Branislav Prelević

Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis 2011/12

 Početak Naftna kriza 70’

OPEC

Peak oil theory Prirodni gas

LNG

Sukob energetike i životne sredine

Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis

 LNG

Temeratura - 163 C
Zapremina se smanji za 614 puta

Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis

 Ekonomija energetike je fokusirana na proucavane koriscenja
energetskih resursa, njihove kompleksne konverzije u razlicite forme
do forme kada ta energija obavlja odredjeni servis kao krajnji cilj, kao
i konsekvence koriscenja te energije

Jednačina sa više nepoznatih

Ogroman uticaj na društvena, politička, ekonomska i socijalna
kretanja

Ekonomija izučava način na koji društvo upravlja ograničenim resursima

da bi zadovoljilo neograničene potrebe

Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis

 Traznja za energijom je izvedena kategorija
Tri osnovna pokretača energetske tražnje:
• Broj stanovnika
• Tehnologija
• GDP
• Monetarne politike

Od početka 20. vijeka

• svjetska populacija se učetvorostručila
• realni BDP povećan 25 puta
• potrošnja primarne energije povećana za 22,5 puta

tek nakon industrijske revolucije spoznajom konverzije primarnih u sekundarne

oblike energije a naročito razvojem tehnologije u dvadestom vijeku, energija
postaje osnovna pokretačka poluga svih ekonomija svijeta

Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis

Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis
Globalana tranzicija energetskog sektora uslovila je redefiniciju
energetskih politika koje se sada zasnivaju na:
• obezbjedjivanju pouzdanosti snabdijevanja dovoljnim količinama
energije,
• racionalnom upravljanju prirodnim resursima,
• razvoju obnovljivih izvora energije i
• podsticanju energetske efikasnosti.
.

Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis

Energetska intenzivnost
EI = Pe / BDP
EI – energetska intenzivnost, Pe – potrošnja energije, BDP – bruto društveni proizvod
Ima oblik obrnute U krive

Prema projekcijama referentnog scenarija EIA IEO2010, za svaki procentualni

poen rasta BDP-a na globalnom nivou u periodu 2007-2035, potrošnja energije
će rasti za 0,625%.
Osnovni scenario predviđa rast potražnje za energijom od 2010. do 2030.
godine po godišnjoj stopi od 1,7%.

Energetika i ekonomija su ostali u čvrstoj vezi samo što se focus

pomjera od intezivne proizvodnje ka racionalnoj potrošnji

Intenzivnost primene energije Vs Energetska efikasnost

Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis
Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis
Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis
Elektroenergetski sistemi - struktura

1-26 kV 110-700 kV

0,4kV
35-10 kV
Elektroenergetski sistemi - struktura

prenosna mreža
 Elektroenergetski sistemi
Zadaci i značaj
1. Dugoročna pouzdanost i sigurnost snabdijevanja -
Obezbjedjivanje adekvatne količine energije kroz:
• domaća proizvodnja / uvoz - uz osiguranje tzv hladnom rezervom
(proizvodnja elektricne energije mora u svakom trenutku biti jednaka
potrošnji pri tome el energiju nije moguće uskladištiti),
• osiguranje u prenosnoj i distributivnoj mreži što veceg nivoa pouzdanosti
(problem radijalnog karaktera mreža, Congestion)

2. Kvalitet isporučene energije tj izvršene usluge

Blackout, stabilnost napona, brzina izvršenih intervencija, odnos sa kupcima...

3. Ostvarenje potrebne ekonomičnosti sistema

• Niži troškovi poslovanja u regulisanim djelatnostima
• Uspostavljanje slobodnog i liberalizovanog tržišta za el energiju.,

Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis

 Elektroenergetski sistemi
struktura proizvodnje

Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis

 Elektroenergetski sistem
Balansiranost

Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis

Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis
Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis
Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis
 Termoelektrane

200 – 800 MW

Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis

 Hidroelektrane
Reverzibilne

Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis

 Hidroelektrane

Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis

 Hidroelektrane

Pelton turbina Francis turbina Kaplan turbina

Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis

 Hidroelektrane

Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis

 Hidroelektrane

Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis

 Hidroelektrane
The Three Gorges Dam is the world’s largest capacity
hydroelectric power station with twenty-nine 700 MW turbines and
a total capacity of 20,300 MW. Eventually, it will have
32 generators: 84.7 billion kWh
After it becomes operational, the 660km reservoir created by the
dam will drown 13 towns, 4500 villages and 162 archaeological
sites.
More than 1.2 million will have to be resettled

Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis

 Vjetroelektrane

Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis

 Troškovi proizvodnje el energije

Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis

 Troškovi proizvodnje el energije

Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis

 Troškovi proizvodnje el energije

Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis

Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis
Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis
 Mreže - Example of flows
Interkonekcije

Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis

Rast tržišta el energije na globalnom nivou

•The global electricity market grew by 9.4% in 2006 to reach

a value of $1,166.6 billion.
In 2013, the global electricity market is forecast to have a
value of $1,892.3 billion, an increase of 62.2% since
2006.
•The global electricity market grew by 3.8% in 2006 to reach
a volume of 13,218.3 TWh.
In 2013, the global electricity market is forecast to have a
volume of 17,383.2 TWh, an increase of 31.5% since 2006
•Electricit de France (EDF) je najveći svjetski proizvodjač el
energije sa 4,8% učešća na globalnom tržištu
 Tarife

Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis

 Tarife

Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis

 Trend promjene cijena el.energije

2010 2020
Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis
 Branislav Prelević
e-mail brano.p@t-com.me

Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis