Srbija, zvanično Republika Srbija, kontinentalna je država koja se nalazi ujužnoj Evropi,

većim delom zahvata Balkansko poluostrvo, a manjim Panonsku niziju.[8][9] Glavni grad
je Beograd. Sa 1.659.440 stanovnika u široj okolini, popopisu iz 2011. godine, on je
administrativno i ekonomsko središte države. Srbija se na severu graniči sa Mađarskom, na
severoistoku sa Rumunijom, na istoku sa Bugarskom, na jugu sa Republikom Makedonijom,
na jugozapadu saAlbanijom i Crnom Gorom, a na zapadu sa Hrvatskom i Bosnom i
Hercegovinom (entitetom Republika Srpska). Zvanični jezik je srpski, a zvanična valuta
je srpski dinar.
Srbija je od završetka Prvog svetskog rata bila osnivač i sastavni deo zajedničke države sa
većinom Južnih Slovena prvobitno u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca, (kasnije
preimenovanoj u Kraljevinu Jugoslaviju), zatim uSocijalističkoj Federativnoj Republici
Jugoslaviji, Saveznoj Republici Jugoslavijii Državnoj zajednici Srbiji i Crnoj Gori. Godine
2006, posle održanogreferenduma u Republici Crnoj Gori Državna zajednica je prestala da
postoji i Republika Srbija je, na osnovu Ustavne povelje, nastavila državno-pravni
kontinuitet sa Srbijom i Crnom Gorom.
U sastavu Republike Srbije su i dve autonomne pokrajine: Vojvodina i Kosovo i
Metohija.[10] Od NATO bombardovanja SRJ, pokrajina Kosovo i Metohija se nalazi pod
protektoratom Ujedinjenih nacija. Institucije privremene samouprave na Kosovu i Metohiji,
na kojem Albanci čine etničku većinu, 17. februara 2008. jednostrano i protivpravno
(protivno ustavu Republike Srbije od 2006. godine iRezoluciji Saveta Bezbednosti OUN
1244, ali i međunarodnom pravu) proglasile su nezavisnost, koju Republika Srbija, mnoge
druge države i Organizacija Ujedinjenih nacija ne priznaju.
• Položaj
• Ušće Save u Dunav u Beogradu
• Srbija se nalazi na Balkanu — regionu jugoistočne Evrope (oko 75% teritorije) i uPanonskoj niziji —
regionu srednje Evrope (oko 25% teritorije). No, geografski, a i klimatski, jednim delom se ubraja i u mediteranske
zemlje. Ukupna dužina granica sa okolnim zemljama iznosi 2.397 km, od čega je 1.717 km suvozemnih i 680 km
rečnih.[15]Dužina granica po državama susedima iznosi: Albanija 122 km, Bosna i Hercegovina391
km, Bugarska 371 km, Hrvatska 315 km, Mađarska 166 km, Republika Makedonija252 km, Crna Gora 236
km, Rumunija 544 km.[15]
• Reljef
• Severni deo Republike zauzima ravnica (vidi: Geografija Vojvodine), a u južnim predelima su brežuljci i planine.
Postoji preko 30 planinskih vrhova iznad 2.000 m nadmorske visine,[15] a najviši vrh je Đeravica (na Prokletijama)
sa visinom od 2.656 m.[15] Planinski reljef Srbije objašnjava pojavu mnogih kanjona, klisura i pećina (Resavska
pećina, Ceremošnja,Risovača). Najniža tačka se nalazi na tromeđi sa Rumunijom i Bugarskom,[16] na
ušću Timoka u Dunav, na 28-36 m nadmorske visine.[17] Deliblatska peščara predstavlja geomorfološki i ekološko-
biogeografski fenomen ne samo Panonske nizije, već i čitave Evrope. U njoj je klima polustepska, nalazi se u
južnom Banatu i jedno je od retkih pribežišta za mnoge specifične vrste flore i faune, koje u evropskim i svetskim
razmerama predstavljaju prirodne retkosti.
• Najviša tačka: Đeravica, Prokletije (2.656 m).
• Najniža tačka: Ušće Timoka u Dunav (28 m).
• Najveće jezero: Đerdapsko jezero (163 km2).
• Najduža reka: Dunav (587,35 km).
• Najveći grad: Beograd (1.659.440 st.)
• Glavni članak: Planine Srbije
• Jugozapadne padine Suve planine
• Golija, pogled na jezero Tičar
• Najveći deo teritorije Srbije zauzimaju planine, koje čine planinsku regiju. Ona se proteže od Panonskog pobrđa
na severu do crnogorske, albanske i makedonskegranice na jugu. Od zapada ka istoku proteže se od bosansko-
hercegovačke dobugarske granice.
• Planine Srbije se dele na:
• Rodopske planine
• Karpatsko-balkanske planine
• Dinarske planine
• Ostrvske planine
• Najviši vrhovi Srbije su:
• VrhVisinaPlaninaĐeravica2.656 mProkletijeCrni Vrh2.585 mŠar planinaGusam2.539 mProkletijeBogdaš2.533
mProkletijeŽuti Kamen2.522 mProkletijeLjuboten2.498 mŠar planinaVeternik2.461 mKoprivnikCrni Krš2.426
mProkletijeHajla2.403 mHajla
• Vode
• Glavni članci: Spisak reka u Srbiji i Spisak jezera u Srbiji
• Reke i rečni slivovi u Srbiji
• Veći deo Srbije pripada slivu Dunava (81.646 km2 tj. 92,4%[19]), koji i sam protiče kroz severnu Srbiju
dužinom od 588 km.[20] Pored Dunava, plovne su još celim svojim tokom kroz Srbiju reke: Sava (206
km), Tisa (168 km) i Begej (75 km), a delimično su plovne Velika Morava (3 km od 185 km) i Tamiš (3 km od
118 km).[15] Ostale velike reke, sa dužinom toka kroz Srbiju većom od 200 km, su [15]:Zapadna Morava (308
km), Južna Morava (295 km), Ibar (272 km), Drina (220 km) i Timok (202 km). Deo juga Srbije pripada slivu
reka Beli Drim u Metohiji iRadika u Gori (4.771 km2 tj. 5,4%[19]) koje teku ka Jadranskom moru. Slivovi
rekaPčinja, Lepenac i Dragovištica na jugoistoku Srbije pripadaju egejskom slivu (1.944 km2 tj.
2,2%).[19] Pored reka, u Srbiji je izgrađen i čitav niz veštačkih kanala, koji služe za odbranu
od poplava, navodnjavanje zemljišta, plovidbu i druge namene. Njihova ukupna dužina iznosi 939.2 km, od
čega je za brodove, do 1000 t, plovno 385.9 km.[15] Najveći sistem kanala se nalazi u ravničarskom delu
zemlje i poznat je pod nazivom Kanal Dunav—Tisa—Dunav, prema nazivima reka koje povezuje.
• Vlasinsko jezero
• Većina jezera u Srbiji je poligenetskog porekla,[21] a najveće među njima jeĐerdapsko jezero, površine
178 km2 (sa rumunskim delom: 253 km2),[15] koje je po nastanku veštačko-akumulaciono jezero, napravljeno
pregrađivanjem Dunava. Druga veća veštačka jezera u Srbiji, sa površinom većom od 10 km2,
su[15]: Vlasinsko jezero(na reci Vlasini, 16 km2), Perućac (na reci Drini, 12,4 km2) i jezero Gazivode (na
reciIbru, površine 11,9 km2). Najveća prirodna jezera su Palićko jezero površine 5,6 km2 iBelo
jezero površine 4,8 km2, koja se nalaze u Vojvodini. Na visokim planinama juga Srbije, javljaju se glacijalna
jezera, poput Đeravičkog na Prokletijama ili jezera na Šar-planini,[21] dok se na krajnjem severu javljaju,
inače retka[21], eolska jezera, Palićko (5.6 km2) i Ludoško.[21] Pored njih, u Srbiji danas postoje još dve grupe
prirodnih jezera i to su: kraška (Žagubičko vrelo) i rečna jezera (Rusanda, Carska bara), dok su tektonska
jezera, koja su postojala u prošlosti, tokom vremena nestala. U nekim pećinama Srbije, javljaju se podzemna
tj. pećinska jezera, kakva su na primer, jezera u Ravaničkoj pećini.
• Najviši vodopad u Srbiji je Kopren na Staroj planini severoistočno od Pirota. Visok je 103,5 m i sastoji se od
nekoliko kaskada, sa prosečnim padom od 56,4 stepena. [22] Drugi po visini je Jelovarnik (71 m)
na Kopaoniku,[23] koji sačinjavaju tri uzastopne kaskade, a treći je Piljski na Staroj planini (64
metra).[24] Najveći i najduži kanjon Srbije i Evrope je Đerdap na Dunavu[23], dok je najveće rečno
ostrvo Srbije Ostrovo u Dunavu kod Kostolca, površine 60 km2.[23]
• Klima
• Klimatski dijagram Beograda
• Srbija se nalazi na kopnenoj masi Balkanskog poluostrva koja je okružena toplim morima (jadranskim, egejskim i crnim) dok
se na severu naslanja na evropski kontinent. Dodatni važan faktor koji određuje klimu Srbije je reljef. Grubo se može reći da
u Srbiji vlada kontinentalna klima na severu, umerenokontinentalna na jugu, i planinska klimana visokim planinama. Zime u
Srbiji su kratke, hladne i snežne, dok su leta topla. Najhladniji mesec je januar, dok je najtopliji jul. Najniža temperatura
zabeležena u Srbiji je –39,5 °C (13. januara 1985. u naselju Karajukića Bunari na Pešteru), a najviša 44,9 °C (24. jula 2007.
u Smederevskoj Palanci).[25] Prosečna godišnja temperatura u Srbiji je: 10,9 °C (predeli ispod 300 m nadmorske visine),
10 °C (300—500 m), 6 °C (1000—1500 m), 3 °C (iznad 1500 m).[25] Prosečna godišnja količina padavina je 896 mm. Najviše
kiše ima u junu i maju, dok su najsuvlji februar i oktobar.
• Najznačajniji vetrovi Srbije su:
• košava (hladan i suv vetar karakterističan za sever Srbije)
• severac (hladan i suv severni vetar)
• moravac (hladan i suv; dolazi sa severa i duva dolinom Morave)
• južni vetar (topao i suv; duva sa juga dolinom Morave)
• jugozapadni vetar (topao i vlažan; dolazi sa Jadrana i dopire do Zapadne Srbije)
• Flora i fauna
• Glavni članak: Crvena knjiga flore Srbije
• Obični ris je u Srbiji zakonom zaštićena vrsta; usled malobrojne populacije, redovan lov na risa nije dozvoljen
• Pančićeva omorika
• Biogeografski, na teritoriji Srbije nalaze se dve zonalne vegetacije (odnosno, dvabioma) — veći deo površine pripada
biomu širokolisnih i mešovitih šuma umerenih predela, dok predeli iznad gornje šumske granice pripadaju
biomu tundri (alpijske tundre). U okviru šumskog bioma prisutna su četiri ekoregiona: balkanske mešovite šume (zauzimaju
najveći deo teritorije južno od Save i Dunava), panonske mešovite šume (zauzimaju Panonsku niziju sa obodnim
predelima), dinarske mešovite šume(mala površina u jugozapadnom delu Srbije) i rodopske planinske mešovite šume (mala
površina u jugoistočnom delu Srbije). U okviru bioma tundri razvijena je visokoplaninska zeljasta vegetacija alpijskih livada i
kamenjara. Pored zonalne vegetacije, zastupljeni su i drugi vegetacijski oblici, u zavisnosti od lokalnih uslova, npr. nizijske
livade, tresave,stepski fragmenti. Pančićeva omorika je endemit područja Podrinja, zapadne Srbije i istočne Srpske
(okolina Višegrada). Ime je dobila po srpskom botaničaru Josifu Pančićukoji ju je otkrio na planini Tari 1875. godine, kod
sela Zaovine i Rastišta.[26][27][28]Pančićeva omorika je tanko, vitko, do 50 metara visoko četinarsko drvo.
• Fauna Srbije je dosta raznovrsna, što znači da je veliki broj životinjskih vrsta koje su registrovane na teritoriji Evrope prisutno
i u Srbiji. Po preciznom popisu — čak 43,3%. Podaci kažu da se u vodama i oko njih nalazi 110 vrsta riba i 20
vrsta vodozemaca, da na teritoriji Srbije živi najmanje 45 vrsta gmizavaca, oko 260 vrsta ptica gnezdarica i 94 vrste
sisara.[29] Najčešće vrste divljači na koje se može naići u Srbiji su evropski jelen,jelen lopatar, srna, divokoza, muflon, divlja
svinja, medved, kuna zlatica, kuna belica, jazavac, veverica, obični puh, zec,lasica, vuk, obični ris, šakal, riđa
lisica , rakunoliki pas i tvor. Ostale životinjske vrste koje nastanjuju Srbiju su ježevi,gušteri, zmije, kao i
razni insekti poput leptira.
• Srbiju naseljavaju i sledeće vrste divljih ptica: vrabac, slavuj, kos, drozd, siva čaplja, divlja guska, divlja patka kržulja, divlja
patka riđoglava, jastreb kokošar, leštarka, jarebica kamenjarka, poljska jarebica, prepelica, fazan, liska crna, šumska
šljuka,golub grivnaš, golub pećinar, golub dupljaš, gugutka, grlica, sojka (kreja), gačac, siva vrana i svraka.
• Mnogi kanali, prirodna i veštačka jezera odličan su potencijal za raznovrsnost ribljeg fonda. U najčistijim vodama mogu se
pronaći potočni i rečni rakovi, a uobičajeno se na različitim lokacijama peca kečiga, šaran, potočna i jezerska
pastrmka,smuđ, štuka i veliki broj vrsta bele ribe.
• ŠumeGlavni članak: Šume u Srbiji
• Nekada je Šumadija sa razlogom nosila to ime, zbog gustih i neprohodnih šuma koje su se u njoj
nalazile. Retko ko bi razumeo žalbe putnika iz prve polovine 19. veka da su se sa velikim
poteškoćama probijali kroz izuzetno guste i neprohodne šume Kneževine Srbije. Te žalbe su bile
opravdane, i na precima Srba je odgovornost što su dozvolili uništavanje šuma. Ni situacija u
okolini nije bolja.[30]
• Srbija ima 2 000 000 hektara šuma i one godišnje proizvedu oko 8 000 000 tona kiseonika. U
Srbiji se godišnje sagori 4 000 000 tona ogrevnog drveta, što znači da je doprinis Srbije svetskom
bilansu ugljen-dioksida oko 6 000 000 tona godišnje.[30]
• Na Balkanu ima mnogo različitih vrsta šuma. Ako se zna da na ovim prostorima živi oko 50
različitih vrsta visokog drveća, i da gotovo svaka ta vrsta na određenim mestima izgrađuje svoju
šumu, može se zamisliti koliko su raznovrsni šumskiekosistemi.[31]
• Veće šume u Srbiji: Košutnjak, Molinska šuma, Šalinački lug, Lipovička šuma, Valmište, Bojčinska
šuma i druge.
• Nacionalni parkovi
• Za više informacija pogledajte: Nacionalni parkovi Srbije
• U Republici Srbiji postoji pet nacionalnih parkova:
• ImeOsnovanPovršina (ha)MapaSlikaNacionalni park Đerdap1974.93.968
• Nacionalni park Kopaonik1981.11.810
• Nacionalni park Tara1981.22.000
• Nacionalni park Šar-planina1986.39.000
• Nacionalni park Fruška gora1960.25.393
• Rezervati prirode
• Za više informacija pogledajte: Rezervati prirode Srbije i Sedam srpskih čuda
• Kanjon Uvca
• Obedska bara se nalazi u jugoistočnom Sremu i prostire na površini od 9820 hektara, a zaštitna
zona na 19.611 hektara
• U Srbiji je izdvojeno i zakonom zaštićeno oko 463 rezervata i prirodnih dobara, najviše specijalnih
i strogih, a značajan deo odnosi se i na naučno-istraživačke i opšte.[32]Rezervat prirode može biti
strogi ili specijalni. Strogi rezervati su namenjeni isključivo očuvanju prirodnog fonda i naučno-
istraživačkom radu i posmatranju. Specijalni rezervati imaju neizmenjeni i dobro
očuvan ekosistem u kojem je čovekov uticaj sveden na minimum, a na osnovu namene mogu se
izdvojiti hidrološki, ornitološki, geološki,ihtiološki, paleontolpoški i dr.