Adat

- undang-undang tidak bertulis diamalkan secara turun-temurun

- peraturan berdasarkan kebiasaan masyarakat
- terbahagi kepada 2 : (berasal dari Sumatera, Indonesia)
i) Adat Perpatih
ii) Adat Temenggung
- Adat Perpatih
- diasaskan oleh Datuk Perpatih Putih Nan Sebatang (Pagar
Ruyong) diamalkan di Negeri Sembilan & kawasan Naning
- Adat Temenggung
- diasaskan oleh Datuk Ketemenggungan (Palembang)
diamalkan di semua negeri Melayu yang lain
- dipengaruhi oleh agama Hindu berubah ke hukum syarak mengikut
mazhab Syafie
- mempunyai peranan berbeza (politik, ekonomi, sosial dan
perudangan)
POLITIK EKONOMI SOSIAL PERUNDANGAN
 Mengamalkan sistem pemerintahan secara demokrasi
dan permuafakatan
 Pemimpin dipilih dan dilantik melalui wakil setiap suku
 Anak Buah melantik Buapak, Buapak melantik Lambaga,
Lembaga memilih Undang dan Undang melantik
Yamtuan Besar
 Kuasa dibahagikan kepada Undang,Lembaga dan
Buapak
 Yamtuan Besar sebagai Sultan tapi tidak berkuasa dan
tidak berhak melantik orang besar di negeri-negeri lain
 Pelantikan dibuat berpandukan heirarki yang lebih bawah
daripada Yamtuan Besar
 Keputusan yang diambil oleh YB berasaskan keputusan
yang dibuat bersama Undang
 Bersifat matrilineal (keutamaan kepada kaum
wanita)
 Kedudukan wanita lebih tinggi daripada kaum
lelaki
 Harta pusaka diwarisi oleh anak perempuan
 Suami tidak berhak memiliki harta pusaka
keluarga
 Sekiranya tiada anak perempuan, harta
diwarisi oleh adik perempuan dan seterusnya
 Kaum lelaki hanya berhak di atas urusan
pentadbiran keluarga sahaja
 Mengamalkan cara hidup bersuku-suku (hidup
berkeluarga)
 Mengamalkan perkahwinan menegikut eksogami
(adat mengahwini seseorang daripada kaum lain &
melarang perkahwinan suku yang sama/ dianggap
bersaudara)
 Suami akan meninggalkan kampung halamannya
dan menetap di kampung isterinya sebagai
semenda
 Semenda perlu mendirikan rumah bagi isterinya dan
anak-anak di atas tanah yang dimilik oleh keluarga
isterinya
 Jika bercerai – semenda tidak mempunyai sebarang
hak atas anaknya (hak penuh dimilik oleh ibu)
 Mementingkan penyelesaian yang
memuaskan hati pihak mangsa dan
pesalah
 Hukuman untuk membaiki keadaan
(pemulihan bukan menghukum)
 Undang2 jenayah adalah bertimbang rasa
dan berperikemanusiaan/ hukuman berat
tidak dibenarkan
 Pesalah didenda mengikut kesalahannya &
membayar ganti rugi kepada mangsa
 Hukuman untuk menyedarkan pesalah
supaya tidak mengulangi kesalahannya
POLITIK EKONOMI SOSIAL PERUNDANGAN
 Bersifat autokratik (pemusatan kuasa di
tangan Sultan/Raja
 Sultan – tonggak sistem pemerintahan
diikuti kerabat diraja dan pembesar
 Pembesar dilantik oleh Sultan dan
memerintah sebagai wakil Sultan
 Jawatan Sultan – warisan (diganti oleh
putera sulung)
 Kedudukan Raja istimewa dan diperkukuh
dengan konsep daulat, penggunaan
lambang2 tertentu dan menjadi simbol
perpaduan rakyat
 Mementingkan kaum lelaki dalam
pewarisan harta pusaka
 Mengutamakan jurai keturunan lelaki
 Jika bercerai – pembahagian harta
berlandaskan hukum syarak
 Harta sepencarian akan dibahagikan
sama banyak/ isteri yang tidak bekerja
diberikan satu pertiga daripada harta
 Harta asal dikembalikan kepada
pemiliknya
 Bersifat patrilineal (hubungan keturunan/
kekeluargaan mengikut garis keturunan
sebelah lelaki/bapa
 Prinsip Hukum Faraid dalam Islam (lelaki
diberikan keutamaan dan diiktiraf sebagai
ketua keluarga
 Sistem kekeluargaan sebelah ibu dan ayah
sama penting
 Membenarkan perkahwinan dengan sesiapa
sahaja selagi tidak bercanggah dengan
hukum syarak
 Isteri menjadi sebahagian daripada keluarga
suaminya
 Hukuman bertujuaan untuk menghukum
 Hukuman berat dan tegas untuk memberikan
pengajaran dan iktibar kepada orang lain
 Jenis hukuman berbetuk pembalasan kepada
pesalah
 Hukuman paling berat – hukuman bunuh
 Sultan melaksanakan hukuman tetapi
pembesar/penghulu boleh melakukannya
sekiranya mendapat mendat daripada Sultan
 Hukuman bunuh hanya boleh dijatuhi oleh
Sultan sahaja
 Adat Perpatih dan Temenggung masih
diamalkan sehinggalah berlakunya
campur tangan Britih di Tanah Melayu
 Pemerintahan Britih memberikan kesan
kepada kedua-dua jenis adat ini
 Selepas campur tangan British, adat-
adat ini tidak lagi penting kerana British
menggantikannya dengan undang-
undang Barat