Wang, Bank Negara dan Polisi

kewangan perbandingan
 Definisi wang

• Istilah wang bermaksud sesuatu yang diterima

umum sebagai alat pertukaran atau
pembayaran kepada barang dan
perkhidmatan serta pembayaran hutang.
• Wang diperkenalkan bagi mengatasi masalah
yang dihadapi dalam sistem ekonomi barter.
 Ciri wang yang baik

bentuk yang
diterima umum nilai yang stabil
seragam

mudah
penawaran
dipecahkan tahan lama
terhad
kepada unit kecil

tidak mudah Mudah

mengalami mudah dibawa
disimpan
perubahan
 Definisi wang

• Berdasarkan definisi dan ciri wang di atas,

pada masa kini pelbagai benda telah
digunakan sebagai wang, seperti cek dan sijil
boleh niaga
 Wang berfungsi sebagai
alat pertukaran
•Fungsi paling utama wang ialah sebagai perantaraan
pertukaran.
• Alat pertukaran merujuk kepada benda/barang yang
boleh digunakan untuk membeli barang dan
perkhidmatan atau untuk berurus niaga, serta pembayaran
hutang, selagi mana ia diterima oleh pihak yang berurusan
• Kewujudan alat pertukaran yang diterima umum
menghapuskan kelemahan urus niaga barter melalui
pemudahcaraan perdagangan dalam ekonomi yang
berasaskan pengkhususan dan pertukaran.
•Ini kerana wang mengurangkan kos transaksi dan
menjimatkan masa
alat pengukur nilai
•Wang juga berfungsi sebagai pengukur nilai piawai
atau unit akaun.
• Wang memberikan kaedah untuk mengukur nilai
pelbagai barang dan perkhidmatan yang berbeza.
•Dengan itu, ia juga memberikan kaedah untuk
membandingkan nilai sesuatu barang atau perkhidmatan di
pasaran.
•Wang memberikan ‘harga’ kepada barang dan
perkhidmatan kerana semua barang dan perkhidmatan
dinyatakan dalam nilai wang yang tertentu.
•Wang menyelesaikan masalah menentukan harga relatif
dengan mudah dan cepat.
Alat penyimpan nilai
•Ia merujuk kepada keupayaan sesuatu barang
untuk mengekalkan nilainya untuk sesuatu tempoh
masa.
•Wang mengekalkan kuasa beli sesuatu barang
merentasi masa.
•Wang dapat disimpan dan digunakan untuk
membeli barangan dan perkhidmatan pada masa
depan.
• Ia membolehkan orang ramai yang memiliki wang
untuk membelanjakannya pada masa depan.
alat bayaran tertunda (atau sebagai
alat pembayaran hutang)
•Ia merekodkan jumlah wang yang perlu
dibayar pada masa depan.
• Sebagai contoh, jika seseorang meminjam
RM100 daripada kita, maka beliau harus
membayar semula hutang berjumlah
RM100 tersebut pada masa hadapan.
 Teori Permintaan Wang Keynes
Permintaan wang adalah kuantiti wang yang dipegang oleh orang ramai.

Penentuan permintaan wang

amat dipengaruhi dua ciri
penting wang

pulangan yang
kecairan
rendah

•Memandangkan wang merupakan aset yang paling cair, orang ramai memilih
untuk memegang wang, terutamanya untuk tujuan urus niaga atau melakukan
transaksi.
•Memegang wang tidak memberikan sebarang pulangan berbanding
pemegangan aset yang lain kerana wang tunai tidak menghasilkan sebarang
pulangan.
• Justeru, permintaan wang individu merupakan pertimbangan antara kecairan
wang (keperluan wang) dengan pulangan aset lain.
 Teori Permintaan Wang Keynes

Terdapat tiga motif permintaan wang atau

tujuan memegang wang, iaitu :

tujuan urus
awasan spekulasi
niaga

•Kesemua tujuan ini mempunyai fungsi dan kepentingan masing-masing

•Perspektif Islam?
 Permintaan wang untuk tujuan urus niaga dan awasan
urus niaga Permintaan wang untuk urus niaga
dan awasan biasanya digabungkan dan
•Permintaan wang untuk tujuan urus niaga
dikenali sebagai Mdt
bermakna orang ramai memegang (memiliki)
wang untuk membeli barang dan perkhidmatan Menurut Keynes, Mdt dipengaruhi oleh
tingkat pendapatan (Y).
Semakin tinggi Y, maka semakin tinggi
Mdt.
Awasan
Hubungan Permintaan Wang Untuk Tujuan
Urus Niaga Dan Awasan Dengan Pendapatan
•Permintaan wang untuk tujuan awasan
diperlukan bagi memenuhi keperluan
kecemasan atau keperluan yang tidak
dirancang.
•Sebagai contoh, kita juga memerlukan
wang untuk perkara yang tidak dijangka
berlaku pada masa depan disebabkan
maklumat yang terhad
 Permintaan wang untuk tujuan spekulasi
Permintaan wang spekulasi (Mds)
ialah permintaan wang yang
bertujuan untuk mendapatkan
keuntungan (laba modal dan
pulangan) yang disebabkan oleh
jangkaan
1. perubahan kadar bunga atau
2. harga bon pada masa depan
•Keynes mendefinisikan
permintaan wang untuk
spekulasi sebagai pilihan
pemegangan aset kewangan
oleh individu, iaitu berbentuk
wang tunai dan sekuriti
hutang seperti bon
• Wang tunai tidak
memberikan sebarang
pulangan, sebaliknya bon
memberikan pulangan dalam
bentuk laba bunga
Permintaan wang
untuk spekulasi
bergantung kepada
tingkat kadar bunga.
Semakin tinggi kadar
bunga, semakin rendah Semakin rendah kadar
permintaan wang bunga, semakin tinggi
untuk spekulasi permintaan wang
untuk spekulasi.
•kadar bunga tinggi , harga bon
rendah , orang ramai akan membeli •Sebaliknya, jika kadar bunga
bon kerana menjangkakan harga
bon pada masa depan akan
rendah, yang bererti
harga bon tinggi, maka
meningkat, -permintaan wang orang ramai menangguhkan
untuk spekulasi =rendah , Cth kadar pembelian bon dan
bunga 5% menyebabkan baki
•orang ramai akan memperoleh wang untuk tujuan spekulasi
keuntungan dalam bentuk laba bertambah (menjadi
modal dan pulangan. banyak).
• Pembelian bon akan
menyebabkan baki wang untuk
•Justeru, permintaan wang
spekulasi akan meningkat.
tujuan spekulasi berkurangan
(menjadi sedikit)
•permintaan wang untuk spekulasi
akan jatuh.
 Bekalan wang @ Penawaran Wang
•Penawaran wang ialah jumlah wang
yang dibenarkan beredar dalam
pasaran. Bekalan wang ditentukan
oleh
•Penawaran wang di sesebuah negara
juga dikenali sebagai bekalan atau stok
wang.
• Ia ditentukan dan dikawal oleh bank
penciptaan kredit (wang)
pusat (yang mewakili kerajaan) Bank Pusat Negara oleh sistem perbankan
menerusi dasar monetari. melalui deposit semasa
dan pemberian pinjaman di
bawah kawalan Bank Pusat.

•Terdapat beberapa faktor yang

mempengaruhi Bank Pusat (kerajaan)
dan sistem bank untuk menentukan
kuantiti wang yang beredar dalam
ekonomi.
•Penawaran wang tidak dipengaruhi oleh
kadar bunga
• Di Malaysia, mata wang dalam edaran
terdiri daripada wang kertas RM1, RM5,
RM10, RM100, RM500 dan RM1,000,
manakala duit syiling terdiri daripada 5
sen, 10 sen, 20 sen dan 50 sen
•Wang kertas yang dikeluarkan oleh
Bank Pusat di Malaysia dikenali juga
sebagai Nota Bank Negara disebabkan
tertulis sedemikian di bahagian atas
setiap wang kertas.
Interaksi antara permintaan wang
dengan penawaran wang di pasaran
wang mempengaruhi ekonomi
sesebuah negara. Cth
Maka bank perdagangan akan
jika Bank Pusat sesebuah negara meningkatkan pemberian pinjaman
mengurangkan nisbah rizab berkanun kepada orang ramai (termasuk entiti
perniagaan dan institusi) yang akan
menyebabkan peningkatan penawaran
wang dalam ekonomi (baki tunai di
tangan bertambah).
 Hubungan antara pasaran barangan dan pasaran wang

Hubungan antara pasaran barangan dan pasaran wang

Pasaran wang pula merupakan tempat di

Pasaran barangan mana instrumen atau aset kewangan diurus
merupakan tempat di mana niaga dan tingkat kadar bunga
barang dan perkhidmatan keseimbangan ditentukan
diurus niaga

• Hakikatnya kedua-dua pasaran wang dan pasaran barangan tidak beroperasi

secara tersendiri, sebaliknya secara serentak.
• Contohnya, apabila Bank Pusat meningkatkan penawaran wang dan
menyebabkan kadar bunga jatuh, permintaan terhadap rumah, kenderaan dan
pelbagai barangan keperluan penggunaan yang lain turut terjejas (berkurangan).
•Perubahan di pasaran wang (permintaan dan penawaran wang) akan
mempengaruhi pasaran barangan, dan sebaliknya
 Kategori dan komponen wang

Wang merujuk kepada syiling dan wang kertas yang membentuk

mata wang sesebuah negara. Jenis wang

deposit permintaan (akaun semasa bank)

mata wang yang dapat dipindahkan melalui
penggunaan cek.

•Kemajuan dan perubahan yang berlaku dalam sistem dan institusi kewangan
menyebabkan kategori atau komponen wang sentiasa berubah dari semasa ke
semasa.
• Bank Pusat sentiasa menyemak dan mengubah komponen wang yang dikenali
sebagai agregat kewangan (monetary agregates).
 Kategori dan komponen wang

Terdapat tiga komponen wang di Malaysia iaitu

M1=darjah kecairan paling

tinggi
M1 yang terdiri daripada
mata wang dalam edaran
dan deposit permintaan
yang merangkumi M1 dan
sektor swasta, atau lebih
dikenali sebagai wang
secara sempit.
M3
Komponen wang yang
M2 terakhir mempunyai darjah
kecairan yang paling
rendah ialah M3 yang
deposit tabungan sektor
terdiri daripada M2
swasta, atau dikenali ditambah dengan deposit
sebagai separuh wang sektor swasta dalam
secara luas. institusi perbankan lain,
atau lebih dikenali sebagai
wang secara yang lebih
luas.
 Kategori dan komponen wang
mata wang dalam edaran dan deposit permintaan sektor swasta
M1 dalam bank perdagangan dan bank Islam

M1 + deposit tabungan sektor swasta (Terdiri daripada deposit

M2 tabungan dan tetap, instrumen deposit boleh niaga (negotiatable
instruments of deposits, NID), repo dan deposit mata wang asing
dalam bank perdangan dan bank Islam.)

M2 + deposit sektor swasta dalam institusi perbankan lain (Instituti perbankan

M3 lain terdiri daripada syarikat kewangan, bank saudagar/bank pelaburan dan
syarikat diskaun.
 Negotiable Instruments of Deposit
Negotiable Instrument of Deposit
(NID) is an instrument issued by a
banking institution certifying that a
certain sum in MYR or Foreign
Currency has been deposited with
the issuing bank for a certain tenor
at a specified rate of interest
(coupon rate may be fixed, floating
or zero)
NID is negotiable. This basically
means that it can be sold before
its maturity date.
If the customer needs to realise
cash before the NID maturity, he
has to sell the NID.
However, the NID cannot be
withdrawn prematurely like in
FDs (fixed Deposit)
•Tenor available is between 1 month - 10 years. Tenor
may also be fixed in odd number of days e.g. 105 days
Amount must be placed in multiple of RM50,000 subject to a
minimum deposit of RM100,000 per deposit. Minimum
denomination is RM100,000 and maximum denomination is
RM10 million per certificate.
NID rate is generally influenced by interbank rates
and may be higher or lower than the bank's FD
rates.However, for amounts that are below
RM500,000, the rates are about the bank's FD
rates.
Like Short Term Corporate Placement (STCP),
larger amounts normally have a higher possibility
of attracting better rates.
Interest on NID is based on simple interest
formula like STCP:
Interest = (PRINCIPAL x RATE x NO. OF DAYS) /
36500
 Repurchase Agreement (REPO)
• Repurchase Agreement (REPO) is an
alternative investment option for clients'
excess funds.
• The shortest REPO tenure is one day and all
clients' funds are secured against underlying
securities
 Dasar monetari
• Dasar monetari ialah dasar yang
menggunakan perubahan (menambah atau
mengurangkan) jumlah bekalan wang dan
kadar faedah (bunga) dalam ekonomi
bertujuan mengawal permintaan agregat
sesebuah negara bagi mencapai tingkat
guna tenaga penuh dan kestabilan harga.
• Di Malaysia, dasar monetari dijalankan oleh
BNM bagi pihak kerajaan.
 Dasar monetari
• Milton Friedman (1912–
2006)
• received the Nobel Prize
for economics for his
theories on economic
stabilization policy
• strong proponent of
monetary policy
• His idea-controlling the
supply of money in
circulation, was the key to
economic health and
stability.
 Dasar monetari
• Objektif utama dasar monetari di Malaysia
ialah untuk mengekalkan kestabilan harga
bagi mencapai pertumbuhan yang mapan
dalam jangka panjang.
• Pertimbangan dasar monetari juga penting
bagi memastikan kestabilan kewangan di
pasaran wang domestik dan pasaran
pertukaran asing.
 Dasar monetari

Bank Pusat Mengawal Edaran Wang

Secara langsung (cetakan Secara tidak langsung (kawalan

wang) (penawaran wang kegiatan Ekonomi)
oleh bank pusat ) (deposit semasa bank perdagangan)

Oleh kerana deposit semasa dan penciptaan kredit

Bank pusat dapat mempengaruhi dan
mengawal bekalan wang secara langsung
iaitu melalui kawalannya ke atas cetakan
wang tetapi bank pusat tidak dapat
mengawal deposit semasa bank
perdagangan dengan sepenuhnya
oleh bank perdagangan merupakan komponen
utama bekalan wang dalam ekonomi maka bank
pusat perlu menggunakan kaedah yang berkesan
untuk mengawal komponen ini bagi
mempengaruhi bekalan wang dalam ekonomi

Dasar monetari merupakan satu dasar yang dilaksanakan oleh bank pusat yang bertujuan
untuk mengawal penawaran wang dalam ekonomi
 Dasar monetari
dua strategi dasar monetari di Malaysia

sasaran (agregat) sasaran kadar bunga

monetari

Sebelum pertengahan 1990-an, strategi

dasar monetari adalah berdasarkan
kepada sasaran agregat monetari, yang pertengahan 1990-an hingga sekarang telah berubah
mana sebelum tahun 1987, ia lebih daripada sasaran agregat monetari kepada sasaran kadar
memfokus kepada M1 sebelum beralih bunga (fokus M3).
kepada M3
Perubahan ini disebabkan oleh liberalisasi dan inovasi di
pasaran kewangan

persekitaran ekonomi yang tidak

menentu, khususnya aliran modal pada
awal 1990-an yang tidak stabil telah
menyebabkan ketidakstabilan agregat
Strategi ini merupakan strategi dalaman
monetari sebagai alat dasar monetari dan tidak diumumkan secara rasmi
kepada umum.
 Dasar monetari Malaysia
• Mulai Januari 1998 sehingga April 2004,
kadar campur tangan 3-bulan (3-month
intervention rate) dijadikan sebagai alat rasmi
dasar monetari.
• Namun, mulai akhir April 2004, di bawah Rangka
Kerja Baru Kadar Faedah, kadar dasar semalaman
(overnight policy rate - OPR) telah menggantikan
kadar campur tangan sebagai penunjuk dasar
monetari Malaysia sehingga kini.
 Kadar Dasar Semalaman (OPR)
• Kadar Dasar Semalaman (KDS) akan menjadi penunjuk
kepada teras dasar monetari.
• KDS akan memainkan dua peranan – sebagai alat isyarat
untuk mempamerkan teras dasar monetari dan sebagai
kadar sasaran operasi mudah tunai harian Bank Pusat.
• Sebarang perubahan ke atas teras dasar monetari akan
diisyaratkan dengan pertukaran pada paras KDS.
• Ia juga akan bertindak sebagai kadar rujukan utama dalam
penentuan kadar faedah pasaran yang lain.
• Bagi mencerminkan teras dasar monetari yang tidak
berubah, KDS akan ditetapkan pada paras semasa kadar
semalaman antara bank, iaitu 2.70%.
 Dasar monetari Malaysia
• OPR berperanan sebagai petunjuk asas dasar
monetari dan kadar sasaran operasi mudah
tunai harian BNM.
• Sebarang perubahan dasar monetari akan
digambarkan melalui perubahan paras OPR.
• Ia juga turut berperanan sebagai kadar rujukan
utama dalam penentuan kadar faedah pasaran
yang lain.
• Paras OPR pada tahun 2009 ialah 2.0 peratus dan
merupakan paras terendah dalam sejarah
kewangan Malaysia.
 Bank Negara Malaysia (BNM)
• Bank Negara Malaysia (BNM) yang
merupakan bank pusat bagi Malaysia telah
ditubuhkan secara rasminya pada 26 Januari
1956.
• Penubuhan BNM ini adalah tertakluk kepada
Ordinan Bank Pusat Malaya 1958.
• Ordinan ini telah digantikan dengan Akta
Bank Negara Malaysia 2009 dan efektif
mulai 25 November 2009.
 Dasar monetari & Bank Negara
Malaysia (BNM)
• Akta Bank Negara Malaysia 2009 (Akta) yang
mula berkuat kuasa pada 25 November 2009,
secara rasminya telah menginstitusikan
prosedur untuk merumuskan dasar monetari
yang telah dilaksanakan sejak awal dekad ini.
• Akta ini memperuntukkan bahawa dasar
monetari hendaklah dirumuskan dan
dilaksanakan secara autonomi oleh Bank
Negara Malaysia.
 Dasar monetari & Bank Negara Malaysia (BNM)

Dalam menggalakkan
kestabilan monetari,
Bank hendaklah membentuk dan
menjalankan suatu dasar monetari
yang memenuhi kepentingan negara
Objektif dasar dengan matlamat utama untuk
mengekalkan kestabilan harga
monetari juga dengan mengambil kira
dinyatakan perkembangan
dengan lebih dalam ekonomi.
jelas iaitu

* As at September 2012
 Dasar monetari & Bank Negara Malaysia (BNM)
Akta Bank Negara 2009
Akta ini secara rasmi dan dari segi perundangan
memperakui bahawa Jawatankuasa Dasar Monetari
(Monetary Policy Committee, MPC) ialah pihak yang
bertanggungjawab untuk merumuskan dasar monetari
dan mengendalikan operasi dasar monetari.
Monetary Policy Committee
•MPC mengandungi 7 hingga 11 anggota,
dengan Gabenor sebagai Pengerusinya.
• Gabenor dan Timbalan-Timbalan Gabenor
akan kekal sebagai anggota MPC selagi mereka
masih memegang jawatan masing-masing.
•Selain Gabenor dan Timbalan-Timbalan
Gabenor, anggota lain Jawatankuasa ini dilantik
oleh Lembaga Pengarah Bank Negara Malaysia
daripada kalangan pegawai kanan Bank yang
mempunyai kepakaran yang berkaitan atas
cadangan Jawatankuasa Tadbir Urus Lembaga.
•Anggota-anggota Jawatankuasa dari luar Bank
boleh dilantik oleh Menteri Kewangan atas
cadangan Jawatankuasa Tadbir Urus Lembaga.
• Tempoh keanggotaan dalam Jawatankuasa ini
ialah selama tiga tahun dan kelayakan untuk
pelantikan semula tertakluk kepada penilaian
prestasi anggota oleh Jawatankuasa Tadbir Urus
Lembaga.
• Akta ini juga memastikan pelantikan anggota
dalam MPC adalah berlandaskan kriteria yang
berhemat.
Tan Sri Dato' Ungku Dr. Zeti Akhtar binti
Ungku Abdul Aziz, Gabenor BNM
•Anggota MPC perlulah seorang
yang jujur, berwibawa dan
mempunyai pertimbangan yang
baik, di samping mempunyai
kepakaran dan pengalaman yang
berkaitan.
•Tadbir urus mesyuarat MPC dan
kebertanggungjawaban
anggotanya adalah berdasarkan
kepada Undang-undang kecil MPC
yang diluluskan oleh Lembaga
Pengarah Bank.
 Bank Negara Malaysia (BNM)
• Dimiliki sepenuhnya oleh kerajaan Malaysia dan
terletak di bawah kuasa Menteri Kewangan
• BNM diketuai oleh seorang gabenor, perlu
sentiasa melaporkan dasar berkaitan sektor
kewangan kepada menteri terbabit.
• Gabenor BNM yang juga merangkap ketua
pegawai eksekutif akan dibantu oleh 3 orang
timbalan gabenor dan 7 orang penolong gabenor
bagi menjamin kelancaran operasi BNM
struktur organisasi BNM
 objektif utama bank pusat
menawarkan mata wang dan
memegang (menyimpan) rizab bagi
melindungi nilai mata wang

bertindak sebagai jurubank dan

untuk mempengaruhi penasihat kewangan kepada
situasi kredit bagi kerajaan
kebaikan negara

menggalakkan sistem pembayaran dan menggalakkan kestabilan monetari

penyelesaian kewangan negara yang dan struktur kewangan yang kukuh
dipercayai, efisien dan beroperasi dengan
lancar serta memastikan agar dasar bagi
kedua-dua sistem ini akan memberi
kelebihan kepada Malaysia
 objektif utama bank pusat
• Bagi mencapai
kesemua objektif
di atas, BNM menjana
pertumbuhan
hanya bertindak ekonomi
untuk kepentingan
ekonomi negara
tanpa mengambil
kira keuntungan membasmi
meningkatkan
sebagai kemiskinan
tahap guna
tenaga
pertimbangan
utama
• Peranan BNM ke
arah mencapai
objektif
makroekonomi,
seperti memastikan
kedudukan mengekalkan
akaun imbangan kestabilan
negara yang harga
munasabah
 objektif utama bank pusat
• Dengan meningkatnya cabaran dan ketakpastian
di pasaran kewangan, BNM mengambil inisiatif
untuk
1. mendidik,
2. memberi khidmat nasihat dan kaunseling serta
3. meningkatkan kecapaian terhadap kumpulan
berkepentingan termasuk masyarakat, agar
mereka menyedari hak, tanggungjawab,
peluang, risiko dan kos yang ditanggung
berikutan daripada penyertaan dalam sistem
kewangan
 fungsi dan peranan BNM

2. memegang rizab
1. Menawarkan bagi melindungi 3. menjadi jurubank
mata wang nilai mata wang dan penasihat
domestik kepada kerajaan

4. menjadi
jurubank kepada 5. Merangka dasar 6. melaksanakan
bank perdagangan monetari dasar monetari
 Menawarkan matawang
• BNM bertanggungjawab untuk menerbitkan
mata wang Malaysia mulai 12 Jun 1967.
• Mengikut peruntukan Akta Mata wang
(Ringgit) Malaysia 1975, mata wang Malaysia
telah diberikan nama ‘ringgit’ dan ‘sen’.
 Memegang rizab bagi melindungi nilai mata wang
domestik

• BNM merupakan pemegang utama rizab

negara.
• Walaupun begitu, kerajaan masih lagi
memegang rizab pada jumlah yang kecil.
• Kebiasaannya, rizab ini dipegang dalam
bentuk emas, kedudukan rizab di International
Monetary Fund, Special Drawing Rights dan
pelbagai portfolio aset pertukaran asing dalam
mata wang asing seperti imbangan bank, bil
perbendaharaan dan sekuriti jangka panjang.
 Memegang rizab bagi melindungi nilai mata wang
domestik

• Mulai 27 September 1975, nilai luaran

ringgit telah dinyatakan dalam mata wang
negara-negara asing yang merupakan rakan
dagangan utama Malaysia.
• Kini, mata wang ringgit juga merupakan salah
satu mata wang yang stabil dan kukuh di
dunia.
 Menjadi jurubank dan penasihat kepada kerajaan

• Sebagai bank pusat, BNM perlu bertindak

sebagai jurubank, agen fiskal dan penasihat
kewangan bagi kerajaan yang terdiri daripada
1. kerajaan persekutuan,
2. kerajaan negeri dan
3. kerajaan tempatan serta
4. lain-lain organisasi awam.
 Menjadi jurubank dan penasihat
kepada kerajaan

• Sebagai bank kepada kerajaan, BNM

dipertanggungjawabkan untuk mengurus
akaun kerajaan.
• Ini bererti BNM akan menyediakan
perkhidmatan cek, serta menerima deposit
dan pembayaran bagi pihak kerajaan.
• Kerajaan juga akan dibiayai oleh BNM
menerusi pelaburannya dalam bil
perbendaharaan dan sekuriti kerajaan.
 Menjadi jurubank dan penasihat
kepada kerajaan

• Manakala sebagai agen fiskal, BNM perlu

menguruskan hutang awam dan pinjaman
kerajaan.
• BNM akan menasihati kerajaan dalam soal
penerbitan
1. sekuriti baru dan
2. program pinjaman.
 Menjadi jurubank dan penasihat
kepada kerajaan

• Sebagai penasihat kewangan kepada kerajaan, maka

wakil-wakil BNM seringkali menganggotai pelbagai
jawatankuasa dan badan kerajaan bagi
membolehkan BNM dapat menyumbang dalam
proses pembuatan keputusan terutama sekali dalam
hal-ehwal negara yang berkait dengan tanggungjawab
BNM.
• Untuk itu, BNM mempunyai hubungan kerja yang
rapat dengan Perbendaharaan (Kementerian
Kewangan) Malaysia bagi memastikan agar hal
berkaitan kewangan dan fiskal dapat diselaraskan
secara efektif.
 Menjadi jurubank kepada bank perdagangan

• BNM juga merupakan jurubank kepada

kebanyakan bank perdagangan dan bank
saudagar.
• BNM merupakan pemberi pinjaman terakhir
kepada bank perdagangan dan bank
saudagar sekiranya bank tersebut
mengalami kekurangan tunai.
 Menjadi jurubank kepada bank perdagangan

• Akta Bank dan Insitusi Kewangan 1989 telah

memperuntukkan agar bank perdagangan,
bank saudagar dan syarikat kewangan
mendapatkan lesen daripada Menteri
Kewangan (dengan nasihat daripada BNM)
untuk membolehkan institusi tersebut
beroperasi dalam industri perbankan dan
kewangan di Malaysia
 Menjadi jurubank kepada bank
perdagangan
Bank saudagar dan syarikat
Bank perdagangan kewangan
• Wajib mengekalkan akaun • hanya wajib mengekalkan
rizab berkanun dan akaun akaun rizab berkanun di
penjelasan di BNM. BNM
• Akaun rizab berkanun ini
adalah untuk tujuan
pengawalan kewangan
• Akaun penjelasan pula
digunakan dalam
penyelesaian transaksi
antara bank selepas cek
ditunaikan setiap hari.
 Menjadi jurubank kepada bank
perdagangan
• Bagi memastikan
kekukuhan operasi
perbankan dan kualiti
pengurusa
kewangan untuk n kepatuhan
institusi tersebut
memenuhi kepentingan dasar
pelaburan dan
terhadap pelbagai
keperluan rizab
awam BNM melakukan pemberian
pinjaman
dan garis
panduan
pemeriksaan berkala pemberian
pinjaman
Pemeriksaan
terhadap bank ini pula lebih
tertumpu
perdagangan, bank kepada
saudagar dan syarikat
Pemeriksaa
kewangan. n oleh BNM
secara
berkala
 Dasar Monetari 2012
Garis Panduan Mengenai Amalan Pembiayaan yang
Bertanggungjawab
• Pelaksanaan Jan 2012
• Institusi Kewangan dikehendaki
membuat pertanyaan yang wajar
tentang pendapatan bakal
peminjam selepas potongan
berkanun untuk cukai dan
simpanan persaraan, dan
mempertimbangkan semua
obligasi hutang apabila menilai
kemampuan peminjam
• Tempoh maksimum pembiayaan
sewa beli ialah 9 tahun
Rasional Garis Panduan
• Menggalakkan pembiayaan
runcit yang berhemat,
bertanggungjawab dan telus
oleh institusi kewangan
• Menggalakkan peminjaman
sihat dengan membantu
pengguna mempertimbangkan
keupayaan mereka untuk
menjelaskan semua obligasi
hutang tanpa perlu
mengambil hutang tambahan
atau menanggung kesukaran
yang besar
 Menjadi jurubank kepada bank
perdagangan
• BNM bertindak sebagai pengawalselia bagi
memastikan segala praktis dan prosedur yang
dilakukan oleh bank dan institusi kewangan
adalah selari dengan tuntutan dan keperluan
seperti yang telah digariskan oleh perundangan
berkaitan.
• Untuk memastikan kelancaran fungsi sistem
kewangan, maka BNM turut bertindak sebagai
pemberi pinjaman terakhir kepada bank
perdagangan, bank saudagar dan syarikat
kewangan.
 Menjadi jurubank kepada bank
perdagangan
• Kebiasaannya, BNM akan melanjutkan kredit
menerusi pendiskaunan semula bil
perbendaharaan, sekuriti kerajaan, bil
perdagangan dan kertas dagangan.
• Ini seterusnya akan mewujudkan keyakinan
masyarakat terhadap sistem perbankan
domestik.
Islamic International Commercial Investment
Banks Islamic Banks Banks Banks

NON-BANK FINANCIAL INTERMEDIARIES

Development Finance Complementary Entities

Institutions
Takaful Operators

Retakaful
Operators
Malaysian Takaful Association
International
Takaful Operators
 Shariah Advisory Councils in Malaysian financial system
Shariah Advisory Council for
Islamic Banking and Takaful Shariah Advisory
Council for Capital Shariah Advisory
Markets Council

Islamic capital BSAS participants

Islamic International Commercial Investment market players
Banks Islamic Banks Banks Banks Islamic stock
(eg Islamic fund broking companies
management
companies)
NON-BANK FINANCIAL INTERMEDIARIES
(that offer Islamic financial services)
Shariah Advisory
Council for
Development Finance Complementary Entities Labuan FC
Institutions
Takaful Operators Labuan FSA

Retakaful Offshore Islamic

Operators banks
Malaysian Takaful Association Offshore Retakaful
International Operators
Takaful Operators
Offshore Islamic
banking windows
Offshore takaful
windows
 Melaksanakan dasar monetari
• Dasar monetari merupakan tindakan bank
pusat mengubah dan mengawalselia
penawaran wang serta kadar bunga di pasaran
kewangan untuk membantu ekonomi untuk
mencapai
1. kestabilan harga,
2. guna tenaga penuh dan
3. pertumbuhan ekonomi.
 Melaksanakan dasar monetari
• Di Malaysia,BNM mempunyai kuasa (autoriti)
monetari dan dipertanggungjawabkan untuk
menggalakkan kestabilan monetari dan
kekukuhan struktur kewangan.
• BNM juga menjadi instrumen bagi penubuhan
institusi kewangan baru ke arah memacu
pertumbuhan ekonomi dan pengagihan semula
agar ketakseimbangan ekonomi di antara individu
dapat dikurangkan.
 Melaksanakan dasar monetari
• Dalam masa yang sama, BNM turut dapat
mengawal volum wang (penawaran wang) dan
penciptaan kredit oleh bank perdagangan,
bank saudagar dan syarikat kewangan
menerusi beberapa alat kewangan.
Kawalan Penawaran Wang: Alat Dasar Monetari

• BNM tidak dapat mengawal penawaran wang secara langsung

disebabkan jumlah deposit permintaan yang dapat dicipta dalam
pasaran adalah ditentukan dan ditawarkan oleh bank-bank
perdagangan
• Justeru, terdapat tiga instrumen yang digunakan oleh BNM
sebagai alat dasar monetari untuk mengawal penawaran rizab
(atau jumlah wang rizab) yang dipegang oleh bank
perdagangan iaitu
1. operasi pasaran terbuka
2. nisbah rizab berkanun
3. kadar diskaun.
• Secara tidak langsung, kesemua instrumen tersebut telah
membolehkan BNM mengawal sistem kewangan negara
(terutama sekali penawaran wang) secara tidak langsung.
 operasi pasaran
terbuka

Alat Dasar nisbah rizab

Monetari berkanun

kadar diskaun.
 Operasi pasaran terbuka
• Instrumen dalam pasaran sekuriti hutang
seringkali digunakan oleh kerajaan bagi
membiayai defisit dalam akaun fiskal.
• Kebiasaannya pula, BNM merupakan pemegang
terbesar bagi bil perbendaharaan, bon dan
sekuriti kerajaan
• Operasi pasaran terbuka merupakan aktiviti
pembelian (penjualan) bil perbendaharaan, bon
dan sekuriti kerajaan daripada (kepada) BNM
oleh bank perdagangan dan orang awam
 Operasi pasaran terbuka
Bank
perdag
angan
diandaikan wang tunai
hasil daripada
penjualan semula bon
Aset wujud
kerajaan yang dipegang
kewangan pengembanga
BNM oleh bank perdagangan
(bon n jumlah
dan orang awam -
kerajaan) deposit dan
didepositkan ke dalam penawaran
bank perdagangan, wang yang
maka jumlah rizab dapat dicip
bank perdagangan
akan bertambah
Orang
ramai
 Operasi pasaran terbuka
• Oleh yang demikian, BNM dapat mempengaruhi
jumlah wang rizab bank perdagangan dan
seterusnya jumlah penawaran wang di pasaran.
• Contoh, sekiranya BNM hendak menaikkan
jumlah wang rizab bank perdagangan dengan
matlamat akhir ke arah pertambahan jumlah
deposit dan penawaran wang dalam pasaran,
maka BNM akan membeli aset kewangan
tersebut (kebiasaannya bon kerajaan) daripada
bank perdagangan dan orang awam.
 Operasi pasaran terbuka
• Seterusnya, jika diandaikan wang tunai hasil daripada
penjualan semula bon kerajaan yang dipegang oleh
bank perdagangan dan orang awam kepada BNM
didepositkan ke dalam bank perdagangan, maka
jumlah rizab bank perdagangan akan bertambah.
• Selanjutnya, menerusi proses pemberian pinjaman
dan pendepositan semula wang tunai ke dalam bank
perdagangan, lantas wujud pengembangan jumlah
deposit dan penawaran wang yang dapat dicipta.
• Urus niaga penjualan semula bon kerajaan ini
kepada BNM juga disebut sebagai pembelian
pasaran terbuka.
 Operasi pasaran terbuka
• Jika BNM ingin mengurangkan pegangan rizab
oleh bank perdagangan dan penawaran wang,
maka BNM akan menjual sebahagian bon
kerajaan yang dipegangnya kepada orang awam.
• Jika diandaikan orang awam membayar
pembelian bon kerajaan tersebut dengan
menggunakan cek, maka apabila BNM akan
menuntut cek tersebut di bank perdagangan
berkaitan, lantas nilai rizab di bank perdagangan
itu akan dipindahkan ke BNM sebanyak nilai bon
kerajaan yang telah dijual
 Operasi pasaran terbuka
• Rizab bank perdagangan yang boleh
digunakan untuk penciptaan kredit dan
seterusnya penawaran wang akan berkurang.
• Urus niaga yang melibatkan pengurangan
rizab bank perdagangan ini juga disebut
sebagai jualan pasaran terbuka.
 Operasi pasaran terbuka
• Keberkesanan operasi pasaran terbuka untuk
mengawal penawaran wang dalam edaran
bergantung kepada respon (tindakbalas)
masyarakat dan institusi perbankan terhadap
pembelian atau penjualan bon.
• Jika respon mereka tinggi, alat dasar monetari
adalah berkesan.
• Sebaliknya, jika respon mereka rendah, maka
matlamat untuk mempengaruhi (mengubah)
penawaran wang adalah kurang berkesan.
 Nisbah rizab
Rizab dipegang oleh bank
perdagangan

rizab mudah tunai

rizab berkanun

Rizab berkanun
Rizab mudah tunai adalah rizab yang boleh
merupakan rizab yang
dipegang atau disimpan oleh bank
wajib disimpan oleh
perdagangan di bank perdagangan itu sendiri
bank perdagangan di
dan/atau institusi selain daripada BNM yang
bank pusat (BNM
bertujuan untuk meningkatkan lagi kecairan
aset bank perdagangan.
Nisbah rizab
berkanun
 Nisbah rizab
• Nisbah rizab adalah alat dasar kewangan yang
paling berkesan untuk mengawal jumlah
penawaran wang dalam edaran.
• Ini kerana pelaksanaan nisbah rizab
dikuatkuasakan melalui undang-undang.
• Jika bank perdagangan tidak patuh dengan
arahan meningkat atau mengurangkan nisbah
rizab, maka bank perdagangan tersebut akan
dikenakan tindakan mengikut peruntukan
undang-undang berkaitan.
 Nisbah rizab
• Nisbah rizab berkanun merupakan peratus
minimum nilai rizab berkanun bank terhadap
jumlah deposit yang perlu (wajib) disimpan di
bank pusat.
• Nisbah ini adalah ditetapkan oleh BNM
bergantung kepada matlamat BNM, sama ada
ingin mengurangkan atau menambah
penawaran wang dalam pasaran.
• Oleh itu, sekiranya BNM ingin mengurangkan
penawaran wang, maka BNM akan meningkatkan
nisbah rizab berkanun.
 Nisbah rizab
• Implikasinya, bank perdagangan hanya
mempunyai bahagian yang kecil daripada
deposit awal yang boleh dipinjamkan kepada
orang awam, lantas ini akan mengehadkan
pengembangan penciptaan pinjaman dan
deposit baru .
 Nisbah rizab
• Jika BNM mengurangkan nisbah rizab berkanun
ini, maka bank perdagangan mempunyai lebihan
rizab yang banyak untuk mengembangkan lagi
penciptaan kredit dan penawaran wang.
• Walaupun BNM berkuasa menetapkan nisbah
rizab berkanun ini, namun bank perdagangan
boleh memegang rizab berwajib tersebut
melebihi daripada nisbah yang telah BNM
tetapkan.
• Lebihan rizab ini juga disebut sebagai rizab
mudah tunai.
 rizab mudah tunai

• Pemegangan rizab ini juga mampu menjana

hasil bunga kepada bank perdagangan.
• Manakala nisbah rizab mudah tunai adalah
peratus rizab mudah tunai bank perdagangan
kepada jumlah deposit yang diterima.
 rizab mudah tunai

• Kebiasaannya, pemberian pinjaman oleh bank

perdagangan adalah kurang menguntungkan
pada masa kegawatan ekonomi disebabkan ramai
peminjam yang akan mempunyai kemampuan
serta rekod pembayaran balik pinjaman yang
tidak baik.
• Pada masa tersebut, bank perdagangan yang
berorientasikan keuntungan ini cenderung
memegang lebihan rizab yang tinggi jika tiada
campurtangan daripada bank pusat.
 rizab mudah tunai

• Ini seterusnya mengarah kepada kejatuhan

penawaran wang yang boleh menjadikan
kegawatan ekonomi semakin kritikal seperti
yang berlaku semasa kemelesetan besar
(Great Depression) dalam tahun 1930-an
dahulu.
 rizab mudah tunai

• Keadaan sebaliknya berlaku jika pihak bank

mendapati pemberian pinjaman adalah lebih
menguntungkan dan selamat.
• Tetapi peningkatan inflasi secara mendadak
merupakan risiko utama akibat peningkatan
penawaran wang tersebut.
• Oleh yang demikian, campurtangan kerajaan
amatlah diperlukan tidak kira pada masa
ekonomi makmur mahupun gawat
 Kadar diskaun
• BNM merupakan sumber pinjaman terakhir
kepada bank perdagangan.
• Ini berikutan daripada kadangkala bank
perdagangan akan mengalami pertambahan
terhadap keperluan tunai yang tidak dijangka
secara mendadak, lantas bank perdagangan
mengalami kekurangan wang rizab yang boleh
ditawarkan.
 Kadar diskaun
• Sehubungan itu, BNM akan menyalurkan
pinjaman jangka pendek kepada bank
perdagangan tersebut.
• Pemberian pinjaman oleh BNM ini juga secara
langsung akan meningkatkan jumlah wang rizab
dalam sektor perbankan domestik, seterusnya
ia akan mengarah kepada
1. pertambahan jumlah deposit baru,
2. pinjaman baru dan
3. penawaran wang dalam pasaran
 Kadar diskaun
• Caj yang dikenakan oleh BNM atas pinjaman yang
diberikan itu pula disebut sebagai kadar diskaun.
• BNM akan mengubah kadar diskaun ini bergantung
kepada matlamat akhirnya.
• Jika BNM berhasrat untuk mengurangkan penawaran
wang dalam pasaran, maka BNM akan meningkatkan
kadar diskaun.
• Sudah pasti kadar diskaun yang tinggi ini tidak
menggalakkan bank perdagangan mendapatkan
tambahan rizab menerusi pinjaman daripada BNM
disebabkan kos pinjaman yang semakin mahal.
 Kadar diskaun
• Seterusnya, bank perdagangan tidak akan
berupaya untuk menambah penciptaan
pinjaman dan deposit baru serta
penawaran wang dalam pasaran.
• Namun, sekiranya BNM ingin menambah
penawaran wang, maka BNM akan
mengurangkan kadar diskaun bagi
menggalakkan lagi bank perdagangan
mendapatkan pinjaman daripada BNM.
 Kadar diskaun
• Keberkesanan kadar diskaun ini amat
bergantung kepada respon bank
perdagangan yang ingin meminjam.
• Jika bank perdagangan tidak berminat untuk
meminjam walaupun kadar diskaun yang bank
pusat tetapkan rendah, maka penawaran
wang tidak akan bertambah.
 Keberkesanan alat dasar monetari :
Operasi pasaran terbuka
• Operasi pasaran terbuka merupakan alat
dasar monetari yang terpenting dalam mengawal
penawaran wang.
• Ini kerana operasi pasaran terbuka mempunyai
kebaikan dari aspek fleksibiliti, yang mana
sekuriti kerajaan boleh dibeli dan dijual sama ada
dalam jumlah yang kecil mahupun besar, lantas
secara langsung ia mampu mempengaruhi
kedudukan rizab bank perdagangan.
 Keberkesanan alat dasar monetari:
nisbah rizab berkanun
• Namun, nisbah rizab berkanun pula
merupakan instrumen kawalan kewangan
lebih berkesan kerana ia dapat mencapai
matlamat kewangan dengan lebih mudah
berbanding operasi pasaran terbuka.
 Keberkesanan alat dasar monetari
• Di samping itu, pelaksanaan nisbah rizab dikuatkuasakan
melalui undang-undang serta dipantau oleh bank pusat.
• Oleh itu, sebarang perubahan dalam nisbah rizab berkanun
akan memberi impak yang besar terhadap penawaran
wang dan seterusnya keuntungan bank perdagangan.
• Akhir sekali, kadar diskaun pula sebenarnya lebih bertindak
sebagai alat dasar kewangan yang pasif.
• Ini disebabkan perubahan kadar diskaun kebiasaannya
dipengaruhi oleh perubahan dalam kadar faedah sasaran
atau kadar antara bank (seperti kadar wang semalaman).
 ASAS DASAR KEWANGAN ISLAM

• Dasar kewangan Islam berbeza dengan dasar

kewangan konvensional kerana kedua-duanya
mempunyai asas atau ciri yang berbeza.
• Perbezaan tersebut menyebabkan kedua-dua
dasar tersebut mengguna alat dan mekanisme
yang berbeza.
• Asas utama dasar kewangan Islam ialah
penghapusan kadar bunga, ekonomi berasas
ekuiti dan penghapusan pasaran bon
 Penghapusan Kadar Bunga

• Penghapusan kadar bunga merupakan ciri utama

sistem kewangan Islam.
• Kadar bunga tidak dibenarkan untuk diamalkan dalam
apa jenis urusniaga sekalipun.
• Oleh itu dalam melaksanakan dasar kewangan kadar
bunga tidak lagi berkenaan dan perlu diganti dengan
alat lain yang boleh berperanan sama seperti kadar
bunga.
• Memandangkan sistem kewangan Islam bertukar
daripada konsep kadar bunga kepada konsep kongsi
untung maka kadar bank atau kadar diskaun akan
digantikan dengan kadar untung rugi (PLS).
 Penghapusan Kadar Bunga

• PLS boleh digunakan sebagai alat mengawal

pelaburan.
• Jika bank pusat merendahkan kadar untung rugi
(PLS) maka pelaburan menjadi lebih menarik
kepada bank.
• Ini akan meningkatkan pelaburan.
• Begitu juga pelaburan akan bertambah sekiranya
PLS yang ditawarkan lebih rendah daripada PLS
pasaran. Langkah ini akan meningkat penawaran
wang.
 Penghapusan Pasaran Bon digantikan
dengan sukuk
• Kesan paling nyata ialah hapusnya pasaran bon
kerana tiada kadar bunga bermakna tiada
pasaran bon.
• Digantikan dengan sukuk
• Oleh itu dalam sistem kewangan Islam pasaran
yang masih wujud ialah pasaran wang dan ekuiti.
• Ini bermakan bahawa sebarang tindakan dalam
polisi kewangan mestilah dalam lingkungan dua
pasaran ini iaitu wang dan ekuiti.
 MONEY
• Money is not real wealth
• Means to generate wealth
true trade
• Adam smith (Wealth Of
Nation 1776) criticised the
mercantilist for confusing
the concept of money with
the wealth.
 Fisher (1974, p.13) defines interest as: the per cent of
premium paid on money at one date in term of money to
be in hand one year later
Riba/usury/interest from
Western Scholars
Nienhaus (1986) defines as “is a positive
predetermined return or guaranteed repayment on
capital.”

Early Christians, St. Augustine defines RIBA as “occurring

when a person expects to receive anything more than he
has given.”

Greek philosophers ( Plato, Aristotle and Cato ) -

agreed that interest was contrary to nature of things
and they considered it as as bad as homicide.

Keynes (1978), p.167, 222) states that interest: being reward for parting
with liquidity, is a measure of the unwillingness of those who possess
money to part with their liquid control over it, or is nothing more than
the percentage excess of a sum of money contracted for forward
delivery.”
• Dari Jabir Rasulullah
SAW melaknat pemakan
riba, pemberi riba,
penulis dan saksi. Dan
baginda bersabda
mereka adalah sama
 Hadis sebagai Sumber Penjelasan
bagi Menentukan Jenis Wang dan Harta
yang Berbentuk Riba
1. Emas;
2. Perak;
3. Biji gandum;
4. Barli;
5. Kurma (tamar); dan
6. Garam.
 Hadis sebagai Sumber Penjelasan
bagi Menentukan Jenis Wang dan Harta
yang Berbentuk Riba
 Hadis sebagai Sumber Penjelasan
bagi Menentukan Jenis Wang dan Harta
yang Berbentuk Riba
• Terjemahan: (Berjual beli) emas dengan emas, sama nilai
dan timbangan, secara tunai, dan bayaran yang lebih itu
ialah riba. Berjual beli perak dengan perak, serupa dan
sama secara tunai, dan yang selebihnya ialah riba. Dan (jual
beli) gandum dengan gandum, sama dan serupa, secara
tunai, dan yang selebihnya ialah riba. Dan garam dengan
garam sama dan senilai, secara tunai, manakala yang
selebihnya ialah riba. Dan barli dengan barli, sama dan
senilai, secara tunai, manakala yang selebihnya ialah riba.
Dan kurma dengan kurma, serupa dan sama, secara tunai,
manakala yang selebihnya ialah riba. Dan jika berlainan
jenis mutunya, maka juallah mengikut kehendak hatimu,
asalkan secara tunai ... .
 Ribawi
Item
Currencies
Food stuff
Gold

Wheat
Silvers
Barley

Dates

Salt
 HOW TO AVOID
RIBA AL-BUYU

Food CURRENCY=GOLD
=SILVER
stuff
Different Groups And Kinds
silver vs Barley,
Gold Vs Wheat
SAME TYPE= free Trading No Condition Is
BARLEY VS BARLEY Imposed
DIFFERENT
TYPE =BARLEY=
DATES DIFFERENT
SAME DENOMINATION=GOLD
DENOMINATION
SPOT=yadan bi VS GOLD =GOLD VS SILVER
yadin
AT PAR

SPOT
AT PAR SPOT SPOT
 Ekonomi Asas Ekuiti
• Sistem ekonomi tanpa kadar bunga membawa implikasi
bahawa modal tidak diiktiraf sebagai faktor pengeluaran.
• Ia tidak akan mendapat pulangan dalam bentuk kadar
bunga. Ini bermakna bahawa ekonomi asas hutang
bertukar kepada ekonomi asas ekuiti iaitu dari pembiayaan
hutang kepada pembiayaan ekuiti.
• Semua aktiviti ekonomi kini menggunakan ekuiti yang
menekankan kepada konsep perkongsian untung rugi.
Kegiatan pasaran terbuka boleh berjalan tetapi bertukar
daripada pasaran bon kepada pasaran ekuiti/pasaran stok.
• Penawaran wang dan penjualan ekuiti merupakan dua
pilihan yang boleh diambil oleh bank pusat bagi memenuhi
permintaan pinjaman kerajaan.
 Wang
emas?kertas?
 • Adakah terdapat nas
Emas menjelaskan apakah
yang boleh dijadikan
wang?
Wang

Perak

Kertas

Kertas bersandar
emas?
Penggunaan Emas sebagai Wang
• 1 dinar=1 mithqal
• 1 mithqal= 4.8 grm
• 1 grm emas (24
karat)=RM128
• 1 dinar=4.8 grm
• 4.8grm X RM128=
RM614.40
• Harga kambing
sekarang=
 Kedudukan Wang dari sudut
Syarak: Pandangan Fuqaha’

Wang mesti dari emas Wang dibuat dari apa sahaja

al-Shaybani: illah riba bukan

Abu Hanifah dan Abu Yusuf; terhad hanya kepada emas
illah riba tidak berlaku dan perak tetapi illah riba
kepada wang tembaga terpakai kepada semua yang
diterima sebagai wang.
 Hukum berkaitan emas bagi wang
terhad kepada wang emas dan perak
Wang emas dan perak sahaja perlu
mengikut hukum jual beli barang ribawi
Kedudukan Wang dari sudut
Syarak: Pandangan Fuqaha’
Wang selain emas dan perak tidak
memakai hukum emas dan perak
Wang mesti dari emas dan perak
Jual beli wang ini tidak perlu mengikut
hukum barang ribawi

Fulus= wang selain emas dan perak

adalah ‘harta kekayaan’ bukan wang

Hukum berkaitan emas bagi wang tidak

terhad kepada wang emas dan perak

Wang dibuat dari apa sahaja asalkan

diterima sebagai wang
Wang emas, perak dan apa sahaja yang
dijadikan sebagai wang perlu mengikut
hukum jual beli barang ribawi
 Rasulullah memperaku
Nisab zakat : semasa
penggunaan dinar dan
85grm emas
dirham

Dalil Wang mesti dari emas

Muamalah dan ibadah
Bayaran diyat:
maliyyah berasaskan emas

dan perak Transaksi pertukaran: emas

Al-Taubah:: 34

Al-Imran: 75

Al-Quran mengisyaratkan
wang adalah emas dan Al-Imran: 91
perak

Surah Yusuf: 20

Surah al-Kahf: 19
Al-Taubah:: 34

• Wahai orang-orang yang

beriman! Sesungguhnya
banyak di antara pendita-
pendita dan ahli-ahli ugama
(Yahudi dan Nasrani)
memakan harta orangramai
dengan cara yang salah, dan
mereka menghalangi
(manusia) dari jalan Allah
(ugama Islam). Dan (ingatlah)
orang-orang yang menyimpan
emas dan perak serta tidak
membelanjakannya pada jalan
Allah, maka khabarkanlah
kepada mereka dengan
(balasan) azab seksa yang
tidak terperi sakitnya.
Al-Imran: 75
• Dan di antara Ahli Kitab, ada orang
yang kalau engkau amanahkan dia
menyimpan sejumlah besar harta
sekalipun, ia akan mengembalikannya
(dengan sempurna) kepadamu, dan
ada pula di antara mereka yang kalau
engkau amanahkan menyimpan
sedinar pun, ia tidak akan
mengembalikannya kepadamu
kecuali kalau engkau selalu
menuntutnya. Yang demikian itu ialah
kerana mereka mengatakan: "Tidak
ada jalannya kami menanggung dosa
mengenai orang-orang yang Ummi",
dan mereka pula selalu berkata dusta
terhadap Allah sedang mereka
mengetahui (bahawa mereka adalah
berdusta).
Al-Imran: 91
• Sesungguhnya orang-orang
yang kafir, lalu mati sedang
mereka tetap kafir, maka
tidak sekali-kali akan
diterima dari seseorang di
antara mereka: emas
sepenuh bumi, walaupun ia
menebus dirinya dengan
(emas yang sebanyak) itu.
Mereka itu akan mendapat
azab seksa yang tidak
terperi sakitnya, dan
mereka pula tidak akan
beroleh seorang penolong
pun.
Surah Yusuf: 20
• Dan (setelah berlaku
perundingan) mereka
menjualnya dengan
harga yang murah, iaitu
beberapa dirham sahaja
bilangannya dan
mereka adalah orang-
orang yang tidak
menghargainya.
Surah al-Kahf: 19
• Dan demikianlah pula Kami
bangkitkan mereka (dari tidurnya),
supaya mereka bertanya-tanya
sesama sendiri. Salah seorang di
antaranya bertanya: "Berapa lama
kamu tidur?" (Sebahagian dari)
mereka menjawab: "Kita telah tidur
selama sehari atau sebahagian dari
sehari". (Sebahagian lagi dari)
mereka berkata: "Tuhan kamu lebih
mengetahui tentang lamanya kamu
tidur sekarang utuslah salah seorang
dari kamu, membawa wang perak
kamu ini ke bandar kemudian biarlah
dia mencari dan memilih mana-mana
jenis makanan yang lebih baik lagi
halal (yang dijual di situ) kemudian
hendaklah ia membawa untuk kamu
sedikit habuan daripadanya dan
hendaklah ia berlemah-lembut
dengan bersungguh-sungguh
(semasa di bandar) dan janganlah dia
melakukan sesuatu yang
 Walau Rasulullah memperaku
penggunaan dinar dan dirham tetapi
Dalil Wang dibuat dari apa sahaja
ianya tidak bermakna emas dan perak
asalkan diterima sebagai wang
sahaja boleh dijadikan wang Ditolak oleh para sahabat dengan
alasan kekurangan kulit bukan
disebabkan wang mesti dari emas dan
perak
Umar al-Khattab bercadang
menggunakan kulit unta sebagai wang
Umar mahu memperkenalkan kulit
unta sebagai matawang: boleh

Tiada dalil yang mengharamkan

penggunaan selain emas dan perak
sebagai wang
Penggunaan wang selain emas dan
perak adalah harus berdasarkan
kaedah :harus

Wang adalah perkara berkait al-

masalih al-mursalah
 Implikasi Kedudukan Wang Fiat
sama/tidak sama dengan kedudukan
dinar dan dirham

Wang fiat Dinar/dirham

Implikasi Kedudukan Wang Fiat sama/tidak sama
dengan kedudukan dinar dan dirham
Wang Fiat tidak
Wang Fiat=Dinar
sama=dinar dan
dan dirham
dirham

Jual beli emas vs RM tidak boleh

Jual beli emas vs RM=boleh bertangguh
bertangguh

Wang fiat adalah =dinar dan dirham Wang fiat=bukan harta yang
yang perlu dizakatkan dizakatkan.wang fiat sama seperti
kekayaan lain seperti kereta, rumah

Jual beli matawang asing RM=US=Pound Jual beli matawang asing RM=US=Pound
mesti mengikut hukum jual beli tidak perlu mengikut hukum jual beli
emas/perak emas/perak

Pinjaman wang=bayaran lebihan wang= Pinjaman wang lebihan bayaran

ribawi =wang=tidak ribawi