiniyorlar biliyor musunuz. Asl bunlar nemli.
 DNME
B. Dnce ak hz ve ritmi
(Assosiasyon, arm)
Bozulma
Klang arm : Anlaml yada anlamsz olmasna
baklmakszn, ses yada kafiye uyumu olan kelimelerin
birbiri pei sra sralanmasdr. Konuma anlamsz bir iir
havas tar. Manide ve izofrenide grlr.
r.: Sfr bir Adana, boya badana, sfr iki Adyaman
senin adn pek yaman. Sfr Afyon o gzel bir
kamyon. Sfr drt Artvin, Doktor bey verdiin ilalarla
sen de beni zom ettin.
 DNME
B. Dnce ak hz ve ritmi
(Assosiasyon, arm)
Bozulma
Neolojizm: eitli kelimelerin hecelerini yan yana
getirerek yeni szck yada szckler yaratmas
Hasta herhangi bir szcn yerine lgatta bulunmayan
farkl, garip, tretilmi baka bir szc kullanr
Yada szc bler, hece aralarna baka harfler
yerletirir
r.Tamay: Karsnn adnn ilk hecesiyle, doktorunun
adnn son hecesinden tretilen bir kelime.
 DNME
B. Dnce ak hz ve ritmi
(Assosiasyon, arm)
Bozulma
Sembolizim : Bilindii gibi btn szlerimiz sembollerden
ibarettir
Ancak sembolizmde herkes tarafndan kullanlmas yerinde ve
uygun olmayan baka bir kelimeyi, asl uygun olann yerine
kullanr
Perseverasyon: Yeni bir uyaran gelmesine karn nceki bir
uyarana gre yant vermeyi srdrme. Hasta bir kavram, szc
yada szckleri tekrarlar durur baka bir ifade ile taklr kalr ve
yenilerine geemez
Perseverasyonda szcn giderek artan sklkta yinelenmesine
"palilali" kullanlan son szcn son hecesinin perseverasyonuna
"logokloni"
Demans, izofreni ve organik ruhsal bozukluklarda grlr
 DNME
B. Dnce ak hz ve ritmi
(Assosiasyon, arm)
Bozulma
Yandan Cevap: Sorulan sorulara uygun olmayan cevaplarn
verilmesi
Verilen cevaplarn real ve lojik olmamas
Genellikle dier arm bozukluklaryla birlikte
rn.: - Kullandn ilalardan fayda grdn m?
- Beni karn eve gideyim.
Kondensasyon (Sktrma): Deiik kavramlarn tek bir kavram
haline getirilmesi
Baka bir ifadeyle birok duygu ve nesneye ilikin btn
fenomenlerin birarada bulunmas hali
rn.: Maystosa kadar ilerimi yoluna koyacam (Mays'tan
Austos'a kadar)
 DNME
B. Dnce ak hz ve ritmi
(Assosiasyon, arm)
Bozulma
Verbijerasyon: zel bir takm kelime, deyim ya da
kavramlar anlamsz bir biimde tekrarlamas
(perseverasyon ve neolojizm) Ksaca neolojizmler
kmesi
Hastann syledikleri olduka anlamszdr
"Kodlanm bir dil" olarak ta deerlendirilmekte
Klasik kitaplarda hastann kendi kendisine konumas
olarak adlandrlmakta ve zellikle kronik izofrenilerde
grlmekte
 DNME
B. Dnce ak hz ve ritmi
(Assosiasyon, arm)
Bozulma
Ekolali: Hastann karsndakilerin sylediklerini
tekrarlamas (papaan gibi anlamsz bir ekilde)
izofreni, zeka gerilikleri, organik ruhsal bozukluklarda
ve tourette bozukluunda grlr
rn.: - Sizi bugn daha iyi gibi gryorum ( eklindeki
bir cmleyi hasta ).
- Gibi gryorum sizi diye tekrarlayabilir
Koprolali: Kompulsif bir ekilde ak - seik szckler
syleme (fekal konumada denir)
izofreni ve tik bozukluklarnda grlr
 DNME
C. Dnce erii
Azalmas: Fikir fakirlii, fakirlemesi (Kii,
dncesini ok basit yoldan anlatmaya alr ancak
beceremez, Dnce retiminin olmamas sebebiyle
fikirler ve onlar ifade eden szckler yetersizdir)
Dnce ieriinin fakirlemesi genellikle zeka
gerilikleri, demans ve kronik detoriye izofrenlerde
grlr
Artma: Ar derecede zihnini igal eden
dnceler, fanteziler ile bir konu zerinde srekli
ve youn olarak durma
 DNME
C. Dnce erii
Psikoz: Gereklii fanteziden ayrt edememe;
gerei deerlendirme yetisinde bozulma, yeni bir
gereklik yaratlmas
 DNME
C. Dnce erii
Bozulma
a. Sanr (Hezeyan, Delzyon, Delir): Aksi delillerle
kantlanmasna ramen hasta tarafndan kabul
edilmeyen, gerein yerini alm yanl dnceler
Hezeyanlar, ieriine, kaynana ve olu biimlerine
gre snflandrlrlar.
Primer (Birincil): Daha nceki etkileimlerle ya da
yaantlarla herhangi grnr bir ilikisi yoktur
Birden bire hastann iine domasyla ortaya karlar
 DNME
C. Dnce erii
Bozulma
a. Sanr (Hezeyan, Delzyon, Delir):
Sekonder (kincil): Psiik yaantlarndan ya da o srada
hastann zerine kafa yorduu dncelerden kaynaklanr
 DNME
C. Dnce erii
Bozulma: a. Sanr
MENNGER'in hezeyanlar snflandrmas
Centrifugal: Ego znedir (subject), (byklk,
kklk hipokondirak hezeyanlar)
Centripedal: Ego nesnedir (object ), (Perseksyon,
referans hezeyanlar)
Otopsiik: Kendisiyle ilgili
Allopsiik: D dnyayla ilgili
Somatopsiik: Kendi vcuduyla ilgili
 DNME
C. Dnce erii
Bozulma: a. Sanr
MENNGER'in hezeyanlar snflandrmas
Bizar Sanr (Gayri mmkn gayri varit)
Nonbizar Sanr (Mmkn gayri varit)
Sistemli Sanr: Tek bir olay ve temayla ilgilidir
Hezeyan ne kadar dzgn, varlan sonular ne kadar
anlaml ve ne kadar olaana yaknsa, hezeyan o
denli sistemlidir (mit, mafya, vb.)
Sistemsiz Sanr: Ba sonu belli olmayan, birbiriyle
elien ve eitli temalar ieren hezeyan
 DNME
C. Dnce erii
Bozulma: a. Sanr
MENNGER'in hezeyanlar snflandrmas
Duygudurumuna Uygun Olan Sanr
Duygudurumuna Uygun Olmayan Sanr
 DNME
C. Dnce erii
Bozulma: a. Sanr
eitlerine gre Sanrlar yle sralanr:
Grandiyz Sanr (Megalomanik )
Grandiyz Yetenek Sanrs
Grandiyz Kimlik Sanrs
Erotomanik Sanr
Hipokondriyak Sanr
Mignon Sanr: Kendi anne-babasndan deil, ayrcalkl
bir aileden geldiine dair hezeyan
Nihilistik Sanr : Kendisinin, bakalarnn yada dnyann
olmad, birtakm organlarnn bulunmadn, rd,
eridiine ilikin hezeyan
 DNME
C. Dnce erii
Bozulma: a. Sanr
Cotard Sendromu
Negasyon: Ksaca varln reddi
Hasta evresinden irenir, ellerinden tiksinebilir, bir organnn yok
olduunu ya da yaknlarndan birinin ldn ifade etmek yoluyla
inkarlara sapar
Kendisinin lmsz olduunu savunur
O kadar gnahkardr ki lmeyecektir ve bu gnahlarnn bedelini demek
iin yaamaya sonsuz olarak devam edecektir, buna Immortalite
hezeyan denir
Suludur, su bulatrlmtr
Bu sebeple o kadar byyecektir ki dnyay kaplayacak ve btn
gnahlaryla dnyay ktlkler saracak ve ktlklere sebep
olacaktr, buna da Emormite hezeyan denir
Bu hezeyann bir arada bulunduu klinik antiteye Cotard sendromu
 DNME
C. Dnce erii
Bozulma: a. Sanr
Perseksyon Sanrs: Kiinin saldrya urad, rahat verilmedii,
aldatld, bask yapld, ktlk, zarar grdne ynelik
hezeyanlar
Paranoid Sanr: Perseksyon, referans, kontrol edilme ve grandiyz
hezeyanlar
Paylalm Sanr: Hezeyan olan baka bir kii yada kiilerle yakn
iliki iinde bulunan birisinin ayn hezeyan paylayor olmas
Referans Sanrs ve dncesi: Olaylarn, kiilerin, kendisine
ynelik olduu eklindeki yanl yorumlamalar
Kskanlk Sanrs: Tema cinsel einin sadakatszl; hasta buna
ynelik ipular arar ve bunlar kant olarak kullanr; byle bir
ilikinin varln ispatlamak iin zel aba gsterir (Othella
sendromu); Sklkla delzyonel bozukluklarda grlr
 DNME
C. Dnce erii
Bozulma: a. Sanr
Schneider'in tanmlad hezeyanlar
Dnce ekilmesi (alnmas)
Dnce Okunmas
Dnce Sokulmas
Dnce Yaynlanmas
Etkileme
Etkilenme
Kontrol Edilme
 DNME
C. Dnce erii
Bozulma: a. Sanr
Kklk Sanrs
Keif Sanrs
Hak arama sanrs: Hakk yenmitir, bu sebeple
srekli dava aar
Yoksulluk sanrs
Sululuk - Gnahkarlk sanrs
 DNME
C. Dnce erii
Bozulma: b. Obsesyon
Obsesyonel Dnceler
Obsesyonel drt: Belirli bir eylemi
gerekletirmeye iten srarl drt
 DNME
C. Dnce erii
Bozulma: b. Obsesyon
Sk grlen obsesyonlar: Kirlilik (bulama), saldrganlk, dzenlilik,
hastalk, cinsel ve dini konularla ilgili
Ellerine mikrop, gaita, meni bulat (kirlilik - bulama)
Kendini, ocuunu, eini ldrecei, bakalarna zarar verecei yada
fkeyle baraca (saldrganlk)
Eyalarn belli bir durumda yerletirme yada kaldrma
(dzenlilik,simetri)
Kanser olaca (hastalk)
Tiksindirici bulduu cinsel eylem, ocuuna, aile bireylerine yada
bakalarna cinsel tacizde bulunaca endiesi (cinsel)
Allah'a kfr, var olup olmad konusundaki takntlar (dini)
Kapy, oca, ak braktm phesi(kuku)
 DNME
C. Dnce erii
Bozulma: c. Fobi
Fobi: Belli bir durum, yada obje karsnda ortaya
kan gereki olmayan kalc, srarl mantkszca
korkma ve bundan kanmaya zorlamadr
Fobide de temel zellik obsesyonda olduu gibi
egodistonik ve sembolik olmas
 DNME
C. Dnce erii
Bozulma: c. Fobi
Nesne (Obje) Fobileri: Kedi, kpek, fare vb.
Durum Fobileri: Kapal, ak yer, asansr,
ykseklik, karanlk
lev (eylem) Fobileri: Terleme, baylma, idrar
karma
 DNME
C. Dnce erii
Bozulma: c. Fobi
Agorafobi
Ailurofobi: Kediden,
Akrofobi:Yksek yerden
Algofobi : Ardan
Eritrofobi:Yznn kzarmasndan
Klastrofobi: Kapal yerlerden ( sinema, tiyatro, dar sokak)
Ksenofobi : Yabanclardan korkma
zgl Fobi : belli nesne ya da durumla snrl fobiler:( Kan grme,
enjeksiyon, uakla seyahat)
Panfobi: Her eyden korkma
Zoofobi: Hayvanlardan korkma
Sosyal Fobi : Toplum nnde konuma, darda yemek yeme, yaz
yazma, genel tuvaleti kullanmada sorun yaanmas
 CNSEL LEV VE KMLK
BOZUKLUKLARI: Parafililer
Egzibisyonizm (Tehircilik): Uygun olmayan durumlarda
cinsel organn bakalarna gsterme tutkusu
Fetiizm: Gerekte cinsellikle ilgili olmayan kar cinsin
nesnelerini ( amar vb) kullanmakla doyum
Frottrizm (Srtnmecilik) : Kiinin rzas olmayan bir
kiiye dokunmas ve srtnmesi ile ilgili youn istek
Pedofili: 13 ya yada altndaki ocuklarla cinsel iliki kurma
tutkusu
Cinsel Mazoizm : Kiinin cinsellikle birlikte kendisine
hakaret edilmesinden, dvlmesinden, zdrap
verilmesinden veya balanmasndan doyum salama
Cinsel Sadizm: Cinsellikle birlikte kiinin bakalarna eziyet
etme, ac ektirme eilimi
 CNSEL LEV VE KMLK
BOZUKLUKLARI: Parafililer
Voyrizm (Gzetlemecilik): Bir kiiyi plakken,
soyunurken yada cinsel aktivitede bulunurken,
gzetleyerek doyum salama
Transvestik Fetisizm: Heteroseksel bir erkekte aykr giyim
ile ilgili youn istek duyma ve kar cins gibi giyinme
Gerontofili: Yallarla cinsel iliki de bulunma tutkusu
Nekrofili: l ile cinsel ilikide bulunma tutkusu
Transseksalite (Cinsel kimlik bozukluu): Kar
cinsiyetle gl ve srekli bir zdeim kurarak, kendini
kar cins gibi alglamas ve kabul etmesidir
Homoseksalite: Kendi cinsinden kiilerle cinsel iliki
kurma eilimi ve eylemi
 Konuma
Dil yoluyla ifade edilen fikirler, dnceler ve
duygular; szckler ve dil kullanlarak
kurulan iletiim
 Konuma bozukluklar
Basnl konuma
Logore (sz ishali)
Konumann fakirlii
Kendiliinden konumama
Konuma ieriinin fakirlii
Dizartri:Artiklasyon gl
Ar yksek veya alak sesli konuma
Kekemelik
 ALGI
Alg bozukluklar organik ve psiik kkenli olabilir
Azalma: D evre algsnda azalma, yokluk ( anestezi,
amaroz ) iitme, grme, koklama, dokunma ve tatma
duyularyla ilgili olabilir
Hipoestezi (Hipoaljezi): Algnan duyumlarn
younluunun azalmas, Konversiyon bozukluklarnda
Artma:
Hiperestezi ( Hiperaljezi ): Algnan duyumlarn
younluunun artmas
eitli psikiyatrik bozukluklarda deiik derecelerde
hiperesteziler grlebilir
 ALG I
Alg bozukluklar
Konversiyon ile ilikili bozukluklar ve
disosiyatif fenomenler
 Alg bozukluklar
Varsan (halsinasyon): Gerek d
uyaranlarla ilikisi olmayan sahte duygusal
alg; varsanl yaantnn sanrsal bir
yorumu olabilir de olmayabilirde
Yanlsama (ilzyon): Gerek d duygusal
uyaranlarn yanl alglanmas veya yanl
yorumlanmas
 Alg bozukluklar
Varsan
Basit (elementer) hallusinasyon: Grlt, slk sesi, k
parltlar, renkler, uuldamalar, fosforlu akmalar gibi yaantlar
Karmak (kompleks) hallusinasyon: Konuma, insan, hayvan
ve mzik sesi duyma, insan yz ya da manzara grme
Duygudurumuna Uygun Hallsinasyon: Duygudurumu
depressif ise hallsinasyon ierii yetersizlik, sululuk, hastalk,
lm cezalandrlmaya layk olma temalar
Duygudurumu manik ise hallsinasyon ierii ok deerli, gl,
bilgili olma, kutsal bir g ya da yetkili nl bir kiiyle ilikili
olma temalar
Duyguduruma Uygun Olmayan Hallsinasyon: erii depresif
veya manik duygudurumun tipik temalaryla uygun olmayan
hallsinasyonlar
 ALGI: Fiziksel uyaranlar psikolojik bilgi
olarak aktarma ilemi; duyusal uyaranlarn
farkna varlmasn salayan zihinsel sre
 Varsan (halsinasyon)
Hipnagojik varsan
Hipnopompik Varsan
itsel varsan
Grsel varsan
Koku varsans
Tat varsans
Ekstrakampin Hallsinasyon
Motris Hallsinasyon
Dokunma
Somatik varsan
Duyguduruma uygun
varsan
Duyguduruma uygun
olmayan varsan
Otoskopik Hallsinasyon
(Ayna Halini Grme)
Senestezik Hallsinasyon
(Somatik)
 Varsan (halsinasyon)
Lilliptyen varsan: Nesnelerin klm
boyutlarda grld sahte alg (mikropsi
de denir)
Halsinozis: Kronik alkol kullanmyla
ilikili varsanlar; ounlukla iitsel
varsanlardr; bilin, varsanlarn bilin
sislenmesi zemininde ortaya kt
deliryum tremenstekinin aksine,aktr
Konversiyon ile ilikili
bozukluklar ve disosiyatif
fenomenler
 Histerik anestezi: Duygusal atmalarn
neden olduu duyu kayb
Makropsi: Nesnelerin olduklarnda daha
byk grndkleri durum
Mikropsi: Nesnelerin olduklarndan daha
kk grnmeleri (hem makropsi, hem de
mikropsi ayrca karmak ksmi nbetler
gibi, aka organik durumlarla da ilikili
olabilir
 Depersonalizasyon: Kiinin znel olarak
kendini gerekd, yabanc veya tanmadk
biri gibi duyumsamas
Derealizasyon: evrenin yabanc veya
gerekd olduuna dair znel duyum;
deimi gereklik duygusu
 Fg (disosiyatif ka): Eski kimlie
ynelik amneziyle beraber, yeni bir kimlik
edinilmesi; sklkla yolculuklar veya yeni
evrelere gidi sz konusudur
oul kiilik (multiple personality): Bir
kiinin farkl zamanlarda iki veya daha ok
sayda tmden farkl kiilikler ve
karakterlere brnmesi
 YARGILAMA VE GR
(INSIGHT)
Nesnel (Objektif) yarglama: Kii d evrede olup bitenleri
doru olarak kavrayabiliyor mu? Eer bu soruya cevap
alamyorsak o zaman hastann nesnel yarglamas bozulmu
znel (Subjektif) yarglamaya insight, igr de denilebilir
O halde insight nedir?
Ksaca kendisinin gzlemini yapabilme, kendisini anlama olarak
tanmlanabilir
Deskriptif (tanmlayc) psikiyatri asndan insight, psikiyatrik bir
bozukluunun farkna varmas, kendisinin hasta olduunu kabul
etmesi,
zet olarak hastann durumunu geree uygun olarak
bilebilmesidir
 BELLEK (HAFIZA)
Beyinde depolanan bilginin daha sonra bilince
arlma ilevi
Dikkat ve alglama gibi zihinsel eylemlerinin
yardmyla eitli bilgilerin kazanlmasna,
saklanmasna gerektiinde bilin alanna
getirilerek kullanlmasna ve gemile balant
kurulmasna yarayan dinamik bir sre
Bellek bozukluklar
Bellek dzeyleri
 BELLEK (HAFIZA)
Bellek bozukluklar
Bellek dzeyleri
 Bellek bozukluklar
Amnezi (bellek kayb): Gemi yaantlar
ksmen ve tmden anmsayamama; kkeni
organik veya duygusal olabilir
Anterograd amnezi
Retrograd amnezi
 Paramnezi: geri armadaki arptmalarla
anlarn yanl anmsanmas
Hipermnezi: Anlarn saklanmas (retention
= tesbit) ve anmsanmasnda (recall = izhar)
abartl art
 Paramnezi
Konfablasyon (masallama): Bellekteki
boluklarn hastann inand ancak
gerekle ilgisi olmayan hayali veya doru
olmayan yaantlarla bilind
doldurulmas; en sk organik patolojiyle
ilikilidir
 Paramnezi
Deja vu: Yeni bir durumun yanl olarak
gemi bir annn tekrar gibi algland
grsel tanma yanlsamas
Deja entendu (daha nce iitmitim):
itsel tanma yanlsamas
Jamais vu (daha nce hi grmedim):
kiinin yaam olduu gerek bir durumu
tanmadna dair yanltc bir his
 Bellek dzeyleri
Anlk: Alglanan materyelin saniyeler ile
dakikalar iinde tekrarlanmas veya anmsanmas
Yakn: Son bir ka gn iindeki olaylarn
anmsanmas
Yakn gemi: Son bir ka ay iindeki olaylarn
anmsanmas
Uzak: Uzak gemiteki olaylarn anmsanmas
 Zeka
Yeni durumlarla karlaldnda gemite
renilenlerin anlalmas, anmsanmas,
harekete geirilmesi ve yapc olarak
btnletirilmesi
 Zeka
Zeka gerilii (mental retardasyon)
Demans (bunama)
Psdodemans (yalanc bunama)
Somut dnme
Soyut dnme