 Ενότητες

 Πλοκή
 Η ταυτότητα του αφηγητή
 Γλώσσα και χωροχρόνος
 Πρόσωπα και ταυτότητες
 Βιβλιογραφία
 1η ενότητα: Στην ενότητα αυτή κυριαρχεί η εικόνα του παππού που συνεχώς
ελέγχει
το γαμπρό του, θεωρώντας τον ανίκανο να εισπράξει κάποιο χρέος και
δημιουργώντας
έτσι μια έντονα καταθλιπτική ατμόσφαιρα στο σπίτι. Παρουσιάζεται ιδιαίτερα
δύστροπος και αυταρχικός, ο τύπος του σκληρού και ανελέητου ανθρώπου, που
πάνω από όλα βάζει το δικό του συμφέρον. Εξάλλου, ο καθοριστικός ρόλος του
στην επαγγελματική αποκατάσταση του γαμπρού του πιστεύει πως του δίνει το
δικαίωμα
να καθορίζει και τη ζωή του.
Ο γαμπρός παρουσιάζεται στην αρχή πιο αγνός, καθώς εξάλλου είχε μεγαλώσει
σε
χωριό, σε διαφορετική κοινωνία από αυτή της πόλης. Αναγκάστηκε όμως να κάνει
μια δουλειά που δεν του ταίριαζε και ίσως γι’ αυτό να απέτυχε. Ο ξεπεσμός, η
πίεση
των κοινωνικών συνθηκών και της οικογένειάς του - ιδίως του παππού - τον
οδηγούν
στην αρχή στην απογοήτευση και την αβουλία, στην αδυναμία να αντιμετωπίζει
το πρόβλημα και σταδιακά στο να παραβιάζει τις αρχές του.
 2η ενότητα: Οι ανάγκες της ζωής αναγκάζουν τον πατέρα να
προσαρμόσει το χαρακτήρα
του σε συμπεριφορά που δεν αποδεχόταν ποτέ άλλοτε. Αναγκάζεται να
συμβιβαστεί,
να αλλοτριωθεί, να φτάσει ως το σημείο να ζητήσει την έξωση της
πολυμελούς
οικογένειας του δασκάλου, προκειμένου να εξασφαλίσει κάποια χρήματα.
Ο συγγραφέας παρουσιάζει με ιδιαίτερα τραγικό τρόπο τη σκηνή της έξωσης
του
δασκάλου, γεγονός που προκαλεί τη συμπόνια και τον οίκτο του αναγνώστη.
Γιατί,
η οικογένεια του δασκάλου πάσχει αναίτια αλλά και ο πατέρας βρίσκεται σε
αδιέξοδο
και αδυνατεί να πράξει διαφορετικά. Αντιλαμβάνεται πως πρέπει «να πατήσει
επί πτωμάτων» για να ζήσει, αν και αυτό του προκαλεί πόνο ψυχής.
Όσο για τη μητέρα, αυτή στέκεται ανάμεσα στους δύο κόσμους, αυτόν του
πατέρα
 Το διήγημα έχει περιεχόμενο κοινωνικό και ηθογραφικό. Ο συγγραφέας
ακολουθεί την τεχνοτροπία του νατουραλισμού και επιδιώκει να καταδείξει
την επίδραση που ασκούν οι κοινωνικές συνθήκες στη διαμόρφωση της
συμπεριφοράς των ανθρώπων. Κεντρικός ήρωας είναι ένας πατέρας που
ενώ είναι ήπιος άνθρωπος , απλοϊκός , πονόψυχος δοκιμάζεται σκληρά
από τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσής του. Ο πεθερός του τον επικρίνει και
τον θεωρεί ανάξιο να εισπράττει τα χρέη . Ωστόσο ο ήρωας ήταν εργατικός
στο παρελθόν και είχε ασκήσει διάφορα επαγγέλματα ( καταμετρητής,
εισπράκτορας, πάρεδρος, αστυνόμος). Όταν ήρθε από το χωριό του στην
πόλη δε βρήκε καμιά ανάλογη θέση και κάτω από την πίεση του πεθερού
του αναγκάστηκε να γίνει έμπορος. Ασχολήθηκε με ξεχωριστό ζήλο με το
επάγγελμά του αλλά άρχισε να αναλαμβάνει υπερβολικές υποχρεώσεις με
αποτέλεσμα οι δανειστές του να κατασχέσουν τις αποθήκες του και τα
εμπορεύματά του. Ο πεθερός του προνόησε και διαφύλαξε την προίκα της
κόρης του και μπόρεσε ο ήρωας να ασχοληθεί πλέον με την είσπραξη των
οφειλομένων.
Όμως ούτε ως εισπράκτορας χρεών κατάφερε να ευδοκιμήσει.
Συμπονούσε όσους του χρωστούσαν χρήματα και ήταν πολύ
ελαστικός. Ο πεθερός του κρατούσε απέναντί του στάση υποτιμητική
και προσβλητική. Η σύζυγος του ήρωα και ο ίδιος υπέμειναν
καρτερικά τη δυστυχισμένη ζωή τους. Όμως κάποια μέρα
παρουσιάστηκε μια ανέλπιστη χαρά για τον πατέρα του διηγήματος.
Ένα μικρό σπιτάκι από την προίκα της συζύγου του που το
ενοικίαζαν σε ένα δάσκαλο χορού και αργότερα παπουτσή και ποτέ
δεν εισέπρατταν τα ενοίκια τους το ζήτησε για αγορά κάποιος. Ο
δάσκαλος αρνείται να φύγει με τη φτωχή οικογενειά του. Τότε ο
πατέρας γίνεται αδίσταχτος και προχωρά στην έξωση της
εξαθλιωμένης οικογένειας.
 Ο συγγραφέας, αν και τηρεί αντικειμενική στάση, σύμφωνα με
τις αρχές του ρεαλισμού, ώστε να αφήνεται ο αναγνώστης
ελεύθερος να διαμορφώσει την άποψή του, χωρίς να
επηρεάζεται από συναισθηματικές υπερβολές της αφήγησης
ή από σχόλια του αφηγητή, κατορθώνει εντούτοις να δώσει με
ζωντάνια τη διήγηση των γεγονότων. Διαπιστώνουμε, έτσι, τη
χρήση σύντομων κύριων προτάσεων, που ενισχύουν την
αίσθηση της δράσης και της γοργής εξέλιξης των γεγονότων.
Παρατηρούμε, επίσης, πως η αφήγηση αποκτά ιδιαίτερη
παραστατικότητα μέσα από την παρουσίαση των κινήσεων
και της συμπεριφοράς των υπόλοιπων προσώπων που
συμμετέχουν στις συγκεκριμένες σκηνές. Τονίζεται, άρα, η
δραματικότητα (θεατρικότητα) των επεισοδίων αυτών, χωρίς
μάλιστα να απαιτείται απ’ τη μεριά του συγγραφέα η χρήση
περίτεχνων σχημάτων λόγου.
Αξίζει να προσεχθεί πως αφηγητής της ιστορίας είναι ένα από
τα παιδιά του πατέρα, όπως φανερώνεται από τη σκηνή της
έξωσης. Εντούτοις, ο αφηγητής προκειμένου να διαφυλάξει
την αντικειμενικότητα της καταγραφής αποφεύγει να δηλώσει
κατά τρόπο εμφανή την άμεση εμπλοκή του στην όλη ιστορία.
 Η γλώσσα του διηγήματος είναι απλή δημοτική και
χαρακτηρίζεται από τη λιτότητα εκφραστικών μέσων,
δηλαδή δεν εντοπίζονται πολλές μεταφορές, παρομοιώσεις
και γενικά σχήματα λόγου. Επίσης ο λόγος είναι πυκνός και
κοφτός με χρήση πολλών ρημάτων που δίνουν ζωντάνια
στο κείμενο. Συγχρόνως παρατηρείται παρατακτική
σύνδεση, όπως στο παράδειγμα «Ο παππούς δεν έπαυε, κι
ο πατέρας έσκυβε και δε μιλούσε. Τέλος στις τελευταίες
παραγράφους (σειρές) του διηγήματος ο τόνος είναι
κωμικοτραγικός. Δηλαδή ο συγγραφέας περιγράφει
σοβαρές καταστάσεις με κωμικό τρόπο, και συγκεκριμένα
το διωγμό της οικογένειας από το σπίτι τους από τον
πατέρα, γεγονός που φαίνεται να ανακουφίζει τον ήρωα.
 Ο χρόνος του διηγήματος δεν καθορίζεται με ακρίβεια. Η
αναφορά στο Τριέστι τοποθετεί το διήγημα στο τέλος του 19ου
αιώνα και στις αρχές του 20ου, εποχή κατά την οποία η πόλη
αυτή γνώρισε εμπορική ακμή. Η αφήγηση εκτείνεται σε μεγάλο,
αλλά ασαφές, χρονικό διάστημα.
 Ο χώρος του διηγήματος είναι μια πόλη, ίσως επαρχιακή. Ο
πατέρας του αφηγητή καταγόταν από χωριό, όμως
εγκαταστάθηκε στην πόλη, όπου παντρεύτηκε και γύριζε σε
όλη την επαρχία ως έμπορος.
 Ο Παππούς παρουσιάζεται ως άτομο που διατάζει
τους άλλους. Ταπεινώνει και μειώνει με κάθε τρόπο
τον πατέρα. Τον προσβάλλει και τον κρίνει διαρκώς,
επειδή δεν τα καταφέρνει με τη δουλειά του.
Κυρίαρχη αξία για τον παππού είναι το χρήμα και η
υπεροχή.
 Ο πατέρας στην αρχή του διηγήματος παρουσιάζεται
απλοϊκός και καλόψυχος, χαρακτηριστικά που
ταιριάζουν σε άνθρωπο που μεγάλωσε σε χωριό. Στη
συνέχεια όταν παντρεύτηκε και πήγε με την οικογένειά
του να ζήσει στην πόλη, αλλοτριώθηκε ως χαρακτήρας
επειδή άσκησε το επάγγελμα του εμπόρου, το οποίο δεν
του ταίριαζε καθόλου. Ο πεθερός του γκρίνιαζε διαρκώς
για τις επαγγελματικές του αποτυχίες και για το λόγο
αυτό φαινόταν κουτός στα μάτια του παιδιού του. Η
καθημερινή καταπίεση που δεχόταν σιγά σιγά τον
μεταμόρφωσε σε απάνθρωπο και σκληρό άνθρωπο, ο
οποίος προσπάθησε να δείξει την εξουσία του σε
αδύναμα πλάσματα. Η αλλαγή της συμπεριφοράς του
οφείλεται στις δύσκολες κοινωνικές συνθήκες που βίωνε
και τις συνεχείς ταπεινώσεις που δεχόταν από τον
πεθερό του.
 Στο κείμενο βλέπουμε τη μητέρα να μην εκφράζει ελεύθερα την άποψή
της, και να συμφωνεί με τον πατέρα, ακόμα και όταν πιστεύει ότι
αυτός έχει άδικο. Αυτό συμβαίνει, επειδή τα παλιότερα χρόνια οι
γυναίκες δεν είχαν ελευθερία λόγου, με αποτέλεσμα να δέχονται τα
πάντα, χωρίς να αντιδρούν. Επίσης η μητέρα παραμένει σιωπηλή για
τον πρόσθετο λόγο ότι θέλει να στηρίξει τον άντρα της που
αγωνίζεται να «ανυψωθεί», και επειδή αδυνατεί να αντισταθεί στη
φτώχεια τους και τις δύσκολες κοινωνικές συνθήκες.
 2lyk
ampel.thess.sch.gr/autosch/joomla15/images/sxol
eio/.../spitidaskalou.doc
 http://www.koinosnous.com/home/senaria-
mathimaton-filologika/ta-fila-sti-logotexnia-
omadiki-ergasiα
 https://www.smore.com/zthue